1. Το 1924, μετά την αλλαγή
του Ημερολογίου. Oι πιστοί χωρίστηκαν σε δυό μερίδες. H μια μερίδα δεν είχε
«κοινωνία» με την άλλη. Ποιά όμως τότε ήταν η Εκκλησία;
α. Οι πιστοί που δεν άλλαξαν
στη λατρεία τους το Παληό Ημερολόγιο και αποτειχίστηκαν από όσους επισκόπους
ακολούθησαν το Νέο, δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι συνέχισαν να είναι μέλη της
Εκκλησίας, όπως ήταν και πριν από τη 10η Μαρτίου 1924. Δεν έπραξαν απολύτως
τίποτε για να βρεθούν «εκτός Εκκλησίας». Το ότι σταμάτησαν την «κοινωνία» τους
με τους καινοτόμους επισκόπους, αυτό ήταν υποχρέωσή τους, επιβεβλημένη από τους
Πατέρες.
Επομένως, όσοι αποτειχίστηκαν
δεν μπορεί ποτέ να θεωρηθή ότι είναι σχισματικοί, ή ότι τέθηκαν «εκτός
Εκκλησίας». Είναι όμως μόνο αυτοί η Εκκλησία; Θα το δούμε.
β. Όσους επισκόπους δέχονται
μιά αίρεση, ακόμα και προτού καθαιρεθούν, οι πιστοί πρέπει να τους θεωρούν
«ψευδεπισκόπους» και «ψευδοδιδασκάλους» ! Επομένως, όσοι επίσκοποι δέχθηκαν το
Νέο ή Φράγκικο Ημερολόγιο στις 10 Μαρτίου 1924 πρέπει να θεωρούνται «ψευδεπίσκοποι»
και έκπτωτοι από την Ορθόδοξοι πίστη!
Ένας «ψευδεπίσκοπος» όμως και
«έκπτωτος από την Ορθόδοξη πίστη δεν μπορεί ποτέ να είναι ζωντανό μέλος της
Εκκλησίας. Είναι νεκρός για την Εκκλησία, όπως ήταν ο αιμομίκτης της Κορίνθου,
τον οποίο ζητεί ο Απόστολος Παύλος απο τους Κορινθίους να τον «παραδώσουν στον
σατανά» . Δηλαδή, ο Απόστολος Παύλος γράφει στην Εκκλησία της Κορίνθου να τον
αναθεματίσει!
Κανένας πιστός δεν έχει το
δικαίωμα να αποκόπτει κάποιον από το σώμα της Εκκλησίας , δηλ. να αναθεματίζει
κάποιον. Αυτό το δικαίωμα αυτό έχει μόνο η ίδια η Εκκλησία, η οποία αποφασίζει
με Σύνοδό της. Το αποφασίζει αυτό η Εκκλησία, όχι μόνο χάριν αυτού που
αναθεματίζει και για να προφυλάξει τα λοιπά μέλη της, αλλά και για ένα επιπλέον
λόγο. Ενδέχεται όσοι αποτειχίστηκαν να μην είχαν δίκηο, είτε γιατί παρεξήγησαν
μερικά πράγματα, είτε γιατί αποτειχίστηκαν για λόγους που δεν προβλέπουν οι
Ιεροί Κανόνες.
Οι πιστοί οφείλουν να
αναθεματίζουν μόνο όσους αναθεματίζει η Εκκλησία.
Όσοι δε, δεν αναθεματίζουν
αυτούς που αναθεματίζει η Εκκλησία, άναθεματίζονται οι ίδιοι!
γ. Μέχρις ότου όμως
αποφασίσει η Σύνοδος, οι καταγγελθέντες επίσκοποι δεν επαύθησαν από κανένα να
είναι μέλη της Εκκλησίας, έστω άρρωστα, ή νεκρά!. Παύουν επίσημα να είναι μέλη
της Εκκλησίας μόνο με συνοδική απόφασή της.
Ο άγιος Νικόδημοις ο
Αγιορείτης είναι σαφέστατος πάνω στο ζήτημα αυτό.Λέγει:
« Οι Κανόνες προστάζουσι την
σύνοδον των ζώντων Επισκόπων να καθαίρουν τους ιερείς, ή να αφορίζουν, ή να
αναθεματίζουν τους λαϊκούς, όπου παραβαίνουν τους Κανόνας. Ομως αν η Σύνοδος
δεν ενεργήσει εμπράκτως την καθαίρεσιν των ιερέων, ή τον αφορισμόν, ή τον
αναθεματισμόν των λαϊκών, οι ιερείς αυτοί και οι λαϊκοί, ούτε καθηρημένοι είναι
ενεργεία, ούτε αφωρισμένοι, ή αναθεματισμένοι. Υπόδικοι όμως εδώ μεν εις
καθαίρεσιν και αφορισμόν ή αναθεματισμόν, εκεί δε εις την θείαν δίκην... Η
προσταγή των Κανόνων χωρίς την έμπρακτον ενέργειαν του β΄ προσώπου, ήτοι της
Συνόδου, είναι ατέλεστος, αμέσως και προ κρίσεως μη ενεργούσα καθ’
εαυτήν»
Αυτός είναι ο λόγος για τον
οποίο οι οπαδοί του Παληού Ημερολογίου, ιδίως κατά την πρώτη δεκαετία από την
αλλαγή του, απευθύνονταν τόσο προς τη νεοημερολογίτικη Εκκλησία της Ελλάδος,
όσον και προς τα Πατριαρχεία και ζητούσαν την τακτοποίηση του Ημερολογιακού
ζητήματος και την σύγκληση Συνόδου. Την σύγκληση Πανορθόδοξης Συνόδου, εξακολούθησαν
να ζητούν ακόμα μέχρι σήμερα ορισμένοι εκ των οπαδών του Παλαιού Ημερολογίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι
πρώτοι ακόλουθοι του Παληού Ημερολογίου αποκήρυξαν τη Νεοημερολογίτικη Εκκλησία
της Ελλάδος ως σχισματική μόλις το 1934. Μεταξύ αυτών που υπόγραψαν την
αποκήρυξη αυτή ήταν οι αγιορείτες ιερομόναχοι Ματθαίος Καρπαθάκης, Ακάκιος
Παπάς, Παρθένιος Σκουρλής, Ιλαρίων Ουζουνόπουλος κ.α.
2. Εφόσον ποτέ δεν έγινε από
την Εκκλησία Σύνοδος για το Ημερολογιακό ζήτημα για να αποκόψει επίσημα από το
σώμα της τα νεκρά μέλη της, να αναθεματίσει δηλ. όσους άλλαξαν το Ημερολόγιο,
τα άτομα αυτά εξακολουθούν να είναι μέλη ης Εκκλησίας του Χριστού;
Πάνω στο ζήτημα αυτό δεν
υπάρχει ομοφωνία από πλευράς όλων των Παλαιοημερολογιτών. Διατυπώθηκαν δύο
αντίθετες απόψεις. Οι απόψεις αυτές έγιναν το 1937 αιτία σχίσματος στο χώρο του
Παληού Ημερολογίου. Είναι δε, οι εξής:
Πρώτη άποψη: ΄Οσοι άλλαξαν, ή
δέχτηκαν το Νέο Ημερολόγιο την 10ην Μαρτίου 1924 και μετέπειτα, έπαψαν αμέσως
να είναι μέλη της Εκκλησίας. Αυτοαναθεματίστηκαν και κατέστησαν αιρετικοί! Δεν
χρειάζονταν και δεν χρειάζεται να συνέλθη κάποια Σύνοδος να τους αποκόψει από
το σώμα της Εκκλησίας.
Δεύτερη άποψη: ΄Οσοι άλλαξαν,
ή δέχτηκαν το Νέο Ημερολόγιο, είναι «δυνάμει» αποκομμένοι από το σώμα της
Εκκλησίας, όχι όμως και «ενεργεία»! Αυτό σημαίνει, κατά τους υποστηρικτές της
γνώμης αυτής, ότι πρέπει να συνέλθει Σύνοδος Ορθοδόξων Επισκόπων να τους
καταδικάσει και επίσημα και να τους αποκόψει και τυπικά από την Εκκλησία.
α. Το πρόβλημα που ανακύπτει
για τη δεύτερη αυτή άποψη είναι, το ότι δεν συγκλήθηκε μέχρι σήμερα Συνόδος
Ορθοδόξων επισκόπων, όπως ήδη έχουμε πολλές φορές τονίσει.
Μέχρι πότε όμως θα πρέπει οι
πιστοί να περιμένουν την σύγκληση τέτοιας Συνόδου; Και εδώ δεν υπάρχει ομοφωνία
μεταξύ των υποιστηρικτών της άποψης αυτής. ΄Αλλοι θέτουν ως όριο το έτος 1935,
άλλοι το 1965 και άλλοι δεν θέτουν κανένα όριο.
΄Οσοι θέτουν ως όριο το 1935,
το αιτιολογούν ότι τότε επέστρεψαν στο Παληό οι τρεις επίσκοποι του Νέου, ο
Δημητριάδος Γερμανός, ο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος και ο Ζακύνθου Χρυσόστομος.
Αυτούς στη συνέχεια καθαίρεσε η Σύνοδος των Νεοημερολογιτών.
Υπέρ της γνώμης αυτής
συνηγορούν αρκετοί λόγοι. Ο σπουδαιότερος είναι ότι, όταν οι τρεις επίσκοποι το
1935 προσχώρησαν στο Παληό ημερολόγιο, σε Εγκύκλιό τους κήρυξαν την Εκκλησία
του Νέου ημερολογίου, σχισματική. Γράφουν σχετικά:
« Ημείς αναλαβόντες την ποιμαντορίαν του
Ορθοδόξου Ελληνικού πληθυσμού του ακολουθούντος το Πάτριον και Ορθόδοξον
Εορτολόγιον, και έχοντες συναίσθησιν του όρκου Πίστεως ον εδώκαμεν, ότι θα
φυλάξωμεν πάντα όσα παρελάβομεν παρά των 7 Οικουμενικών Συνόδων, αποφεύγοντες
πάντα νεωτερισμόν, δεν δυνάμεθα παρά να κηρύξωμεν ως σχισματικήν την επίσημον
Εκκλησίαν ήτις εδέχθη το Παπικόν εορτολόγιον, όπερ εχαρακτηρίσθη υπό
Πανορθοδόξων Συνόδων ως νεωτερισμός των αιρετικών, ως παγκόσμιον σκάνδαλον, και
ως αυθαίρετος καταπάτησις των θείων και ιερών Κανόνων και των Εκκλησιαστικών
Παραδόσεων…».
Το αδύνατο σημείο της γνώμης
αυτής είναι ότι μεταγενέστερα, ο πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος (Καβουρίδης) με
άλλες δηλώσεις του φαίνεται, ότι προσδοκούσε στο μέλλον την σύγκληση Συνόδου,
για την τακτοποίηση του ημερολογιακού ζητήματος.
΄Οσοι θέτουν ως όριο το 1965,
το αιτιολογούν ότι τότε έγινε η « Ένωση των Εκκλησιών» ! Πρόκειται για ένα πολύ
σπουδαίο γεγονός στην Ιστορία της Ορθοδοξίας. Ένα από τα σημαντικώτερα!
΄Οσοι δεν θέτουν κανένα όριο
αναμονής, το αιτιολογούν ότι είναι πάντοτε απαραίτητη η σύγκληση Συνόδου για
την καταδίκη κάποιου ως αιρετικού και αποκοπή του από την Εκκλησία.
β. Κατά την άποψη όσων θέτουν
ως όρια το 1935 ή το 1965 η παρέλευση των χρονικών αυτών ορίων χωρίς τη
σύγκλιση Συνόδου παράγει τα ίδια αποτελέσματα, που θα παράγονταν εάν είχε
συνέλθει Σύνοδος και είχε καταδικάσει όσους άλλαξαν το Ημερολόγιο. Αυτό
σημαίνει ότι κατά τους υποστηρικτές των γνωμών αυτών, οι επίσκοποι του Νέου και
οι οπαδοί τους, έπαυσαν από το 1935, ή το 1965 αντίστοιχα, να είναι μέλη της
Εκκλησίας.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κ. ΣΑΚΑΡΕΛΛΟΥ
