Πως πρέπει να εκπαιδεύουµε το νου
µας, για να τον φυλάµε απο
την αµάθεια.
Αν η δυσπιστία στον εαυτό µας
και η ελπίδα στον Θεό, οι τόσο
απαραίτητες σ’ αυτόν τον
πόλεµον, µείνουν µοναχές, όχι µόνον δεν θα
νικήσουµε, αλλά και θα
γκρεµισθούµε σε πολλά κακά. Γι’ αυτό το
λόγο, κοντά σε αυτές
χρειάζεται και η εκγύµνασι, που είναι το τρίτο
πράγµα που είπαµε στην αρχή,
η οποία πρέπει να γίνεται πρώτα µε το
νου και µε τη θέλησι. Και τον
µεν νου πρέπει να φυλάµε από την
αγνωσία, η οποία είναι σε
αυτόν πολύ αντίθετη, επειδή τον σκοτίζει
και του εµποδίζει στην γνώσι
της αλήθειας, η οποία είναι το δικό του
αντικείµενο. Γι’ αυτό είναι
ανάγκη να τον γυµνάζουµε, ώστε να γίνη
λαµπρός και καθαρός, για να
µπορή να διακρίνη καλά εκείνο που µας
χρειάζεται για να καθαρίσουµε
την ψυχή µας από τα πάθη και να την
στολίσουµε µε τις αρετές.
Αυτή λοιπόν την λαµπρότητα
του νου µπορούµε να την
αποκτήσουµε µε δύο τρόπους· ο
πρώτος και πλέον αναγκαίος, είναι η
προσευχή, µε την οποία
παρακαλούµε το Αγιο Πνεύµα να καταδεχθή
να σκορπίση το θείο του φως
µέσα στις καρδιές µας, το οποίο, βέβαια,
θα το κάνη αν ζητήσουµε
πραγµατικά µόνο τον Θεό, αν κάνουµε το
θέληµά του το άγιο και αν
υποτάξουµε κάθε τι µας στη συµβουλή και
ερώτησι των εµπείρων και
πνευµατικών µας Πατέρων.
Ο δεύτερος τρόπος είναι, µία
παντοτεινή εκγύµνασις βαθειάς
σκέψεως και µελέτης των
πραγµάτων, για να γνωρίσουµε µε αυτή, ποιά
πράγµατα είναι καλά, ποιά
κακά, όχι όπως τα κρίνει λανθασµένα η
αίσθησις και ο κόσµος, αλλά
καθώς τα κρίνει ο ορθός λόγος και το
Πνεύµα το Αγιο, δηλαδή, η
αλήθεια των θεοπνεύστων Γραφών και των
πνευµατοφόρων Πατέρων και
∆ιδασκάλων της Εκκλησίας µας. Γιατί,
όταν αυτή η σκέψις και µελέτη
γίνη σωστή και όπως πρέπει, µας κάνει
να γνωρίσουµε καθαρά ότι πρέπει να θεωρούµε µηδέν και µάταια και
να γνωρίσουµε καθαρά ότι πρέπει να θεωρούµε µηδέν και µάταια και
ψεύτικα όλα εκείνα που αγαπά
και µε διαφόρους τρόπους ζητάει ο
τυφλός και διεφθαρµένος
κόσµος.
∆ηλαδή, ότι οι τιµές και οι
ηδονές και ο πλούτος του κόσµου δεν
είναι τίποτα άλλο, παρά
µαταιότητα και θάνατος της ψυχής· οτι οι
βρισιές και οι δυσφηµίσεις
που µας κάνει ο κόσµος, προξενούν σε µάς
αληθινή δόξα και οι θλίψεις
χαρά· µε το να συγχωράµε τους εχθρούς
µας και να τους κάνουµε καλά,
είναι µεγαλοψυχία και µία από τις
µεγαλύτερες οµοιότητες µε τον
Θεό· οτι περισσότερο ισχύει το να
καταφρονήση κάποιος τον
κόσµο, παρά να είναι εξουσιαστής όλου
του κόσµου· ότι το να υπακούη
κάποιος πρόθυµος, είναι µία πράξις
µάλλον µεγαλόψυχη και
γενναία, παρά το να υποτάση και να
προστάζει µεγάλους βασιλείς.
Οτι η ταπεινή γνώσι του
εαυτού µας, πρέπει να τιµάται
περισσότερο από το ύψος όλων
των επιστηµών· οτι το να νικήσουµε και
να νεκρώσουµε τα θελήµατά µας
και τις ορέξεις µας, όσο και αν είναι
µικρές, είναι άξιο
µεγαλυτέρου επαίνου, παρά το να καταπολεµήσουµε
πολλά κάστρα, να
κατατροπώσουµε δυνατά στρατόπεδα µε τα όπλα στα
χέρια και το να κάνουµε θαύµατα ή να αναστήσουµε νεκρούς.