ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 29ο)

 Αγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου της Ρωσικής Διασποράς (+1985)

29. Η Προσευχή του Κυρίου

Η προσευχή του Κυρίου («Πάτερ ἡμῶν») ως πρότυπο χριστιανικής προσευχής.
Τα τρία κύρια μέρη αυτής. Ο ευχαριστιανός και ο δοξαστικός χαρακτήρας
της χριστιανικής προσευχής (ιδιαίτερα στην Θεία Λειτουργία)

Το πρότυπο της προσευχής για μάς τους Χριστιανούς είναι φυσικά η προσευχή του Κυρίου («Κυριακή προσευχή»). Λαμβάνοντας υπόψη την σύνθεση και το περιεχόμενό της, βλέπουμε ότι εξωτερικά στην σύνθεσή της χωρίζεται σε τρία μέρη: α) επίκληση, β) αιτήσεις και γ) δοξολογία. Σύμφωνα με το εσωτερικό της περιεχόμενο, μπορεί επίσης να χωριστεί σε τρία γενικά μέρη. Το πρώτο και κυριότερο, περιλαμβάνει την επίκληση και τα τρία πρώτα αιτήματα. Ακολουθεί η τέταρτη αίτηση για το καθημερινό μας ψωμί και τέλος άλλα τρία αιτήματα για τις προσωπικές μας αμαρτίες.

Ποιό είναι το πρώτο και σημαντικότερο πράγμα για το οποίο πρέπει να προσευχηθεί ένας Χριστιανός; Για ποιό πρέπει να αγωνίζεται περισσότερο από όλα: «ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ»[1]. Αυτό βλέπουμε στο πρώτο μέρος της προσευχής. Απευθυνόμενος στον Θεό ως Επουράνιο Πατέρα, ο Χριστιανός μαρτυρεί έτσι ότι η αληθινή μας πατρίδα δεν είναι στην γη, αλλά στον ουρανό. «Ἡμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει»[2], έγραψε ο Απόστολος Παύλος ξεκάθαρα. Και σ’ αυτή την έκκληση προς τον Πατέρα, ο Χριστιανός προσεύχεται να αγιαστεί το Όνομα του Θεού, τόσο στην προσωπική ζωή του καθενός μας όσο και στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι ιερό πράγμα ειδικά όταν εμείς, οι Χριστιανοί, μέσω της επιτέλεσης καλών πράξεων οδηγούμε τους μη πιστούς να «δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς»[3].

Στην συνέχεια, ο Χριστιανός προσεύχεται για να εδραιωθεί η Βασιλεία του Θεού στην γη. Κοιτάζοντας την ζωή, βλέπει σ’ αυτήν μια διαρκή πάλη ανάμεσα σε δύο αρχές: το φως και το σκοτάδι, την αλήθεια και το ψέμα, το καλό και το κακό. Και βλέποντας αυτό, δεν μπορεί παρά να προσευχηθεί ώστε στην ζωή μας να εμφανιστεί η νίκη του φωτός επί του σκότους και να θριαμβεύσει η Βασιλεία του Θεού, η Βασιλεία της Αλήθειας και της Καλοσύνης.

Στην τρίτη αίτηση της προσευχής του Κυρίου προσευχόμαστε γι’ αυτό, ώστε το θέλημα του Θεού να εκπληρωθεί στην ανθρώπινη ζωή, όπως εκπληρώνεται και στον ουράνιο κόσμο. Η χριστιανική συνείδηση λέει με σιγουριά και σταθερότητα στον άνθρωπο ότι το να βασιζόμαστε στο θέλημα του Θεού δεν είναι μόνο καθήκον μας, αλλά και πραγματική σοφία, η αλήθεια της ζωής. Ο Επουράνιος Πατέρας γνωρίζει τι είναι χρήσιμο και απαραίτητο για τον καθένα μας, και από την απέραντη αγάπη και καλοσύνη Του μας εύχεται καλό και σωτηρία περισσότερο απ’ ότι εμείς για τον εαυτό μας. Γι’ αυτό ο Απόστολος Πέτρος λέει: «Ρίξτε όλες τις φροντίδες σας πάνω Του, γιατί Αυτός φροντίζει για σας»[4].

Η τέταρτη αίτηση της προσευχής του Κυρίου είναι η μόνη που δεν μιλάει για τις πνευματικές, αλλά για τις σωματικές μας ανάγκες. Πρέπει να ζητάμε τον «ἐπιούσιον ἄρτον» (=το καθημερινό μας ψωμί), δηλαδή ό,τι είναι απαραίτητο για την ύπαρξή μας, για την διατήρηση της σωματικής ζωής. Και πέρα απ’ αυτό, «αν δοθεί, δόξα τω Θεώ, αλλά αν δεν δοθεί, μη σε νοιάζει» (έκφραση από την Kατήχηση[5]). Φυσικά, η έκφραση «ἐπιούσιος ἄρτος» περιλαμβάνει όλα όσα μας είναι απαραίτητα: φαγητό, ρούχα, στέγαση κ.λπ. Και αυτή η τέταρτη αίτηση υποδεικνύει στον άνθρωπο ότι η επίγεια ζωή μας με τα καθημερινά προβλήματά της είναι επίσης θέμα το οποίο εμπίπτει στην φροντίδα του Επουράνιου Πατέρα για μάς. Ο Απόστολος Παύλος λέει: «Να έχετε αφιλάργυρη διάθεση, μένοντας ικανοποιημένοι με αυτά που έχετε, διότι ο ίδιος ο Κύριος είπε: δεν θα σε αφήσω ποτέ, ούτε θα σε εγκαταλείψω…»[6].

Η πέμπτη αίτηση της προσευχής του Κυρίου αναφέρεται στην συγχώρεση των αμαρτιών. Όχι μόνο σε αυτήν την αίτηση, αλλά και σε άλλα σημεία της διδασκαλίας Του, ο Κύριος έδειξε ξεκάθαρα ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να λάβουμε άφεση αμαρτιών από τον Θεό είναι η συγχώρεση των συνανθρώπων μας. Αλλά πόσο συχνά αυτό το αίτημα είναι αναληθές στα μάτια του Θεού, στον Οποίο προσευχόμαστε!… Διαβάζουμε «ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν», αλλά στην πραγματικότητα δεν συγχωρούμε και δεν αφήνουμε, αλλά είμαστε προσβεβλημένοι και για πολύ καιρό τρέφουμε ενόχληση στις καρδιές μας και επιθυμία να ανταποδώσουμε. Επομένως, κάθε φορά που ο κάθε Χριστιανός κάνει αυτήν την αίτηση, πρέπει να αναλογίζεται αν έχει συγχωρήσει τους εχθρούς του και όσους τον έβλαψαν. Και αν αυτό δεν συμβαίνει, αν δεν έχει συγχωρήσει, τότε δεν μπορεί να περιμένει συγχώρεση από τον Θεό για τον εαυτό του.

Οι δύο τελευταίες αιτήσεις, η έκτη και η έβδομη, μιλούν για ένα πράγμα: για τα αίτια της αμαρτίας. Πρώτα, ζητάμε να αφαιρεθεί από εμάς το μικρόβιο του πειρασμού και των σκανδάλων, και έπειτα να ελευθερωθούμε από το κακό, δηλαδή από τον ιδρυτή όλων των αμαρτιών, τον διάβολο. Οι άνθρωποι συνήθως φοβούνται τις εξωτερικές κακοτυχίες: τις αποτυχίες, τις ασθένειες, την φτώχεια κ.λπ. Ο Χριστιανισμός μάς διδάσκει να φοβόμαστε περισσότερο απ’ όλα για την αθάνατη ψυχή μας. Ο Κύριος είπε: «Μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι· φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ»[7]. Και σε άλλο σημείο, σχετικά με τις εξωτερικές καταστροφές, ο Κύριος, αφού απαρίθμησε εξωτερικές δοκιμασίες και διωγμούς για την πίστη, είπε ευθέως: «χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς»[8].

Όχι, ο Χριστιανός δεν πρέπει να φοβάται τις εξωτερικές κακοτυχίες και προβλήματα, αλλά τις αμαρτίες και τις πτώσεις του. Όλοι γνωρίζουν πόσο συνηθίζουμε να παρανομούμε, αμαρτάνοντας κυριολεκτικά σε κάθε βήμα και σε κάθε στιγμή της ζωής μας. Αλλά η αμαρτία είναι ανομία, παραβίαση του Νόμου της Αλήθειας του Θεού, και επομένως το αποτέλεσμά της είναι μαρτύριο και θλίψη, «ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων…»[9]. Και έτσι, η προσευχή «Πάτερ ἡμῶν» κρατά την καρδιά μας σε βαθιά αποστροφή απ’ αυτά τα πνευματικά κακά, κι εμείς, ομολογώντας ταπεινά την αδυναμία και την κλίση μας στην αμαρτία, ζητάμε από τον Θεό να μας σώσει από την πτώση στις αμαρτίες που μας βάζουν σε πειρασμό και να μας ελευθερώσει από τον κακό καθοδηγητή της αμαρτίας, τον διάβολο.

Αυτές οι επτά αιτήσεις, ως γνωστόν, συνοδεύονται από μια επίσημη δοξολογία της δύναμης, της εξουσίας και της δόξας του Θεού[10]. Σε αυτή τη δόξα του μεγαλείου του Θεού βρίσκεται η υιική έκφραση της ακλόνητης και ξεκάθαρης σιγουριάς πως ό,τι ζητάμε θα μας δοθεί από την αγάπη του Επουράνιου Πατέρα, γιατί δική Του είναι «η βασιλεία και η δύναμη και η δόξα για πάντα».

Αλλά όχι μόνο η προσευχή του Κυρίου αποτελείται από τέτοια δοξολογία. Προσευχές δοξολογίας σε ξεκάθαρη μορφή (όπως για παράδειγμα το «Αἰνεῖτε τὸ ὄνομα Κυρίου» ή το «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος» κ.λπ.) δεν χρησιμοποιούνται τόσο συχνά από εμάς[11]. Συνήθως όμως αντιπροσωπεύουν το τέλος των προσευχών μας (ιδιαίτερα των λειτουργικών) και έχουν πάντα έναν ιδιαίτερα επίσημο και ιερό χαρακτήρα. Επομένως, προφέρονται πάντα από Κληρικό – Επίσκοπο ή Ιερέα. Οι πιο σημαντικές και χαρακτηριστικές προσευχές δοξολογίας είναι οι ψαλμωδίες «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ» (Μεγάλη Δοξολογία) και «Εσέ, Θεέ, δοξάζουμε»[12]. Οι προσευχές της δοξολογίας, πρωτίστως, θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ανυπέρβλητες χριστιανικές προσευχές, επειδή κυρίως εκφράζουν την αγάπη του Χριστιανού για τον Θεό και την λατρεία για τις υψηλότερες τελειότητές Του.

Άρρηκτα συνδεδεμένο με την προσευχή της δοξολογίας στις ιερές Ακολουθίες είναι το τρίτο είδος προσευχής, η ευχαριστία. Είναι αυτονόητο ότι ένας Χριστιανός που αγαπά τον Θεό και γνωρίζει την αγάπη, το έλεος και τα οφέλη Του δεν μπορεί παρά να αισθάνεται ευγνωμοσύνη προς Αυτόν στην καρδιά του. Η πιο σημαντική ευχαριστήρια προσευχή είναι η πιο σημαντική Ακολουθία μας: η Θεία Λειτουργία. Το κύριο μέρος της, ο λεγόμενος «ευχαριστιακός κανόνας», αρχίζει με τις λέξεις «Εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίω». Και αυτή η πιο αγνή αναίμακτη θυσία, η θυσία της αλήθειας, η θυσία του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, που προσφέρεται κατά την Λειτουργία στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, αν και ορατά προσφέρεται από τους ανθρώπους, επιτελείται αόρατα από τον ίδιο τον Σωτήρα Χριστό, με την Χάρη και την πανσθενουργό δύναμή Του, και από εμάς τους ανθρώπους τούτο γίνεται δεκτό μόνο με ευλάβεια και ευγνωμοσύνη. Γι’ αυτό, την πιο σημαντική στιγμή της Λειτουργίας, ο ιερέας διακηρύττει πανηγυρικά: «Τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν Σοὶ προσφέρομεν κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα», και οι προσευχόμενοι (οι ψάλτες για λογαριασμό τους) απαντούν με τον ευχαριστήριο ύμνο: «Σὲ ὑμνοῦμεν, σὲ εὐλογοῦμεν, σοὶ εὐχαριστοῦμεν, Κύριε, καὶ δεόμεθά σου, ὁ Θεὸς ἡμῶν…».

(συνεχίζεται)

---

[1] Ματθ. ϛ΄ 33.
[2] Φιλιπ. γ΄ 20.
[3] Ματθ. ε΄ 16.
[4] «Πᾶσαν τὴν μέριμναν ὑμῶν ἐπιῤῥίψαντες ἐπ᾿ αὐτόν, ὅτι αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν» (Α΄ Πέτρ. ε΄ 7).
[5] Αναφέρεται στην περίφημη Κατήχηση του Αγίου Φιλαρέτου Μόσχας (+1867).
[6] «Ἀφιλάργυρος ὁ τρόπος, ἀρκούμενοι τοῖς παροῦσιν· αὐτὸς γὰρ εἴρηκεν· οὐ μή σε ἀνῶ οὐδ᾿ οὐ μή σε ἐγκαταλίπω» (Ἑβρ.  ιγ΄ 5).
[7] Ματθ. ι΄ 28.
[8] Ματθ. ε΄ 12.
[9] Ματθ. κβ΄ 13.
[10] «Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἀγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».
[11] Αναφέρεται στο ρωσικό τυπικό.
[12] Βλ. υποσ. 1, στο 11ο Κεφάλαιο του παρόντος έργου.

Πηγή

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 28ο)

 Αγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου της Ρωσικής Διασποράς (+1985)

28. Προσευχή

Η ανάγκη για προσευχή.
Τί σημαίνει να προσευχόμαστε «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ».
Είδη προσευχής ανάλογα με το περιεχόμενό της.

Στην θρησκευτική ζωή ενός ανθρώπου, η γνώση του Θεού για την οποία μιλήσαμε παραπάνω βασίζεται προφανώς στην πίστη. Αυτή η πίστη είναι η πρώτη απάντηση της ανθρώπινης καρδιάς στο περιεχόμενο αυτών των θρησκευτικών αληθειών, η συμφωνία μαζί τους και η αποδοχή τους. Στην συνέχεια, αυτή η πίστη, που ενισχύεται και εμβαθύνει, οδηγεί την καρδιά του ανθρώπου να αναπαυθεί στον Θεό, στην χριστιανική ελπίδα στον Θεό. Από την άλλη, όλος ο Χριστιανισμός μάς διδάσκει ότι η χριστιανική πίστη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγάπη για τον Θεό. Και η αγάπη απαιτεί πάντα μια ζωντανή, προσωπική σχέση με αυτόν που αγαπάμε. Και σε σχέση με τον Θεό, αυτή η αγάπη φανερώνεται πρώτα και κύρια στην προσευχή.

Όποιος δεν προσεύχεται στον Θεό δεν είναι Χριστιανός… Η προσευχή είναι το πρώτο και πλέον απαραίτητο στοιχείο της πνευματικής μας ζωής. Είναι η αναπνοή του πνεύματός μας, και χωρίς αυτήν πεθαίνει, όπως πεθαίνει το ανθρώπινο σώμα χωρίς αέρα. Όλη η ζωή του σώματος εξαρτάται από την αναπνοή του, από το αν ένα άτομο αναπνέει ή δεν αναπνέει. Ομοίως, στην πνευματική ζωή όλα εξαρτώνται από την προσευχή, και ένας άνθρωπος που δεν προσεύχεται στον Θεό είναι πνευματικά νεκρός…

Η προσευχή είναι μια συνομιλία μεταξύ του ανθρώπου και του Θεού. Αυτός που σκέπτεται, γνωρίζει, αγαπά τον Θεό, σίγουρα θα στραφεί σε Αυτόν και αυτή η στροφή είναι προσευχή. Αλλά η άποψη περί προσευχής που είναι τόσο διαδεδομένη τώρα (ιδιαίτερα στους νέους) είναι βαθιά λανθασμένη. Οι άνθρωποι συχνά λένε: «Αν θέλω να προσευχηθώ, θα προσευχηθώ. Δεν χρειάζεται πίεση, δεν χρειάζεται επιβολή, δεν πρέπει να υπάρχει καταναγκασμός στην προσευχή…». Πλήρης παρανόηση του θέματος! Τί θα προέκυπτε από την γήινη δραστηριότητα του ανθρώπου αν ο ίδιος δεν ανάγκαζε τον εαυτό του να κάνει ο,τιδήποτε, αλλά έκανε μόνο αυτό που ήθελε;! Επιπλέον, αυτό αφορά στην πνευματική ζωή. Σε αυτήν, ό,τι πολύτιμο και βιώσιμο αποκτάται μόνο μέσα από προσπάθεια, με το κατόρθωμα να εργάζεται κάποιος πάνω στον εαυτό του.

Ας θυμηθούμε για άλλη μια φορά: «Η Βασιλεία του Θεού (και ό,τι σχετίζεται με αυτήν) επιτυγχάνεται με την βία (με προσπάθεια)»[1]. Όχι, ένας Χριστιανός πρέπει να έχει μια για πάντα στην καρδιά του το γεγονός ότι πρέπει να προσεύχεται πάση θυσία, ανεξάρτητα από την όποια επιθυμία ή απροθυμία του. Αν έχεις καλή επιθυμία να προσευχηθείς, ευχαρίστησε τον Θεό, από τον Οποίο προέρχονται όλα τα καλά, και μη χάσεις την ευκαιρία να προσευχηθείς μέσα από την καρδιά σου. Εάν δεν έχεις αυτή την επιθυμία και έχει έρθει η ώρα για προσευχή (το πρωί, το βράδυ, στην εκκλησία), πρέπει να αναγκάσεις τον εαυτό σου, ενθαρρύνοντας το θαμπό και τεμπέλικο πνεύμα σου με το γεγονός ότι η προσευχή (όπως κάθε καλή πράξη) είναι πιο πολύτιμη στα μάτια του Θεού, όσο δυσκολότερα γίνεται. Ο Κύριος δεν περιφρονεί καμιά προσευχή αν κάποιος προσεύχεται ειλικρινά, όσο καλύτερα μπορεί, έστω κι αν δεν έχει ακόμη την ικανότητα να προσεύχεται με πλήρη συγκέντρωση και με αδιάκοπο ζήλο.

Και όποιος ζει μια πνευματική χριστιανική ζωή σε οποιοδήποτε βαθμό, θα βρίσκει πάντα κάτι για να προσευχηθεί. Άλλωστε, γι’ αυτόν ο Θεός είναι και στοργικός Πατέρας κι ένας ισχυρός Προστάτης, και μια ανεξάντλητη Πηγή βοήθειας και δύναμης﮲ κι έτσι ο Χριστιανός σπεύδει κοντά Του σε ανάγκη και σε θλίψη όπως ένα παιδί στον πατέρα του. Απλώς πρέπει να αναγνωρίσουμε την αδυναμία και την ανικανότητά μας και να παραδώσουμε εντελώς «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ», γιατί σε Αυτόν είναι η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη μας.

Στην συνομιλία του με την Σαμαρείτιδα ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός επεσήμανε ότι «οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ Πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ»[2]. Αυτή είναι η βασική αρχή της χριστιανικής προσευχής. Πρέπει να επιτευχθεί με πνεύμα και αλήθεια, και γι’ αυτό ο Χριστιανός, όταν προσεύχεται, πρέπει να συγκεντρώσει όλες τις πνευματικές του δυνάμεις μαζί, και να συγκεντρωθεί βαθιά μέσα του, στην ψυχή του, συλλογιζόμενος τα λόγια της προσευχής. Είναι αυτονόητο ότι με μια τόσο σωστή άποψη για την προσευχή, δεν μπορεί κανείς να ονομάσει «προσευχή» εκείνη την ενέργεια του ανθρώπου που είναι παρών μόνο στην προσευχή ή διαβάζει με τη γλώσσα του, αλλά οι σκέψεις του απέχουν πολύ απ’ αυτήν.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει για τέτοιους που τους αποκαλεί …«προσευχητάρια»: «Το σώμα σου ήταν μέσα στην εκκλησία, αλλά ο νους σου πετούσε κάπου αλλού. Τα χείλη σου είπαν μια προσευχή, και το μυαλό σου υπολόγιζε το εισόδημα, τα χωράφια, τα υπάρχοντα, τους φίλους… Εσύ ο ίδιος δεν ακούς την προσευχή σου, πώς θέλεις να την ακούσει ο Θεός;». Όχι, δεν πρέπει να είναι έτσι η προσευχή του Χριστιανού. Πρέπει να προσεύχεται «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ». Να προσεύχεται με το πνεύμα: συγκεντρωμένος στα βάθη του «εγώ» του, με βαθιά εγκάρδια συναισθήματα. Να προσεύχεται με την αλήθεια: όχι υποκριτικά, αλλά με την αλήθεια της διάθεσής του, με μια αληθινή έκκληση προς την Ενσαρκωμένη Αλήθεια -τον Σωτήρα Χριστό.

Αυτό βέβαια δεν απορρίπτει (σε αντίθεση με τις σεχταριστικές παρερμηνείες) την αναγκαιότητα για έναν άνθρωπο της εξωτερικής προσευχής, αλλά μόνο όταν συνδυάζεται με την εσωτερική προσευχή. Ο άνθρωπος δεν είναι άγγελος, η ψυχή του δεν ζει χωρίς σώμα, όπως δεν ζει το σώμα χωρίς ψυχή. Ο Απόστολος Παύλος λέει: «δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ»[3]. Και επομένως, ο πιο βασικός και ολοκληρωμένος τύπος προσευχής είναι εκείνη η προσευχή στην οποία υπάρχει τόσο εσωτερική όσο και εξωτερική πλευρά. Συνδέονται στενά μεταξύ τους, τόσο οι εσωτερικές εμπειρίες και η στροφή του ανθρώπου προς τον Θεό, όσο και οι εξωτερικές πράξεις, δηλαδή οι υποκλίσεις, η ορθή στάση στην προσευχή, το σημείο του σταυρού και οι διάφορες ενέργειες προσευχής.

Υπάρχουν συνήθως τρεις τύποι προσευχής: παράκληση, δοξολογία και ευχαριστία. Και στις προσευχές και στην Λατρεία μας χρησιμοποιούνται εναλλάξ και οι τρεις αυτοί τύποι.

Ο πρώτος τύπος -η ικεσία- φαίνεται ότι είναι ο πιο φυσικός και διαδεδομένος. Και ο Κύριος όχι μόνο δεν απαγόρευσε αυτόν το τύπο προσευχής, αλλά μας τον πρόσταξε ευθέως: «αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν· πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιχθήσεται»[4]. Και στην αποχαιρετιστήρια συνομιλία του είπε: «ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσητε τὸν Πατέρα ἐν τῷ ὀνόματί μου, δώσει ὑμῖν. Ἔως ἄρτι οὐκ ᾐτήσατε οὐδὲν ἐν τῷ ὀνόματί μου· αἰτεῖτε καὶ λήψεσθε, ἵνα ἡ χαρὰ ὑμῶν ᾖ πεπληρωμένη…»[5].

Ο άνθρωπος που προσεύχεται στον Θεό πρέπει να θυμάται ότι η προσευχή δεν ενεργείται και δεν εισακούεται αν δεν είναι ειλικρινής και δεν αποπνέει ζωντανή πίστη. Ο ίδιος ο Κύριος είπε: «πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι»[6]. Και ο Απόστολος Ιάκωβος εξηγεί πόσο καταστροφική είναι η αμφιβολία στην προσευχή: «Αυτός που αμφιβάλλει είναι σαν το κύμα της θάλασσας, που το σηκώνει και το πετάει ο άνεμος. Ας μη σκεφτεί ένας τέτοιος άνθρωπος ότι θα λάβει κάτι από τον Κύριο»[7]. Και στο Άγιο Ευαγγέλιο διαβάζουμε πολλές φορές πως ο Κύριος, θεραπεύοντας όσους Του ζητούσαν θεραπεία, τους έλεγε: «κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν[8]… ἡ πίστις σου σέσωκέ σε[9]…».

Αλλά, πιστεύοντας ακράδαντα στη δύναμη, το έλεος και τη βοήθεια του Θεού, ο Χριστιανός δεν πρέπει να ξεχνά ότι πρέπει να υποβάλλει κάθε αίτημα για τις ανάγκες του στο πανάγαθο θέλημα του Επουράνιου Πατέρα, ο Οποίος γνωρίζει τι χρειαζόμαστε. Μια τέτοια πίστη και αφοσίωση στο θέλημα του Θεού, θα Τον ευχαριστήσει οπωσδήποτε, είτε τελικά ο Κύριος εκπληρώσει είτε όχι την προσευχή του. Και αυτό είναι απολύτως φυσικό, αφού ο Χριστιανός είναι απολύτως βέβαιος ότι η σοφία και η αγάπη του Θεού κατευθύνει τα πάντα προς όφελος και καλό του ανθρώπου. Δεν είναι παράξενο που ψάλλεται στην εκκλησιαστική προσευχή ότι ο Κύριος «με το βάθος της σοφίας οικοδομεί με φιλανθρωπία τα πάντα και δίνει τα χρήσιμα σε όλους…»[10].

(συνεχίζεται)

---

[1] «Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν βιάζεται» (Ματθ. ια΄ 12).
[2] Ιω. δ΄ 23.
[3] Α΄ Κορ. ϛ΄ 20.
[4] Λουκ. ια΄ 9-10.
[5] Ιω. ιϛ΄  23-24.
[6] Μαρκ. θ΄ 23.
[7] «Ὁ γὰρ διακρινόμενος ἔοικε κλύδωνι θαλάσσης ἀνεμιζομένῳ καὶ ῥιπιζομένῳ. Μὴ γὰρ οἰέσθω ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος ὅτι λήψεταί τι παρὰ τοῦ Κυρίου» (Ιακ. α΄ 6-7).
[8] Ματθ. θ΄ 29.
[9] Ματθ. θ΄ 22.
[10] «Ὁ βάθει σοφίας φιλανθρώπως πάντα οἰκονομῶν, καὶ τὸ συμφέρον πᾶσιν ἀπονέμων…» (από το Απολυτίκιο των Κεκοιμημένων που ψάλλεται σε ήχο πλάγιο του δ΄, τα δύο Ψυχοσάββατα· προ της Απόκρεω και προ της Πεντηκοστής).

Πηγή

Ο ΓΕΡΩΝ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΖΕΡΒΑΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

 Παραθέτουμε μια σημαντική επιστολή του αειμνήστου Γέροντος Φιλοθέου σχετικά με την κατάργηση της νηστείας των Αγίων Αποστόλων, που παρατηρείται ορισμένες χρονιές (όπως και φέτος) μετά την αλλαγή του ημερολογίου. Δημοσιεύθηκε στο ιστορικό περιοδικό "Αγιορείτικη Βιβλιοθήκη" το 1959, που και τότε έπεφτε αργά το Πάσχα (τότε 3 Μαΐου, φέτος 5 Μαΐου με το νέο ημερολόγιο). Οι υπογραμμίσεις δικές μας, τα συμπεράσματα δικά σας.

Πηγή

ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ 2024 (Ομιλία π. Ευθυμίου Μπαρδάκα)

 

ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ, Ο ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

 ὑπό Ἀρχιμανδρίτου π. Νικηφόρου Νάσσου

«Παρέστω μοι τό Πνεῦμα καί διδότω λόγον»1 , θά γράψει ὁ ὑψιπέτης ἀετός τῆς Θεολογίας Γρηγόριος, προκειμένου νά ὁμιλήσει πανηγυρικῶς σχετικά μέ τήν ἔλευση τοῦ Παναγίου Πνεύματος «ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν» στό Ὑπερῶο τῆς Ἱερουσαλήμ.

 

Πενήντα ἀκριβῶς ἡμέρες μετά ἀπό τήν ζωηφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, τοῦ «καθελῶντος τοῦ θανάτου τό κράτος», ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει γηθοσύνως, λαμπρῶς καί μεγαλοπρεπῶς, «τήν μεθέορτον καί τελευταίαν ἑορτήν», ὅπως ψάλλουμε, ἡ ὁποία εἶναι ἡ Πεντηκοστή. Κατ᾿ αὐτήν τήν κορυφαία Ἑορτή, ὅπως ἀκοῦμε ἀπό τίς θεολογικώτατες Εὐχές τῆς Γονυκλισίας, «μετά τό ἀναληφθῆναι τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν καί καθεσθῆναι ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καί Πατρός, κατέπεμψε το Ἅγιον Πνεῦμα ἐπί τούς Ἁγίους αὐτοῦ Μαθητάς καί Ἀποστόλους, ὅ καί ἐκάθησεν ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν καί ἐπλήσθησαν ἅπαντες τῆς ἀκενώτου χάριτος αὐτοῦ».

Τήν Ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς ὁ ἱερός Χρυσόστομος θεωρεῖ ὡς «μητρόπολιν τῶν ἑορτῶν» καί «τέλος (=πλήρωμα) τῶν ἀγαθῶν»2 . Κατ᾿ αὐτήν ἑορτάζουμε «Πνεύματος ἐπιδημίαν». Οἱ Ἅγιοι καί θεοφόροι Πατέρες μᾶς ὑπενθυμίζουν, ὅτι ὅλα τά σωτηριώδη γεγονότα, πού εἶχαν σχέση μέ τό θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Λόγου, τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, λαμβάνουν πέρας μέ τήν ἔνδοξο Ἀνάληψή Του στούς οὐρανούς. Ἔληξαν ὅλα ἐκεῖνα, τά ὁποῖα φανέρωσαν ὅτι ὁ Λόγος εἶναι τό Δεύτερο Πρόσωπο (κατά τή συμβατική μας ὁρολογία καί διατύπωση) τῆς Ἁγίας Τριάδος. Αὐτά εἶναι, ἡ Γέννηση, ἡ Σταύρωση, ἡ Ἀνάσταση, ἡ Ἀνάληψη. Τώρα πλέον, κατά τήν Πεντηκοστή, ὅπως θά γράψει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀρχίζουν τά γεγονότα ἐκεῖνα, τά ὁποῖα φανερώνουν τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, πού ὑπάρχει μέ τήν δική Του ὑπόσταση, ὥστε ὅλοι ἐμεῖς νά σκεφθοῦμε καί νά ἐννοήσουμε τό μέγα Μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος:
«Ἄρχεται δέ τελεῖσθαι καί τά φανεροῦντα τό Πνεῦμα τό Ἅγιον κατ᾿ ἰδίαν ὑπόστασιν ὑπάρχον· ἵν᾿ ἡμεῖς ἐπιγνῶμεν τε καί σκεφθῶμεν τό μέγα καί προσκυνητόν τῆς Ἁγίας Τριάδος μυστήριον»3 .

Τό Ἅγιο Πνεῦμα, σύμφωνα μέ τήν ἱερά ὑμνολογία, «ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας»4 . Αὐτό παρέχει τά πάντα, καί δι᾿ Αὐτοῦ χορηγοῦνται τά πάντα. Τό Πνεῦμα ὡς Χάρις καί ἄκτιστη ἐνέργεια περιλάμπει τούς ἀξίους. Αὐτό ποτίζει καί θερμαίνει, ὡς ὕδωρ καί πῦρ. Γι᾿ αὐτό καί σημειώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ὅτι οἱ Θεολόγοι (Πατέρες) τό Πνεῦμα, «ποτέ μέν ὕδωρ, ποτέ δέ πῦρ καλοῦσι».

Εἶναι ἐκπληκτική ἡ διατύπωση τοῦ ἁγίου Συμεών Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ὅτι ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁμοιάζει μέ ἕνα τεράστιο ποτάμι, τό ὁποῖο χορηγεῖ στούς ἀνθρώπους ὅ,τι χρειάζονται, ἀνάλογα μέ τήν πνευματική ποιότητα τῆς ζωῆς τους: «Ἀλλά τί λοιπόν λαμβάνομεν, καί τίνες οἱ ἐξ ἡμῶν ποταμοί, οἱ καί Πνεῦμα καλοῦνται. Αἱ τοῦ Πνεύματος χάριτες, αἱ καί πληθύνονται ἐν ἡμῖν καί μερίζονται, καί δι᾿ ἡμῶν ἄλλοις πιστεύουσι χορηγοῦνται, ἀναλόγως τῇ πολιτείᾳ»5 .

Ὡστόσο, καί οἱ πρῶτοι μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας μας, στά κείμενά τους παρομοιάζουν τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ ποταμό. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος γράφει: «Νοηθείῃ δ᾿ ἄν ποταμός καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, πλῆρες ὑδάτων τῶν διαφόρων χαρισμάτων»6 . Ἀλλά καί ὁ Μέγας Βασίλειος σημειώνει: «Τίς δ᾿ ἄν εἴῃ ὁ ποταμός τοῦ Θεοῦ, ἤ τό Πνεῦμα τό ἅγιον, ἐκ τῆς πίστεως τῶν εἰς Χριστόν πεπιστευκότων ἐγγινόμενον τοῖς ἀξίοις»7 .

 

Τήν ἀμέσως ἑπομένη Κυριακή μετά τήν Πεντηκοστή, ἑορτάζουμε τούς Ἁγίους Πάντες. Αὐτοί, ἀποτελοῦν ὄντως τόν καρπό τῆς Πεντηκοστῆς, τό ἀποτέλεσμα τῆς «ἐπί πᾶσαν σάρκαν» ἐκχύσεως τῆς Χάριτος καί δωρεᾶς τοῦ Παρακλήτου. Πράγματι, ὁ ἁγιοπνευματικός ποταμός τῆς ἀκτίστου θείας ἐνεργείας, αὐτή ἡ ἀστείρευτη πλημμύρα, ρέει συνεχῶς καί ποτίζει «τούς διψῶντας τήν ζωήν». Αὐτός ὁ ποταμός πλημμύρισε τά ἔγκατα τῶν θεοφιλῶν ὑπάρξεων, τῶν Ἁγίων τῆς πίστεώς μας, οἱ ὁποῖοι μαρτυροῦν, τόν ἁγιοπνευματτικό καρπό τῆς Πεντηκοστῆς.

Οἱ Ἅγιοι ἀποτελοῦν τό «ἐφαρμοσμένον Εὐαγγέλιον», κατά τή γνωστή ρήση τοῦ π. Ἰουστίνου Πόποβιτς8 . Κυρίως εἶναι οἱ κατεξοχήν πνευματικοί ἄνθρωποι, ὄχι βεβαίως μέ τήν τρέχουσα ἔννοια τοῦ ὅρου, ἀλλά μέ τήν θεολογική ἔννοια. Σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, ὁ πνευματικός ἄνθρωπος συνίσταται, α) ἀπό Χάρη ἐπουράνιο Ἁγίου Πνεύματος, β) ἀπό λογική ψυχή καί γ) ἀπό γηΐνο σῶμα: «Ὁ πνευματικός ἄνθρωπος, ἐκ τριῶν ὑφέστηκε· Πνεύματος ἐπουρανίου, ψυχῆς λογικῆς καί γηΐνου σώματος»9 .

Κατά ταῦτα, οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπῆρξαν οἱ ἁγιοπνευματικοί ἄνθρωποι, δηλαδή ἄνθρωποι οἱ ὁποῖο δέχθηκαν τήν «ἐνοίκηση» τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στίς κεκαθαρμένες ψυχές τους. Αὐτός ὁ Παράκλητος ἐνεργεῖ ἀκτίστως τό μυστήριο τῆς χαρισματικῆς ὑπαρκτικῆς θεουργίας τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παύλος ὁμιλεῖ γιά τήν «ἐνοίκηση» τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γράφοντας στήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολή του, ὅτι τότε εἴμαστε ἄνθρωποι τοῦ Χριστοῦ, ὅταν τό Ἅγιο Πνεῦμα κατοικεῖ μέσα μας, «εἴπερ Πνεῦμα Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ἡμῖν»10 . Κατά ταῦτα, οἱ Ἅγιοι Πάντες κατεστάθησαν «φῶτα θεουργικά», ἑτερόφωτα βεβαίως, ἀφοῦ ἔλαβαν τό φῶς τοῦ ἐν Τριάδι Ἁγίου Θεοῦ κατά μετοχήν.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός ὁμιλεῖ γιά τήν «ἐνοίκηση» τοῦ Θεοῦ στούς Ἁγίους, σημειώνοντας ὅτι «δια τοῦ νοῦ καί τοῖς σώμασιν αὐτῶν ἐνώκησεν ὁ Θεός». Σχετικά δέ μέ τήν τιμή τῶν Ἁγίων ἀπό μέρους τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος, σημειώνει ὅτι τιμοῦμε τούς Ἁγίους, ὡς φίλους τοῦ Κυρίου, γιατί ἑνώθηκαν μέ τόν Θεό κατά τήν προαίρεση, καί τόν δέχθηκαν ὡς ἔνοικο και ἔγιναν μέ τή μέθεξη σ᾿ Αὐτόν κατά χάριν, ὅ,τι εἶναι Ἐκεῖνος κατά φύσιν: «Τιμητέον τούς ἁγίους, ὡς φίλους Χριστοῦ…καί ἑνωθέντας Θεῷ κατά προαίρεσιν, καί τοῦτον δεξαμένους ἔνοικον καί τῇ τούτου μεθέξει γεγονότας χάριτι, ὅπερ αὐτός ἐστι φύσει»11 .

Κατά τά ἀνωτέρω, σκοπός τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ πιστοῦ εἶναι ὄχι ἡ βελτίωση τῶν ἠθῶν, ἀλλά ἡ ἁγιοπνευματική αὐτή «ἐνοίκηση». Σκοπός τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔλεγε ὁ μέγας ἀσκητής, ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ. Εἶναι ἡ ἐνεργοποίηση τῆς «ἐν ἡμῖν Χάριτος» τοῦ Βαπτίσματος, τῆς «ἐν ἡμῖν Βασιλείας», κατά τά λόγια τοῦ Κυρίου12 . Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δίδεται ὡς «προκαταβολή» στόν πιστό κατά τό Βάπτισμα. Ὅμως, ἡ Χάρις «καλύπτεται» στή συνέχεια ἀπό τά ρυπογόνα ἀπόβλητα τῆς ἁμαρτίας, τήν ὁποία αὐτός διαπράττει «ἐν λόγῳ, ἤ ἔργῳ, ἤ διανοίᾳ». Ἑπομένως, ἡ ὅλη προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου στό πλαίσιο τῆς Ἐκκλησίας ἀποβλέπει στό νά καθαριστεῖ ἡ καρδιά καί νά ἐπανενεργοποιηθεῖ ἡ Χάρις τοῦ Βαπτίσματος. Ἔπειτα ἀκολουθεῖ ἡ ἁγιοπνευματική «ἐνοίκηση» στά ἔγκατα τῆς ὑπάρξεως τοῦ πιστοῦ.

Αὐτἠν τήν ἁγιοπνευματική πορεία ἀκολούθησαν οἱ Ἅγιοι. Δέν ὑπῆρξαν ὑπεράνθρωποι, ὅπως πολλοί νομίζουν, καί ἐξιδανικεύουν τούς Ἁγίους. Μιά τέτοια θεώρηση δέν εἶναι ὀρθή. Οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, Προφῆτες, Ἀπόστολοι, Μάρτυρες, Ἱεράρχες, Ὅσιοι καί Δίκαιοι, ὑπῆρξαν ἄνθρωποι κατά πάντα ὅμοιοι μέ ἐμᾶς. Καί ὡς ἄνθρωποι διέπραξαν και σφάλματα, ἁμαρτήματα κ.ἄ., ἀφοῦ ἅγιος δέν σημαίνει ἀναμάρτητος. Ἡ ἁγιότητα εἶναι «πορεία ψυχῆς, συνεχῶς μετανοούσης καί ἐπί τά κρείτονα βιαζομένης», ὅπως θα σημειώσει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σῦρος. Μέσα σ᾿ αὐτήν τήν πορεία, θά σημειωθοῦν καί πτώσεις και ποικίλες ἀστοχίες, δεδομένου τοῦ ὀντολογικοῦ χάσματος μεταξυ κτιστοῦ καί ἀκτίστου, ἀφοῦ τό «ἄτρεπτον» ὑφίσταται μόνο στούς Ἀγγέλους, σύμφωνα μέ τή δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας.

Στούς Πατέρες ὑπάρχει διατυπωμένη ἡ ἀντίληψη ὅτι ἀκόμη καί ἕνας ἅγιος ἄνθρωπος, κατά παραχώρηση Θεοῦ θά «ἐκτεθεῖ» μέ διάφορα ἀνθρώπινα σφάλματα, ὥστε νά μήν ὑψηλοφρονίσει. Δέν δίνει ὅλα τά χαρίσματα ὁ Θεός σέ κάποιον ἅγιο ἄνθρωπο, σημειώνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, παραπέμποντας στόν ἱερό Χρυσόστομο, «οὐ πάντα τά χαρίσματα λαμβάνει τίς ἔχει», ἀλλά γατί ὅμως; «ἵνα μή φύσιν εἶναι τήν χάριν νομίσῃ», δηλαδή γιά νά μήν θεωρήσει ὅτι αὐτό τό ὁποῖο ἔχει ὡς δῶρο, τό ὁποιοδήποτε χάρισμα, εἶναι δικό του φυσικό, καί ὄχι τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Οἱ Ἅγιοι, λοιπόν, ὑπῆρξαν ἄνθρωποι καί ὄχι ὑπέρ-ἄνθρωποι, καί αὐτό μᾶς ἐνισχύει στόν κατά Θεόν ἀγῶνα μας.

Οἱ Ἅγιοι, γίνονται Ἅγιοι, ἐπειδή «ἀνοίγουν» τόν ὑπαρξιακό τους χῶρο στή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, δείχνουν καί κινητοποιοῦν τήν καλή τους προαίρεση μέ αὐτή τήν ὑπαρξιακή ἄμβλυνση, πρός δεξίωση τῆς Χάριτος. Ἔπειτα, εἶναι πλέον ἀνοικτή ἡ πύλη, ἀφοῦ τά ὑπόλοιπα τά ἐργάζεται ὁ Θεός. Ἐκεῖνος χαριτώνει, ἁγιάζει, παρέχει κατά Χάριν, ὅ,τι ἔχει Αὐτός κατά φύσιν, δηλαδή τή θεία, ἄκτιστη ζωή, ἤ τή Βασιλεία Του. Εἰρήσθω, ὅτι ἡ θέωση τήν ὁποία λαμβάνουν κατά μετοχἠν οἱ Ἅγιοι, ὡς δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ταυτίζεται μέ τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Καί ἐπειδή ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄναρχη καί ἄκτιστη, ἄναρχη καί ἄκτιστη εἶναι καί ἡ θέωση, ὄπως σημειώνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς13 . Καί κατά τόν ἴδιο, ἄκτιστη καί ἄναρχη εἶναι καί ἡ Ἁγιότητα τῶν «φίλων τοῦ Θεοῦ», τῶν Ἁγίων14 . Ὁ ἴδιος θά ἐπισημάνει, ὅτι οἱ Ἅγιοι εἶναι ὄργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀποκτῶντας τήν ἴδια ἐνεργεια μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα: «Ὄργανά εἰσί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οἱ ἅγιοι, τήν αὐτήν ἐκείνῳ προσειληφότες ἐνέργειαν»15 .

Κατά ταῦτα, οἱ θεούμενοι εἶναι πλήρεις φωτός ἀϊδίου καί Χάριτος. Συνεπῶς, «δέν κυριαρχοῦνται ἀπό τήν κτιστή, χρονική ζωή, πού ἔχει ἀρχή καί τέλος, ἀλλά ἀπό τή θεία καί ἀΐδια ζωή τοῦ ἐνοικοῦντος σ᾿ αὐτούς Θεοῦ Λόγου»16 . Τό ἁγιοπνευματικό φρόνημα καί βίωμα τοῦ Παύλου, ὅπως τό ἐκφράζει μέ τή χαρακτηριστική διατύπωση: «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός»17 , εἶναι το φρόνημα και βίωμα κάθε πιστοῦ, κάθε Ἁγίου, στοῦ ὁποίου τήν καρδιά κατοικεῖ ὁ Χριστός διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί κριτήριο ὅτι μένει ἐντός τους εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα πού τούς ἔδωσε, σύμφωνα μέ τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη. Αὐτό ἀποτελεῖ καί τήν ἐξήγηση γιά τό γεγονός ὅτι μία εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ καί τῶν θεουμένων, ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής18 .

Ἰδού πῶς συνδέεται ἡ Πεντηκοστή μέ τούς Ἁγίους τοῦ Θεοῦ. Αὐτοί ἀποτελοῦν τόν καρπόν τῆς Πεντηκοστῆς, ἀφοῦ βίωσαν στα ὅρια τῆς παρούσης ζωῆς τήν προσωπική τους Πεντηκοστή, τήν ἔλευση τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος στήν κεκαθαρμένη ψυχή τους. Τό γεγονός τοῦτο συντελεῖται διαχρονικά, ἀενάως καί ἀπαύστως καί ποτέ δέν θά λήξει καί δέν θά λάβει πέρας αὐτή ἡ μετοχή τῶν «θελόντων σωθῆναι» στήν ἄκτιστη δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Κατηγορηματικός καί λίαν αὐστηρός ἐμφανίζεται ὁ πνευματέμφορος Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας, ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, πρός ὅσους ἀμφισβητοῦν τήν μέχρι τό τέλος τῶν αἰώνων ἐπιγινομένη δωρεά καί Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί λέγουν πώς σήμερα δέν μπορεῖ κάποιος νά φθάσει στήν Ἁγιότητα, στή μέθεξη τοῦ Θεοῦ καί τήν πραγμάτωση τοῦ καθ᾿ ὁμοίωσιν Θεοῦ. Ὁ θεόπτης Συμεών, ὑποστηρίζοντας μέ σφοδρό ἀπαθές πάθος ὅτι σέ ὅλες τίς ἐποχές εἶναι ἐφικτή ἡ βίωση τῆς προσωπικῆς Πεντηκοστῆς τοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου, καί ἡ (ὑπό προϋποθέσεις φυσικά) θέα τοῦ Θεοῦ ἀπό αὐτόν, μέ ἄλλα λόγια, τό ἐφικτό τῆς Ἁγιότητος, ἀπευθύνεται μέ πόνο σέ ὅσους διακηρύσσουν τό ἀντίθετο. Γράφει ἐν προκειμένῳ ὁ ἔμπειρος Θεολόγος σέ ἕναν ὑπέροχο Ὕμνο του:

«Μή λέγετε, ἀδύνατον λαβεῖν τό θεῖον Πνεῦμα,|… Μή λέγετε, ὅτι Θεός οὐχ ὁρᾶται ἀνθρώποις,| μή λέγετε, οἱ ἄνθρωποι φῶς θεῖον οὐχ ὁρῶσιν,| ἤ ὅτι καί ἀδύνατον ἐν τοῖς παρούσι χρόνοις!| Οὐδέποτε ἀδύνατον τοῦτο τυγχάνει, φίλοι,| ἀλλά καί λίαν δυνατόν τοῖς θέλουσιν ὑπάρχει,| πλήν ὅσοις βίος κάθαρσιν τήν τῶν παθῶν παρέσχε| καί καθαρόν εἰργάσατο τῆς διανοίας ὄμμα»19 .

Ὁ ἅγιος Συμεών δέν θά διστάσει νά ὀνομάσει ἀκόμη καί αἱρετικούς αὐτούς οἱ ὁποῖοι διακηρύσσουν ὅτι στά χρόνια αὐτά (ὁμιλεῖ γιά τόν 11ο αἰῶνα) δέν μπορεῖ κάποιος νά τηρήσει τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, νά λάβει Χάρη Ἀγίου Πνεύματος καί νά συγκαταριθμιθεῖ μέ τούς παλαιούς Ἁγίους:
«Ἀλλά περί ἐκείνων λέγω καί ἐκείνους ὀνομάζω αἱρετικούς, τούς λέγοντας μή εἶναι τινα ἐν τοῖς καθ᾿ ἡμᾶς χρόνοις και ἐν μέσῳ ἡμῶν, τόν δυνάμενον φυλάξαι τάς εὐαγγελικάς ἐντολάς καί κατά τούς ἁγίους γενέσθαι πατέρας»20 .

Ὁ ἀνωτέρω λόγος ἀποτελεῖ παραμυθία γιά ὅλους μας, πού ζοῦμε σέ καιρούς χαλεπούς! Ἡ συνεπής τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν εἶναι τό πρῶτο βῆμα καί ἡ ὁδός πού θά μᾶς ὁδηγήσει στήν προσωπική μας Πεντηκοστή, στή μέθεξη τῶν καρπῶν τῆς ἐλεύσεως τοῦ Παρακλήτου. Οἱ Ἅγιοι τῆς πίστεώς μας εἶναι οἱ τηλαυγεῖς φάροι σ᾿ αὐτήν τήν πορεία πού θά διανύσουμε ἐν μέσῳ ὠδίνων καί ὀδυνῶν, πρός ἀπόκτηση τῶν καρπῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἡ θέωση ἐνεργεῖται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀκτίστως. Ἡ θέωση δέν μπορεῖ νά τεθεῖ ὡς σκοπός ἀπό τόν ἄνθρωπο, ἀφοῦ ὡς κτιστός δέν ἔχει τή δυνατότητα νά τήν πραγματοποιήσει. Προσφυῶς ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής σημειώνει ὅτι, ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι πάσχουμε (ὑφιστάμεθα δηλαδή) τήν θέωση καί δέν τήν πραγματοποιοῦμε: «Πάσχομεν ὡς ὑπέρ φύσιν οὖσαν κατά χάριν, ἀλλ᾿ οὐ ποιοῦμεν τήν θέωσιν· οὐ γάρ ἔχομεν φύσιν δεκτικήν τῆς θεώσεως δύναμιν»21 . Ἔτσι, ἡ θέωση ἀποτελεῖ σκοπό τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο καί ἄκτιστη δωρεά Του. Ἀρκεῖ ὅμως ὁ ἄνθρωπος νά πεῖ τό «ναί» στόν Θεό, ἔργῳ καί λόγῳ. Τά ὑπόλοιπα εἶναι τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν καί ἡ προσεκτική πολιτεία ἀνοίγουν τόν δρόμο. Ἡ δέ ἕνωση μέ τόν Θεό τελεσιουργεῖται ὄχι ἀπό τίς ἀρετές καθ᾿ ἑαυτές καί αὐτοδυνάμως, ἀλλά «ἦταν καί εἶναι πάντοτε θεουργία τῆς δυνάμεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»22 .

Θεωροῦμε ὅτι στήν κατακλεῖδα τοῦ κειμένου αὐτοῦ θά μποροῦσε νά παρατεθεῖ ἕνας ὑπέροχος ὕμνος, λίαν χαρακτηριστικός περί τῶν ὡς ἄνω γραφομένων, ἕνα Τροπάριο τοῦ ἀσματικοῦ Κανόνος τῆς Ἐορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς, τό ὁποῖο ἐκφράζει ποιητικά αὐτήν τήν πραγματικότητα τῆς ἐπινεύσεως καί ἐλλάμψεως τῶν Ἁγίων Πάντων ἀπό τό Παράκλητο Πνεῦμα τῆς ἀληθείας:

«Ὅσοις ἔπνευσεν ἡ θεόρρυτος χάρις,
Λάμποντες, ἀστράπτοντες, ἠλλοιωμένοι,
Ὀθνείαν ἀλλοίωσιν εὐπρεπεστάτην,
Ἰσοσθενοῦσαν τήν ἄτμητον ἰδόντες,
Σοφήν τρίφεγγον οὐσίαν δοξάζομεν».

 1. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΜΑ΄, Εἰς τήν Πεντηκοστήν, ΕΠΕ 5, 124.
2. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τήν Πεντηκοστήν 2, 1, PG 50, 463.
3. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Εἰς τήν Πεντηκοστήν, Ὁμιλία κδ΄, PG 151, 312 C.
4. Στιχηρόν Ἰδιόμελον Ἑσπερινοῦ τῆς Πεντηκοστῆς.
5. Συμεών Θεσσαλονίκης, Ἐπιστολή δογματική τε ἅμα καί παραινετική πρός τινα τῶν κατά Κρήτην ὀρθοδόξων, ἀντιποιούμενον τοῦ κατά διδασκαλίαν ὀρθοῦ λόγου.
6. Μ. Ἀθανασίου, Τεμάχια ἐκ τῶν ὑπομνημάτων εἰς τούς ψαλμούς, PG 27, 580C.
7. Μ. Βασιλείου, Ὁμιλίαι εἰς τούς ψαλμούς με΄, PG 29, 421C.
8. Ἰουστίνου Πόποβιτς (Ἀρχιμ.), Ἄνθρωπος καί Θεάνθρωπος, Μελετήματα Ὀρθοδόξου Θεολογίας, Μετάφρ. ἱερομ. Ἀθανασίου Γιέφτιτς, Ἐκδ. «Ἀστήρ», Ἀθῆναι 61993 σ. 99.
9. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ὑπέρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων, 1, 3, 43.
10. Ρωμ. 8,9.
11. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, Κείμενο, Μετάφραση, Εἰσαγωγή, Σχόλια, Ν. Ματσούκα, ἐκδ. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 1989, σσ. 384-386.
12. Λκ. 1ζ΄, 21: «Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι».
13. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Περί θείων ἐνεργειῶν, 30, βλ. Δ. Τσελεγγίδη, Προϋποθέσεις καί κριτήρια τοῦ ὀρθοδόξως καί ἀπλανῶς θεολογεῖν, Θεολογικές καί Ἐκκλησιολογικές προσεγγίσεις, ἐκδ. Πουρναρᾶ, Θεσσαλονίκη 2013, σελ. 63.
14. Ὅ.π. σελ. 64.
15. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Ὑπέρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων 3, 1, ΕΠΕ 2, 258.
16. Ὅ.π.
17. Γαλ. 2, 20.
18. Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Περί ἀποριῶν, PG 91, 1076C.
19. Ὕμνος 27, SC 174, 288 (125-134).
20. Συμεών Νέου Θεολόγου, Κατηχήσεις, XXIX, SC 113, 137-140.
21. Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Κεφάλαια περί ἀγάπης, 1, 75, PG 90, 1206C.
22. Ἀρχιμ. Νικοδήμου Σκρέττα, Λατρεία καί Ἁγιότητα, Μαθητεία στό Συναξάρι τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐκδ, Μυγδονία, Θεσσαλονίκη 2017, σελ. 27.

Πηγή

«ΟΥΝΙΤΗΣ» ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΤΟΥΣ ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΟΥΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥΣ (2024) ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΡΙΝΘΟ

 

Του Δημ. Κ. Αναγνώστου, Θεολόγου

  Πώς θα αποκαλούσατε έναν εγκολπιοφόρο ρασοφόρο ο οποίος σε αντίθεση με την Ορθόδοξη Πίστη θα αναγνώριζε τον αμετανόητο αιρετικό (και όχι μόνο) Πάπα Ρώμης Φραγκίσκο ως κανονικό Επίσκοπο Ρώμης με Αποστολική Διαδοχή, Μυστήρια και χάρη Θεού; Νομίζω δεν θα διαφωνήσετε αν τον αποκαλέσουμε ουνίτη, δηλαδή ενωτικό. Δεν είναι δα και προσβολή για έναν τέτοιο ρασοφόρο να αποκληθεί έτσι, αφού πιστεύει στην ένωση με τον Παπισμό χωρίς τη μετάνοιά του και επιστροφή στην άπαξ παραδοθείσα τοις Αγίοις Πίστει, την Ορθοδοξία.

     Ένας τέτοιος ρασοφόρος είναι και ο Φαναρίου Αγαθάγγελος, διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, τον οποίο προσφάτως είδαμε σε βίντεο του Βατικανού να ασπάζεται περιπαθώς τον Πάπα και δη ευλαβώς την χείρα του "Αγίου πατρός" στην "Αγία Έδρα", το κακέκτυπο κρατίδιο του Βατικανού.

     Αυτός λοιπόν ο ουνίτης, ήρθε ως επίσημος προσκεκλημένος του επιχωρίου Μητροπολίτου για να συμμετάσχει στους εορτασμούς του πολιούχου της Κορίνθου Αποστόλου Παύλου, παριστάνοντας τον ορθόδοξο Επίσκοπο. Έτσι όσοι Κορίνθιοι και Κορίνθιες συμμετείχαν στους γενομένους και εν εξελίξει λατρευτικούς εορτασμούς στα εφετεινά "ΠΑΥΛΕΙΑ 2024" πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι έλαβαν δια του ανωτέρω και την "ευλογία" του Πάπα Ρώμης την οποία αυτός εκζήτησε, έλαβε προσφάτως και μεταδίδει στους μετ' αυτού κοινωνούντας.

    Παλαιότερα ωστόσο είχε βρεθεί στον Ναό του Αποστόλου Παύλου αυτοπροσώπως ένας Καρδινάλιος (κάποιος Καίνιχ, αν θυμάμαι καλά) ο οποίος δεν συμμετείχε μεν σε λατρευτικές εκδηλώσεις, τιμήθηκε όμως με το ψάλσιμο της "επισκοπικής" Φήμης του υπό "ορθοδόξων" ρασοφόρων ως δήθεν κανονικός Επίσκοπος, γεγονός που τότε είχε καταγγείλει και φροντίσει να γίνει γνωστό ο αλησμόνητος Γέροντας π. Νεκτάριος Μαρμαρινός, Κτίτωρ της Ιεράς Μονής Οσίου Παταπίου Λουτρακίου Κορινθίας, σφόδρα ενοχλημένος από εκείνη την ασεβή εκδήλωση εντός του Καθεδρικού Ναού της Κορίνθου.

Πρός ενδεικτική επίρρωση των λεχθέντων περί του φρονήματος του κ. Αγαθαγγέλου παραθέτουμε φωτό με το αφιερωματικό επίγραμμα Εικόνος που ο ίδιος φιλοτέχνησε και δώρησε προ καιρού στον πολύ-αγαπημένο του Πάπα Φραγκίσκο.

 

Υ. Γ. Περί του εν λόγω ρασοφόρου υπάρχει και παλαιότερο σχετικό δημοσίευμα, όπου μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

«Ὄντως θλιβερό τό κατάντημα κάποιων ἐπισκόπων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος νά συναγωνίζονται ποιός θά πρωτοπάρει τήν "εὐλογία" τοῦ ἀμετανοήτου αἱρετικοῦ Πάπα, τήν ὁποία ἡ Ὀρθόδοξος Παράδοσι καί ἡ διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων θεωρεῖ ἀλογία! Ἄνευ πιέσεων καί ἀναγκῶν μάλιστα, σπεύδουν οἱ ἀνάξιοι ἐγκολπιοφόροι νά δηλώσουν τόν σεβασμό καί τήν ἀναγνώρισί των στόν Πάπα, ὁ ὁποῖος ὡς γνήσιος διάδοχος τῶν πρό αὐτοῦ αἱρετικῶν παπῶν ἀποδέχεται καί ἀπολαμβάνει τή δουλοπρέπεια καί αὐτο-ἀναίρεσι τῆς ὀρθοδοξίας τῶν νέων αὐτῶν οὐνιτῶν! Ὀφείλομε δέ νά ἐπισημάνωμε τήν ἰδιαίτερη ἀποκρουστικότητα τῆς ἐνεργείας τοῦ ἐν λόγῳ ἐπισκόπου, ὁ ὁποῖος καί ὡς ἁγιογράφος κατήντησε θλιβερός μεταπράτης τῆς παπικῆς πλάνης καί αἱρέσεως, ἁγιογραφήσας ἕναν πλανεμένο περί τήν Πίστιν ἄνθρωπο ὡς δῆθεν θεούμενο μέλος τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή ὡς ἅγιο τοῦ Θεοῦ! Ὡς ἐκ περισσοῦ νά ἐπισημάνωμε ὅτι καί μόνο δι' αὐτῶν κατεστάθη μειοδότης τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί ψευδεπίσκοπος!

Ὁ ἴδιος «Ορθόδοξος» ἐπίσκοπος ἁγιογράφησε τὸν παπικό “ἅγιο” Φραγκίσκο τῆς Ἀσίζης καί τόν δώρισε στόν Πάπα μέ τήν ἐπιγραφή …. «τῆ Α. Ἁγιότητι τῶ Πάπᾳ καί Ἐπισκόπῳ Ρώμης….»!!!!»

Πηγή

Ἀρχιερατικὴ Ἐπιστολὴ γιὰ τὴν Νηστεία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων

 

Ἀγαπητοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·

            Μετὰ τῶν Ἁγίων Πάντων, ἀρχίζει σὺν Θεῷ ἡ περίοδος τῆς νηστείας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Εἶναι ἀρχαιοπαράδοτη, πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ μᾶς προετοιμάζει ὅσο τὸ δυνατὸν καλύτερα γιὰ νὰ ἑορτάσουμε τὰ ἔξοχα δοχεῖα τοῦ θείου Παρακλήτου, τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους. Αὐτοὺς ποὺ ἀποτελοῦν τοὺς φωτιστὲς καὶ εὐεργέτες τοῦ κόσμου παντός. Αὐτοὶ οἱ θεοκίνητοι καὶ θεοδίδακτοι μετέδωσαν τὴν θεία διδαχὴ «εἰς πᾶσαν τὴν γῆν» καὶ γέμισαν μὲ θεῖα νοήματα, θαύματα και σημεῖα «τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης», εἰς στερέωσιν τῆς Ὀρθοδόξου πίστεώς μας. Ἐσφράγισαν δὲ τὸ κήρυγμά τους μὲ τὸ αἷμα τους καὶ μᾶς κληροδότησαν τὴν Ἀποστολικὴ Διαδοχή, τὴν πυρφόρο χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διὰ τῆς ἀλληλοδιαδοχῆς τῶν Ὀρθοδόξων χειροτονιῶν.

            Ἄς δεχθοῦμε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, μὲ εὐχαρίστηση τὴν ἔλευση τῶν ἡμερῶν τῆς νηστείας. Διαρκεῖ λίγες μόλις ἡμέρες, οὔτε δύο ἑβδομάδες τὸ ἔτος τοῦτο, καὶ μᾶς παρέχει νέα δυνατότητα νὰ ἱλαρύνουμε τὶς ψυχές μας μὲ φῶς καὶ ζωή.

            Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ, δὲν μποροῦμε νὰ μὴν ψέξουμε τὴν φετινὴ ἐκτροπὴ τῶν Καινοτόμων Νεοημερολογιτῶν, οἱ ὁποῖοι στὴν ψευδαίσθηση ὅτι ἀκολουθοῦν ἕνα δῆθεν «διορθωμένο» Ἡμερολόγιο, αὐτὸ τοῦτο τὸ Γρηγοριανὸ Παπικὸ στὴν ρίζα του, ἐξαφάνισαν γιὰ ἄλλη μία φορὰ τὴν εὐλογημένη αὐτὴ νηστεία! Ἔτσι τοὺς πληροφοροῦμε ὅτι λύπησαν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ περιφρόνησαν τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους. Δὲν βαδίζουν κατὰ τὸ καθολικὸ φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀφίστανται ἀπὸ τὸ πλήρωμα τῆς Ἀληθείας καὶ τῆς Ἀγάπης. Ἡ ἐπαναλαμβανόμενη αὐτὴ πεισματώδης ἐμμονή τους σὲ ἕνα προφανέστατο λάθος, τὸ ὁποῖο μάλιστα προσπαθοῦν σοφιστικῶς νὰ δικαιολογήσουν, ἀποδεικνύει τὸ μέγεθος τῆς ἀμετανοησίας τους ἐδῶ καὶ ἕναν ὁλόκληρο αἰῶνα!

            Ἐν τούτοις, τοὺς ἀπευθυνόμαστε μὲ πόνο: Ἀδελφοί, «ἐσχάτη ὥρα ἐστι»! Ἡ «ὀργὴ τοῦ Θεοῦ» ἐπικρέμαται ἐπὶ τῶν κεφαλῶν ὅλων μας, γιὰ τὴν θλιβερὴ ἀποστασία τῆς πλειοψηφίας καὶ δὴ τῶν ἀφρόνων ἀρχόντων, οἱ ὁποῖοι καταπατοῦν ἀσύστολα τὰ θεῖα παραγγέλματα! Ἄν δὲν ὑπάρξει διόρθωση τῶν ἐπταισμένων καὶ μετάνοια ἀληθινή, τότε μᾶς ἀναμένουν συμφορὲς βαρύτατες.

---

Ἀδελφοὶ Ὀρθόδοξοι πιστοί, τέκνα φωτόμορφα τῆς Ἐκκλησίας·

            Μὲ τὴν καλὴ καὶ ἀσφαλῆ διαμονή μας στὴν Παρακαταθήκη τῆς πίστεως καὶ τὴν ἱερὰ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἄς ἀγωνισθοῦμε ἐπιμελῶς στὶς ἡμέρες τῆς νηστείας νὰ καθαρίσουμε καλύτερα τὶς καρδιές μας, νὰ ἀγαπήσουμε βαθύτερα τὸν Χριστό μας, νὰ καταπατήσουμε ἐπὶ τέλους τὰ πάθη καὶ τὶς κακὲς συνήθειες ποὺ μᾶς ταλαιπωροῦν, νὰ ἀνακουφίσουμε καὶ νὰ ἀνυψώσουμε τὶς ψυχές μας, νὰ πλησιάσουμε εὐσυνείδητα τὰ ἱερὰ Μυστήρια τῆς Μετανοίας/Ἐξομολογήσεως καὶ τῆς Θείας Κοινωνίας.

            Μὴν χάσουμε, παρακαλῶ, τὴν φωτιστικὴ παρηγορία τῶν καλῶν ἀναγνωσμάτων καὶ τῆς ἱερᾶς προσευχῆς. Μὴ μᾶς ἐξαπατήσει ἡ ἐμπαθὴς καὶ φιλαμαρτήμων «ψυχαγωγία» τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης, ποὺ κλέβει τὸν πολύτιμο χρόνο μας καὶ ἀδειάζει τὶς ψυχές μας. Μὴν μᾶς σκοτίσουν ἀκάθαρτες ἐπιθυμίες, ἀλλὰ ἄς σεβαστοῦμε τὴν ἱερότητα τοῦ σώματός μας ὅπως καὶ τῶν ἄλλων, καὶ μὴ προβοῦμε σὲ πράξεις ἀτιμίας!

            Ἐπίσης, νὰ προσέχουμε τὰ λόγια μας, νὰ ἀποφεύγουμε τὸ μέγιστο κακὸ τῆς κατακρίσεως, νὰ προσέχουμε τὶ βλέπουμε, τὶ ἀκοῦμε, τὶ διαλογιζόμαστε, τὶ ἐπιθυμοῦμε! Μὴν μᾶς ἐξαπατήσει ἡ ραθυμία εἰς βάρος τῶν πνευματικῶν μας καθηκόντων. Μὴν ἐγκαταλείψουμε τὸν ἐκκλησιασμό. Μὴν ἐκθέτουμε τὸν ἑαυτό μας σὲ κινδύνους ἀπὸ παρέες κακὲς καὶ συναστροφὲς ἐπιβλαβεῖς.

            Μὴν ἀποτελοῦμε σκάνδαλο μὲ ὁποιονδήποτε τρόπο ἔναντι τῶν ἄλλων, μὴν προσπαθοῦμε νὰ ὁμοιωθοῦμε στὴν ἐμφάνιση μὲ τοὺς κοσμικοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους χαρακτηρίζει τὸ ἔκδηλο σαρκικὸ φρόνημα ποὺ δὲν ἔχει καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει καμία σχέση μὲ τὶς βασικὲς ἀρχὲς τῆς πίστεώς μας.

---

Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί·

            Μὴ λησμονοῦμε ὅτι δὲν εἴμαστε ἀθάνατοι, ἀλλὰ περαστικοὶ ἀπὸ τὸν μάταιο τοῦτο κόσμο. Καὶ θὰ δώσουμε ἀπολογία ἐπὶ τοῦ φοβεροῦ Βήματος τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὸ πῶς διαχειριστήκαμε τὰ τάλαντα καὶ χαρίσματα ποὺ μᾶς ἐμπιστεύθηκε ἡ θεία Ἀγαθότητά Του.

            Εἴθε νὰ ἐνδυθοῦμε «σπλάγχνα οἰκτιρμῶν» καὶ νὰ αὐξήσουμε τὶς ἀγαθοεργίες μας μὲ ὅ,τι τρόπο μποροῦμε, ὥστε ὁ Φιλάνθρωπος Κύριός μας νὰ μᾶς χαρίζει πλούσια τὸ ἄπειρον Ἔλεος τῆς Εὐσπλαγχνίας Του καὶ στὴν παροῦσα ζωὴ καὶ στὸν μέλλοντα αἰῶνα. Ἀμήν!

Μὲ πατρικὲς εὐχὲς
Εὐχέτης θερμὸς πρὸς Κύριον
Ὁ Μητροπολίτης
+ὁ Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος Κλήμης

Λάρισα,
 Ἑβδομὰς Ἁγίου Πνεύματος,
Ἰούνιος 2024

Πηγή

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 27ο)

 Αγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου της Ρωσικής Διασποράς (+1985)

27. Η γνώση του Θεού

Στο προηγούμενο κεφάλαιο είδαμε ότι το πρώτο και κύριο καθήκον μας απέναντι στον Θεό είναι η αγάπη προς Αυτόν. Είναι αυτονόητο ότι με αυτή την αγάπη απαιτείται και από εμάς να γνωρίσουμε Εκείνον που πρέπει να αγαπάμε τόσο πολύ. Ένας άνθρωπος δεν θα αγαπήσει και δεν μπορεί να αγαπήσει κάποιον που δεν γνωρίζει. Έτσι, η αγάπη για τον Θεό μας οδηγεί στο καθήκον να γνωρίσουμε τον Θεό.

Να σημειωθεί ότι αυτό το καθήκον είναι από τα λιγότερα που τηρούμε στις μέρες μας. Παλαιότερα ήταν διαφορετικά.

Εκείνη την εποχή, το ενδιαφέρον για τα θεολογικά θέματα και τις θρησκευτικές γνώσεις ενδιέφερε βαθιά τις χριστιανικές ψυχές. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μαρτυρεί ότι στην εποχή του ακόμη και οι γυναίκες της αγοράς, αντί για τις εμπορικές τους υποθέσεις, προτιμούσαν να διαφωνούν για την ομοουσιότητα και την ομοιουσιότητα του Υιού του Θεού. Τώρα, πολλοί έξυπνοι άνθρωποι, μερικές φορές ακόμη και γράφοντας και μιλώντας για διάφορα καθαρά χριστιανικά θέματα, φοβούνται οποιαδήποτε θεολογία. Θεωρούν ότι όλες οι ερωτήσεις και οι εξηγήσεις της είναι κατά κάποιο τρόπο τεχνητά σχολαστικές και μακριά από την ζωή.

Από εδώ προέρχεται αυτή η καταθλιπτική θρησκευτική άγνοια, αυτή η αμάθεια των βασικών αληθειών της πίστης κάποιου, που είναι τόσο εντυπωσιακή στις μέρες μας. Πάρτε, για παράδειγμα, τον κύριο όγκο του ευφυούς, μορφωμένου ρωσικού λαού. Θα σας απαριθμήσει, χωρίς λάθος, όλους τους Τσάρους από τον οίκο των Ρομανόφ, θα αναφέρει τους κύριους Ρώσους συγγραφείς κλπ[1]. Το να μην το γνωρίζει αυτό θεωρείται ντροπή για έναν μορφωμένο άνθρωπο. Αλλά ζητήστε τους να ονομάσουν, για παράδειγμα, τις κύριες αρχές της χριστιανικής πίστης ή τα ονόματα των Δώδεκα Αποστόλων του Χριστού (δηλαδή, άνθρωποι που έκαναν ασυγκρίτως περισσότερα για την ανθρωπότητα από οποιονδήποτε βασιλιά ή συγγραφέα). Στις 9 από τις 10 περιπτώσεις το αποτέλεσμα θα είναι απογοητευτικό. Αλλά το ακόμη χειρότερο είναι ότι η άγνοια σε αυτόν τον τομέα δεν θεωρείται επ’ ουδενί κάτι επαίσχυντο και οι άνθρωποι το παραδέχονται ελαφρά τη καρδία…

Είναι απολύτως βέβαιο ότι κάθε χριστιανός χρειάζεται να έχει μια ιδέα για το περιεχόμενο της πίστης του και για τις βασικές αλήθειες της -για το τριαδικό δόγμα, για την θεία αγάπη, την ενανθρώπηση, τον λυτρωτικό θάνατο και την ανάσταση του Σωτήρος, για το μέλλον, το πεπρωμένο του κόσμου και του ανθρώπου, κ.λπ.. Και αυτά τα ζητήματα δεν είναι ξένα ή βαρετά για τον άνθρωπο, αλλά ζωτικής σημασίας και ουσιώδη, γιατί το ίδιο το νόημα και ο σκοπός της ζωής του εξαρτάται από την επίλυσή τους.

Και όλα αυτά τα ερωτήματα, φυσικά, συνοψίζονται σε ένα πράγμα: υπάρχει Θεός και ποιος είναι; Αυτά τα ερωτήματα είναι εξαιρετικής σημασίας ακόμη και για ανθρώπους με μικρή πίστη. Και για τους πιστούς, το να γνωρίζουμε για τον Θεό, να ξέρουμε τι σημαίνει αυτό για εμάς και περαιτέρω, ποιο είναι το θέλημά Του για όλους μας, αυτή είναι η βασική γνώση, η πιο σημαντική και η πιο πολύτιμη στην ζωή. Και η ίδια η χριστιανική ζωή καθορίζεται πρωτίστως από την γνώση του Θεού. Ο ίδιος ο Κύριος, προσευχόμενος στον Πατέρα Του πριν από το Πάθος, είπε σχετικά: «Αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν…»[2].

Από όλα αυτά βλέπουμε ότι η γνώση του Θεού είναι το άμεσο χριστιανικό μας καθήκον. Και ο δρόμος προς αυτήν, εκτός από την μελέτη των θεολογικών επιστημών, είναι η μνήμη του Θεού[3]. Η μνήμη του Θεού είναι μια τέτοια πνευματική διάθεση όπου ο άνθρωπος εισάγει ηθελημένα στην συνείδησή του και διατηρεί σε αυτήν την ιδέα του Θεού, τις υψηλότερες ιδιότητες Του, το έργο της σωτηρίας μας, το αιώνιο μέλλον μας κ.λπ. Αυτή η μνήμη του Θεού αγαπήθηκε από τους χριστιανούς ασκητές μας, αλλά για πολλούς -τους περισσότερους από εμάς- είναι, δυστυχώς, εντελώς άγνωστη.

Φυσικά, η γνώση του Θεού για την οποία μιλάμε δεν είναι σε καμία περίπτωση μια ορθολογική μηχανική αντίληψη απομνημόνευσης ορισμένων διατάξεων της χριστιανικής μας διδασκαλίας για την πίστη και την ζωή. Ο Χριστιανισμός είναι ζωντανό βίωμα, εμπειρίες της ανθρώπινης καρδιάς, και επομένως δεν γίνεται αντιληπτός από τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο.

Όσο περισσότερο ο Χριστιανός έχει βιώσει την αλήθεια και τις εντολές της πίστης του στην προσωπική του ζωή, στην εσωτερική εμπειρία του πνευματικού αγώνα και των προσπαθειών να ζήσει σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Χριστού, τόσο πιο βαθιά έχει αφομοιώσει τον Χριστιανισμό. Και το αντίστροφο, εάν κάποιος συμπεριφέρεται στην πίστη του στεγνά, εξωτερικά-τυπικά και δεν καθοδηγείται από τις εντολές του Ευαγγελίου του Χριστού στην προσωπική του ζωή, δεν θα δεχτεί τον Χριστιανισμό στην ψυχή και την καρδιά του και το βαθύ περιεχόμενο των αληθειών της πίστης του Χριστού θα παραμείνει ξένο προς αυτόν…

(συνεχίζεται)

---

[1] Στην σημερινή Ελλάδα ο πολὺς κόσμος αγνοεί παντελώς ακόμη και αυτά τα ιστορικά πρόσωπα της χώρας του. Αντιθέτως γνωρίζει με λεπτομέρεια τα ονόματα και τις συνήθειες των νέων ειδώλων: τραγουδιστών, ηθοποιών, αθλητών κ.λπ…
[2] Ιω. ιζ΄ 3.
[3] Η αναγκαιότητα της μνήμης του Θεού (ρωσιστί Богомыслием), δηλαδή του να σκέφτεσαι συνεχώς τον Θεό, αποτυπώνεται άριστα στο ρητό του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου:  «Μνημονευτέον Θεοῦ μᾶλλον ἢ ἀναπνευστέον» (PG 36, 16), δηλαδή είναι προτιμότερο να σκέφτεσαι τον Θεό ακόμη και από το να αναπνέεις!

Πηγή

ΠΩΣ ΛΥΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Ὁμιλιά τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα)

Ὁμιλία Δευτέρας Ἁγίου Πνεύματος

Ἀπὸ τὸν Σεβ/το Μητροπολίτη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα στὸ Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο Κοιμήσεως Θεοτόκου, στὸ ἑορτάζον Παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας Τριάδος, στὶς Μαγοῦλες Δένδρων Γιάννουλης Λαρίσης, τὴν Δευτέρα, 11/24-6-2024, μὲ τίτλο: «Πῶς λύνονται οἱ διαφορὲς στὴν Ἐκκλησία».

Πηγή