Σταχυολόγηση καί διασκευή κειμένων
ἀπό τά «Πνευματικά Γυμνάσματα»
ΤΟΥ ὅσίου Νικοδήμου ΤΟΥ Ἁγιορείτο Υ
Εἶναι πρώτη, γιατί ἐναντιώνεται λιγότερο ἀπό τίς ἄλλες ἐντολές στήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου. Δένμπορεῖ ποτέ ὁ ἄνθρωπος νά ἐκπληρώσει τήν ἐντολή αὐτή, ἄν δέν θελήσει.
Εἶναι πρώτη, γιατί ἀποτελεῖ τήν ψηλότερη πνευματική κορυφή, πού μπορεῖ νά φτάσει ἡ ψυχή.
Εἶναι πρώτη, γιατί δέν ἔχει ποτέ τέλος. Γι᾿ αὐτό εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι «νυνί μένει πίστις, ἐλπίς,ἀγάπη, τά τρία ταῦτα· μείζων δέ τούτων ἡ ἀγάπη» 2 .
Ὕστερα ἀπ᾿ αὐτά, ἄς σκεφτοῦμε πόσο πρέπει νά τιμᾶμε αὐτή τήν ἀρετή καί πόση προθυμία καίἐπιμέλεια πρέπει νά δείχνουμε στήν ἐφαρμογή της. Ἀκόμα κι ἄν ὁ Θεός μᾶς ἀπαγόρευε νά Τόν ἀγαπᾶμε,ἐμεῖς θά ἔπρεπε ἀκατάπαυστα νά Τόν παρακαλοῦμε, ζητώντας Του νά μᾶς ἐπιτρέψει τήν ἐκπλήρωσηαὐτῆς τῆς ὕψιστης ἀρετῆς. Καί τώρα μάλιστα, πού μᾶς προστάζει τόσο ἔντονα, εἶναι δυνατό νά μήνὑπακούσουμε στήν ἐντολή Του;
Μά τί ἄλλο θά μποροῦσαν ν᾿ ἀποζητήσουν οἱ κολασμένοι στόν ἅδη, παρά τή θεία ἀγάπη; Ἄν κηρυσσότανστόν Ἅδη μιά τέτοια ἐντολή, αὐτή καί μόνο μποροῦσε νά μεταβάλει ἀμέσως σέ γλυκιά θαλπωρή ἐκείνη τήβασανιστική καί ἄσβεστη φωτιά τῆς κολάσεως. Ἡ μεγαλύτερη δυστυχία τῶν κολασμένων εἶναι πού δένἀγάπησαν τό Θεό . Γι᾿ αὐτό ἀθέτησαν τίς ἐντολές Του. Καί στήν ἄλλη ζωή τούς κολάζει ἀκριβῶς ἡ ἔλλειψηαὐτῆς τῆς ἀγάπης , ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος : «Οἱ ἐν τῇ γεέννῃ κολαζόμενοι, τῇ μάστιγι τῆς ἀγάπηςμαστίζονται... Τουτέστιν ἐκεῖνοι οἵτινες ᾐσθήθησαν ὅτι εἰς τήν ἀγάπην ἔπταισαν, μείζονα τήν κόλασιν ἔχουσαπάσης φοβουμένης κολάσεως» 3 . Ὑπάρχει μεγαλύτερο ἀπ᾿ αὐτό τό θαῦμα τῆς συγκαταβάσεως τοῦ Θεοῦ, πού μᾶςπροστάζει νά Τόν ἀγαπᾶμε σά νά ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν ἀγάπη μας ; Κι ἐμεῖς τόσο ἀναίσθητοι εἴμαστε, πού δένκαταλαβαίνουμε τό μέγεθος τῆς εὐεργεσίας; Ἄς διαλέξουμε λοιπόν ἕν᾿ ἀπό τά δυό, γιατί ἐνδιάμεση λύση δένὑπάρχει: Ἤ θά αἰσθανόμαστε εὐχάριστα τή φλόγα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί ἐδῶ καί στόν Παράδεισο, ἤθά καιγόμαστε, χωρίς ἐλπίδα σωτηρίας, ἀπό τήν αἰώνια φλόγα τοῦ ἅδη. Ἡ μιά φλόγα εἶναι σωτήρια καίζωογόνα, ἡ ἄλλη κολαστήρια καί θανατηφόρα. Ὅμως καί οἱ δυό φλόγες ξεπετάγονται ἀπό τήν ἴδια φωτιά, τήνἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Αὐτή θά εὐφραίνει στόν παράδεισο ἐκείνους πού τή φύλαξαν. Αὐτή θά κολάζει στόν ἅδηἐκείνους πού τήν ἀθέτησαν. «Ἐνεργεῖ γάρ ἡ ἀγάπη ἐν τῇ δυνάμει αὑτῆς κατά διπλοῦν τρόπον· τούς μένἁμαρτωλούς κολάζουσα..., τούς δέ τετηρηκότας τά δέοντα εὐφραίνουσα ἐν αὐτῇ» 4 . Ἄς μή φανοῦμε λοιπόν τόσοἀνόητοι, καί προτιμήσουμε τή θανάσιμη φλόγα τοῦ ἅδη ἀπό τή ζωογονά φλόγα τῆς θείας ἀγάπης.
Ἡ ἀγάπη μας στό Θεό δέν πρέπει, βέβαια, νά περιορίζεται στά λόγια, ἀλλά ν᾿ ἀποδεικνύεται κι ἀπό τάπράγματα. «Τέκνία μου, μή ἀγαπῶμεν λόγῳ μηδέ τῇ γλώσσῃ ἀλλ᾿ ἐν ἔργῳ καί ἀληθείᾳ » 5 , παραγγέλλει ὁἈπόστολος. Καί πρέπει νά εἶναι μιά ἀγάπη δυνατή τόσο, πού ὅταν ἔρθει ἀντιμέτωπη μέ ὁποιαδήποτε ἄλληἀνθρώπινη ἀγάπη, νά τή νικάει καί νά ἐπικρατεῖ – «ὅτι κραταιά ὡς θάνατος ἀγάπη» 6 .
Ἄς ντραποῦμε λοιπόν, πού μέχρι τώρα προτιμήσαμε τήν ἁμαρτία ἀπό τό Θεό. Ἄς ἀγαπήσουμε ἀπότώρα τόν Κύριο μ᾿ ὅλη μας τή δύναμη. Ἄς προτιμήσουμε νά πεθάνουμε, παρά νά δεχθοῦμε στήν καρδιάμας ἄλλη φορά τήν ἁμαρτία. Καί ἐπειδή μέ κάθε τρόπο ὁ Θεός μᾶς παρακινεῖ νά Τόν ἀγαπᾶμε – πότε μέτίς ὑποσχέσεις τῶν ἀγαθῶν Του καί πότε μέ τίς φοβέρες τῆς κολάσεως – , ἄς Τόν παρακαλέσουμε νά μᾶςδυναμώσει, γιά νά φυλᾶμε πάντα τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης σ᾿ Ἐκεῖνον, λέγοντας μαζί μέ τόν ἱερόΑὐγουστίνο: «Κελεύεις σέ ἀγαπᾶν; Δός ὅ κελεύεις» 7 .
Ἀξίζει ν᾿ ἀγαπᾶμε τό Θεό περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο καλό, γιατί ὁ Θεός εἶναι τό πλήρωμα ὅλωντῶν τελειοτήτων καί ὅλων τῶν ἀγαθῶν πού μπορεῖς νά βάλεις μέ τό νοῦ σου: τῆς ὡραιότητος, τῆςσοφίας, τῆς δυνάμεως, τῆς ἁγιότητος, τῆς μεγαλειότητος, τῆς ἀγαθότητος, τῆς ἀπειρίας, τῆς ζωῆς, τῆςεἰρήνης, τῆς ἀλήθειας, τῆς βασιλείας, τῆς δικαιοσύνης καί τῆς σωτηρίας. Καί πάλι, ὅλ᾿ αὐτά δέν εἶναι ὁΘεός, ἀλλά «τά περί τόν Θεόν». Ὁ Θεός εἶναι ὕπαρξη ἄπειρα ἀνώτερη ἀπ᾿ ὅλ᾿ αὐτά. Τό τονίζει ἐπιγραμματικά Ο θεοφόρος Μάξιμος , γράφοντας:
ὁ Θεός νά Τόν βάλουμε στό κέντρο τῆς καρδιᾶς μας ὄχι γι ἄλλο λόγο, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΝΑ μᾶς κάνειμετόχους Των ἀγαθῶν Του πού ἀναφέραμε. Ἄν λοιπόν μέχρι τώρα δέν Τόν ἀγαπήσαμε ὅπως ἔπρεπε, ἄςἀποφασίσουμε νά διορθώσουμε ὅλα τά σφάλματά μας καί νά Τοῦ προσφέρουμε τόν ἑαυτό μας, γιά νάνιώσουμε στή ζωή μας τή γλυκιά θεϊκή Του ἀγάπη. Καί τότε, εἶναι βέβαιο, θά κλάψουμε γιά τό χρόνο πούχάσαμε μακριά ἀπό τό Θεό, καί θά ποῦμε μαζί μέ τόν ἱερό Αὐγουστίνο: «Ὀψέ σε ἠγάπησα, κάλλος οὕτωςἀρχαῖον, ὀψέ σε ἠγάπησα · φεῦ τῷ χρόνῳ ἐκείνῳ ὅτε σε οὐκ ἠγάπων» 9 .
Καί ἐπειδή ὁ Κύριος ἦρθε ἀπό τόν οὐρανό γιά ν ἀνάψει στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων τή φωτιά τῆς θείας Του ἀγάπης - «πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπί τήν γῆν, καί τί θέλω εἰ ἤδη αἰώνιον, ἐπίλαμψον τήν ψυχήν μου, ἵνα σέ νοῇ καί γινώσκῃ καί ἀγαπᾷ · διά τοῦτο γάρ, Κύριε, οὐκ ἀγαπᾷ σε, ὅτι οὐ γινώσκει σε » 11 . Ἀπροσμέτρητη ἀγάπη στό Θεό αἰσθανόταν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, πού ἔλεγε: «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἔν ἐμοί Χριστός · ὅ δέ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦἀγαπήσαντός με καί παραδόντος ἑαυτόν ὑπέρ ἐμοῦ » 12 .
Τό ἴδιο ζοῦσε ΚΑΙ Ο θεοφόρος Ιγνάτιος , ὅταν ἔγραφε πρός τούς Ρωμαίους: «Τόν Ἰησοῦν φιλῶ, τόν ὑπέρἐμοῦ παραδοθέντα. Τί ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ περί πάντων ὧν ἀνταπέδωκέ μοι? ». Καί ἀκόμα: «Ὁ ἐμός ἔρωςἐσταύρωται. Πόμα θέλω τό πόμα αὐτοῦ, ὅ ἐστιν ἀγάπη ἄφθαρτος καί αἰώνιος ζωή ». Πῶς εἶναι δυνατό νά μήν ἀγαπᾶμε τό Θεό καί Πατέρα μας, ἀφοῦ Αὐτός πρῶτος μᾶς ἀγάπησε? «Ἡμεῖς ἀγαπῶμεν αὐτόν, ὅτι αὐτόςπρῶτος ἠγάπησεν ἡμᾶς» 13 . ΚΑΙ τό μεγαλύτερο ΔΕΙΓΜΑ Της Αγάπης Του ΕΙΝΑΙ, ΟΤΙ μᾶς ἐλευθέρωσε ΑΠΌ ΤΗΝ κατάρα ΤΟΥ ἅδη ΚΑΙ μᾶς χάρισε ΤΗΝ εὐδαιμονία ΤΟΥ ΜΕ ΤΗ παραδείσου λυτρωτική θυσία ΤΟΥ Υἱοῦ Του : «Οὕτω γάρ ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενή ἔδωκεν» 14 .
Κανένα ἄλλο πλάσμα ἤ πράγμα, εἴτε στόν οὐρανό εἴτε στή γῆ, δέν ἐξαγοράστηκε μέ τό θεῖο αἷματοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Γιά τήν ἀγάπη τῶν ἐννέα ἀγγελικῶν ταγμάτων δέν χύθηκε οὔτε μία ρανίδαἀπό τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ.
ΓΙΑ ΤΗΝ αγαπη ΤΗΝ δική μας ὅμως τό ὅλο χύθηκε ΑΙΜΑ Του. Ὕστερ ἀπ αὐτό, πῶς μποροῦμε νά μήν τώρα καί πέρα ὁ Θεός ἄς ἔχει τήν πρώτη θέση στήν καρδιά μας, ὅπως στήνκαρδιά τοῦ Προφήτη: «Ὁ Θεός τῆς καρδιάς μου καί ἡ μερίς μου ὁ Θεός εἰς τόν αἰῶνα» 15 . Ἄς ποῦμε, τέλος, κι ἐμεῖς μαζί μέ τόν ἱερό Αὐγουστίνο: «Κύριε, δός μοι καρδίαν διαλογιζομένην τά σά, διάνοιαν ἀγαπῶσάν σε, μνήμηνἀναπολοῦσάν σε, νοῦ σέ νοοῦντα, λόγον ἐχόμενόν σου ἰσχυρῶς τοῦ ἄκρως ἡδέος καί ἀγαπῶντά σε σοφῶς, τήνσοφήν ἀγάπην» 16
-------------------------------------------------- ------------------------------------
1 Ματθ. Κβ: 37-38.
2 Α Κορ. ιγ: 13.
3 Λόγος πδ.
4 Ἅγ. Ἰσαάκ ὁ Σύρος, ὅ.π.
5 Α Ἰω. Γ: 18.
6 Ἆσμα 8: 18.
7 Εὐχή η ἤ ιθ.
8 Μθ, Α ἑκατ. περί θεολογίας.
9 Εὐχή λ.
10 Λουκ. Ιβ: 49.
11 Εὐχ. ἐρωτ. Α.
12 Γαλ. Β: 20.
13 Α Ἰω. Δ: 19.
14 Ἰω. γ: 16.
15 Ψαλμ. 72: 26.
16 Εὐχή ἐρωτ. α.
(ΑΠΌ τό Βιβλίο: «ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΔΗΜΟ », Ἐκδόσεις: . Ι . Μ Παρακλήτου Ωρωπός Αττικής)
