Το όνομα Γαβριήλ σημαίνει «άνθρωπος του Θεού».
Στην Αγία Γραφή, τον Αρχάγγελο Γαβριήλ τον συναντάμε μία φορά στην Παλαιά Διαθήκη και δύο φορές στην Καινή.
Στην Παλαιά Διαθήκη, μας τον παρουσιάζει ο Δανιήλ σε μια όραση του (Η' 16-17), όταν ζητάει απ' αυτόν την εξήγηση της. Εκεί παρουσιάζεται μπροστά του κάποιος άνθρωπος, που είναι ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, και του εξηγεί ότι το κριάρι με τα δύο κέρατα σήμαινε τους βασιλείς της Μηδίας και της Περσίας, ο δε τριχωτός τράγος, το βασιλιά της Ελλάδας.
Στην Καινή Διαθήκη, ο αρχάγγελος Γαβριήλ στέλνεται στο Ζαχαρία (Λουκ. Α' 11 - 19) και του αναγγέλλει ότι η γυναίκα του Ελισάβετ θα συλλάβει και θα γεννήσει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, επίσης, είναι αυτός που ευαγγελίζεται στην Παρθένο Μαρία την άσπορη σύλληψη και γέννηση του Σωτήρα Χριστού
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος
δ’.
Τῶν οὐρανίων στρατιῶν
Ἀρχιστράτηγε, δυσωποῦμέν σε ἀεί ἡμεῖς
οἱ ἀνάξιοι, ἵνα ταῖς σαῖς δεήσεσι
τειχίσῃς ἡμᾶς, σκέπῃ τῶν πτερύγων
τῆς ἀῢλου σου δόξης, φρουρῶν ἡμᾶς
προσπίπτοντας ἐκτενῶς καί βοῶντας·
Ἐκ τῶν κινδύνων λύτρωσαι ἡμᾶς, ὡς
Ταξιάρχης τῶν ἄνω Δυνάμεων.
Ἕτερον
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ὃ ὑψωθεῖς
ἐν τῷ Σταυρῳ.
Φερωνυμία
καταλλήλω ἐμπρέπων, καθυπουργεῖς ἐν
τὴ τοῦ Λόγου σαρκώσει, ὡς στρατηγοὶ
τῶν Ἀσωμάτων τάξεων ὅθεν εὐηγγέλισαι,
τὴ Παρθένω Μαρία, χαῖρε προσφωνῶν
αὐτή, τὸν Θεὸν γὰρ συλλήψη, ὂν ἐκδυσώπει
σώζεσθαι ἠμᾶς, τοὺς σὲ ὑμνοῦντας,
Γαβριὴλ Ἀρχάγγελε.
Κοντάκιον
Ἦχος
δ’.
Ἀρχιστράτηγε Θεοῦ
λειτουργέ θείας δόξης, τῶν ἀνθρώπων
ὁδηγέ καὶ ἀρχηγέ Ἀσωμάτων, τὸ συμφέρον
ἡμῖν πρέσβευε, καὶ τὸ μέγα ἔλεος, ὡς
τῶν Ἀσωμάτων Ἀρχιστράτηγος.
Κάθισμα
Ἦχος
α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Ὁ
μέγας Γαβριήλ, Ἀρχηγὸς τῶν Ἀγγέλων,
δεικνύμενος ἀεί, σὺν αὐτοῖς ἀνακράζει,
τὸ θεῖον μελῴδημα, τῇ Τριάδι γηθόμενος.
Τοῦτον ἅπαντες, μεγαλοφώνως ἐν πίστει,
ἀνυμνήσωμεν, καὶ καθαρᾷ διανοίᾳ,
αἰσίως δοξάσωμεν.
