Όταν οι καλόγεροι πολεμούσαν, οι νενέκοι προσκυνούσαν…

Στις 24 Ιουνίου 1827 έλαβε χώρα μία από τις τελευταίες μάχες της Ελληνικής Επαναστάσεως. Η μάχη των μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων κατά του Ιμπραήμ και των Τουρκο-αιγυπτίων του. Ο Ιμπραήμ, υιοθετημένος γιος του Μεχμέτ Αλή, Αντιβασιλέως της Αιγύπτου, είχε πάρει εντολή από τον Σουλτάνο να εκκαθαρίσει την Πελοπόννησο από κάθε εστία ελληνικής αντίστασης. Αρχικά είχε επιτυχίες λόγω της διχόνοιας των επαναστατών και λόγω της προδοτικής στάσης μερικών τουρκοπροσκυνημένων, όπως ο διαβόητος Νενέκος.

Όταν ο Ιμπραήμ με 15.000 στρατιώτες βρέθηκε στην περιοχή των Καλαβρύτων αισθάνθηκε ντροπή που η Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου με τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, έμενε απόρθητη. Οι μοναχοί αξιοποιούσαν το βραχώδες του εδάφους και είχαν μεταβάλει τη Μονή της μετανοίας τους σε καστρομονάστηρο. Τους ενίσχυσαν μερικές εκατοντάδες ανδρών υπό τον Ν. Πετιμεζά και ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, ο γνωστός λόγιος Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, ο οποίος έγραψε στα Απομνημονεύματά του ότι «οι Τούρκοι αισθάνθηκαν καλογερικό πόλεμο». Στο πλευρό του Ιμπραήμ πολέμησε ο Νενέκος επικεφαλής λίγων προδοτών Ελλήνων.
 

Τη λεβεντιά της ελληνικής ψυχής και το ήθος του ελληνορθοδόξου κληρικού και μοναχού διατρανώνουν οι πολυάριθμοι τότε μοναχοί του Μ. Σπηλαίου με τις δύο απαντήσεις τους προς τους απεσταλμένους του Ιμπραήμ. Στην πρώτη απαντούν ότι δεν παραδίδονται και ότι θα αγωνισθούν, διότι πιστεύουν στη Θεία Πρόνοια και στην τελική ήττα του Αιγυπτίου στρατάρχη.
 

Η δεύτερη απάντησή τους αξίζει να αναδημοσιευθεί ολόκληρη. Σημειώνω ότι υπήρχε σε παλαιότερα αναγνωστικά του Δημοτικού που σήμερα έχουν αντικατασταθεί από ψευδοπροοδευτικά κείμενα. Θαυμάστε:

«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε.

Ελάβομεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις. Ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκισμένοι εις την πίστη μας, ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν πολεμούντες, και κατά το αϊνί (πίστη) μας, δεν γίνεται να χαλάσει ο ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σας συμβουλεύομεν, όμως, να υπάγεις να πολεμήσεις σε άλλα μέρη, διότι αν έρθεις εδώ να μας πολεμήσεις και μας νικήσεις, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσεις παπάδες. Αν όμως νικηθείς, το οποίον ελπίζομεν άφευκτα με τη δύναμη του Θεού, διότι έχομεν και θέση δυνατή, και θα είναι εντροπή σου και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνωστικός το συμφέρον σου. Έχομεν και γράμματα από την βουλή και αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλει, παλληκάρια και τροφάς, και ότι ή θα ελευθερωθώμεν τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας.

ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ο Ηγούμενος

Και οι συν εμοί παπάδες και καλόγεροι

Την 22αν Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον».

Η μάχη έγινε μετά από δύο ημέρες και δίπλα στους Έλληνες ενόπλους πολέμησαν 100 μοναχοί που έβγαλαν τα ράσα και φόρεσαν φουστανέλλες. Ο Ιμπραήμ ηττήθηκε και έχασε πολλούς άνδρες. Μετά την Αγία Λαύρα άλλο ένα μοναστήρι των Καλαβρύτων έδωσε το μήνυμα της αξιοπρέπειας στους αγωνιζομένους. Επισημαίνω τα επίκαιρα διδάγματα:

Α) Η υπερήφανη απάντηση των μοναχών εντάσσεται στην παράδοση των πολλών ΟΧΙ του Ελληνισμού από το Μολών Λαβέ μέχρι το ΟΧΙ του 1940.Αυτή είναι η διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού.

Β) Ο καλογερικός πόλεμος και η απώθηση πολλαπλασίων στρατευμάτων αποδεικνύουν για μία ακόμη φορά πόσο άδικο έχουν οι αποδομητές ιστορικοί, που αρνούνται την εθνική προσφορά του Ορθοδόξου κλήρου και των μοναστηριών.

Γ). Οι τουρκοπροσκυνημένοι Νενέκοι τότε έπαιρναν τα όπλα υπέρ του κατακτητή. Σήμερα μάς υπονομεύουν παραχαράσσοντας την Ιστορία. Τελικά ηττώνται και χλευάζονται!

Κ.Χ. 13.6.2013

 ΠΗΓΗ: http://mythorrea.blogspot.gr/2013/06/blog-post_8379.html?spref=fb

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ-ΕΝΑΣ ΑΝΩΤΕΡΟΣ ΑΝΔΡΑΣ

Ὁ ἡγέτης τῆς ἐπανάστασης στὴν Μακεδόνια καὶΧαλκιδικη  Ἐμμανουὴλ Παπάς!

Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ὁραματίστηκε τὴν ἐλευθερία τῆς Πατρίδος μας !

Αὐτὸς ποὺ θυσίασε τὴν ζωὴ τοῦτῆς συζύγου του καὶ τῶν 11 παιδιῶν τοῦ μαζὶ μὲ μιὰἀμύθητη περιουσία ποὺἁπλώνονταν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη ἕως τὴν Βενετια!

Εἶναι αὐτὸς ποὺ ξεκίνησε τὴν ἐπανάσταση στὸ βόρειο τμῆμα τῆς Ἑλλάδος ἐνάντια στὰ τουρκικὰ σκυλιὰ μὲ στρατηγεῖο τοῦτὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ συγκεκριμένα τὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἐσφιγμενου ποὺ  δυστυχῶς στὴν πορεία ἤτανε καὶ ἡ μοναδικὴ Μονὴ ποὺἔμεινε δίπλα τοῦ διότι οἱ ὑπόλοιπες τῶν πρόδωσαν!!!!!

Παρακάτω παραθέτουμε τὴν ἐπιστολὴ ποὺ ἔγραψε καὶἔστειλε σὲ ὅλους τους ὁπλαρχηγοὺς τῆς Ἐπανάστασης αὐτούσια γιὰ νὰ δεῖτε ποσὸ ἐπίκαιρη εἶναι στὶς μέρες μας!

 

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ :

Ἐμεῖς εἴμαστε οἱσκλαβωμένοι.Οἱδουλοπάροικοι…ἔτσι λένε οἱ Τοῦρκοι πὼς εἶναι  ἡμοῖρα μας!Αὕτη ἡκαταραμένη …μαζὶ μὲ τὴν φτώχεια καὶ τὴνἀνεχειαπου διαβρώνει τὴνἀξιοπρέπεια καὶ τὸ ἦθος κάθε ἀνθρώπου .Πουκαταπατει τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς καὶὁδηγεῖ σὲ ὀλισθηρὸ δρόμο τὴν προσωπικότητα τοῦἀτόμου.Ἀλίμονο ὅμως ἂν ὑπάρχουν τέτοιοι ἄνθρωποι!Ὑπάρχει τέτοια μοῖρα; Ἡ ράτσα τῶν ἀνθρώπων εἶναι διαφορετική.Κάνεις δὲν θέλει νὰ ἔχει σκυμμένο τὸ κεφάλι.Ὅλοι θέλουν περήφανα νὰ περπατοῦν καὶ μόνοι τους νὰσχεδιάζουν τὸ δικό του μέλλον. Ὅμως οἱ ἡγήτορες, οἱκαταραμένοι καὶ διεστραμενοι ἀρχηγοί μάς μᾶς θέλουν ταπεινοὺς γεμάτους φτώχεια καὶ ἀνέχεια. Παίρνουν τὶςἀρετές μας καὶ τὶς κάνουν δικές τους. Σφετερίζονται ὅτι καλύτερο ἔχουμε γιὰ λίγα ψίχουλα…

Αὐτοὶ δημιουργοῦν τὴν ἀνέχεια καὶ τὴν φτώχεια γιὰ νὰμποροῦν νὰ μᾶς ἐλέγχουν .  Μὲ τὸν τρόπο τούς μας κάνουν  δουλικοὺς καὶ ὑπηρέτες τῶν δικῶν τους συμφερόντων.

Ἡ ἐξουσία εἶναι καλὴ , ὄχι νὰ ἐξουσιάζει,ἀλλὰ νὰ μοιράζεταιἁπλόχερα στοὺς πολῖτες! Φτάνει λοιπὸν ὁ ἐμπαιγμὸς τῆςἐξουσίας.Ἔχουμε ὅλοι ξυπνήσει.Τίποτα δὲν γίνεται σ αὐτὴτὴ ζωὴ χωρὶς τὸ κίνητρο τῆς ἐκμεταλευσηςαπο τὴν ΤΡΟΙΚΑ τῆς ἐξουσίας.Καὶ πάντα ἀμφότερος σκοπὸς τοὺς εἶναι ἡκαταδυνάστευση ὅλων τῶν νορμὰλ αἰσθήσεων !Νὰδημιουργήσουν νέες συνειδήσεις!..

Εἴτε μὲ τὸ κάλο ,σὰν ναρκωτικὸ φάρμακο,εἴτε μὲ τὸἄγριο,σὰν μαστίγιο καὶ μαχαῖρι…ὅμως τὸ κίνητρο εἶναι ἕνα!Ὁ ΄΄ἀφανισμός΄΄ τῆς προσωπικότητας τοῦ ἀτόμου…Ἡδιάβρωση καὶ ἐξασθενήση κάθε πηγῆς ἀντιδράσης μυαλοῦκαὶ ψύχῃς .Ἡ καταστολὴ τῆς σκέψης στὴν πολυτέλεια νὰἐλπίζει.Ἔτσι θέλουν οἱ λίγοι τους πολλοὺς …οἱ κηφῆνες …οἱβρυκολακες…οἱ σουλτάνοι καὶ οἱ πασάδες πού μαςἐξουσιάζουν!

Γὶ αὐτὸ ἐλᾶτε μαζί μου.Μὴν ἔχετε κανένα ἐνδοιασμό.Ἡἐλευθερία δὲν κερδίζεται μὲ εὐχές. Κανένα ἀγαθὸ δὲν κερδίζεται μὲ εὐχές!Ἀλλὰ καὶ ἂν τὰ καταφέρετε ,ἔστω καὶἔτσι,δὲ βρίσκετε ὅτι αὐτὸ ποῦ κερδίζετε εἶναι χωρὶς ἄξια;

Ὁ Θεὸς νὰ εὐλογει ἐσὰς καὶ τὸν ἀγῶνα τοῦ Γένους.

Ἅγιον Ὅρος    9 Ἀπρίλη 1821

ΜΑΝΟΛΗΣ ΠΑΠΑΣ

Ὑπερασπιστῆς τῆς Χαλκιδικης καὶ τῆς Μακεδόνιας

ΠΗΓΗ: http://agiosioannisotheologoskavalas.blogspot.gr/2013/06/blog-post_21.html?spref=fb

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΑΡΟΥΣ ΕΥΕΛΠΙΔΕΣ

 

“Η ζωή είναι πόλεμος. Η γη σου είναι φρούριο και χρέος σου η νίκη. Μη μιλάς, να σκέπτεσαι, να αγαπάς, να μην πονάς. Ένας είναι ο σκοπός σου: ο πόλεμος. Πολέμα για τα ιδανικά σου, για τα Ελληνικά ιδανικά του ανθρωπισμού. Πολέμα για τη Μεγάλη Ιδέα. Άνδρες που περπατούν στη ζωή ευθυτενείς και με γαλήνη, μαθημένοι να πονούν χωρίς να υποφέρουν, να νικούν χωρίς να θριαμβολογούν, να νικώνται χωρίς να μοιρολογούν. Αυτοί είναι οι πραγματικοί άνδρες, θεμέλια γενεών. 

Αυτοί είναι οι Ευέλπιδες, οι αυριανοί ηγήτορες του Έθνους.

Νεαρέ Εύελπι μάθε και εξασκήσου να είσαι απλός, ολιγόλογος, συγκρατημένος, σεμνός. Λίγα λόγια, πολλά έργα. Ανθρωπιά μεγάλη, πειθαρχία, πείσμα, αντοχή. Θέλω να σε κοιτώ και να γεμίζουν τα μάτια μου παλλικάρι. Περισσότερο να προσβάλλεσαι όταν σε κυριεύει ο πόνος. Μη θυμώνεις, χειρότερα είναι. Έστω και αν μόλις κρατιέσαι με έναν κόμπο στον λαιμό.

Να φύγεις είναι δειλία. Μόνος σου αποφάσισες να γίνεις αξιωματικός. Απελπισία, ύστερα γελάς και από τη μια μέρα στην άλλη γίνεσαι άνδρας, δηλαδή μαθαίνεις να κρατάς μέσα σου τον πόνο. Έτσι, χωρίς να φαίνεται, αλλά να επιμένεις πάντα στον σκοπό σου, στα όνειρά σου.”

ΠΗΓΗ:http://spiros-b.blogspot.gr/2013/06/blog-post_1747.html

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ 

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ (ΤΑΙΝΙΑ)

ΜΩΫΣΗ ΜΟΝΑΧΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ: Η ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ ΜΑΡΩ ΣΤΙΣ ΣΕΡΡΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Εκεί που ο θρύλος συναντάται με την ιστορία, η διήγηση με την παράδοση, η υπερβολή με τη σύγχυση και η περιπέτεια με τη δράση βρίσκεται η αρχόντισσα Μάρω, μία από τις πιο δυναμικές, ως φαίνεται, γυναίκες της Τουρκοκρατίας.

Η Μάρω γεννήθηκε το 1418. Ήταν κόρη του Σέρβου Δεσπότη Βούλκου Γεωργίου Μπράγκοβιτς και της Ειρήνης, κόρης Ματθαίου του Κατακουζηνού. Ο σερβικός λαός την ονόμαζε Γερίνα. Αδελφή είχε την Ελένη, σύζυγο Δαυΐδ του Κομνηνού, του τελευταίου αυτοκράτορος της Τραπεζούντος, οι οποίοι μετά την Άλωση έμειναν στις Σέρρες.

Ο Γεώργιος Μπράγκοβιτς είχε διαδεχθεί τον θείο του Στέφανο Λαζάρεβιτς και η Σερβία είχε περιέλθει σε μεγαλύτερη υποτέλεια κι εξαναγκάσθηκε να διαλύσει μια συμμαχία με τους Ούγγρους, στους οποίους είχε δώσει το Βελιγράδι. Του είχε επίσης ζητηθεί να δώσει σύζυγο την κόρη του στον Σουλτάνο Μουράτ Β΄και η καθυστέρηση αυτή του κόστισε μια Τουρκική εκστρατεία εναντίον του. Ταπεινούμενος ο Γεώργιος Μπράγκοβιτς στον εκστρατεύσαντα Σικίν Πασά το 1433 αναγκάσθηκε να υπογράψει συνθήκη νέας συμμαχίας και να δώσει την ανήλικη κόρη του στον σουλτάνο.

Οι γάμοι τελέστηκαν στην Αδριανούπολη στις 14.9.1435, όταν η Μάρω ήταν 17 ετών, αφού προηγήθηκε διετής αρραβώνας. Στον Μουράτ δόθηκαν ως προίκα αρκετές σερβικές περιοχές. Ο Σουρουτζάς πασάς μετέφερε την Μάρω στην Αδριανούπολη με τα δυό αδέλφια της˙ τον Γρηγόριο και τον Στέφανο. Ο σουλτάνος επέτρεψε στη νέα του σύζυγο να μείνει χριστιανή. Η Μάρω, ως η ίδια θεωρεί τον εαυτό της, μάταια έγινε θυσία για την πατρίδα της. Προτίμησε πάντως να συνδέεται με τους Τούρκους και όχι με τους Ούγγρους, που ήταν καθολικοί. Έμεινε χριστιανή ορθόδοξη βοηθώντας τον κλήρο. Από τη θέση της επέδρασε ευεργετικά για την ελευθερία της εκφράσεως των πιστών υποδούλων. Η αποστολή της ήταν η συνηγορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των μονών στην Υψηλή Πύλη. Η διακριτική τουρκόφιλη στάση της φαίνεται στην ανταλλαγή γραμμάτων μεταξύ Ντουμπρόβνικ και Βενετίας.

Η Μάρω δεν άργησε ν’ανέβει στην υπόληψη των Τούρκων. Ο σουλτάνος σύζυγό της επέτρεψε διπλωματικές παρεμβάσεις και το 1438 συμβούλεψε τον πατέρα της να λάβει τουρκόφιλη και αντιουγγρική στάση. Τα δυό αδέλφια της Μάρως συνωμότησαν στην Κωνσταντινούπολη εναντίον του σουλτάνου, ο οποίος τα τύφλωσε, μολονότι η Μάρω προσπάθησε να τον αποτρέψει προς τούτο, δίχως να προλάβει. Το 1441 επέστρεψαν στην Σερβία. Μετά μιά νέα ήττα του σερβικού Δεσποτάτου η Μάρω μεσολάβησε σε μία νέα συμμαχία παρά την Αδριανούπολη στις 2.6.1444. Αναφέρεται πως στην αυλή του πατέρα της η Μάρω έλαβε καλή μόρφωση και πως ο θετός υιός της Μωάμεθ Β΄, αν είχε κάτι καλό, σε αυτή το χρωστούσε. Κατά τον ιστορικό Κριτόβουλο από αυτή έμαθε να μιλά ελληνικά. Κατά τον Γ. Φραντζή « αγάπην μετά των βασιλέων εποίησε, μεσιτευσάσης της Κυράς Μάρως της μητρυιάς αυτού».

Μετά τον θάνατο του Μουράτ Β΄, τον Φεβρουάριο του 1451, αφέθηκε η Μάρω από τον διάδοχο Μωάμεθ Β΄με ιδιαίτερες τιμές και μεγάλη συνοδεία να επιστρέψει στη Σερβία, μετά της οποίας συνήψε ειρήνη. Της δόθηκε ξανά η προίκα της και ικανή σύνταξη ως αναφέρει ο Χαλκοκονδύλης. Το ίδιο έτος ο χρονικογράφος Γ. Φραντζής της έκανε πρόταση να παντρευτεί τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ΙΑ΄. Κατά τον Σ. Ράνσιμαν, ο Φραντζής θεώρησε την πλούσια χριστιανή χήρα του σουλτάνου, η οποία ήταν ακόμα αρκετά νέα και αγαπητή στην τουρκική αυλή, μ’επιρροή δυνατή σε αυτή, καλή σύζυγο για τον αυτοκράτορα. Η άρνηση της Μάρως ήταν αμετάκλητη, γιατί είχε τάξει, πως, αν ξεφύγει από το χαρέμι του απίστου σουλτάνου, θ’αφιέρωνε το υπόλοιπο της ζωής της σε αγαθοεργίες, παραμένοντας άγαμη. Το 1454 είχε παρόμοια πρόταση από Τσέχο ηγεμόνα, που είχε την ίδια τύχη με την προηγούμενη.

Ο πατέρας της Μάρως πέθανε το 1456 και το 1457 η μητέρα της. Τότε υπήρχε μία κρίση στην οικογένεια, που είχε διχασθεί σε αυτούς που ήλπιζαν στην ειρηνική προς το παρόν συνύρπαξη με τους Τούρκους και στη βοήθεια των Δυτικών. Η Μάρω δεν έμεινε ούτε στην κηδεία της μητέρας της, για ν’αναποφύγει ανεπιθύμητες συναντήσεις με Δυτικούς. Έφυγε για την Αδριανούπολη με τον αδελφό της Γρηγόριο, που ίσως έγινε μοναχός στην αγιορειτική μονή του Χιλανδαρίου, και τον θείο της Θωμά Καντακουζηνό. Ο Στέφανος πιθανόν μετέβη στην Ορθόδοξη σημερινή Αλβανία κι εκεί παντρεύτηκε την κόρη του ηγεμόνος Αγγελίνα.

Απέκτησε τρία παιδιά που είναι άγιοι. Ο μεγάλος γιός πρίγκηπας Γεώργιος της Βλαχίας έγινε μοναχός και αρχιεπίσκοπος των Σέρβων, με το όνομα Μάξιμος. Συνήψε ειρήνη με τη Μολδοβλαχία μετά του Μπόγδανου Ράδουλου. Ο Μωάμεθ Β΄ δέχθηκε τη Μάρω πίσω με χαρά. Μαζί της είχε την ανηψιά της Κραλίτσα, κόρη του Δεσπότη Λαζάρου, την οποία έλαβε σύζυγο ο Μωάμεθ Β΄.

Η Έζοβα δόθηκε στη Μάρω από τον Μωάμεθ Β΄. Η Έζοβα, Έζιοβα, Εζεβαί, Εζιόβη, Νισβά, η σημερινή Δάφνη, ήταν αξιόλογη κωμόπολη, κέντρο διαβάσεων και και συναντήσεων, έδρα επισκοπής. Επίσκοπος της εποχής αυτής ήταν ο ένας από τους κτίτορες της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Σερρών Ιωαννίκιος, όπου στο Καθολικό της μονής σώζεται ο τάφος του, στην οποία λόγω ασθενείας απεσύρθη, παραιτηθείς της επισκοπής του. Η καταγωγή του ήταν από πλούσια οικογένεια των Σερρών και νέος είχε μονάσει στο Άγιον Όρος.

Η Μάρω, περιβαλλόμενη από Σέρβους αξιωματούχους και κληρικούς, διατηρούσε διπλωματικές σχέσεις με διαφόρους, ως ανεξάρτητη κυρία. Το 1469 μετανάστευση η αδελφή της δούκισσα Αικατερίνη στην Έζοβα, με άδεια του σουλτάνου, μετά τον βίαιο θάνατο του συζύγου της Ουλδερίχου. Το 1456 μάταια προσπάθησε να αντισταθεί στο Βελιγράδι τους Αψβούργους (Αυστριακούς). Οι δύο αδελφές έπαιξαν σημαντικό ρόλο ως μεσολαβήτριες στον πόλεμο μεταξύ Βενετών και Τούρκων (1463-1479) κι ιδιαίτερα στα έτη 1470-1475. Από τις δύο πλευρές τις εμπιστεύθηκαν, έχοντας πληρεξουσιότητα, σε διπλωματικές αποστολές. Το 1471 η Μάρω συνόδευσε τον πρέσβη της Βενετίας προσωπικά σε σύσκεψη στην Κωνσταντινούπολη, αν και δεν πήγαινε συχνά εκεί.

Η Μάρω στην εκκλησιαστική πολιτική συνέχισε να επιδρά με το κύρος των Μπράγκοβιτς μεσά στο Οσμανικό κράτος. Από το 1457 κατείχε διάφορες λειτουργίες από την οικογένειά της, τις οποίες είχε εκλάβει σοβαρά μετά τη δυναστεία των Νεμανιδών. Ο Μωάμεθ Β΄ σεβόταν τη Μάρω και την αποκαλούσε μητέρα, παρότι ήταν μητρυιά του. Τη θεωρούσε μέλος της σουλτανικής οικογένειας. Για τον λόγο αυτό η Μάρω μπορούσε να είναι η μόνη που είχε μια υψηλή και υπευθυνή θέση και από αυτή να έχει το ρόλο της προστάτιδος όλης της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην επικράτεια των Οσμανιδών. Έτσι είχε μεγάλη επιρροή στην εκκλησιαστική πολιτική.

Τρείς φορές κατάφερε το σουλτάνο να θέσει στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως τρείς ικανούς υποψήφιους: Το 1467 τον από Φιλιππουπόλεως Διονυσίο Α΄, άνδρα ενάρετο, ο οποίος υπήρξε πνευματικό ανάστημα του ανθενωτικού μητροπολίτου Εφέσσου αγίου Μάρκου του Ευγενικού. Ο Διονύσιος μετά εξαετή πατριαρχεία παρητήθη και απεσύρθη στην Ιερά Μονή Εικοσιφοινίσσης Παγγαίου, όπου εστέφθη αγιωνυμίας.

Το 1475 προώθησε στον οικουμενικό θρόνο τον Σέρβο Ραφαήλ Α΄ και το 1486 τον Νηφώνα Β΄ από την Πελοπόννησο. Τον Μάρτιο του 1459 αγόρασε στη Θεσσαλονίκη τον ναό της μικρής Αγίας Σοφίας, την αγορά του οποίου βεβαίωσε με έγγραφο ο Μωάμεθ Β΄. Το 1469 διά της προσωπικής της επεμβάσεως στον σουλτάνο έλαβε την άδεια να μεταφερθούν τα τίμια λείψανα του Αγίου Ιωάννου της Ρίλας από το Τύρναβο στη Ρίλα.

Το 1479 είχε στην κατοχή της, μαζί με τον Φαΐκ-Πασά, μία λίμνη κοντά στις Σέρρες. Στον μητροπολιτικό ναό των Σερρών, των Αγίων Θεοδώρων, δώρισε εικόνα συρτή που περιείχε τίμιο ξύλο, ως μαρτυρεί ο αρχαίος κώδικας της ιεράς μητροπόλεως, κατά μία μάλλον επίσκεψή της στην εξόριστη αυτοκράτειρα της Τραπεζούντος θεία της Ελένη.

Το αρχοντικό της Μάρως στην Έζοβα δεν ήταν μόνο πέρασμα υψηλών προσώπων αλλά και ένα πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο, στην τότε τουρκική επικράτεια. Η Μάρω είχε δημιουργήσει σχολή αγιογραφίας και αντιγραφής χειρογράφων. Το 1480 μ’εντολή της αντέγραψε ο γραμματεύς Βλαδισλαύος το βιβλίο της Εξαημέρου. Έκτισε πύργο και ναό προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου, που υπολείμματά τους σώζονται μέχρι σήμερα.

Ο Χάμμερ ονομάζει την κωμόπολη «Γιάσσοβον επί του Στρυμόνος ου μακράν του Άθω». Η Μάρω, συνεχίζοντας το έργο του πατέρα της, προσέφερε πολλά στο Άγιον Όρος και ιδιαίτερα στις μονές Χιλανδαρίου και Αγίου Παύλου. Πέτυχε χρήματα που χρωστούσαν κάτοικοι του Ντουμπρόβνικ να τα λαμβάνουν οι αγαπητοί της Αγιορείτες, οι οποίοι σύχναζαν επί ημερών της στην Έζοβα.

Στο Άγιον Όρος υπάρχουν επτά τουρκικά έγγραφα γνωστά, σχετικά με τη Μάρω, ενώ υπάρχει και μεγάλος αριθμός αμετάφραστων και αταξινόμητων τουρκικών εγγράφων. Στη μονή Αγίου Παύλου υπάρχουν δύο ακόμη έγγραφα, που αναφέρονται στην περιουσία της Μάρως, που την αποτελούσαν, κτήματα, ζώα, ενδύματα, υφάσματα, ασημένια και χρυσά νομίσματα κι αντικείμενα. Από αυτά διαίρεσε τρία μέρη για τη μονή Χιλανδαρίου και δύο για τη μονή Αγίου Παύλου.

Το πιο παλιό έγγραφο είναι της 1.3.1469. Τότε είχε καεί η μονή Εσφιγμένου και η Μάρω αγόρασε το μετόχι της στον Πρόβλακα, με πύργο και μύλο, και το δώρισε στη μονή Αγίου Παύλου, ώστε να μη φύγει η περιουσία από το Άγιον Όρος. Μάλιστα στο έγγραφο γράφει:«Εγώ η Μάρω η κϋρά από την Εζωβά εγύρευσα ίνα αγοράσω…». Σ’εγγραφό της 13.4.1479 η Μάρω φέρει τον τίτλο: «Σουλτάνα του αυτοκράτορος Μουράτ Ευσεβής Κτζαρίνα, Μάρα, θυγάτηρ του Δεσπότου Γεωργίου». Επεκύρωνε χρυσόβουλα με τη σφραγίδα του πατέρα της, που ήταν το δακτυλίδι του.

Το 1466 δώρισε μεγάλες περιοχές της Έζοβας και της Μοραβίτσας στις αγαπητές αγιορείτικες μονές, όπου κατοικούσαν Σέρβοι και Έλληνες, Χιλανδαρίου και Αγίου Παύλου. Στην πρώτη τα 3/5/αυτών των περιοχών και στη δεύτερη τα 2/5. Στο Χιλανδάρι υπάρχουν τέσσερα έγγραφα ακόμη σχετικά με τη Μάρω γι’αφιερώσεις και κτηματικές οριακές διαφορές.

Η μεγαλύτερη προσφορά της αρχόντισσας Μάρως στο Άγιον Όρος θεωρείται όχι η κτηματική περιουσία αλλά η δωρεά στην ιερά μονή Αγίου Παύλου των Τιμίων Δώρων που πρόσφεραν οι τρείς Μάγοι στον Χριστό. Πράγματι μεταξύ των πολυτίμων κειμηλίων, που φυλάγονται στο Άγιον Όρος – τίμια λείψανα, εικόνες, ιερά σκεύη και άμφια- εξέχουσα θέση κατέχουν τα Τίμια αυτά Δώρα, χρυσός, λίβανος και σμύρνα.

Ο χρυσός βρίσκεται υπό τη μορφή είκοσι οκτώ επιμελώς σκαλισμένων πλακιδίων. Ο λίβανος και η σμύρνα διατηρούνται ως μείγμα σε μορφή εβδομήντα σφαιριδίων. Προς μεγαλύτερη ασφάλεια είναι μοιρασμένα σε διάφορες λειψανοθήκες στο σκευοφυλάκειο της μονής.

Κατά την ιερά Παράδοση αυτά υπήρχαν στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων έως το έτος 400 περίπου, όταν ο αυτοκράτορας Αρκάδιος τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Παρέμειναν εκεί έως της Αλώσεως από τους Φράγκους το έτος 1204, όταν για λόγους ασφαλείας μεταφέρθηκαν στην προσωρινή πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας τη Νίκαια της Βιθυνίας. Μετά εξήντα έτη επί αυτοκράτορος Μιχαήλ Παλαιολόγου επεστράφησαν στην Κωνσταντινούπολη όπου παρέμειναν έως της Αλώσεώς της.

Λαμβάνοντας αυτά η Μάρω τα έφερε αυτοπροσώπως να τα προσφέρει στη μονή του Αγίου Παύλου, της οποίας νέος κτίτορας ήταν ο πατέρας της. Ο πολύς Γεράσιμος Σμυρνάκης ως και άλλοι αναφέρουν πως στην οδό από του αρσανά προς τη μονή υπάρχει αναμνηστικό προσκυνητάρι, όπου η Μάρω εναπόθεσε τα τίμια Δώρα που έφερε, ύστερα από θεία φωνή, που δηλούσε την μη επιτρεπόμενη, ως γνωστόν, είσοδο των γυναικών, λόγω του αρχαιοπαραδότου αβάτου.

Η Μάρω επίσης προσέφερε στη μονή του Αγίου Παύλου και κτήματα στην Καλαμαριά Χαλκιδικής, όπου είχαν μετόχια δέκα αγιορειτικές μονές και που κατά μία ετυμολογία έλαβε την ονομασία της η περιοχή από το όνομα της αρχόντισσας Καλή Μαρία ή Καλαμαρία και σήμερα Καλαμαριά.

Η ενεργός ανάμειξη της Μάρως στην πολιτική έφερε αντιδράσεις, ώστε αναφέρεται ακόμη ότι εστάλη στην Έζοβα εναντίον της ο Ομούρ Μπεής για να τη φονεύσει. Γύρω από την υπόθεση αυτή δημιουργήθηκαν διάφορες διηγήσεις, που βεβαιώνουν για μία φορά ακόμη τη δυναμικότητα αυτής της γυναίκας και την βαθειά ορθόδοξη πίστη της, την οποία μέχρι του τέλους της φανέρωνε ματαιώνοντας δυσμενείς ενέργειες των Τούρκων κατά των χριστιανών.

Η Έζοβα αναφέρεται και ως τόπος αυτοεξορίας και εξορίας της, αφού πάντα φαίνεται να είναι φυσική η συνέπεια, η ευγένεια, η ευσέβια και η φιλοπατρία να διώκονται. Στη δύση του βίου της κινούμενη από θρησκευτικοπατριωτικά αισθήματα αφιέρωσε στη μονή Αγίου Παύλου το 16000 στρεμμάτων κτήμα της Έζοβας, τον πύργο, τον ναό, τα κτίρια, τα δάση και μέρος της ιχθυοτρόφου λίμνης. Για να εξασφαλίσει τις πάντα πάντα αγαπητές αγιορειτικές μονές μετά τον θάνατό της, υιοθέτησε το 1481 τον Βλάχο Βοεβόδα Βλαδίμηρο Δ΄ (1482-1496) για να τις φροντίζει. Στη συνέχεια τα μοναστήρια Χιλανδαρίου και Αγίου Παύλου έμειναν στην προστασία για όλους τους επόμενους βοεβόδες, οι οποίοι έπρεπε, ο ένας μετά τον άλλο, ν’αναγνωρισθούν από την Υψηλή Πύλη. Μετά τον θάνατο της Μάρως, στις 14.9.1487, εγκατεστάθηκαν στην Έζοβα Αγιοπαυλίτες μοναχοί, οι οποίοι ανήγειραν αργότερα δεύτερο πύργο. Μεταξύ των δύο πύργων υπήρχε ο τάφος της Μάρως. Οι περιπέτειες του μετοχίου στους επόμενους αιώνες, ιδιαίτερα από τους βέηδες των Σερρών ήταν μεγάλες. Σήμερα δεν ανήκει τίποτε στη μονή από την περιοχή.

Συμπερασματικά αναφέρουμε. Στα έτη 1418-1435 η Μάρω βρίσκεται στην αυλή του πατέρα της στη Σερβία. 1435-1451 μένει κυρίως στην Αδριανούπολη ως σύζυγος του σουλτάνου Μουράτ Β΄. 1451-1457 επιστρέφει στη Σερβία. 1457-1487 παραμένει στην Έζοβα κι επικοινωνεί πρισσότερο με το Άγιον Όρος.

            Ο δρόμος της ζωής της εκφράζει όλη τη δυσκολία των μεγάλων αλλαγών της περιόδου αυτής, όταν τα Βαλκανικά κράτη, το ένα μετά το άλλο, κατέρρεαν λόγω εσωτερικών δυσκολιών και της τουρκικής κατακτητικής δυνάμεως. Η Μάρω μένοντας στο χαρέμι διατηρεί την πίστη της ακέραιη και φροντίζει για την Ορθόδοξη Εκκλησία με σθένος, ευφυία και τόλμη. Η μνήμη της διατηρείται φωτεινή, πέρα από τον μύθο και την φαντασία, που ελλοχεύει στην ποίηση και τη λαϊκή παράδοση. Αποτελεί σύμβολο πίστης Ορθοδόξου χριστιανής, αφιλοχρήματης, φιλάνθρωπης, φιλομόναχης, φιλοαθωνίτιδος, φιλόθεης ψυχής. Ειλικρινής και βαθειά πίστη διχάζεται κάποια στιγμή αν πρέπει να παραμείνει με τους Ούγγρους ή να πάει με τους Τούρκους. Την αποφασιστική εκείνη ώρα, θυσιαζόμενη, ακολουθεί τους δεύτερους, που θεωρεί λιγότερο επικίνδυνους για το παρόν. Δεν φαίνεται να λαθεύει. Απολαμβάνοντας την προστασία των Τούρκων τους εξυπηρετεί, ώστε να φροντίζει πιο άνετα για τους χριστιανούς. Η συμπεριφορά της και τα έργα της φανερώνουν προσωπικότητα ιδιαίτερα δυναμική και γενναία, που γνώριζε καλά να πραγματώνει τους στόχους της.

            Η ζωή της Μάρως αφιερώθηκε όλη για τη βοήθεια των χριστιανών στα Βαλκάνια και ότι αφορούσε εκκλησίες και μονές και μάλιστα αγιορείτικες, ώστε το μνημόσυνό της να είναι αιώνιο. Τα λείψανα των κτισμάτων στην Έζοβα των Σερρών θυμίζουν το πέρασμα μιας δυναμικής αρχόντισσας, που αγαπούσε την Ορθοδοξία, την ειρήνη και την ελευθερία.

Οι Μεγάλοι Έλληνες Ήρωες του "21"...

Η ΠΙΣΤΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛA

Χριστιανός Ορθόδοξος ο Πάυλος Μελάς
όπως φαίνεται από τα ίδια τα λεγόμενά του:

«Λέχοβον, 25 Σεπτεμβρίου 1904. Νάτα μου,... Εγώ εδώ, ή μάλλον το σώμα μου εφόνευσε τους διαβόητους βουλαγρόπαππαν και βουλγαροδιδάσκαλον της Προκοπάνας την 17 Σεπτεμβρίου. Δια της πράξεως ταύτης υπεβοήθησα τους κατοίκους επενέλθουν εις την Ορθοδοξίαν και να δηλώσουν εντός δεκαημέρου την επιθυμίαν των ταύτην εις τον Μητροπολίτην. Την 18 εις την ελληνικώτατην Βελκαμένην, υπεχρέωσα 7 γονείς να αποσύρουν τα 7 τέκνα των, τους μόνους μαθητάς της ρουμανικής προπαγανδιστικής σχολής. Τον Ρουμάνον διδάσκαλον και ταυτοχρόνως κομιτατζήν υπεχρέωσα να φύγη εντός εβδομάδος, άν θέλη να ζήση. Αυτός έφυγεν την επαύριον». (Ναταλίας Μελά, «Παύλος Μελάς», έκδ. «Σύλλογος προς διάδοσιν Ελληνικών Γραμμάτων», «Δωδώνη», Αθήνα-Γιάννινα, 1992, σελ. 390και 395).

«Μονή Τσιριλόβου, Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 1904 (σ.σ. ένα μήνα πρίν το θάνατό του).

Το βράδυ... επήγα εις την εκκλησίαν του μοναστηρίου, την χαμηλήν, παναρχαίαν εκκλησίαν. Και εκεί μόνος εις το σκότος έκλαυσα με απελπισία. Ησθανόμην ως εις την κόλασιν και εντελώς μόνος. Ελησμόνησα όλον το ωραίον, το υψηλόν και το ευγενές μέρος της αποστολής μου και έβλεπα μόνον φόνους αγρίους, δολίους, ερήμωσιν οικογενειών, απελπισίαν γονέων, τέκνων, αδελφών. Ενθυμήθηκα τη γλυκύτητα του οικογενειακού βίου, όλους σας, τας λεπτάς και ευγενείς υπάρξεις σας και η απελπισία μου μ’ ετρέλανε σχεδόν». (Ναταλίας Μελά, «Παύλος Μελάς», έκδ. «Σύλλογος προς διάδοσιν Ελληνικών Γραμμάτων», «Δωδώνη», Αθήνα-Γιάννινα, 1992, σελ. 379-379).

Ο Παύλος Μελάς (29 Μαρτίου 1870 -- 13 Οκτωβρίου 1904) ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και πρωτεργάτης του Μακεδονικού αγώνα

''O θάνατος του είναι ζωή στους κουρασμένους από τη μετριότητα του κόσμου. Ο Θάνατος του ανασταίνει τους κοιμισμένους, ταράζει τούς μαργωμένους, δυναμώνει τους αδύνατους, δροσίζει τους διψασμένους, ο θάνατος του Νέου, ο θάνατος του Ωραίου ο θάνατος του Αντρείου.......Ψυχή, ψυχή ωραία, γλυκιά πενταπάρθενη που ερωτεύτηκες το θάνατο δίδαξε μας, ω, μάθε μας να μη πονει και να μην καίει το αντίκρισμα της αγωνίας σου, ψυχή ωραία πενταπάρθενη.'' Ιων Δραγούμης

«Ακούσετε Ελληνόπουλα! Τις αμαρτίες των γερόντων μας και τις δικές μας αμαρτίες, τις φορτώθηκε ο Παύλος Μελάς και παθαίνουνταν και υπόφερνε γι' αυτές, ενώ δεν ήταν άξιος για τέτοια τιμωρία (.). Σε σας στρέφομαι, παιδιά του Ελληνισμού, αγαπημένα Ελληνόπουλα, και σας εξορκίζω -αν έχετε να ξοδέψετε ενέργεια ας είναι και μέτρια, αν έχετε να κάψετε τίποτε περισσότερο από σπίθες απλές ενθουσιασμού- μη λησμονήτε ποτέ το θάνατο του Παλληκαριού, αλλά προ πάντων μη λησμονήτε τη ζωή του, τον ενθουσιασμό του δηλαδή και τη δύναμη και την τόλμη, μη λησμονήτε και την ιδέα που για κείνη δούλεψε και υπόφερε, ούτε την πανώρια χώρα όπου εσκοτώθη, γιατί και η ιδέα εκείνη και η χώρα θέλουν πολλούς ακόμα Ήρωες». Ίων Δραγούμης

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ο Παύλος Μελάς κατέστη η απαρχή και το Σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνος, ούτε ότι η Αυτοθυσία του γέμισε ενοχές και υποχρεώσεις, τόσο τον λαό, όσο και τον Στρατό. Δεν είναι τυχαίο ότι το βόλι που έστειλε στα Ηλύσια Πεδία τον Εθνομάρτυρα γέμισε οργή και πίστη τις ψυχές των Ελλήνων, οι οποίοι λίγα χρόνια αργότερα θα δημιουργούσαν το Έπος των Βαλκανικών πολέμων και της Μικρασιατικής εκστρατείας.

Εμβατήριο Παύλου Μελά:

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ Ελληνική Ταινία 1974

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε' ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ (10 Ἀπριλίου)

Ό άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε το 1745 στήν Δημητσάνα. Οί γονείς του, Ιωάννης Αγγελόπουλος και Ασημίνα, ήσαν πτωχοί. Στο άγιο Βάπτισμα έλαβε το όνομα Γεωργός, έμαθε τά πρώτα του γράμματα από τον θείο του ιερομόναχο Μελέτιο και κατόπιν έφυγε και εγκαταστάθηκε μαζί του στήν Σμύρνη. Έκάρη μοναχός σε μονή στήν νήσο των Στροφάδων και ολοκλήρωσε τήν θεολογική μόρφωση του στήν Πατμιάδα Σχολή. Επιστρέφοντας στήν Σμύρνη, ο μητροπολίτης Προκόπιος, ο όποιος έτρεφε γιά τον Γρηγόριο πατρική αγάπη, τον χειροτόνησε άρχιδιάκονο και κατόπιν πρεσβύτερο και οταν ανήλθε στον οικουμενικό θρόνο (1788) τον χειροτόνησε διάδοχο του στήν Μητρόπολη Σμύρνης.

Στην προσπάθειά του ο Εθνομάρτυρας να διασώσει τον Ελληνικό πληθυσμό από την σφαγή και συγχρόνως να παραπλανήσει τον Σουλτάνο και να δώσει την ευκαιρία στους αγωνιστές να εργάζονται ανενόχλητοι, αναγκάσθηκε να αφορίσει τους επαναστάτες.

Συντριπτική απάντηση στους κατήγορους του Γρηγορίου θα δώσει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης με τις οδηγίες που έστειλε από το Κισνόβιο της Βεσσαραβίας στους αρχηγούς της Πελοποννήσου: «Ὁ μὲν Πατριάρχης βιαζόμενος παρὰ τῆς Πόρτας σᾶς στέλλει ἀφοριστικὸ καὶ ἐξάρχους, παρακινώντας σας νὰ ἑνωθῆτε μὲ τὴν Πόρταν. Ἐσεῖς ὅμως νὰ θεωρῆτε ταῦτα ὡς ἄκυρα καθόσον γίνοντα μὲ βίαν καὶ δυναστείαν καὶ ἄνευ θελήσεως τοῦ Πατριάρχου». «Ἂς μὴν λησμονήσωμεν ὅτι ὑπάρχουν περιστάσεις καθ’ ἃς ἀπαιτοῦνται θυσίαι μεγαλύτεραι καὶ αὐτῆς τῆς θυσίας τῆς ζωῆς καὶ ὅτι ἐνίοτε ἡ μαρτυρικὴ ζωὴ εἶναι πικρότερον ἀλλὰ πλέον ἐπιβεβλημένον καθῆκον καὶ αὐτοῦ τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου. Καὶ αὐτὴν τὴν ὑπέρτατην θυσίαν προσέφερεν ὁ ἀοίδιμος Πατριάρχης, ὅστις συνησθάνθη συναίσθημα πικρότερον καὶ αὐτοῦ τοῦ θανάτου, ὅταν θυσιάζων πάντα ἐγωισμὸν καὶ ἀποβλέπων εἰς τὸ ἀληθινὸν συμφέρον, ἠναγκάσθη νὰ θέση τὴν ὑπογραφὴν του κάτωθι ἐγγράφου καταδικάζοντας τὸ κίνημα, ὑπὲρ τῆς ἐπιτυχίας τοῦ ὁποίου ὁλοψύχως ηὔχετο καὶ εἰργάζετο. Ὑπογράφων, ἀπεμάκρυνε τᾶς ὑπονοίας τῆς Πύλης περὶ συμμετοχῆς εἰς τὸ κίνημα ἐπισήμων κύκλων, μὴ ὑπογράφων, θὰ ἐπεβεβαίου τᾶς ὑπονοίας, ὄτε δεινὴ ἐπιπίπτουσα ἡ τιμωρία τοῦ τυράννου κατὰ τῶν βυσσοδομούντων, θὰ ἐνέκρου τὸ κίνημα πρὶν ἢ ἐκραγῆ. Ἄλλως ὁ ἀοίδιμος Πατριάρχης μετὰ θαυμαστῆς ἐγκαρτερήσεως ὑπέστη τὸ μαρτύριον, ὅταν ἐπέστη τὸ μαρτύριον, ὅταν ἐπέστη ἡ ὥρα, καίτοι ἠδύνατο νὰ σωθῆ διὰ τῆς φυγῆς».


Ο Άγιος Γρηγόριος μυήθηκε στην Φιλική εταιρεία από τον Ιωάννη Φαρμάκη περί τα μέσα του έτους 1818 μ.Χ. στο Άγιον Όρος. «Ἔδειξεν εὐθὺς ζωηρότατον ἐνθουσιασμὸν ὑπὲρ τοῦ πνεύματος αὐτῆς» και «ηὐχήθη ἀπὸ καρδίας», για την επιτυχία του σκοπού της.

Στις 19 Αυγούστου 1785 μ.Χ. εκλέγεται οικουμενικός Πατριάρχης και παραμένει στον πατριαρχικό θρόνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1798 μ.Χ.. Κατά το έτος αυτό καθαιρείται από την Πύλη, διότι θεωρήθηκε ανίκανος να διατηρήσει την υποταγή των Χριστιανικών λαών κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και εξορίζεται στο Άγιον Όρος. Το 1818 μ.Χ. κλήθηκε για τρίτη φορά στον Οικουμενικό θρόνο, στον οποίο και παρέμεινε μέχρι την ημέρα του μαρτυρικού του θανάτου.

Ο Κωνσταντίνος Κούμας αναφέρει ότι ο Άγιος Γρηγόριος δεν ήταν μόνο «σεμνὸς τὸ ἦθος, λιτὸς τὴν δίαιταν, ταπεινὸς τὴν στολήν, ζηλωτὴς τῆς πίστεως, δραστηριότατος εἰς ὅλα τὰ ἔργα του», αλλά ήταν και «ἄκαμπτος εἰς τᾶς ἰδέας του καὶ δὲν τὸν ἔμελε διὰ κανὲν ἐναντίων, ὅταν ἀπεφάσιζε τίποτε». Και ο Γρηγόριος αποφάσισε. Έταξε ως σκοπό στην ζωή του να υπηρετήσει πιστά το δούλο Γένος και να βοηθήσει με όλες τις δυνάμεις του και με την ζωή του στην απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό. Για την πραγματοποίηση του σκοπού του χρησιμοποιούσε όλη του τη διπλωματική δεξιοτεχνία.

Στην προσπάθειά του ο Εθνομάρτυρας να διασώσει τον Ελληνικό πληθυσμό από την σφαγή και συγχρόνως να παραπλανήσει τον Σουλτάνο και να δώσει την ευκαιρία στους αγωνιστές να εργάζονται ανενόχλητοι, αναγκάσθηκε να αφορίσει τους επαναστάτες.Είναι χαρακτηριστική η επιστολή που έστειλε ο Άγιος Γρηγόριος στις 26 Δεκεμβρίου 1820 μ.Χ. στον Επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα και πολύτιμη από ιστορική άποψη, γιατί αποδεικνύει πως ο Εθνομάρτυς παρακολουθούσε όλα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα, σε όλες του τις λεπτομέρειες και τις προετοιμασίες για την επανάσταση: «Ἀμφοτέρα τᾶς τιμίας ἐπιστολᾶς, διὰ τοῦ ἀγαθοῦ Φοῦντα Γαλαξειδιώτου, ἀσφαλῶς ἐδεξάμην καὶ τοὺς ἐν αὐταὶς τιμίους λόγους ἔγνων. Ἐχεμυθείας, ἀδελφέ, μεγίστη χρεία καὶ προφύλαξις περὶ πᾶν διάβημα, οἱ γὰρ χρόνοι πονηροὶ εἰσι καὶ ἐν ταὶς φιλοπατριώταις ἐστι καὶ μοχθηρῶν ζύμη, ἀφ’ ἧς ὡς ἀπὸ ψωραλέου προβάτου φυλάττεσθε. Κακὸν γὰρ πολλοὶ μηχανώνται διὰ τὸ τῆς φιλοπλουτίας ἔγκλημα. Διὸ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξω κοινολογῶν μοι ἐμπιστευομένοις πατριώταις, τὰ ἐχεμυθείας δεόμενα. Οἱ Γαλαξειδιώται, οὖς ἐπιστέλλεις μοι συνεχῶς, πεφροντισμένως ἐνεργούσι, καὶ ἀφ’ ὧν ἔγνω ἀδύνατον ἀντὶ παντὸς τιμίου οὐδ’ ἐλάχιστον λόγον ἕρκος ὀδόντων φυγείν. Οὐ μόνον τὰ σά, ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν ἐν Μορέᾳ ἀδελφῶν γράμματα κομίζουσι μοι. Ἡ τοῦ Παπανδρέα πρᾶξις πατριωτικὴ μὲν τοὶς γινώσκουσι τὰ μύχια, κατακρίνουσι δὲ οἱ μὴ εἰδότες τὸν ἄνδρα. Κρυφὰ ὑπερασπίζου αὐτόν, ἐν φανερῷ δὲ ἄγνοιαν ὑποκρίνου, ἔστι δ’ ὄτε καὶ ἐπίκρινε τοὶς θεοσεβέσιν ἀδελφοὶς καὶ ἀλλοφύλοις. Ἰδὶα πράυνον τὸν Βεζύρην λόγοις καὶ ὑπόσχεσιν, ἀλλὰ μὴ παραδοθήτω εἰς λέοντος στόμα. Ἄσπασον οὒν ταὶς ἐμαὶς εὐχαὶς τοὺς ἀνδρείους ἀδελφούς, προτρέπων εἰς κρυψίνοιαν διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων. Ἀνδρωθήτωσαν ὥσπερ λέοντες καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου κρατύνει αὐτούς, ἐγγὺς δ’ ἔστι τοῦ Σωτῆρος τὸ Πάσχα. Αἳ εὐχαὶ τῆς ἐμῆς μετριότητος ἐπὶ τῆς κεφαλῆς σου, ἀδελφέ μου Ἠασαΐα. Γεωργοὶ ἀκαμάτως καὶ ὄλβια γεώργια δώσοι σοι ὁ Πανύψιστος».

Ο Άγιος Γρηγόριος συνιστούσε τον αγώνα για την ελευθερία και τον ενίσχυε με κάθε μέσο. Ήταν αποφασισμένος να θυσιασθεί για την Πατρίδα. «Χρεωστοῦμεν», έλεγε, «νὰ ποιμαίνωμεν καλῶς τὰ ποίμνιά μας καὶ χρείας τυχούσης νὰ κάμωμεν, ὅπως ἔκαμεν ὁ Ἰησοῦς δι’ ἠμᾶς διὰ νὰ μᾶς σώση....».

Σε επιστολή που έστειλε προς τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, έγραφε: «Συλλειτουργὲ ἐν Χριστῷ καὶ λίαν ἀγαπητὲ ἀδελφέ. Ἔλαβον τὴν ἀπὸ 20 Ἀπριλίου ἐπιστολήν σου. Ἡ ἀπόφασίς μου περὶ μελετωμένης ἀνορθώσεως «σχολῆς» τῆς φιλτάτης πατρίδος εἶναι τοιαύτη, ὡς ἡ ἰδική σας. Ὅπως θέλῃς μάθει καὶ παρὰ τοῦ ἰδίου. Τὸ κιβώτιον τοῦ ἐλέους πρέπει νὰ ἐμψυχωθῆ. Καὶ τὴν βουλὴν τοῦ Κυρίου ἀνθρώπιναι δυνάμεις δὲν δύνανται νὰ τὴν μεταβάλουν. Γενηθήτω τὸ θέλημά Του».

Κάτω από την λέξη «σχολήν» υπονοούσαν την Ελληνική Επανάσταση. Οι Φιλικοί μάλιστα ονόμασαν επιστάτες της σχολής τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο και τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Πολύκαρπο.

Όταν σε μια συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο Μητροπολίτης Δέρκων Γρηγόριος προέτρεψε τον Πατριάρχη να μεταβούν στην Πελοπόννησο για να τεθούν επικεφαλής της Επαναστάσεως, ο Γρηγόριος ο Ε' απάντησε: «Καὶ ἐγὼ ὡς κεφαλὴ τοῦ Ἔθνους καὶ ὑμεῖς ὡς Σύνοδος ὀφείλομεν νὰ ἀποθάνωμεν διὰ τὴν κοινὴν σωτηρίαν. Ὁ θάνατος ἠμῶν θὰ δώση δικαίωμα εἰς τὴν Χριστιανοσύνην νὰ ὑπερασπίση τὸ Ἔθνος ἐναντίων τοῦ τυράννου. Ἀλλ’ ἂν ὑπάγωμεν ἠμεῖς νὰ θαρρύνωμεν τὴν Ἐπανάστασιν, τότε θὰ δικαιώσωμεν τὸν Σουλτάνον ἀποφασίσαντα νὰ ἐξολοθρεύση ὅλον τὸ Ἔθνος».

Όταν μερικοί προσπάθησαν να τον πείσουν να φύγει από την Κωνσταντινούπολη και να σώσει τον εαυτό του, ο καλός ποιμένας απάντησε: «Μὲ προτρέπετε εἰς φυγήν. Μάχαιρα θὰ διέλθη τᾶς ρύμας τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ λοιπῶν πόλεων τῶν χριστιανικῶν ἐπαρχιῶν. Ὑμεῖς ἐπιθυμεῖτε ὅπως ἐγὼ μεταμφιεζόμενος καταφύγω εἰς πλοῖον ἢ κλεισθῶ ἐν οἰκίᾳ οἱουδήποτε εὐεργετικοῦ ὑμῶν Πρεσβευτοῦ, ν’ ἀκούω δὲ ἐκεῖθεν πῶς οἱ δήμιοι κατακρεουργούσι τὸν χηρεύοντα λαόν. Οὐχί! Ἐγὼ διὰ τοῦτο εἶμαι Πατριάρχης, ὅπως σώσω τὸ Ἔθνος μου, οὐχὶ δὲ ὅπως θὰ θεωρήσωσιν ἀδιαφόρως πῶς ἡ πίστις αὐτῶν ἐξυβρίσθη ἐν τῷ προσώπῳ μου. Οἱ Ἕλληνες, οἱ ἄνδρες τῆς μάχης, θὰ μάχωνται μετὰ μεγαλυτέρας μανίας, ὅπερ συχνάκις δωρεῖται τὴν νίκην. Εἰς τοῦτο εἶμαι πεπεισμένος. Βλέπετε μεθ’ ὑπομονῆς εἰς ὅτι καὶ ἂν μοῦ συμβῇ. Σήμερον (Κυριακὴ τῶν Βαΐων) θὰ φάγωμεν ἰχθεῖς, ἀλλὰ μετὰ τίνας ἡμέρας καὶ ἴσως καὶ ταύτην τὴν ἑβδομάδα οἱ ἰχθεῖς θὰ μᾶς φάγωσιν… Ναί, ἂς μὴ γίνω χλεύασμα τῶν ζώντων. Δὲν θὰ ἀνεχθῶ ὥστε εἰς τᾶς ὁδοὺς τῆς Ὀδησσοῦ, τῆς Κερκύρας καὶ τῆς Ἀγκῶνος διερχόμενον ἐν μέσῳ τῶν ἀγυιῶν νὰ μὲ δακτυλοδείκτωσι λέγοντες: “Ἰδοὺ ἔρχεται ὁ φονεὺς Πατριάρχης”. Ἂν τὸ Ἔθνος μου σωθῆ καὶ θριαμβεύση, τότε πέποιθα θὰ μοῦ ἀποδώση θυμίαμα ἐπαίνου καὶ τιμῶν, διότι ἐξεπλήρωσα τὸ χρέος μου… Ὑπάγω ὅπου μὲ καλεῖ ὁ νοῦς μου, ὁ μέγας κλῆρος τοῦ Ἔθνους καὶ ὁ Πατὴρ ὁ οὐράνιος, ὁ μάρτυς τῶν ἀνθρωπίνων πράξεων».

Ο Γρηγόριος ο Ε', ο φλογερός αυτός Ιεράρχης, ακολούθησε τον δρόμο του. Σάρκωσε ολόκληρο το υπόδουλο Γένος. Επωμίσθηκε το σταυρό του. Ανέβηκε το Γολγοθά του. Δέχθηκε ραπίσματα, χλευασμούς, εμπτυσμούς και τέλος τον θάνατο με απαγχονισμό. Μπροστά στο Πατριαρχείο, την ημέρα του Πάσχα του 1821, οι Τούρκοι κρέμασαν τον Πατριάρχη.Υπεβλήθη σε ανάκριση και φρικτά βασανιστήρια στήν διάρκεια τών οποίων παρέμεινε μεγαλοπρεπώς σιωπηλός. Διέκοψε τήν σιωπή του μόνο όταν του πρότειναν να αρνηθεί τήν πίστη του, λέγοντας: «Ό πατριάρχης τών χριστιανών χριστιανός αποθνήσκει!» Λίγο αργότερα, μόλις εξελέγη από τήν ιερά Συνοδό ο διάδοχος του, τον άπαγχόνισαν στήν πύλη του Πατριαρχείου, ή οποία έκτοτε παραμένει κλειστή εις μνήμην του φρικτού αύτου άνοσιουργηματος. Τήν ύστατη στιγμή, ο άγιος Γρηγόριος ύψωσε τά χέρια στον ουρανό, ευλόγησε τους χριστιανούς και είπε: «Κύριε Ίησού Χριστέ, δέξαι το πνεύμα μου!» Και ενώ Τούρκοι και Εβραίοι λιθοβολούσαν το πτώμα του πατριάρχη, ο πασάς πού ανέλαβε τήν εκτέλεση καθόταν μπροστά στήν σορό και κάπνιζε άρειμανίως.

Στο έγγραφο της καταδίκης του (τουρκιστί «γιαφτάς»), αναφέρεται η αιτία του απαγχονισμού του: «.…Ἀλλ’ ὁ ἄπιστος πατριάρχης τῶν Ἑλλήνων… ἐξ αἰτίας τῆς διαφθορᾶς τῆς καρδίας του, ὄχι μόνον δὲν εἰδοποίησεν οὐδ’ ἐπαίδευσε τοὺς ἀπατηθέντας, ἀλλὰ καθ’ ὅλα τὰ φαινόμενα ἦτο καὶ αὐτός, ὡς ἀρχηγός, μυστικὸς συμμέτοχος τῆς Ἐπαναστάσεως… ἀντὶ νὰ δαμάσῃ τοὺς ἀποστάτας καὶ δώση πρῶτος τὸ παράδειγμα τῆς εἰς τὰ καθήκοντα ἐπιστροφῆς τῶν, ὁ ἄπιστος οὗτος ἔγινεν ὁ πρωταίτιος ὅλων τῶν ἀνεφυεισῶν ταραχῶν.

Εἴμεθα πληροφορημένοι ὅτι ἐγεννήθη ἐν Πελοποννήσῳ καὶ ὅτι εἶναι συνένοχος ὅλως τῶν ἀταξιῶν, ὄσας οἱ ἀποπλανηθέντες ραγιάδες ἔπραξαν κατὰ τὴν ἐπαρχίαν Καλαβρύτων…

Ἐπειδὴ πανταχόθεν ἐβεβαιώθημεν περὶ τῆς προδοσίας του ὄχι μόνος εἰς βλάβην τῆς ὑψηλῆς Πύλης, ἀλλὰ καὶ εἰς ὄλεθρον αὐτοῦ τοῦ ἔθνους του, ἀνάγκη ἦτο νὰ λείψη ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἀπὸ τοῦ προσώπου τῆς γῆς καὶ διὰ τοῦτο ἐκρεμάσθη πρὸς σωφρονισμὸ τῶν ἄλλων».

Ένα χρόνο μετά τον απαγχονισμό και την μεταφορά του τιμίου λειψάνου του από τον πλοίαρχο Μ. Σκλάβο στην Οδησσό της Ρωσίας, ο Ζακυνθινός ιερωμένος Οικονόμος Νικόλαος Κοκκίνης, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου, εφημέριος τότε του παλαίφατου ναού της Οδηγήτριας και φλογερότατος Φιλικός, ευαισθητοποιημένος από την θυσία του Πατριάρχη, συνθέτει Ακολουθία προς τιμήν του νέου Ιερομάρτυρα, κάτι που αποδεικνύει περίτρανα ότι ο Άγιος Γρηγόριος στη συνείδηση του Γένους κατέκτησε αμέσως με το τίμιο αίμα του θέση Αγίου.

Το 1871 μ.Χ. η Εκκλησία της Ελλάδος θεώρησε επιβεβλημένο να μετακομίσει το τίμιο λείψανό του από την Οδησσό στην απελεύθερη Αθήνα. Για τον σκοπό αυτό συστάθηκε Επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν ο Αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου Νικόλαος Β' ο Κατραμής και Αρχιμανδρίτης Αβέρκιος Λ. Λαμπίρης, Α' γραμματεύς της Ιεράς Συνόδου. Στην Οδησσό απεδόθησαν από τα μέλη της Επιτροπής και τους εκεί ομόδοξους τιμές Αγίου στο ιερό λείψανο του Αγίου Γρηγορίου. Κατά την Πανυχίδα μάλιστα, που τελέσθηκε εκεί κατά την ημέρα της μνήμης του, «εἐξεφώνισεν ἀπ’ ἄμβωνος, κατ’ ἐπίμονον τῶν ὁμογενῶν ἀπαίτησιν, λογύδριον ὁ Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ζακύνθου». Το ιερό λείψανο έφθασε στην Αθήνα την 25η Απριλίου 1871 μ.Χ., όπου οι Αθηναίοι του επεφύλαξαν πάνδημη υποδοχή. Με κατάνυξη και αγαλλίαση εναπετέθη στον Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα σε περίβλεπτη λάρνακα.

Στις 10 Απριλίου 1921 μ.Χ. ανακηρύχθηκε Άγιος από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος α'. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Δημητσάνης τὸν γόνον βυζαντίου τὸν πρόεδρον, καὶ τῆς Ἐκκλησίας ἁπάσης, γέρας θεῖον καὶ καύχημα. Γρηγόριον τιμήσωμεν πιστοί, ὡς Μάρτυρα Χριστοῦ πανευκλεῆ, ἶνα λάβωμεν πταισμάτων τὸν ἱλασμόν, παρὰ Θεοῦ κραυγάζοντες. Δόξα τῷ δεδωκότι σου ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐν εὐκλείᾳ οὐρανῶν,  δοξασαντᾶ σε Ἅγιε.  

   

                                             

Μελάς: Εκεί που ζωντανεύει η ιστορία του Παύλου Μελά

"Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στη Μασσαλία της Γαλλίας. Ήταν το πρώτο από πέντε αδέλφια. Ήρθε στην Αθήνα, όπου παντρεύτηκε την κόρη του Στέφανου Δραγούμη, Ναταλία Δραγούμη και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Μιχάλη και τη Ζωή. Με το ψευδώνυμο Μίκης Ζέζας, που προέρχεται από τα υποκοριστικά ονόματα των παιδιών του, ο Παύλος Μελάς ανέβηκε στη Μακεδονία για να συμμετέχει στον Μακεδονικό Αγώνα…".

Με τα λόγια αυτά και με έντονη συγκίνηση, κάθε φορά που τα επαναλαμβάνει, ξεκινά να αφηγείται την ιστορία του μακεδονομάχου ο 65χρονος σήμερα Γιώργος Κάκαλος, φύλακας του μουσείου Παύλου Μελά. Εκείνου του μουσείου που έχει δημιουργηθεί στο σπίτι, όπου ο Μελάς άφησε την τελευταία του πνοή, στο Δήμο Κορεστίων του νομού Καστοριάς.

"Το σπίτι αυτό ήταν του παππού μου, που ονομαζόταν Χατζής Ιωάννης Καντζάκης και ήταν παπάς και δάσκαλος. Εκεί, ο Παύλος Μελάς έφαγε τη φασολάδα που τού πρόσφερε η γιαγιά μου. Είχε φτάσει στο χωριό για να οργανώσει την τοπική άμυνα απέναντι στους Βούλγαρους κομιτατζήδες και τους Τούρκους", λέει ο κ. Κάκαλος. Ο ίδιος, χωρίς σταματημό, συνεχίζει την αφήγηση. Μιλά για την άφιξη του Μελά στο χωριό Στάτιστα, που σήμερα φέρει το όνομά του.

"Κάποιος από τους κατοίκους διέδωσε το μυστικό. Στις 13 Οκτωβρίου του 1904, ο Βούλγαρος κομιτατζής Μητρόβλαχος, ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής, ενημέρωσε τον Τούρκο διοικητή για την άφιξη του Μελά και των παλικαριών του. Εκατόν είκοσι Τούρκοι στρατιώτες έφτασαν στο χωριό. Ο Μελάς ειδοποιήθηκε. Θα μπορούσε να φύγει, όμως έδωσε σε όλους τους κατοίκους την εντολή να μην βγουν από τα σπίτια τους για να μην δώσουν στόχο. Πράγματι, έτσι έγινε. Όμως, τη στιγμή που έρχονταν οι Τούρκοι, οι γιαγιάδες έβγαζαν το ψωμί από τους φούρνους. Βλέποντάς τους μπήκαν γρήγορα στα σπίτια. Οι Τούρκοι προσπάθησαν να μπουν στο διπλανό από το σπίτι όπου βρισκόταν ο Παύλος Μελάς. Έσπασαν την πόρτα, όμως ο Βολάνης τράβηξε πιστόλι και σκότωσε τον τούρκο στρατιώτη. Οι σάλπιγγες άρχισαν να χτυπούν και ξέσπασαν πυροβολισμοί. Ο Μελάς προσπάθησε να βγει από το διπλανό σπίτι για να βοηθήσει απ έξω, αλλά οι άσπρες κάλτσες που φορούσε έδωσαν στόχο και οι σφαίρες τον βρήκαν στην κοιλιά. Το τραύμα ήταν θανατηφόρο", λέει ο κ. Κάκαλος.

"Η γιαγιά μου- συνεχίζει- εκείνο το βράδυ έφυγε από το σπίτι και κοιμήθηκε στη διπλανή γειτονιά. Όταν ήρθε το επόμενο πρωί, δεν βρήκε τίποτε στο σπίτι. Το είχαν ρημάξει οι Τούρκοι. Μπαίνοντας, όμως, στο στάβλο αντίκρισε, κάτω από τα άχυρα, τον Παύλο Μελά νεκρό. Οι Τούρκοι δεν τον είχαν βρει. Τον αναγνώρισε και μαζί με άλλες γυναίκες, πήραν το άψυχο σώμα του και το έθαψαν 400 μέτρα πιο ψηλά από το χωριό".

Ο Γιώργος Κάκαλος θυμάται σαν χθες την ημέρα που η γιαγιά του, κλαίγοντας, τού αφηγήθηκε την ιστορία: "Μου είπε, με δάκρυα στα μάτια, τα τελευταία του λόγια προς το πρωτοπαλίκαρό του, Νικόλαο Πίρζα: 'Νίκο, πάρε το τουφέκι και δώστο στο γιο μου, το σταυρό στη γυναίκα μου και πες τους ότι έκανα το καθήκον μου'. Από τα χείλη της την άκουσα την ιστορία και έχω τάξει στον εαυτό μου να τη λέω σε όλους. Αυτό έκανα μέχρι τώρα και αυτό θα συνεχίσω να κάνω".

Το σπίτι, όπου ο Παύλος Μελάς άφησε την τελευταία του πνοή, εξαγοράστηκε το 1970 από τη Νομαρχία Καστοριάς και μετατράπηκε σε μουσείο υπό την ευθύνη του Δήμου Κορεστίων. Εκεί, μπορεί να δει κάποιος αντικείμενα της εποχής, όπλα, σπαθιά, στολές Μακεδονομάχων, βιβλία και φωτογραφίες των παλικαριών, που έδρασαν στην περιοχή μεταξύ της Καστοριάς και της Φλώρινας. Πρόσφατα, έγινε μια ριζική προσπάθεια αναστήλωσης και ανακαίνισης του σπιτιού και του περιβάλλοντος χώρου με τη μέριμνα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και τη συμβολή του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Κάθε χρόνο, το επισκέπτονται εκατοντάδες άνθρωποι από την Ελλάδα, την Κύπρο αλλά και το εξωτερικό.

της Π.Γιούλτση

Ο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΙΣΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ.

"Καὶ βγῆκαν τώρα κάτι δικοί μας κυβερνῆτες, Ἕλληνες, σπορὰ τῆς ἐβραιουργιᾶς, ποὺ εἶπαν νὰ μᾶς σβήσουν τὴν Ἁγία Πίστη, τὴν Ὀρθοδοξία, διότι ἡ Φραγκιὰ δὲν μᾶς θέλει μὲ τέτοιο ντύμα Ὀρθόδοξον. Καὶ ἐκάθησα καὶ ἔκλαιγα διὰ τὰ νέα παθήματα.

Καὶ ἐπῆγα πάλιν εἰς τοὺς φίλους μου τοὺς Ἁγίους. Ἄναψα τὰ καντήλια καὶ ἐλιβάνισα λιβάνιν καλὸν ἁγιορείτικον. Καὶ σκουπίζοντας τὰ δάκρυά μου τοὺς εἶπα:

"Δὲν βλέπετε ποῦ θέλουν νὰ κάνουν τὴν Ἑλλάδα παλιοψάθα; Βοηθεῖστε, διότι μᾶς παίρνουν, αὐτοὶ οἱ μισοέλληνες καὶ ἄθρησκοι, ὅ,τι πολύτιμον τζιβαϊρικὸν ἔχομεν.

Φραγκεμένους μᾶς θέλουν τὰ τσογλάνια τοῦ τρισκατάρατού του Πάπα. Μὴν ἀφήσετε, Ἅγιοί μου αὐτὰ τὰ γκιντὶ πουλημένα κριγιάτατης τυραγνίας νὰ μασκαρέψουν καὶ νὰ ἀφανίσουν τοὺς Ἕλληνες, κάνοντας περισσότερο κακὸ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ καταδέχθηκεν ὁ Τοῦρκος ὡς τίμιος ἐχθρός μας". Καὶ εἶπαν οἱ ἄθρησκοι ποὺ ἐβάλαμεν εἰς τὸν σβέρκο μας νὰ μὴ μανθάνουν τὰ παιδιὰ μᾶς Χριστὸν καὶ Παναγίαν, διότι θὰ μᾶς παρεξηγήσουν οἱ ἰσχυροί.

Καὶ βγῆκαν ἀκόμη νὰ υποτάξουν τὴν Ἐκκλησίαν, διότι ἔχει πολλὴν δύναμη και την φοβοῦνται. Καὶ εἶπαν λόγια ἄπρεπα διὰ τοὺς παπάδες. Ἐμεῖς, μὲ σκιάν μας τὸν Τίμιον Σταυρόν, ἐπολεμήσαμεν ὁλοῦθε, σὲ κάστρα, σὲ ντερβένια, σὲ μπογάζια καὶ σὲ ταμπούργια. Καὶ αὐτὸς ὁ Σταυρὸς μᾶς ἔσωσε.

Μᾶς ἔδωσε τὴν νίκη καὶ ἔχασε (ὁδήγησε σὲ ἥττα) τὸν ἄπιστον Τοῦρκον. Τόση μικρότητα στὸν Σταυρό, τὸν σωτήρα μας! Καὶ βρίζουν οἱ πουλημένοι εἰς τοὺς ξένους καὶ τοὺς παπάδες μας, τοὺς ζυγίζουν ἀναντρους καὶ ἀπόλεμους. Ἐμεῖς τοὺς παπάδες τοὺς εἴχαμε μαζὶ εἰς κάθε μετερίζι, εἰς κάθε πόνον καὶ δυστυχίαν. Ὄχι μόνον διὰ νὰ βλογᾶνε τὰ ὄπλα τὰ ἱερά, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ μὲ ντουφέκι καὶ γιαταγάνι, πολεμώντας σὰν λεοντάρια.

Ντροπὴ Ἕλληνες"!

ΠΩΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ Σ' ΕΝΑΝ ΑΘΕΟ!

Σημειωτέον ότι ο μεγάλος αυτός Ελληνορθόδοξος Αγωνιστής ΗΤΑΝ ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ κι έμαθε λίγα γράμματα μετά τα 30 του!!! Διαβάστε την απάντησή του σε κάποιον «σπουδαγμένο άθεο» για να καταλάβετε ποιος είχε τελικά τη ΓΝΩΣΗ:

"Του αϊ-Γιαννιού του Θεολόγου το βράδυ ήταν κάτι λογιότατοι εις το σπίτι μου, μισομαθείς και άθρησκοι. Πιάνει ο ένας και λέγει:

Πώς ο Θεός θα διόριζε την Θεοτόκο να γεννήσει τον Χριστόν και να μείνει παρθένο, πώς γένεται αυτό; Του λέγω:

Εις το σκολειόν όπου πάτε, θεολογίαν σπουδάζετε και φιλοσοφία ή το ένα; Λέγει:

Φιλοσοφίαν μόνον. Τον άφησα, δεν του ματάκρινα τίποτας, και πέσαμεν σ' άλλες ομιλίες, δια ν' αστοχήσει αυτό.

Μετά από καιρόν του λέγω: Εσύ, φίλε, είσαι κουτσός· διατί κάνεις αδρασκελιές δια δύο ποδάρια, εις καιρόν οπού έχεις ένα ποδάρι μόνον;

Όχι, λέγει, δύο έχω, και καλά! Του λέγω, ένα μόνον έχεις, και εκείνο τσακισμένο. Όχι, λέγει, δύο! Σώπα, του λέγω, ψεύτη!

Σηκώνεται απάνω, λέγει: Ορίστε οπού χω δύο και περπατώ.

Βρέ αδελφέ, του λέγω, δεν σε ρώτησα εγώ, εκεί όπου σπουδάζεις τί μαθαίνεις, θεολογικά και φιλοσοφικά, και μου είπες μόνος σου ότι μαθαίνεις φιλοσοφικά μόνον; και διατί σπουδάζεις το ένα και κάνεις κρίση δια τα δύο.... και είσαι μισόθρησκος και θιαμαίνεσαι πώς η Θεοτόκο γέννησε τον Χριστόν κι έμεινε παρθένο;

Εσύ δεν μπορείς να το γνωρίζεις, ότι είσαι κουτσός· αυτός ο άγιος ο σημερινός και ο άγιος Βασίλειος και οι άλλοι πατέρες της Εκκλησίας το γνωρίζουν, ότι είχαν πρώτα αρετή, ηθική, και σπούδαξαν και την θεολογίαν πρώτα και την φιλοσοφία και γνώρισαν με την εντέλειαν το ένα και τ' άλλο και έγιναν και καλοί χριστιανοί ορθόδοξοι θεολόγοι και καλοί φιλόσοφοι, και τότε έλαβαν και την φώτιση του Θεού και την ευλογίαν του και της βασιλείας του και έγιναν πατέρες της Εκκλησίας και άγιοι, και δι' αυτά όλα τους έκαμαν εικόνες και τους προσκυνούμεν, και αυτείνοι ξέρουν πώς ήταν η Θεοτόκο, ποιά αρετή, ποιά αγαθότη, και πώς εσαρκώθη και πώς εγεννήθη και πώς εσταυρώθη, να σώσει εσένα τον παλιάνθρωπον, τον αχάριστον, και απάνω να σού δείξω πώς, δια να γιομίσει το ξεροκέφαλό σου, και σέναν και των ομοίων σου.

Δεν σηκώνεταν, να μην τον χτυπήσω, ότι μ' έβλεπε θυμωμένον οπού του μιλούσα. Με το στανιό τον σήκωσα, του λέγω: Έμπα εις την άλλη κάμαρη μέσα, και εις της κλειδωνιάς την τρύπα να βάλεις τ' αυτί σου, και ό,τι σού ειπώ κρυφά να μας ειπείς όταν θα βγείς έξω.

Μπήκε μέσα, έβαλε το αυτί του εις την κλειδωνότρυπα. Του λέγω: Βάλ' το πλησίον - και εγώ απ' όξω φυσάγω πολύ. Έβγα, του λέγω, να μας ειπείς τί σού είπα. Βήκε, λέγει: Ένας αγέρας μου γιόμωσε το αυτί μου.

Του λέγω: Και αυτό της θεία-Πρόνοιας με την Θεοτόκον αγέρας είναι, είπε και έγινε, δεν είναι ανθρώπινον έργον, και δια τούτο εγεννήθη και έμεινε παρθένος·

έλα να σού δείξω και το έργον ποίον είναι.

Παίρνω ένα καρφί και το βαρώ και μπαίνει εις τον τοίχο· τότε το βγάζω, του λέγω:

Αυτό λέγεται, λογιότατε, έργον, ότι χάλασε τον τοίχον."