Ἡ ἀγάπη πρός τόν
πλησίον εἶναι τό μονοπάτι, πού ὁδηγεῖ
στήν ἀγάπη πρός τόν Θεό. Συνεπῶς, ἐκεῖνος
ποῦ ἀπέκτησε τήν ἀγάπη, αὐτόν τόν Θεό
ἀπέκτησε, διότι «ὁ Θεός ἀγάπη ἐστιν»
(Α΄ Ἰωάννη δ-8). Αὐτό ὁ ὅσιος Σαμψών, ὁ
γνωστός μέ τήν προσωνυμία «Ξενοδόχος»
τό ἔδειξε στήν πράξη μέ τήν αγία ζωή
του ἁγία του ζωή.
Γεννήθηκε στή Ρώμη στίς ἀρχές
τοῦ ΣΤ΄αἰώνα καί ἦταν συγγενής τοῦ
Μεγάλου Κωνσταντίνου. Οἱ εὐγενεῖς καί
πλουσιώτατοι γονεῖς του, τόν ἀνέθρεψαν
ἀντάξια τῆς βασιλικῆς του καταγωγῆς
καί διέθεσαν ἄφθονο πλοῦτο γιά τήν
ἐκπαίδευσή του. Εὐφυής καθώς ἦταν σέ
σύντομο χρονικό διάστημα ἔγινε κάτοχος
πολλῶν ἐπιστημῶν ὅπως φιλοσοφίας,
φιλολογίας, ποίησης κ.ἄ. Παράλληλα,
ἐντρυφοῦσε στή μελέτη τῶν Ἁγίων
Γραφῶν, μέ ἀποτέλεσμα να προοδεύει
συνεχῶς στήν ἀρετή καί στήν πνευματική
σοφία. Ὡστόσο, ἔνοιωσε νά θέλγει τή
φιλεύσπλαχνη ψυχή του καί νά τή μαγνητίζει
δυνατά ἡ Ἰατρική, ὡς ἡ φιλανθρωπότερη
καί ψυχωφελέστερη ἐπιστήμη.
Ὁ ὅσιος Σαμψών ὡς ἰατρός πλέον θεώρησε ἀποστολή του, νά διακονεῖ τόν πάσχοντα συνάνθρωπό του καί νά ἀνακουφίζει τόν πόνο καί τή δυστυχία του. Ἔχοντας ἐπιπρόσθετα ἐγκολπωθεῖ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ: "Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθώς καί ὁ πατήρ ὑμῶν οἱκτίρμων ἐστι" (Λουκ.στ-36) ἀφιερώθηκε στό ἔργο αὐτό μέ φλογερό ζῆλο καί θαυμαστή αὐταπάρνηση.
Ἐξασκοῦσε δωρεάν τό ἔργο τοῦ γιατροῦ καί βοηθοῦσε μέ κάθε τρόπο ὅλους ὅσοι εἶχαν ἀνάγκη. Εἶναι μάλιστα συγκινητικό τό γεγονός, ὅτι ἀναζητοῦσε σέ ὅλη τήν πόλη τούς ἀσθενεῖς, οἱ ὁποῖοι δέν εἶχαν ποῦ νά κλίνουν τήν κεφαλή καί τούς ὁδηγοῦσε στήν κατοικία του, τήν ὁποία εἶχε μετατρέψει σέ φιλόξενο κατάλυμα. Ἐκεῖ ὁ εὔσπλαχνος Σαμψών, ὁ ἄμισθος ξενοδόχος ὄχι μονάχα τούς περιέθαλπε ἀλλά ἐπιπλέον τούς ἐνίσχυε καί τούς παρηγοροῦσε μέ λόγια ἀγάπης καί παρακλήσεως. Διότι ἡ ἀγάπη του γιά τόν ἀσθενή πήγαζε ἀπό τή βαθιά πίστη του στόν Θεό. Χωρίς ἀμφιβολία, στό πρόσωπό του ὑπῆρχε ὁ τελειότερος συνδυασμός πίστεως καί ἀγάπης, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τό μεγαλύτερο τεκμήριο τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ.
Γι’ αὐτό ἀξιώθηκε νά λάβει ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Ἔτσι μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ θεράπευε ὅλες τίς παθήσεις ἀκόμη καί τίς ἀνίατες, τίς ὁποῖες οἱ ἄλλοι γιατροί δέν μποροῦσαν νά θεραπεύσουν. Προικισμένος ὅμως, καθώς ἦταν μέ τήν ἀρετή τῆς ταπεινοφροσύνης ἀπέκρυπτε τό χάρισμά του καί ἀπέδιδε τή θεραπεία στά διάφορα βότανα τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦσε.
Μετά τό θάνατο τῶν γονέων του ὁ ποταμός τῆς ἀγάπης του κυριολεκτικά πλημμύρισε. Πούλησε τήν τεράστια περιουσία του καί διεμοίρασε τά χρήματα στούς πτωχούς, ὥστε, ὅπως ἀναφέρεται, δέν ἔμεινε κανείς πτωχός στή Ρώμη, ὁ ὁποῖος νά μην ἔλαβε πλούσια ἐλεημοσύνη ἀπό τά χέρια του. Ἐλευθέρωσε μάλιστα τούς πολυάριθμους δούλους του. Ἐπίσης χωρίς νά ὑπολογίζει τούς κόπους, θυσίαζε καθημερινά τόν ἑαυτό του χάριν τοῦ πλησίον. Ὑποδεχόταν ξένους, ἔντυνε γυμνούς, ἔτρεφε πεινασμένους, ἰάτρευε ἀσθενεῖς.
Γι’ αὐτό ὅλοι οἱ θλιμμένοι, οἱ ἀσθενεῖς, οἱ πτωχοί ἔτρεχαν κοντά του καί ὁ ἀνάργυρος ἰατρός Σαμψών, ἦταν πάντοτε πρόθυμος ν’ ἀνοίγει σέ ὅλους τά φιλάνθρωπα σπλάγχνα του καί νά προσφέρει τή θαλπωρή τῆς ἀγάπης του. Θεωροῦσε τό πολύμοχθο αὐτό ἔργο ὡς ἰδιαίτερο εἶδος πνευματικῆς ἄσκησης καί προπάντων ὡς τό μέσον ἀνύψωσης τῆς ψυχῆς του μέχρι τοῦ Πλάστου του.
Ἀπεδείκνυε δέ μέ τόν τρόπο αὐτό, ὅτι ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ πραγματικά τόν Θεό, γνωρίζει νά ἀγαπᾶ καί τόν πλησίον του, σάν τόν ἑαυτό του. Καί ὅπως πολύ παραστατικά ὁ βιογράφος του, ὁ Συμεών ὁ Μεταφραστής γράφει «Ἡ ξενοδοχεία καί ἡ φιλανθρωπία καί ὁ περί τούς ἐνδεεῖς οἶκτος τοῦ ὁσίου» εἶχαν γίνει φυσικές ἰδιότητες τῆς προσωπικότητάς του, ὅπως εἶναι ἡ ἰδιότητα τοῦ ἥλιου νά φωτίζει καί τῆς φωτιᾶς νά καίει. Ἡ ἀγάπη δηλαδή, εἶχε γίνει δεύτερη φύση του.
Ὁ ὅσιος Σαμψών ἀφοῦ ἀπαλλάχθηκε ἀπό τά βάρη καί τίς μέριμνες τοῦ πλούτου, ἀρκούμενος σέ ἕνα μόνο χιτώνα καί ἕναν ὑπηρέτη, ἀνεχώρησε γιά τήν Κωνσταντινούπολη, προκειμένου νά ἀποφύγει τόν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Ἐκεί ὁ πρώην βαθύπλουτος Σαμψών ἀλλά τώρα, πάμπτωχος, ἔμενε σέ ἕνα πτωχικό οἴκημα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖο μετέβαλε ὄχι μόνο σέ ἀσκητήριο ἀλλά καί σέ ἄμισθο ἰατρεῖο.
Ἡ φήμη του βέβαια δέν ἄργησε νά διαδοθεῖ σέ ὅλη τήν Κωνσταντινούπολη. Ὁ ἅγιος πατριάρχης Μηνᾶς (535-552 μ.Χ.) ὅταν πληροφορήθηκε τή θεάρεστη πολιτεία του, τόν κάλεσε νά τόν γνωρίσει. Καί τόσο θαύμασε τήν ἀρετή του, ὥστε τόν χειροτόνησε πρεσβύτερο καί τόν κατέταξε στόν κλῆρο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Ὁ ὅσιος Σαμψών δέν ἦταν τότε παραπάνω ἀπό τριάντα ἐτῶν. Ἡ ἰερωσύνη ὡστόσο δέν τόν εμπόδισε, νά συνεχίσει τήν πολύπλευρη φιλανθρωπική ἐργασία του μέ τήν διπλή ἰδιότητα, τοῦ κηρικοῦ καί τοῦ ἰατροῦ.
Αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου ἦταν ἐκείνη τήν ἐποχή ὁ Ἰουστινιανός ὁ Α΄(527-565 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος ἀρρώστησε βαριά μέ «οἴδημα στά αἰδοῖα». Ὅλοι οἱ ἐξαίρετοι ἰατροί τῆς Βασιλεύουσας προσπάθησαν νά τόν θεραπεύσουν ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα. Ἡ κατάσταση τῆς ὑγείας του παρέμενε κρίσιμη. Βασανιζόταν ἀπό ἀφόρητους πόνους, ὥστε εἶχε φθάσει στά πρόθυρα τοῦ θανάτου. Ἀπελπισμένος τότε γιά τή ζωή του ζήτησε μέ δάκρυα τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ.
Ἐκείνη τήν νύκτα εἶδε στόν ὕπνο του πλῆθος ἰατρῶν, οἱ ὁποῖοι ἦταν ντυμένοι μέ ἱερατικές στολές. Ἕνας δέ ἀστραπόμορφος νέος τόν πλησίασε καί ἀφοῦ τοῦ ἔδειξε τόν πιό ταπεινό, τόν πιό κόσμιο καί τόν πιό εὐπρεπή ἰατρό ἀπό ὅλους, εἶπε στόν ἔκπληκτο αὐτοκράτορα: «Κοίταξε καλά νά γνωρίσεις ἐκεῖνον τόν ἄνθρωπο, διότι αὐτός μόνον μπορεῖ νά σέ θεραπεύσει».
Τήν ἑπομένη ἡμέρα, μέ αὐτοκρατορική διαταγή, ὅλοι οἱ ἰατροί τῆς Πόλεως συγκεντρώθηκαν στά ἀνάκτορα. Κανείς ὅμως δέν ἔμοιαζε μέ ἐκεῖνον, τόν ὁποῖον ὁ ἅγιος ἄγγελος εἶχε ὑποδείξει. Τότε κάποιος ἰατρός ἀνέφερε στόν Ἰουστινιανό Α΄ γιά τόν θαυματουργό ἰατρό, τόν ὅσιο Σαμψών.
Χωρίς χρονοτριβή, βασιλικοί ἀπεσταλμένοι ἀναζήτησαν τόν ὅσιο καί τόν ὁδήγησαν μέ τιμές στό παλάτι. Ὁ αὐτοκράτορας ὅταν ἀντίκρυσε τήν ἀσκητική μορφή τοῦ ὁσίου, ἀναγνώρισε ἐκεῖνον, πού ἐπιθυμοῦσε νά ἰδεῖ. Μέ πολλή εὐλάβεια καταφιλοῦσε τόν ὅσιο καί τόν ἱκέτευε νά τόν θεραπεύσει μέ τή χάρη, πού εἶχε ἀπό τόν Θεό.
Πράγματι, ὁ ὅσιος ἀφοῦ προσευχήθηκε στόν Ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων Ἰησοῦ Χριστό γιά τήν ὑγεία τοῦ ἀρρώστου, ἄγγιξε τό σημεῖο τοῦ πόνου καί ἀμέσως τό θεράπευσε. Τό θαῦμα εἶχε γίνει! Γιά νά ἀποφύγει ὅμως τόν ἔπαινο, ἔβαλε καί λίγη ἀλοιφή.
Μετά τή θεραπεία ὁ αὐτοκράτορας γεμᾶτος εὐγνωμοσύνη, θέλοντας νά ἀμείψει τόν εὐεργέτη του, τοῦ πρόσφερε ἀμέτρητο χρυσό. Ὁ ἀκτήμων ὅμως ὅσιος δέν δέχθηκε, αὐτά πού εἶχε ἤδη ἐγκαταλείψει. Φανέρωσε μάλιστα γιά μιά ἀκόμη φορά τό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς του, λέγοντας: «Ἕνα μόνο σᾶς ζητῶ, ἄν θέλετε νά οἰκοδομήσετε κοντά στό φτωχικό μου σπίτι, οἶκο κατάλληλο γιά τούς ἀρρώστους».
Ἡ παράκληση τοῦ ἁγίου ἔγινε εὐπρόσδεκτη. Ὁ Ἰουστινιανός ἀνήγειρε μεγαλοπρεπέστατο Νοσοκομεῖο, σέ κεντρικό σημεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως κοντά στήν Ἁγία Σοφία, μέ τήν προσωνυμία «Νοσοκομεῖο Σαμψών τοῦ ξενοδόχου». Τό προικοδότησε μάλιστα πλουσιοπάροχα μέ χρηματικές καί κτηματικές δωρεές καί ἀνέθεσε τή διεύθυνσή του στόν ὅσιο. Ἐπιπλέον τόν ἀνέδειξε σκευοφύλακα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας.
Ὁ ὅσιος Σαμψών ἦταν ἡ ψυχή τοῦ ἱδρύματος, ὁ γεμᾶτος στοργή πατέρας, ὁ ἄγρυπνος προϊστάμενός του, τό ζωντανό ὑπόδειγμα τῆς ἀγάπης. Ἦταν ἐπίσης, ὅπως ὁ ὑμνωδός ψάλλει: «τῶν πτωχῶν συμπαθεστάτη βοήθεια καί ἀσθενούντων ἰατρός ἄριστος καί καταπονουμένων ἀντίληψις».
Ἔμεινε ἰσόβια πιστός στό μεγάλο ἔργο πού ἀνέλαβε καί κυριολεκτικά ἐκδαπανήθηκε στήν περίθαλψη τῶν ἀσθενῶν καί τῶν ξένων, τούς ὁποίους ὑπηρέτησε σάν ἀγγέλους τοῦ Κυρίου. Κοιμήθηκε γαλήνια τόν αἰώνιο ὕπνο σέ βαθειά γεράματα καί ἐνταφιάσθηκε στόν περικαλλή ναό τοῦ ἁγίου Μωκίου, ὁ ὁποῖος, λέγεται, ὅτι ὑπῆρξε συγγενής του. Ἀπό τόν τάφο του ἀνέβλυζε κάθε χρόνο μύρο. Ὁ ὅσιος δέν ἔπαυσε καί μετά τήν κοίμησή του νά βοηθάει τούς ἀνθρώπους καί νά θαυματουργεῖ.
Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι τό περίφημο νοσοκομεῖο τοῦ ὁσίου Σαμψών καταστράφηκε ἀργότερα ἀπό πυρκαγιά. Ἀλλ’ ὁ Ἰουστινιανός τό ἀνακαίνισε, κάνοντάς το πολύ ὡραιότερο καί πολύ μεγαλύτερο. Σώζονται σήμερα μόνο τά ἐρείπιά του.
Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη τοῦ ὁσίου Σαμψών τοῦ ξενοδόχου τήν 27η Ἰουνίου.
Βιβλιογραφικές αναφορές
-Migne, P.G. Συμεὠν τοῦ Μεταφραστοῦ
Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Σαμσών βίος καί πολιτεία, Τόμος 115ος (σελ. 278-307)
-Ἀγαπίου Μοναχοῦ: Βίβλος καλουμένη Καλοκαιρινή
Ἐνετίησιν 1801, (σελ. 127-133)
-Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαιδεία: Α. Μαρτίνου
Τόμος 10ος, Ἀθήνα 1960
λῆμμα «Σαμψών ὅσιος», στ. 1152
-Ὁ Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας: Βίκτωρος
Ματθαίου, Τόμος ΣΤ΄, (Ἔκδοσις Δ΄), Ἀθῆναι 1973, (σελ. 394-402)
- Κουκουλέ,Φ. (1948): Βυζαντινῶν βίος καί πολιτισμός , Ἡ εὐποιΐα κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους, τά ξενοδοχεῖα, τά νοσοκομεῖα Τόμος Β΄1, ἐν Ἀθήναις (σελ.128-147)
-π. Βασιλείου Ρούσσου Α.Α(1947). Βίοι τῶν ἁγίων Δυτικῆς καί
Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, Ἰούνιος, Ἐν Ἀθήναις: Καθολική
Ἔκδοσις, (σελ. 194-196)
- ὁ Ξενών τοῦ Σαμψών .Θρησκευτική Ἐφημερίς "ΖΩΗ"
ἀριθμός φύλ. 1786, ἔτος 1952,
ἀριθμός φύλ. 1806, ἔτος 1952, ἑστίαι θερμότητος
- Κατσούλα,Δ.Ι.(2012). Μορφές ἀπό τό Συναξάρι, "ὅσιος Σαμψών ὁ Ξενοδόχος"Ἀθήνα : ΚΥΠΡΗΣ , (σελ. 187)
Ὁ ὅσιος Σαμψών ὡς ἰατρός πλέον θεώρησε ἀποστολή του, νά διακονεῖ τόν πάσχοντα συνάνθρωπό του καί νά ἀνακουφίζει τόν πόνο καί τή δυστυχία του. Ἔχοντας ἐπιπρόσθετα ἐγκολπωθεῖ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ: "Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθώς καί ὁ πατήρ ὑμῶν οἱκτίρμων ἐστι" (Λουκ.στ-36) ἀφιερώθηκε στό ἔργο αὐτό μέ φλογερό ζῆλο καί θαυμαστή αὐταπάρνηση.
Ἐξασκοῦσε δωρεάν τό ἔργο τοῦ γιατροῦ καί βοηθοῦσε μέ κάθε τρόπο ὅλους ὅσοι εἶχαν ἀνάγκη. Εἶναι μάλιστα συγκινητικό τό γεγονός, ὅτι ἀναζητοῦσε σέ ὅλη τήν πόλη τούς ἀσθενεῖς, οἱ ὁποῖοι δέν εἶχαν ποῦ νά κλίνουν τήν κεφαλή καί τούς ὁδηγοῦσε στήν κατοικία του, τήν ὁποία εἶχε μετατρέψει σέ φιλόξενο κατάλυμα. Ἐκεῖ ὁ εὔσπλαχνος Σαμψών, ὁ ἄμισθος ξενοδόχος ὄχι μονάχα τούς περιέθαλπε ἀλλά ἐπιπλέον τούς ἐνίσχυε καί τούς παρηγοροῦσε μέ λόγια ἀγάπης καί παρακλήσεως. Διότι ἡ ἀγάπη του γιά τόν ἀσθενή πήγαζε ἀπό τή βαθιά πίστη του στόν Θεό. Χωρίς ἀμφιβολία, στό πρόσωπό του ὑπῆρχε ὁ τελειότερος συνδυασμός πίστεως καί ἀγάπης, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τό μεγαλύτερο τεκμήριο τῶν ἀληθινῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ.
Γι’ αὐτό ἀξιώθηκε νά λάβει ἀπό τόν Θεό τό χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Ἔτσι μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ θεράπευε ὅλες τίς παθήσεις ἀκόμη καί τίς ἀνίατες, τίς ὁποῖες οἱ ἄλλοι γιατροί δέν μποροῦσαν νά θεραπεύσουν. Προικισμένος ὅμως, καθώς ἦταν μέ τήν ἀρετή τῆς ταπεινοφροσύνης ἀπέκρυπτε τό χάρισμά του καί ἀπέδιδε τή θεραπεία στά διάφορα βότανα τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦσε.
Μετά τό θάνατο τῶν γονέων του ὁ ποταμός τῆς ἀγάπης του κυριολεκτικά πλημμύρισε. Πούλησε τήν τεράστια περιουσία του καί διεμοίρασε τά χρήματα στούς πτωχούς, ὥστε, ὅπως ἀναφέρεται, δέν ἔμεινε κανείς πτωχός στή Ρώμη, ὁ ὁποῖος νά μην ἔλαβε πλούσια ἐλεημοσύνη ἀπό τά χέρια του. Ἐλευθέρωσε μάλιστα τούς πολυάριθμους δούλους του. Ἐπίσης χωρίς νά ὑπολογίζει τούς κόπους, θυσίαζε καθημερινά τόν ἑαυτό του χάριν τοῦ πλησίον. Ὑποδεχόταν ξένους, ἔντυνε γυμνούς, ἔτρεφε πεινασμένους, ἰάτρευε ἀσθενεῖς.
Γι’ αὐτό ὅλοι οἱ θλιμμένοι, οἱ ἀσθενεῖς, οἱ πτωχοί ἔτρεχαν κοντά του καί ὁ ἀνάργυρος ἰατρός Σαμψών, ἦταν πάντοτε πρόθυμος ν’ ἀνοίγει σέ ὅλους τά φιλάνθρωπα σπλάγχνα του καί νά προσφέρει τή θαλπωρή τῆς ἀγάπης του. Θεωροῦσε τό πολύμοχθο αὐτό ἔργο ὡς ἰδιαίτερο εἶδος πνευματικῆς ἄσκησης καί προπάντων ὡς τό μέσον ἀνύψωσης τῆς ψυχῆς του μέχρι τοῦ Πλάστου του.
Ἀπεδείκνυε δέ μέ τόν τρόπο αὐτό, ὅτι ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ πραγματικά τόν Θεό, γνωρίζει νά ἀγαπᾶ καί τόν πλησίον του, σάν τόν ἑαυτό του. Καί ὅπως πολύ παραστατικά ὁ βιογράφος του, ὁ Συμεών ὁ Μεταφραστής γράφει «Ἡ ξενοδοχεία καί ἡ φιλανθρωπία καί ὁ περί τούς ἐνδεεῖς οἶκτος τοῦ ὁσίου» εἶχαν γίνει φυσικές ἰδιότητες τῆς προσωπικότητάς του, ὅπως εἶναι ἡ ἰδιότητα τοῦ ἥλιου νά φωτίζει καί τῆς φωτιᾶς νά καίει. Ἡ ἀγάπη δηλαδή, εἶχε γίνει δεύτερη φύση του.
Ὁ ὅσιος Σαμψών ἀφοῦ ἀπαλλάχθηκε ἀπό τά βάρη καί τίς μέριμνες τοῦ πλούτου, ἀρκούμενος σέ ἕνα μόνο χιτώνα καί ἕναν ὑπηρέτη, ἀνεχώρησε γιά τήν Κωνσταντινούπολη, προκειμένου νά ἀποφύγει τόν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Ἐκεί ὁ πρώην βαθύπλουτος Σαμψών ἀλλά τώρα, πάμπτωχος, ἔμενε σέ ἕνα πτωχικό οἴκημα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖο μετέβαλε ὄχι μόνο σέ ἀσκητήριο ἀλλά καί σέ ἄμισθο ἰατρεῖο.
Ἡ φήμη του βέβαια δέν ἄργησε νά διαδοθεῖ σέ ὅλη τήν Κωνσταντινούπολη. Ὁ ἅγιος πατριάρχης Μηνᾶς (535-552 μ.Χ.) ὅταν πληροφορήθηκε τή θεάρεστη πολιτεία του, τόν κάλεσε νά τόν γνωρίσει. Καί τόσο θαύμασε τήν ἀρετή του, ὥστε τόν χειροτόνησε πρεσβύτερο καί τόν κατέταξε στόν κλῆρο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Ὁ ὅσιος Σαμψών δέν ἦταν τότε παραπάνω ἀπό τριάντα ἐτῶν. Ἡ ἰερωσύνη ὡστόσο δέν τόν εμπόδισε, νά συνεχίσει τήν πολύπλευρη φιλανθρωπική ἐργασία του μέ τήν διπλή ἰδιότητα, τοῦ κηρικοῦ καί τοῦ ἰατροῦ.
Αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου ἦταν ἐκείνη τήν ἐποχή ὁ Ἰουστινιανός ὁ Α΄(527-565 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος ἀρρώστησε βαριά μέ «οἴδημα στά αἰδοῖα». Ὅλοι οἱ ἐξαίρετοι ἰατροί τῆς Βασιλεύουσας προσπάθησαν νά τόν θεραπεύσουν ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα. Ἡ κατάσταση τῆς ὑγείας του παρέμενε κρίσιμη. Βασανιζόταν ἀπό ἀφόρητους πόνους, ὥστε εἶχε φθάσει στά πρόθυρα τοῦ θανάτου. Ἀπελπισμένος τότε γιά τή ζωή του ζήτησε μέ δάκρυα τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ.
Ἐκείνη τήν νύκτα εἶδε στόν ὕπνο του πλῆθος ἰατρῶν, οἱ ὁποῖοι ἦταν ντυμένοι μέ ἱερατικές στολές. Ἕνας δέ ἀστραπόμορφος νέος τόν πλησίασε καί ἀφοῦ τοῦ ἔδειξε τόν πιό ταπεινό, τόν πιό κόσμιο καί τόν πιό εὐπρεπή ἰατρό ἀπό ὅλους, εἶπε στόν ἔκπληκτο αὐτοκράτορα: «Κοίταξε καλά νά γνωρίσεις ἐκεῖνον τόν ἄνθρωπο, διότι αὐτός μόνον μπορεῖ νά σέ θεραπεύσει».
Τήν ἑπομένη ἡμέρα, μέ αὐτοκρατορική διαταγή, ὅλοι οἱ ἰατροί τῆς Πόλεως συγκεντρώθηκαν στά ἀνάκτορα. Κανείς ὅμως δέν ἔμοιαζε μέ ἐκεῖνον, τόν ὁποῖον ὁ ἅγιος ἄγγελος εἶχε ὑποδείξει. Τότε κάποιος ἰατρός ἀνέφερε στόν Ἰουστινιανό Α΄ γιά τόν θαυματουργό ἰατρό, τόν ὅσιο Σαμψών.
Χωρίς χρονοτριβή, βασιλικοί ἀπεσταλμένοι ἀναζήτησαν τόν ὅσιο καί τόν ὁδήγησαν μέ τιμές στό παλάτι. Ὁ αὐτοκράτορας ὅταν ἀντίκρυσε τήν ἀσκητική μορφή τοῦ ὁσίου, ἀναγνώρισε ἐκεῖνον, πού ἐπιθυμοῦσε νά ἰδεῖ. Μέ πολλή εὐλάβεια καταφιλοῦσε τόν ὅσιο καί τόν ἱκέτευε νά τόν θεραπεύσει μέ τή χάρη, πού εἶχε ἀπό τόν Θεό.
Πράγματι, ὁ ὅσιος ἀφοῦ προσευχήθηκε στόν Ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων Ἰησοῦ Χριστό γιά τήν ὑγεία τοῦ ἀρρώστου, ἄγγιξε τό σημεῖο τοῦ πόνου καί ἀμέσως τό θεράπευσε. Τό θαῦμα εἶχε γίνει! Γιά νά ἀποφύγει ὅμως τόν ἔπαινο, ἔβαλε καί λίγη ἀλοιφή.
Μετά τή θεραπεία ὁ αὐτοκράτορας γεμᾶτος εὐγνωμοσύνη, θέλοντας νά ἀμείψει τόν εὐεργέτη του, τοῦ πρόσφερε ἀμέτρητο χρυσό. Ὁ ἀκτήμων ὅμως ὅσιος δέν δέχθηκε, αὐτά πού εἶχε ἤδη ἐγκαταλείψει. Φανέρωσε μάλιστα γιά μιά ἀκόμη φορά τό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς του, λέγοντας: «Ἕνα μόνο σᾶς ζητῶ, ἄν θέλετε νά οἰκοδομήσετε κοντά στό φτωχικό μου σπίτι, οἶκο κατάλληλο γιά τούς ἀρρώστους».
Ἡ παράκληση τοῦ ἁγίου ἔγινε εὐπρόσδεκτη. Ὁ Ἰουστινιανός ἀνήγειρε μεγαλοπρεπέστατο Νοσοκομεῖο, σέ κεντρικό σημεῖο τῆς Κωνσταντινουπόλεως κοντά στήν Ἁγία Σοφία, μέ τήν προσωνυμία «Νοσοκομεῖο Σαμψών τοῦ ξενοδόχου». Τό προικοδότησε μάλιστα πλουσιοπάροχα μέ χρηματικές καί κτηματικές δωρεές καί ἀνέθεσε τή διεύθυνσή του στόν ὅσιο. Ἐπιπλέον τόν ἀνέδειξε σκευοφύλακα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας.
Ὁ ὅσιος Σαμψών ἦταν ἡ ψυχή τοῦ ἱδρύματος, ὁ γεμᾶτος στοργή πατέρας, ὁ ἄγρυπνος προϊστάμενός του, τό ζωντανό ὑπόδειγμα τῆς ἀγάπης. Ἦταν ἐπίσης, ὅπως ὁ ὑμνωδός ψάλλει: «τῶν πτωχῶν συμπαθεστάτη βοήθεια καί ἀσθενούντων ἰατρός ἄριστος καί καταπονουμένων ἀντίληψις».
Ἔμεινε ἰσόβια πιστός στό μεγάλο ἔργο πού ἀνέλαβε καί κυριολεκτικά ἐκδαπανήθηκε στήν περίθαλψη τῶν ἀσθενῶν καί τῶν ξένων, τούς ὁποίους ὑπηρέτησε σάν ἀγγέλους τοῦ Κυρίου. Κοιμήθηκε γαλήνια τόν αἰώνιο ὕπνο σέ βαθειά γεράματα καί ἐνταφιάσθηκε στόν περικαλλή ναό τοῦ ἁγίου Μωκίου, ὁ ὁποῖος, λέγεται, ὅτι ὑπῆρξε συγγενής του. Ἀπό τόν τάφο του ἀνέβλυζε κάθε χρόνο μύρο. Ὁ ὅσιος δέν ἔπαυσε καί μετά τήν κοίμησή του νά βοηθάει τούς ἀνθρώπους καί νά θαυματουργεῖ.
Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι τό περίφημο νοσοκομεῖο τοῦ ὁσίου Σαμψών καταστράφηκε ἀργότερα ἀπό πυρκαγιά. Ἀλλ’ ὁ Ἰουστινιανός τό ἀνακαίνισε, κάνοντάς το πολύ ὡραιότερο καί πολύ μεγαλύτερο. Σώζονται σήμερα μόνο τά ἐρείπιά του.
Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη τοῦ ὁσίου Σαμψών τοῦ ξενοδόχου τήν 27η Ἰουνίου.
Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὁ φέρων τήν
μίμησιν, τῶν τοῦ Θεοῦ οἰκτιρμῶν,
ἐνθέου χρηστότητας, ἀναβλυστάνεις
κρουνούς, Σαμψών ἱερώτατε˙ σύ γάρ
θεομιμήτῳ ἐλλαμφθεί συμπαθείᾳ, ὤφθης
τῶν τεθλιμμένων, καί πασχόντων ἀκέστωρ,
παρέχων ἑνί ἑκάστῳ, ρῶσιν καί ἔλεος.
Βιβλιογραφικές αναφορές
-Migne, P.G. Συμεὠν τοῦ Μεταφραστοῦ
Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Σαμσών βίος καί πολιτεία, Τόμος 115ος (σελ. 278-307)
-Ἀγαπίου Μοναχοῦ: Βίβλος καλουμένη Καλοκαιρινή
Ἐνετίησιν 1801, (σελ. 127-133)
-Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαιδεία: Α. Μαρτίνου
Τόμος 10ος, Ἀθήνα 1960
λῆμμα «Σαμψών ὅσιος», στ. 1152
-Ὁ Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας: Βίκτωρος
Ματθαίου, Τόμος ΣΤ΄, (Ἔκδοσις Δ΄), Ἀθῆναι 1973, (σελ. 394-402)
- Κουκουλέ,Φ. (1948): Βυζαντινῶν βίος καί πολιτισμός , Ἡ εὐποιΐα κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους, τά ξενοδοχεῖα, τά νοσοκομεῖα Τόμος Β΄1, ἐν Ἀθήναις (σελ.128-147)
-π. Βασιλείου Ρούσσου Α.Α(1947). Βίοι τῶν ἁγίων Δυτικῆς καί
Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, Ἰούνιος, Ἐν Ἀθήναις: Καθολική
Ἔκδοσις, (σελ. 194-196)
- ὁ Ξενών τοῦ Σαμψών .Θρησκευτική Ἐφημερίς "ΖΩΗ"
ἀριθμός φύλ. 1786, ἔτος 1952,
ἀριθμός φύλ. 1806, ἔτος 1952, ἑστίαι θερμότητος
- Κατσούλα,Δ.Ι.(2012). Μορφές ἀπό τό Συναξάρι, "ὅσιος Σαμψών ὁ Ξενοδόχος"Ἀθήνα : ΚΥΠΡΗΣ , (σελ. 187)
