Κυριακή τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου - Εὐαγγέλιον (Ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Δημητριάδος Γ.Ο.Χ. κ. Φωτίου)

Εὐαγγέλιο Κυριακής: Ἰωάν. ιζ΄ 1-13

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐπάρας ὁ  Ἰησοῦς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε, 2 καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. 3 αὕτη δέ ἐστιν ἡ αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας  Ἰησοῦν Χριστόν. 4 ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω· 5 καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί. 6  Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. 7 νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν· 8 ὅτι τὰ ρήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. 9  Ἐγὼ περὶ αὐτῶν ἐρωτῶ· οὐ περὶ τοῦ κόσμου ἐρωτῶ, ἀλλὰ περὶ ὧν δέδωκάς μοι, ὅτι σοί εἰσι, 10 καὶ τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι καὶ τὰ σὰ ἐμά, καὶ δεδόξασμαι ἐν αὐτοῖς. 11 καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ οὗτοι ἐν τῷ κόσμῳ εἰσί, καὶ ἐγὼ πρὸς σὲ ἔρχομαι. πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς. 12 ὅτε ἤμην μετ’ αὐτῶν ἐν τῷ κόσμῳ, ἐγὼ ἐτήρουν αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου· οὓς δέδωκάς μοι ἐφύλαξα, καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο εἰ μὴ ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ. 13 νῦν δὲ πρὸς σὲ ἔρχομαι, καὶ ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τὴν χαρὰν τὴν ἐμὴν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς.

Ὁ Χριστός μας στό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ποὺ ἀκούσθηκε εἶναι γονατιστός στόν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ καί προσεύχεται. Αὐτό πού ἀκούσαμε σήμερα, εἶναι ἕνα μέρος αὐτῆς τῆς προσευχῆς, ποὺ ὀνομάζεται «ἀρχιερατική προσευχή τοῦ Κυρίου», ἡ ὁποία ὁλόκληρη διαβάζεται στήν ἐκκλησία τό Ἑσπέρας τῆς Μεγάλης Πέμπτης. Μὲ πιό ἁπλά λόγια τό νόημα ἦταν τὸ ἑξῆς:

Ἐκεῖνο τόν καιρό, περιγράφει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, σήκωσε ὁ Χριστός τά μάτια Του στόν οὐρανό καί εἶπε: «Πάτερ ἔφθασε ἡ ὥρα. Δόξασε τόν Υἱόν σου, γιά νά Σέ δοξάση καί ὁ Υἱός σου. Δόξασέ Τον, ὅπως ἄλλωστε καί Τόν ἐδόξαζες ἕως τώρα, διότι τοῦ ἔδωσες ἐξουσία ἐπί ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας, γιά νά δώση σὲ ὅλους αὐτούς, τοὺς ὁποίους ἔδωσες σ’ Αὐτόν, τὴν αἰώνια ζωή. Καὶ αὐτή εἶναι ἡ αἰώνια ζωή, τὸ νά γνωρίζουν οἱ ἄνθρωποι Ἐσέ, ὡς τόν μόνο ἀληθινό Θεό, καὶ νά γνωρίζουν ἐπίσης καί τόν Ἰησοῦ Χριστό, ποὺ Ἐσύ ἔστειλες στόν κόσμο. Ἐγώ Σέ ἐδόξασα στήν γῆ. Τελείωσα τό ἔργο, τό ὁποῖο μου ἔδωσες νά πραγματοποιήσω. Καί τώρα, δόξασέ με καί Σύ, Πάτερ, πλησίον Σου μέ τή δόξα τήν ὁποία εἶχα κοντά σου, πρίν ἀκόμα λάβη ὕπαρξη ἀπό Ἐσέ ὁ κόσμος.

Ἐφανέρωσα τό ὄνομά Σου στούς ἀνθρώπους, τούς ὁποίους Ἐσύ ξεχώρισες ἀπό τόν κόσμο καί μοῦ τούς ἔδωσες ὡς μαθητές μου. Ἦταν δικοί Σου, καί Ἐσύ τούς ἔδωσες σὲ ἐμένα, καί αὐτοί ἐφύλαξαν τήν ἐντολή Σου. Τώρα ἔμαθαν ὅτι ὅλα ὅσα μοῦ ἔχεις δώσει προέρχονται ἀπό Ἐσέ. Διότι τούς λόγους, ποὺ μοῦ ἔδωσες, τούς ἔδωσα σ᾿ αὐτούς καί αὐτοί τούς δέχθηκαν καί ἐγνώρισαν παραγματικά, ὅτι πράγματι ἐγώ ἐξῆλθα ἀπό Ἐσέ καί ἐπίστευσαν ὅτι Ἐσύ μέ ἔστειλες. Ἐγώ γιὰ αὐτούς Σε παρακαλῶ, δέν Σέ παρακαλῶ γιά τόν κόσμο, ἀλλά γιὰ αὐτούς ποὺ μου ἔδωσες, διότι εἶναι δικοί Σου. Ἄλλωστε ὅλα τὰ δικά μου, εἶναι δικά Σου καί τά δικά Σου, εἶναι δικά μου. Καί ἐγώ ἔχω δοξασθεῖ ἐν μέσω αὐτῶν (διότι μέ ἐγνώρισαν ὡς Υἱόν Σου καί Θεόν). Καί δέν εἶμαι πλέον στόν κόσμο αὐτό (αἰσθητῶς ἀνάμεσά τους μέ τό σῶμα μου), ἀλλά αὐτοί εἶναι στόν κόσμο. Καί ἐγώ ἔρχομαι πρός Ἐσέ.

Πάτερ Ἅγιε, φύλαξέ τους μέ τήν θεία σου δύναμη καί βοήθεια, ὥστε νά εἶναι ἑνωμένοι μεταξύ τους, ὅπως εἴμαστε καὶ ἐμεῖς. Ὅταν ἤμουν μαζί τους στόν κόσμο, ἐγώ τούς προφύλασσα μέ τήν δική Σου δύναμη καί βοήθεια. Αὐτούς ποὺ μου ἔδωσες ἐγώ τοὺς φύλαξα καί κανένας ἀπό αὐτούς δέν χάθηκε, παρά μόνον ὁ υἱός τῆς ἀπωλείας (ὁ προδότης) διά νά ἐκπληρωθοῦν ἔτσι καί οἱ προφητεῖες τῆς Γραφῆς. Τώρα ὅμως ἔρχομαι πρός Ἐσέ καί λέγω αὐτά ἐνῶ εὑρίσκομαι ἀκόμη στόν κόσμο, γιά νά τά ἀκούσουν καί οἱ ἴδιοι (οἱ μαθητές) καὶ νά ἔχουν τήν χαρά μου ὁλόκληρη μέσα τους».

Ἀπό τὰ πολλά νοήματα τοῦ Εὐαγγελίου πού ἀκούσαμε σήμερα, παρακαλῶ, ἀδελφοί μου, νὰ προσέξετε τή φράση: «ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς». Τὸ αἴτημα τῆςἑν - ώσεως, δηλαδή νὰ εἶναι ἕνα πρᾶγμα, ἑνωμένοι, οἱ ἀληθινοί μαθητές τοῦ Χριστοῦ, παραπέμπει στὴν ἑνότητα τῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἑρμηνεύει αὐτό τὸ σημεῖο λέγοντας, ὅτι ὁ Κύριος θέλει οἱ μαθητές Του νὰ ἔχουν τόσο ἰσχυρό σύνδεσμο ἀγάπης μεταξύ τους, ὥστε ἡ ἑνότητά τους νὰ φθάνει σὲ τέτοιο σημεῖο, ὥστε νὰ γίνεται αὐτή ἡ προαιρετική τους συνάφεια, εἰκόνα  τῆς φυσικῆς ἑνότητας τοῦ Πατρός καὶ τοῦ Υἱοῦ, δηλαδή, ἀδιάσπαστη καὶ συνεχῆς.

Καὶ ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος συμπληρώνει λέγοντας ὅτι ἄν οἱ μαθητές ἔχουν ἀγάπη μεταξύ τους καὶ δὲν διασπῶνται, τότε θὰ εἶναι ἀήττητοι καὶ τίποτα δὲν θὰ μπορεῖ νὰ τοὺς νικήσει.

Παρακάτω, στὴ συνέχεια τῆς ἀρχιερατικῆς προσευχῆς Του ποὺ δὲν συμπεριλαμβάνεται στὸ ἀπόσπασμα ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, ὁ Κύριός μας ξεκαθαρίζει ὅτι «Οὐ περὶ τούτων δὲ ἐρωτῶ μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν πιστευόντων διὰ τοῦ λόγου αὐτῶν εἰς ἐμέ». Δὲν ἀναφερεται μόνον στούς μαθητές Του πού ἦταν τότε ἐκεῖ κοντά του, ἀλλά καί σὲ ὅλους πού θὰ πίστευαν στὸν Χριστό ἀπό τὴν διδασκαλία τῶν μαθητῶν, δηλαδή ὅλους τούς Χριστιανούς ὅλων τῶν ἐποχῶν. Τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ περί τηρήσεως τῆς ἑνότητος ἀφοροῦν καί ἐμᾶς τοὐς ἰδίους. Ἡ μεταξύ μας ἑνότητα εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ καὶ αὐτό δείχνει πόσο μεγάλη εἶναι ἡ ἁμαρτία αὐτῶν ποὺ δημιουργοῦν διχοστασίες καὶ σχίσματα.

Οἱ διάφοροι αἱρετικοί καὶ σχισματικοί ἀνά τούς αἰῶνες, προσέβαλαν τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τελικῶς ἀπεκόπησαν ἀπό τὸ σῶμα Της. Αὐτή ὅμως παραμένει ἑνωμένη. Ὅσοι διέκοψαν τήν ἑνότητά τους μὲ τὸν Θεό, διέκοψαν καί τήν ἑνότητά τους μὲ τὴν Ἐκκλησία, ἔτσι ὥστε στὴν Ἐκκλησία παραμένουν ἑνωμένοι, μόνον ὅσοι διατηροῦν τὴν ἑνότητά τους μὲ τὸν Θεὸ διὰ τῆς ὀρθῆς πίστεως καὶ ἀγάπης πρός Αὐτόν.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες τούς ὁποίους σήμερα ἑορτάζουμε, ἀγωνίσθηκαν γιὰ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Δηλαδή γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἀληθινῆς πίστεως καὶ τοῦ ὀρθοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖο μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ διατηρήσει τὴν κοινωνία του μὲ τὸν Θεό καὶ ἄρα νὰ παραμένει στὴν Ἐκκλησία.

Ὁ Θεός εἶναι Ἀλήθεια. Ἡ αἵρεση εἶναι ψεῦδος. Γι’ αὐτό ἡ αἵρεση χωρίζει πάντα ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό καὶ τὸν ἀποκόπτει ἀπό τὴν Ἐκκλησία Του. Διότι αὐτοί εἶναι μέσα στὴν Ἐκκλησία, ὅσοι εἶναι στὴν ἀλήθεια.

Δὲν εἶναι καθόλου τυχαῖο λοιπόν πού σήμερα στὴν ἑορτή τῶν Ἁγίων Πατέρων ἀκούγονται τὰ Εὐγγελικά αὐτά λόγια γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἑνότητας τῶν Χριστιανῶν. Αὐτοί οἱ Ἅγιοι Πατέρες, δὲν εἶναι «οἱ κληροδοτήσαντες εἰς ἡμᾶς τὸ σχῖσμα» ὅπως κάποια βλάσφημα χείλη ἀπετόλμησαν νὰ ξεστομίσουν. Εἶναι ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο: αὐτοί ποὺ διαφύλαξαν τήν ἑνότητα τῆς Ἑκκλησίας ὀρθοτομῶντας τὸν λόγον τῆς ἀληθείας καί βοηθῶντας τούς χριστιανούς νὰ διαφυλάξουν τὴν ἑνότητά τους μὲ τὸν Θεό καὶ ἅρα καὶ μὲ τὴν Ἐκκλησία Του.

Αὐτοί, λοιπόν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ἂς πρεσβεύουν ὑπέρ ἡμῶν, νὰ μείνουμε πάντοτε ἑνωμένοι μὲ τὸν σύνδεσμο τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀληθείας, μὲ τὸν Ἀληθινό Θεό, ὁπότε μὲ αὐτόν τὸν τρόπο, θὰ διαφυλάξουμε καὶ τὴν μεταξύ μας ἑνότητα ἐντός τῆς Ἀληθινῆς Του Ἐκκλησίας, πού εἶναι ὁ χῶρος τῶν ἑνωμένων μὲ τὸν Θεόν. Ἀμήν.

† ὁ Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. ΦΩΤΙΟΣ

Δείτε σχετικά:

1. Κυριακή τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου

2. Κυριακή Τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου – Ἀπόστολος