A

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2025
Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025
ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΩΚΡΕΩ 2025 (Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μᾶς θυμίζει ὅτι ὁ Χριστὸς, ποὺ ἦρθε στὴν Γῆ ὡς ταπεινὸ Βρέφος, πρόκειται νὰ ἐπανέλθει. Αὐτὴ τὴ φορά, ὅμως, στὴν Δευτέρα Παρουσία, θὰ ἔλθει μὲ πολλὴ δόξα καὶ θὰ δικάσει τὸν κάθε ἄνθρωπο ἀνεξαρτήτως περιοχῆς καὶ χρονικῆς περιόδου. Τότε, «βίβλοι ἀνοιγήσονται καὶ πράξεις φανερωθήσονται». Καμία πράξη καὶ σκέψη, κανένας λόγος μας δὲν θὰ μείνει κρυφός.
Ἐνδεχομένως κάποιοι, ἀκούγοντας γιὰ δικαστήριο, νὰ σκεφτοῦν μὲ ποιὸν τρόπο θὰ ἐξαγοράσουν τὸν Κριτή, ὅπως συμβαίνει στὰ κοσμικὰ δικαστήρια. Ἐδώ, ὡστόσο, τὰ πράγματα εἶναι διαφορετικά. Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι Κριτὴς Δίκαιος καὶ δὲν ἐξαγοράζεται. Κρίνει ἀπροσωπολήπτως, μὲ βασικὸ κριτήριο τὴν ἀγάπη.
Κι ἀφοὺ ξεχωρίσει τοὺς δικαίους ἀπὸ τοὺς ἀδίκους, τοὺς μὲν θὰ τοὺς ὁδηγήσει στὴν αἰώνια χαρὰ τοῦ Παραδείσου, τοὺς δὲ στὴν αἰώνια δυστυχία τῆς κολάσεως.
Τί ἔκαναν οἱ δίκαιοι γιὰ νὰ ἀξίζουν τὸν Παράδεισο;
`Πίστεψαν καρδιακὰ στὸν Ἀληθινὸ Θεὸ καὶ Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ Τὸν ἀγάπησαν. Τὴν πίστη δὲν τὴν ἔκαναν σημαία γιὰ νὰ παρουσιάζονται ὡς ὁμολογητὲς καὶ σωτῆρες καὶ νὰ κρίνουν τοὺς ὑπολοίπους, ἀλλὰ τῆς ἔδωσαν ζωὴ μὲ τὴν βοήθεια τῆς ἀγάπης. Καὶ αὐτὴ τὴν ἀγάπη δὲν τὴν κράτησαν γιὰ τὸν ἑαυτό τους, ἀλλὰ τὴν ἐξέφρασαν μέσα ἀπὸ πράξεις σταυρικῆς προσφορᾶς γιὰ τὸ καλὸ τῶν συνανθρώπων τους. Τάισαν τοὺς πεινασμένους, πότισαν τοὺς διψασμένους, ἔντυσαν τοὺς γυμνούς, ἐπισκέφθηκαν τοὺς ἀσθενεῖς, παρηγόρησαν τοὺς φυλακισμένους καὶ ὅλα αὐτὰ ἦταν σὰν νὰ τὰ ἔκαναν στὸν Ἴδιο τὸν Θεό.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη, τί ἔκαναν οἱ ἄδικοι γιὰ νὰ ἀξίζουν τὴν κόλαση;
Ὁ Χριστὸς στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα δὲν ἀνέφερε τὶς ἁμαρτίες τους. Ἀνέφερε μόνο ὅτι τὸν πτωχὸ, τὸν πεινασμένο, τὸν διψασμένο, τὸν ἀσθενῆ, τὸν φυλακισμένο συνάνθρωπο τους δὲν τὸν περιποιήθηκαν. Κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς μπορεῖ νὰ ἔζησαν μὲ συνεχῆ μυστηριακὴ ζωή, μὲ νηστεῖες, ἡ μὲ παρθενία. Κολάσθηκαν, ὅμως, διότι ἡ ἀγάπη τους γιὰ τὸν Θεὸ ἦταν ψεύτικη καὶ τυπολατρική, ἐφόσον δὲν βοήθησαν τὸν ἀδελφό τους ποὺ εἶχε ἀνάγκη. Καὶ ἐφόσον δὲν βοήθησαν τὸν ἀδελφό τους, δὲν βοήθησαν οὔτε τὸν Θεό. Καὶ ὁ Θεὸς ἀκόμη νὰ ἐμφανιζόταν μπροστὰ τους, δὲν θὰ Τὸν βοηθοῦσαν.
Ἀγαπητοί,
Ἂν διαβάσουμε τοὺς βίους τῶν Ἁγίων, θὰ δοῦμε ὅτι κανεὶς δὲν κέρδισε τὸν Παράδεισο δίχως θυσίες, δίχως νὰ προσφέρει στὴν κοινωνία τῶν συνανθρώπων του. Καὶ αὐτό, διότι ἀγάπησαν ἀληθινὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον. Ἂν ὁ Χριστὸς μᾶς ἀγάπησε τόσο ποὺ σταυρώθηκε γιὰ ἐμᾶς, αὐτὸ ὁφείλουμε νὰ πράττουμε καὶ ἐμεῖς ὁ ἕνας γιὰ τὸν ἄλλο∙ νὰ ἀγαποῦμε καὶ νὰ θυσιαζόμαστε.
Μετ’ εὐχῶν,
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2025
ΖΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΑΦΥΣΙΚΟΥ (Ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα)
Ὁμιλία στὴν παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου
Ἀπὸ τὸν Σεβ/το Μητροπολίτη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς στὸ Μεζοῦρλο (Λατίνια) Λαρίσης, τὴν Κυριακή, 3/16-2-2025, μὲ τίτλο: «Ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τοῦ ἀφύσικου!».
Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025
ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ 2025 (Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἀξιωθήκαμε γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ νὰ εἰσέλθουμε στὸ κατανυκτικὸ Τριώδιο. Ἡ στοργική μας μητέρα, ἡ Ἐκκλησία, καλεῖ ὅσους ἐπιθυμοῦν τὴν σωτηρία καὶ τὴν ἀνακούφιση τῆς ψυχῆς νὰ προετοιμασθοῦν γιὰ τὸ ἐπερχόμενο «στάδιον τῶν ἀρετῶν» τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς. Μπροστά μας ξετυλίγεται μία ὄμορφη καὶ ξεχωριστὴ περίοδος τοῦ ἔτους, κατὰ τὴν ὁποία κάθε λόγος τῆς Ἐκκλησίας, κάθε τροπάριο ὠθεῖ τὸν καθένα μας σὲ πνευματικὴ ἐγρήγορση, σὲ συντριβὴ τῆς καρδιᾶς, σὲ αὐτοκριτική, σὲ μετάνοια, σὲ ἁγιασμό. Αὐτὰ ὅλα πρωτίστως ὑποδηλώνουν ὅτι τὸ Τριώδιο δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ τὰ μασκαρέματα. Ἀντιθέτως, καλούμαστε νὰ ἀποτινάξουμε τὶς νοητὲς μάσκες τῆς ὑποκρισίας καὶ νὰ ἐκφράσουμε μὲ εἰλικρίνεια αἰσθήματα εὐσέβειας πρὸς τὸν Γλυκύτατο Χριστό μας, ὁ Ὁποῖος δὲν ζητάει πολλὰ ἀπὸ ἐμᾶς.
Ἡ περασμένη Κυριακή, ἀλλὰ καὶ ἡ παροῦσα, αὐτὸ ἀκριβῶς μᾶς διδάσκει∙ τὴν προηγούμενη ἑβδομάδα ὁ ἁμαρτωλὸς τελώνης μὲ μόνο λίγες λέξεις καρδιακῆς προσευχῆς ἔφυγε δικαιωμένος ἀπὸ τὸν Ναό, ἐνῶ τὴν παροῦσα ἡμέρα ὁ ἐπίσης ἁμαρτωλός, ὁ ἄσωτος υἱός, μὲ μόνο λίγο θάρρος καὶ λίγες λέξεις καρδιακῆς μετανοίας ἐπιστρέφει στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ ἄσωτος γίνεται σεσωσμένος καὶ διαχρονικὸ παράδειγμα γιὰ τὸν καθένα μας.
Ἀλήθεια, μέσα ἀπὸ τὴν σημερινὴ παραβολὴ τοῦ ἀσώτου ὁ καθένας μπορεῖ νὰ δεῖ τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτό, διότι κανείς μας δὲν εἶναι ἀναμάρτητος. Τὸ μεγαλύτερο δῶρο τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπο, τὴν ἐλευθερία, κάποτε τὴν χρησιμοποιοῦμε λανθασμένα. Ἐπιλέγουμε πολλὲς φορές τὴν ἁμαρτία, ἀλλὰ αὐτὴ ἡ ἁμαρτία, ἐνῶ ἀρχικὰ μπορεῖ νὰ μᾶς γοητεύει, τελικὰ μᾶς βγάζει σὲ ἀδιέξοδο. Καὶ ἐκεῖ ποὺ νομίζουμε ὅτι ἔχουμε καλύψει τὰ κενά μας, τελικὰ εἴμαστε ἄδειοι. Ὁ δρόμος τῆς ἁμαρτίας ποὺ τραβήξαμε μὲ αὐτοπεποίθηση, τελικὰ ἀποδεικνύεται λανθασμένος. Ὅλα, ὅμως, μποροῦν νὰ ἀνατραποῦν, ἀρκεῖ νὰ συνειδητοποιήσουμε τὴν πτώση μας καὶ νὰ θέλουμε νὰ ἐπιστρέψουμε στὴν πρώτη μας κατάσταση. Ἡ εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄπειρη καὶ ἡ ἀγκαλιὰ Του χωράει τοὺς πάντες. Χωράει τοὺς Ἁγίους, ἀλλὰ καὶ τὸν κάθε πεπτωκότα, τὸν κάθε ἐξόριστο. Αὐτὴ ἡ ἀγκαλιὰ χωράει ὅσους θέλουν νὰ ἀνήκουν σὲ αὐτήν.
Ἔχουμε τὸ θάρρος νὰ τρέξουμε πίσω σὲ αὐτὴν τὴν ἀγκαλιά; Νὰ παραβλέψουμε τὰ γύρω, νὰ φορέσουμε τὸ δαχτυλίδι καὶ νὰ ποῦμε «Κύριε σὲ Ἐσένα ἀνήκω»; Ὁ Θεὸς δὲν ζητάει πολλά. Ἕνα βῆμα νὰ κάνουμε πρὸς Ἐκεῖνον μὲ καρδιακὴ μετάνοια, ὁ Ἴδιος, ὡς Φιλόστοργος Πατέρας, θὰ τρέξει νὰ μᾶς προϋπαντήσει, νὰ μᾶς ζεστάνει, νὰ μᾶς χαρίσει αὐτὸ ποὺ στερηθήκαμε μὲ τὴν ἁμαρτία, τὴν ἀληθινὴ Ζωή.
Γιὰ αὐτὸ ἦρθε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο∙ γιὰ νὰ σώσει τὸ πλανώμενο πρόβατο. Κι ὅταν ἕνα πλανώμενο πρόβατο σώζεται, ὅταν ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς συνειδητοποιεῖ τὸν ἀληθινὸ προορισμὸ τῆς ζωῆς του, χαρὰ γίνεται στὸν Οὐρανὸ μεγαλύτερη ἀπὸ ὅταν σώζονται ἐνενήκοντα ἐννέα δίκαιοι. Τότε, ὁ μόνος ποὺ δὲν χαίρεται εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀκόμη φορᾶ τὴ μάσκα τοῦ εὐσεβισμοῦ, ἐκεῖνος ποὺ ἡ τυπολατρικὴ τήρηση τῶν νόμων ποτὲ δὲν τοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἀσκήσει αὐτοκριτικὴ καὶ νὰ δεῖ μὲ εἰλικρίνεια τὴν εἰκόνα τῆς ψυχῆς του. Καὶ γιὰ αὐτὸν, ὅμως, ἡ ἀγκαλιὰ τοῦ Πατέρα παραμένει ὑπομονετικά ἀνοιχτή, ἂν ποτὲ θελήσει.
Μετ’ εὐχῶν,
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2025
Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2025
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΡΑΒΑΓΓΕΛΗΣ: Ο Επίσκοπος που έδωσε την ψυχή του στον Μακεδονικό Αγώνα (29-1 / 11-2 -1935)
Παναγιώτης Τσαγκάρης, Θεολόγος
Από μητροπολίτης Καστοριάς εξελίχθηκε σε πολεμιστή-ιεράρχη, δίνοντας την ψυχή του στον Μακεδονικό Αγώνα. Λίγα χρόνια μετά, το τέκνο της Λέσβου, θα βρισκόταν ως μητροπολίτης Αμασείας στο πλευρό του Ποντιακού Ελληνισμού, στα δύσκολα χρόνια του διωγμού από τους Τούρκους.
«Ουκ εκλείψει άρχων εξ Ιούδα και ηγούμενος εκ των μηρών αυτού, έως αν έλθη ω απόκειται και αυτός προσδοκία εθνών» (Γεν. 49,10).
Μ’ αυτόν τον προφητικό, για την έλευση του Λυτρωτή, λόγο του Πατριάρχη Ιακώβ, αρχίζει τον επικήδειο λόγο του, στον μητροπολίτη Κορυτσάς Φώτιο, τον δολοφονηθέντα απ’ τους Βούλγαρους κομιτατζήδες, ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης.
«Ουκ εκλείψει άρχων εξ Ιούδα…» επανέλαβε πολλές φορές στον «εκ του προχείρου» λόγο του ο Καστορίας, όπως σημειώνει ο ίδιος στα απομνημονεύματά του, δείχνοντας συγχρόνως με το χέρι του προς την Ελλάδα και τονίζοντας εμφαντικά, για να εμψυχώσει τον κατατυραννισμένο Ελληνισμό της Μακεδονίας πως «στην θέση του σκοτωμένου εμείς θα στείλουμε καλύτερον, κι αν τον σκοτώσουν κι αυτόν, θα στείλουμε άλλον ακόμα καλύτερον… Αυτή είναι η μοίρα του Ελληνικού Έθνους, να εργάζεται με το αίμα του για την απελευθέρωσή του».
«Ουκ εκλείψει άρχων εξ Ιούδα…». Ναι, δεν έλειψε, δεν λείπει και ούτε ποτέ θα λείψει εκείνος ο απεσταλμένος του Θεού που θα επωμιστεί την βαριά ευθύνη της λυτρωτικής, πνευματικής και εθνικής καθοδήγησης του λαού του Θεού σε καιρούς χαλεπούς. Στα μάτια των υπόδουλων Ελλήνων της Μακεδονίας ο Γερμανός Καραβαγγέλης φαντάζει ως άλλος νέος Κριτής ενός νέου Ισραήλ. Δίκαια λοιπόν, χαρακτηρίστηκε «Ο Αρχάγγελος των Κορεστίων» (Κορέστια είναι η Καστοριά).
Από την Λέσβο στην Πόλη
Ο Γερμανός Καραβαγγέλης γεννήθηκε στην Στύψη της Λέσβου στις 16 Ιουνίου του 1866, όμως μεγαλώνει στο Αδραμύττιο της Μικράς Ασίας. Σπουδάζει στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, απ’ όπου αποφοιτά το 1888, χειροτονείται διάκονος και φεύγει στην Λειψία και την Βόννη της Γερμανίας, όπου σπουδάζει Φιλοσοφία και Θεολογία. Το 1891, επιστρέφει στην Πόλη και διορίζεται καθηγητής στην Σχολή της Χάλκης. Πέντε χρόνια αργότερα, ψηφίζεται χωρεπίσκοπος του Πέραν και από εκεί αρχίζει πλέον την μεγάλη εθνική του δράση.
Ο Γερμανός Καραβαγγέλης ως ιεροσπουδαστής.
Η επισκοπή του ήταν μία περιοχή έντονης προπαγάνδας των Γάλλων καθολικών, μέσω των σχολείων που διατηρούσαν εκεί με σκοπό τον προσηλυτισμό των ελληνοπαίδων, αφού πρώτα τα μεταβάλλουν «σε κοσμοπολίτες αδιάφορους προς τα εθνικά ιδεώδη και ψυχρούς στις παραδόσεις τους». Ο Καραβαγγέλης ενισχύει την ελληνική εκπαίδευση, ιδρύει ελληνικό σχολείο και βάζει τέρμα σ’ αυτή την θλιβερή κατάσταση.
Ο Γερμανός εκλέγεται μητροπολίτης Καστοριάς
Το 1900 ο Γερμανός εκλέγεται μητροπολίτης Καστοριάς σε ηλικία μόλις 34 ετών. Τα έξοδα της μετάβασης στον προσωπικό του Γολγοθά εξοικονομεί από την υποθήκευση των πολύτιμων αμφίων του.
Ναι, ήταν αληθινός Γολγοθάς τότε η διαποίμανση οποιασδήποτε μητρόπολης της Μακεδονίας διότι όλα τα ’σκιαζε η φοβέρα του Βούλγαρου κομιτατζή και τα πλάκωνε η σκλαβιά του Τούρκου κατακτητή. Γι’ αυτό και οι Οικουμενικοί Πατριάρχες Κωνσταντίνος ο Ε καί στην συνέχεια Ιωακείμ ο Γ διαλέγουν και στέλνουν στην Μακεδονία μητροπολίτες νέους, ηλικίας 35-40 ετών, μορφωμένους αλλά και πατριώτες αποφασισμένους για κάθε θυσία, όπως τον Καστορίας Γερμανό, τον Πελαγονίας Ιωακείμ, τον Εδέσσης Στέφανο, τους εθνομάρτυρες Κορυτσάς Φώτιο, Γρεβενών Αιμιλιανό, Ελευθερουπόλεως Γερμανό και τους μετέπειτα εθνομάρτυρες Σμύρνης και Κυδωνιών, τον Δράμας Χρυσόστομο και τον Στρωμνίτσης Γρηγόριο αντίστοιχα, καθώς και πολλούς άλλους.
Πάντοτε η Εκκλησία αίρεται στο ύψος των περιστάσεων. Έτσι και στο λεγόμενο Μακεδονικό ζήτημα. Από τον Μέγα Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ , τον πνευματικό αλλά και πραγματικό αρχηγό του Μακεδονικού Αγώνα, μέχρι και τον απλό παπά του χωριού, όλοι διέκριναν την κρισιμότητα του αγώνα. Πίστευαν ακράδαντα ότι: «Αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει», όπως είπε ο Ίων Δραγούμης και έπρατταν εκείνο που όφειλαν.
Όμως οι Βούλγαροι, υποκινημένοι απ’ τα πανσλαβιστικά ρωσικά οράματα που υπηρετούσαν τον στόχο της εξόδου των Ρώσων στην Μεσόγειο, οραματίζονται και αγωνίζονται για μία μεγάλη και ανεξάρτητη Βουλγαρία. Οργανώνουν έτσι, στον χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης, ανταρτικά σώματα, τα Κομιτάτα, και ιδρύουν βουλγαρικά σχολεία και ανεξάρτητη Βουλγαρική Εκκλησία, την επονομαζόμενη «Βουλγαρική Εξαρχία».
Το Πατριαρχείο αντιδρά άμεσα, χαρακτηρίζοντας σχισματική την «Βουλγαρική Εξαρχία» και ως αίρεση το Βουλγαρικό και γενικά κάθε εθνικισμό που διασπά την ενότητα της Εκκλησίας. Η Εκκλησία απορρίπτει τον εθνικισμό, αποδέχεται όμως τον πατριωτισμό και την φιλοπατρία, καθώς θεωρεί τα έθνη, ως ένα μέρος του σχεδίου της Θείας Οικονομίας και άρα ως τον «πλούτο της ανθρωπότητας, τα συλλογικά πρόσωπα. Και το μικρότερο από αυτά φοράει τα δικά του χρώματα και φέρει μέσα του μια ιδιαίτερη όψη της θεϊκής ευδοκίας» (Αλεξ. Σολζενίτσιν). Γι’ αυτό και επιδοκιμάζει και ευλογεί τις υπέρ του έθνους θυσίες.
Η εθνικιστική έξαψη των Βουλγάρων, όμως, συνεχίζεται. Επωφελούμενοι από την αδυναμία των Τούρκων, ενθαρρυνόμενοι απ’ την Ρωσία και με την εκκωφαντική σιωπή των Παπικών, επιχειρούν τον εκσλαβισμό όλης της Μακεδονίας.
Το σύνθημα των Βουλγάρων είναι «Εξαρχία η θάνατος», γράφει ο Καραβαγγέλης. Δηλαδή, θάνατος σ’ όποιον δεν υποτασσόταν στην αυτόνομη, εξαρχική, Βουλγαρική Εκκλησία, αλλά αναγνώριζε το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως κανονική εκκλησιαστική Άρχή. Για να πλήξουν το γένος μας, πλήττουν την ζωοποιό δύναμή του, την ρίζα του, που είναι η θρησκεία και η αγία παράδοσή μας, και για να συμβεί αυτό, πρέπει η Εκκλησία να χάσει την αίγλη της και την επιρροή της. Είναι πια πασίγνωστη αυτή η πρακτική, και με διαχρονική μάλιστα εφαρμογή.
Το ελληνικό κράτος της «αψόγου στάσεως» αργεί να ξυπνήσει και να προστέξει σε βοήθεια.
Η δραστηριότητά του στον Μακεδονικό Αγώνα
Αυτή την απελπιστικά επικίνδυνη κατάσταση βρήκε ο Γερμανός, πηγαίνοντας στην έδρα του. Δεν καθυστερεί, λοιπόν, ούτε στιγμή. Δίνει την ψυχή του και γίνεται η ψυχή του Μακεδονικού Αγώνα. Ήταν ο εμπνευστής και ο οργανωτής του. Χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο «Κώστας Γεωργίου» και αναπτύσσει μία πρωτοφανή δραστηριότητα, συνεπικουρούμενος από τον Ίωνα Δραγούμη και τον πρόξενό μας στην Θεσσαλονίκη, Λάμπρο Κορομηλά.
Δημιουργεί τα πρώτα ανταρτικά σώματα αυτοάμυνας με αρχηγούς τον Βαγγέλη Στρεμπενιώτη και τον καπετάν-Κώττα. Πετυχαίνει την εξάρθρωση των ληστοσυμμοριών της περιοχής. Βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τα προξενεία μας, τους μητροπολίτες, τους ντόπιους οπλαρχηγούς, τους Έλληνες αξιωματικούς, τις κοινότητες, τους ιερείς, τους δασκάλους, τον λαό.
Αλληλογραφεί με τον Παύλο Μελά. Κι όταν αυτός ανεβαίνει στην Μακεδονία, του στέλνει μία εικόνα της Αναστάσεως του Κυρίου, που πάνω της είχε χαράξει τα εξής: «Τω πολυφιλήτω και φιλοστόργω τέκνω. Έντεινε και κατευοδού και βασίλευε και κατακυρίευε εν μέσω των εχθρών σου». Επίσης, του στέλνει την σφραγίδα με το όνομα που θα χρησιμοποιούσε στον Αγώνα: «Μίκης Ζέζας».
Μετά δε τον τραγικό θάνατο του ήρωα, ο ίδιος τον κηδεύει, και όπως αναφέρει: «Μετέφερα απ τόν Μητροπολιτικό Ναό εις το παρακείμενον περίβολον του Βυζαντινού Ναού των Ταξιαρχών το σεπτό σκήνος του, το κατέβρεξα με πύρινα δάκρυα και απελθών έπεσα επί της στρωμνής μου όπως θρηνήσω τον αοίδιμον Ήρωα».
Ο Αγώνας, όμως, συνεχίζεται. Ο Πολεμιστής-Ιεράρχης καβάλα στ’ άλογό του, με το Μάνλιχερ στο χέρι, οργώνει τα χωριά, εμψυχώνει τους Έλληνες. Ντυμένος αστυνομικός διασχίζει τα βουλγαρικά χωριά, αποφεύγει τις δολοφονικές ενέδρες των εχθρών του, αλλάζοντας δρομολόγια και ξεγελώντας τους. Ανοίγει εκκλησιές που είχαν κλείσει οι κομιτατζήδες, σπάζοντας τις πόρτες, μπαίνει μέσα με το Ρεβόλβερ στο χέρι και λειτουργεί με το Μάνλιχερ «παρά πόδα». «Έτσι επεβλήθηκα», θα πει, αυτός ο Παπαφλέσσας της Λέσβου.
Ο Γερμανός Καραβαγγέλης στην Καστοριά.
Αυτός ήταν ο Γερμανός: «Ένας λεβέντης που έμοιαζε με Θεό», όπως θα τον χαρακτηρίσει ένας πληρωμένος, παρ’ ολίγον φονιάς του, που όμως -εντυπωσιασμένος από το παράστημα του Δεσπότη- δεν εξετέλεσε το δολοφονικό του έργο.
Τελικά, Βούλγαροι και Τούρκοι πετυχαίνουν την ανάκληση από το Πατριαρχείο του «Αρχικομιτατζή», όπως αποκαλούσαν τον Γερμανό. «Η απομάκρυνσή μου από την Καστοριά», γράφει ο ίδιος, «θεωρήθηκε σαν ένα τραύμα στον Μακεδονικό Αγώνα, μα ο αγώνας βρισκόταν πια σχεδόν στο τέλος του».
Εκλέγεται μητροπολίτης Αμασείας του Πόντου
Ο Καραβαγγέλης αρχίζει να γράφει ένα νέο κεφάλαιο της πολυτάραχης ζωής του, καθώς τώρα, το 1908, το Πατριαρχείο τον τοποθετεί μητροπολίτη Αμασείας του Πόντου.
Παραμένει μητροπολίτης Αμασείας μέχρι το 1922, εφαρμόζοντας ένα λεπτομερές πρόγραμμα ανάπτυξης της επαρχίας του. Ιδρύει σχολές, σχολεία και άλλα ευαγή ιδρύματα, ανεγείρει ναούς, νέο μητροπολιτικό μέγαρο και επισκέπτεται όλα τα χωριά της επαρχίας του, δίνοντας παντού όπου περνούσε μία εθνική πνοή.
Σώζει τον Πόντο, το 1914, από την πρώτη απόπειρα εγκατάστασης Τούρκων προσφύγων στα ελληνικά χωριά. Το 1915 διασώζει αρκετά Αρμενόπουλα και το 1916 πέτυχε να σωθεί η Αμισός από την καταστροφική μανία των Τούρκων. Ζει από κοντά όλο το δράμα, πρώτα της Γενοκτονίας 1.500.000 Αρμενίων και έπειτα 350.000 Ποντίων από τους δήθεν προοδευτικούς και εκσυγχρονιστές Νεότουρκους, οι οποίοι διακηρύττουν: «Η Τουρκία στους Τούρκους».
Ο εμπνευστής της Γενοκτονίας των χριστιανών της Μικράς Ασίας, Γερμανός αξιωματικός Λίμαν Φον Σάντερς, δηλώνει: «Η μισητή και άτιμη αυτή ράτσα θα ξεκληρισθεί και θα χαθεί για πάντα…». Ως μέσα για την επίτευξη αυτού του σκοπού χρησιμοποιούνται η επιστράτευση των νέων, τα τάγματα εργασίας-τάγματα θανάτου (amele taburu), οι εκτοπίσεις πληθυσμών, που έμειναν στην ιστορία ως η λευκή σφαγή (le massacre blanc), οι εξορίες, οι φυλακές, οι σφαγές, οι κρεμάλες, οι πυρπολήσεις, οι βιασμοί, οι εξισλαμισμοί, τα παιδομαζώματα, οι αρρώστιες, η ψείρα, η πείνα και η δίψα.
Όλη αυτή η θηριώδης τουρκική τακτική της εξόντωσης των ελληνικών πληθυσμών προκαλεί την αυτοάμυνα των Ποντίων, το αντάρτικο του Πόντου, το οποίο ο Κεμάλ, ως άριστος γνώστης της κατάστασης, το χαρακτηρίζει «έργο και όργανο» του Καραβαγγέλη, ο οποίος τώρα αγωνίζεται με νύχια και με δόντια για την αυτοάμυνα και την σωτηρία του Πόντου, τρέχοντας ένα διπλωματικό μαραθώνιο, σε χρόνο αγώνα ταχύτητας εκατό μέτρων! Γι’ αυτή την πατριωτική του δράση συλλαμβάνεται και φυλακίζεται το 1917.
Μετά την αποφυλάκισή του, συνεχίζει την εθνική και χριστιανική του δράση, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί από τον Κεμάλ ως ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός της εξουσίας του και να καταδικασθεί το 1922 σε θάνατο, όπως και οι συνεργάτες του, ο επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος Αγριτέλλης, ο εκ Παρακοίλων της Λέσβου και ο πρωτοσύγκελλός του, Πλάτων Αϊβαζίδης, οι οποίοι και πεθαίνουν μαρτυρικά. Ο Γερμανός όμως διασώζεται, καθώς το Πατριαρχείο τον εκλέγει μητροπολίτη Ιωαννίνων και τον φυγαδεύει στην Αθήνα. Εκεί προτείνεται για αρχιεπίσκοπος Αθηνών, αλλά δεν τον εκλέγουν, όπως παλαιότερα δύο φορές, το 1913 (είχε εκλεγεί, μετά τον θάνατο του Ιωακείμ του Γ , τοποτηρητής του Οικουμενικού θρόνου) και το 1921, οπότε του είχαν αρνηθεί και τον Πατριαρχικό Θρόνο. Ο Γερμανός δεν επεδίωξε τίποτα απ’ όλα αυτά, διότι είχε τάξει ως σκοπό του την εξυπηρέτηση του έθνους και όχι του εαυτού του.
Ως Ιωαννίνων πηγαίνει στην Ήπειρο, αποφασισμένος να δώσει «βιομηχανική ώθηση στον τόπο, ώστε ν ἀναχαιτιστεῖ το ρεύμα εκπατρισμού των Ηπειρωτών».
Ως μητροπολίτης στην Βιέννη, τον «τόπο της εξορίας»
Αλλά το 1924, δηλαδή ένα μόλις χρόνο μετά την άφιξή του στα Γιάννενα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο του κοινοποιεί ως «κεραυνό εν αιθρία» την μετάθεσή του στην νεοϊδρυθείσα Μητρόπολη Ουγγαρίας και Εξαρχία Κεντρώας Ευρώπης και έπειτα από λίγους μήνες τον εκλέγει μητροπολίτη Αμασείας και τον τοποθετεί έξαρχο στην Μητρόπολη Κεντρώας Ευρώπης, με έδρα τη Βιέννη, τον «τόπο της εξορίας» του, όπως έλεγε. Κάποιοι θεωρούν πως έτσι υποτιμούν και παροπλίζουν τον ηρωικό αλλά μάλλον ενοχλητικό γι’ αυτούς ιεράρχη. Του περικόπτουν επίσης στο μισό τον μισθό και τον αφήνουν απλήρωτο επί μήνες. «Αυτή ήταν η αμοιβή των θυσιών και των εθνικών αγώνων ενός κληρικού που υπηρέτησε με αυταπάρνηση την Ελλάδα για 40 ολόκληρα χρόνια».
Εξόριστος από την πατρίδα του και με «περίλυπη έως θανάτου την ψυχή», τελειώνει ειρηνικά την επίγεια ζωή του στις 11 Φεβρουαρίου 1935 . Πρόφτασε όμως και είδε να πραγματοποιείται το όνειρό του για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, για το οποίο τόσο σκληρά εργάστηκε.
Το Ελληνικό Κράτος αρνήθηκε ακόμη και τα έξοδα της κηδείας του να πληρώσει. Η δε μετακομιδή των λειψάνων του, από την Βιέννη στην Καστοριά, μόλις το 1959 κατέστη δυνατή.
Στην διαθήκη του, ο ξεχασμένος Ήρωας-Επίσκοπος γράφει: «Δεν χρεωστώ εις ουδένα ούτε οβολόν. Εις το έθνος προσέφερα ο,τι ήτο δυνατόν, ως Ιεράρχης του ’21».
Πραγματικά, δεν οφείλεις σε κανέναν τίποτε, Γερμανέ, μα ούτε κι εμείς σου χρωστάμε τίποτε, καθότι κανείς δεν χρωστάει σε κάποιον που δεν γνωρίζει, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν δεν νιώθει να του βαραίνει την ψυχή το χρέος προς την προγονική παρακαταθήκη.
Ως εκ τούτου, αξίζει στ’ αλήθεια να αναλαμβάνονται δυναμικές πρωτοβουλίες που να μας υπενθυμίζουν το χρέος της διατήρησης στην καρδιά του λαού μας -και ιδιαίτερα των νέων μας- της μνήμης ηρώων, όπως του θρυλικού και ηρωικού Ιεράρχη Γερμανού Καραβαγγέλη, ενός εκ των κορυφαίων, αν όχι η κορυφαία προσωπικότητα, του Μακεδονικού Αγώνα και του Ποντιακού Δράματος που διακρινόταν για την αλύγιστη ψυχή και την οργανωτικότητα, την ρητορική δεινότητα και την πειθώ, την εκκλησιαστική συνείδηση και την αφιέρωση μέχρι θανάτου στο Γένος και την Εκκλησία.
Αξίζει πραγματικά τον κόπο να θυμόμαστε τους ήρωες και το προς αυτούς χρέος μας, διότι «αυτά που θεωρούνται χαμένα στην ζωή, δεν χάνονται όταν διατηρηθεί στις επερχόμενες γενιές ζωντανή η μνήμη, η συνειδητή μνήμη, ζωντανή η γνώση, ζωντανό το αίσθημα του χρέους, ζωντανός ο δεσμός που σαν ομφάλιος λώρος θα κάμνει τους απογόνους, όχι φίλους, αλλά οικείους και κατόχους των χαμένων» (μητροπολίτου Εφέσου κ. Χρυσοστόμου Κωνσταντινίδη). Γένοιτο!
Πηγή: pemptousia.gr
Απόσπασμα από τη διαθήκη του:
«Η κηδεία μου θα γίνει στο Ναό του Αγίου Γεωργίου Καρύτση, με ένα μόνο Ιερέα χωρίς διάκονο.
Δεν δέχομαι δε στη κηδεία μου, ούτε αντιπρόσωπο του κράτους, ούτε της εκκλησίας, εάν τυχόν ήθελαν αναμνησθή μετά θανάτου τας Εθνικάς μου υπηρεσίας. Δεν χρεωστώ εις κανέναν ουδέν οβολόν, εις το Έθνος προσέφερα ότι ήτο δυνατόν ως Ιεράρχης του ’21…"
Απόσπασμα από τα απομνημονεύματά του:
"Κι έτσι σήμερα κατάντησα να περιφέρομαι σχεδόν άνεργος σ’ ερείπια, εξόριστος απ’ την Καστοριά, απ’ την Αμάσεια, απ’ την Κωνσταντινούπολη, αφού γλίτωσα πολλές φορές τον μαρτυρικό θάνατο στην Τουρκία, και τελικά εξόριστος κι απ’ την Ελλάδα, που υπηρέτησα με αυταπάρνηση σαράντα ολόκληρα χρόνια..."
tideon.org
Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2025
Ο ΑΛΗΘΙΝΑ ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥΤΟ (Ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα)
Ὁμιλία Κυριακῆς Τελώνου καὶ Φαρισαίου
Ἀπὸ τὸν Σεβ/το Μητροπολίτη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς στὸ Μεζοῦρλο (Λατίνια) Λαρίσης, τὴν Κυριακή, 27-1/9-2-2025, ἔναρξη τοῦ Τριωδίου καὶ ἑορτὴ Ἀνακομιδῆς τοῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, μὲ τίτλο: «Ὁ ἀληθινὰ ταπεινὸς εἶναι ὁ πιὸ δυνατὸς στὸν κόσμο τοῦτο».
Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025
ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ 2025 (Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Σήμερα, Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ ἄνοιξε γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας τὸ κατανυκτικὸ Τριώδιο. Τὸ Τριώδιο εἶναι στὴν κυριολεξία ἕνα βιβλίο ποὺ περιέχει τὰ ἱερὰ γράμματα ἀπὸ τὴ σημερινὴ Κυριακὴ ἕως καὶ τὸ Μέγα Σάββατο. Λέγεται Τριώδιο, διότι στὶς καθημερινὲς ἀκολουθίες, στοὺς κανόνες, ἀντὶ γιὰ ὀκτὼ ὠδές, διαβάζουμε τρεῖς. Ὅλο τὸ διάστημα τοῦ Τριωδίου χωρίζεται σὲ τρεῖς περιόδους. Ἡ πρώτη εἶναι ἀπὸ χθὲς τὸ ἀπόγευμα ἕως καὶ τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, ἡ δεύτερη ἀπὸ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα ἕως τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, ἡ λεγόμενη Μεγάλη Σαρακοστή, καὶ ἡ τρίτη ἀπὸ τὸ ἀπόγευμα τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, μέχρι καὶ τὸ πρωὶ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, ἡ λεγόμενη Μεγάλη Ἑβδομάδα.
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀποτελεῖ μία παραβολή. Μᾶς ἀναφέρει ὁ Κύριος ὅτι δύο ἄνδρες, ἕνας Φαρισαῖος, αὐστηρὸς τηρητὴς τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου, καὶ ἕνας τελώνης εἰσῆλθαν γιὰ νὰ προσευχηθοῦν στὸν Ἱερὸ Ναό. Μέσα ἀπὸ τὴν προσευχή τους διακρίνεται μία μεγάλη ἀντίθεση καὶ ἀποκαλύπτεται τὸ ποιὸν τῶν δύο ἀνθρώπων.
Ὁ Φαρισαῖος, ξεκινᾶ τὴν προσευχή του λέγοντας: «Θεέ μου, σὲ εὐχαριστῶ». Τί ὡραία ἀρχή! Τί πιὸ καλὸ ἀπὸ τὸ νὰ ξεκινᾶ κανεὶς τὴν προσευχή του μὲ τὴν εὐχαριστία; Ἀφοῦ, λοιπόν, μᾶς ἐξέπληξε εὐχάριστα, συνεχίζει: «Εὐχαριστῶ ποὺ δὲν εἶμαι σὰν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ σὰν αὐτὸν ἐκεῖ τὸν τελώνη. Νηστεύω δύο φορὲς τὴν Ἑβδομάδα καὶ ἀπὸ τὴν περιουσία μου δίνω ἐλεημοσύνη τὸ ἕνα δέκατο, σύμφωνα μὲ τὸν Νόμο».
Ὁ σχολιασμὸς κρίνεται περιττός. Μὲ τὴν προσευχή του, ὁ Φαρισαῖος ἀφαιρεῖ τὴν μάσκα του, τὴν μάσκα ποὺ τὸν ἐμφάνιζε στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων εὐσεβῆ, ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, νηστευτή, ἐλεήμονα. Ἀποδεικνύεται ἄνθρωπος βαθύτατα ἀλαζονικός. Πιστεύει πραγματικὰ ὅτι ἔχει φτάσει σὲ τέτοιο ἐπίπεδο ἀρετῆς, ὥστε πλέον δὲν ζητᾶ ἀπὸ τὸν Θεό, ἀλλὰ μάλλον ἀπαιτεῖ. Εἶναι ἄνθρωπος ἄσπλαχνος, ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ θάβουν ὅλους τοὺς ὑπόλοιπους γιὰ νὰ πατήσουν πάνω τους. Δὲν σέβεται τὴν ἱερότητα τοῦ χώρου στὸν ὁποῖο βρίσκεται, καθὼς σὺν τοῖς ἄλλοις, δαχτυλοδείχνει καὶ θεωρεῖ ὡς ἀκάθαρτο τὸν ἀδερφό του τὸν τελώνη ποὺ βρίσκεται πιὸ δίπλα καὶ προσεύχεται.
Ὁ δὲ τελώνης, αὐτὸς ὁ ἐξαιρετικὰ ἁμαρτωλός, πῶς προσευχήθηκε; Πρὸς ἔκπληξιν ὅλων μας, πολὺ πιὸ πνευματικὰ ἀπὸ τὸν λεγόμενο ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ. Ἡ στάση του, στάση μετανοίας. Οὔτε κὰν πλησίασε τὰ ἐνδότερα μέρη τοῦ Ναοῦ. Στάθηκε ὅσο πιὸ μακριὰ γινόταν γιατὶ θεωροῦσε τὸν ἑαυτό του ἀνάξιο. Μάλιστα, οὔτε τὰ μάτια δὲν σήκωνε στὸν οὐρανό, ἀλλὰ τὴ γῆ κοιτοῦσε, γιατὶ θεωροῦσε τὸν ἑαυτό του χῶμα ποὺ ἀξίζει μέχρι καὶ νὰ τὸ ποδοπατοῦν ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν του. Ἔλεγε αὐτὸς ὁ ἁμαρτωλός: «Θεέ μου, ἐλέησέ με» καὶ καθὼς προσευχόταν χτυποῦσε τὸ στῆθος του, ἐξωτερικεύοντας τὸν πόνο ποὺ αἰσθανόταν στὴν ψυχή του.
Ὅπως εὔκολα διαπιστώνει ὁ καθένας, ἡ προσευχὴ ποὺ ἄρεσε στὸν Κύριο, εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ σεβόταν κάθε εὐσυνείδητος, αὐτὴ τοῦ ἀληθινὰ μετανιωμένου γιὰ τὶς πράξεις του, τελώνη. Ἔτσι, κατέβηκε στὸ σπίτι του ἀναπαυμένος. Τὸν ἀνέπαυσε ὁ Θεὸς ποὺ ἀντιτάσσεται στοὺς ὑπερηφάνους καὶ δίνει χάρη στοὺς ταπεινούς.
Μεγάλο τὸ κακὸ τῆς ὑπερηφάνειας. Θὰ μπορούσαμε νὰ μιλοῦμε ὥρες γιὰ αὐτήν. Ὡστόσο, καὶ μόνο μία πρόταση καταφέρνει νὰ συνοψίσει τὸ μέγεθος τῆς καταστροφῆς ποὺ ἐπιφέρει: μὲ τὴν ὑπερηφάνειά του ἔπεσε ὁ ἀρχικὰ περίλαμπρος Ἑωσφόρος. Ἔπεσε καὶ ἔγινε σκοτεινὸς καὶ συνώνυμος τοῦ κακοῦ. Ἑπομένως, ὅσες ἀρετὲς καὶ ἂν ἔχει κανείς, ἂν δὲν τὶς διασφαλίσει μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη, χάνονται ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ.
Ἡ δὲ ταπεινοφροσύνη εἶναι ἡ μητέρα ὅλων τῶν καλῶν. Ὁ Χριστὸς ὅταν ἦρθε στὴ γῆ, ἔζησε ὡς «ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ», καὶ διαχρονικὰ μᾶς καλεῖ νὰ διδαχθοῦμε ἀπὸ Αὐτόν. Γεννήθηκε σὲ πτωχικὴ φάτνη, ἔγινε φυγὰς στὴν Αἴγυπτο, μεγάλωσε στὴν ταπεινὴ Ναζαρέτ, εἶχε ὡς μαθητές Του ψαράδες, ὑπέμεινε μὲ σιωπὴ τὶς κατηγορίες ἐναντίον Του, φραγγελώθηκε, ἐμπτύσθηκε, χλευάσθηκε καί, τελικά, σταυρώθηκε γιὰ νὰ ἀκολουθήσει ἡ ἔνδοξη Ἀνάστασή Του. Μέσα ἀπὸ αὐτὸ τὸ ταπεινό, ἀλλὰ ἀνατρεπτικὸ πέρασμά Του, κατάφερε νὰ κάνει τὰ πάντα καινούργια, ἀλλάζοντας τὴ ροὴ τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας. Ὁ Κύριός μας εἶναι ὁ μεγαλύτερος δάσκαλος τῆς ταπεινοφροσύνης.
Γιὰ σκεφτεῖτε, ποιός εἶναι χρησιμότερος σὲ μία κοινωνία, ὁ ὑπερήφανος ἢ ὁ ταπεινός; Τὸν ταπεινὸ μὴν τὸν φοβᾶσαι διότι δὲν θὰ στραφεῖ ποτὲ ἐναντίον σου. Ὁ ὑπερήφανος, ἂν δεῖ ὅτι δὲν γίνεται τὸ δικό του, αὐτομάτως ἀλλάζει ὄψη καὶ μπορεῖ ἀπὸ τὸ πουθενὰ νὰ δημιουργήσει πολλὰ προβλήματα, ἐπηρεάζοντας ἀρνητικὰ τὸ σύνολο τῆς κοινωνίας. Ὁ ταπεινός, εἶπε κάποιος γέροντας, εἶναι σὰν τὸ καλάμι ποὺ πηγαίνει μὲ τὴ φορὰ τοῦ ἀνέμου καὶ γιὰ αὐτὸ μένει πάντα στὴ θέση του, ὁ δὲ ὑπερήφανος, εἶναι σὰν τὸ κυπαρίσσι ποὺ φέρνει ἀντίσταση στοὺς ἀνέμους, μέχρι ποὺ τελικὰ ξεριζώνεται καὶ χάνεται. Εἶναι, ἑπομένως, λογικὸ τὸ ὅτι ὁ Θεός, ἡ πηγὴ τῶν ἀγαθῶν, ἀντιτάσσεται στοὺς ὑπερηφάνους καὶ δίνει χάρη στοὺς ταπεινούς, καθὼς στοὺς ταπεινοὺς ἀναπαύεται.
Κάθε μέρα καὶ κάθε ὥρα τῆς ζωῆς μας εἶναι εὐκαιρία γιὰ μία νέα ἀρχή.Ἂν μέχρι τώρα συλλάβαμε τὸν ἑαυτό μας νὰ ὑπερηφανεύεται καὶ νὰ κομπάζει ὅτι εἶναι καλύτερος ἀπὸ τοὺς ἄλλους, καιρὸς νὰ σκεφτοῦμε διαφορετικά. Πρὸς τί ἡ ματαιδοξία; Ὅλοι χοϊκοὶ εἴμαστε καὶ ὅταν φύγουμε, ἐλάχιστοι καὶ ἐλάχιστα θὰ μᾶς θυμοῦνται.
Εὔχομαι τὸ Τριώδιο, στὸ ὁποῖο σήμερα εἰσοδεύσαμε, μέσα ἀπὸ τὴν ἱερὴ ὑμνολογία του καὶ τὰ ὑπέροχα μηνύματά του, νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ γίνουμε κὶ ἐμεῖς σὰν τὸν τελώνη, προκειμένου νὰ ἑλκύσουμε τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιὰ αὐτὸ μᾶς δίνεται τὸ Τριώδιο. Σὲ καμία περίπτωση τὸ Τριώδιο δὲν εἶναι συνώνυμο μὲ τὰ μασκαρέματα καὶ τὶς ἄσεμνες συνήθειες ποὺ πηγάζουν ἀπὸ μιὰ ἄλλη ἐποχή. Ἅγιοι Πατέρες, φωτισμένοι ἀπὸ τὸν Θεό, ἔγραψαν στὸ βιβλίο αὐτὸ γράμματα ποὺ ἀφοροῦν τὸν καθένα μας, γράμματα ποὺ μᾶς προτρέπουν νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὸν ἐγωισμό μας, τὴ ζήλεια, τὴν ἀγένεια, τὴν φιληδονία καὶ ὅλα τὰ κακά, καὶ ἀντ’ αὐτῶν νὰ γεμίσουμε τὴν ψυχή μας μὲ ὅ,τι καλό, ὅ,τι εὐγενές, ὅ,τι χριστιανικό.
Καλὸ Τριώδιο σὲ ὅλους! Καλὴ ἀρχή!
Μετ’ εὐχῶν,
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025
Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025
ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΔΙΚΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΨΕΥΔΟΡΚΙΑΣ (Ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα)
Ὁμιλία Κυριακῆς ΙΕ΄ Λουκᾶ (Ζακχαίου)
Ἀπὸ τὸν Σεβ/το Μητροπολίτη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς στὸ Μεζοῦρλο (Λατίνια) Λαρίσης, τὴν Κυριακή, 20-1/2-2-2025, ἑορτὴ τοῦ Ὁσίου Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου, μὲ τίτλο: «Ὑπὲρ τοῦ ἐλέους καὶ κατὰ τῆς ἀδικίας καὶ τῆς ψευδορκίας».
Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2025
ΠΕΡΙ «ΦΩΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ» ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2025
ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ´ ΛΟΥΚΑ 2025 (Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)
«Καὶ γιατί νὰ ζῶ χριστιανικά;», ρώτησε κάποιο παλικάρι τὴν εὐσεβῆ του μάνα. «Γιατί νὰ ζῶ χριστιανικά, ὅταν αὐτὸ ἀπαιτεῖ ἀγῶνες καὶ θυσίες, ἐνῶ μπορῶ νὰ ζήσω μια ζωὴ ἄνετη, βγάζοντας παράνομο, ἀλλὰ εὔκολο χρῆμα, ὅπως τόσοι καὶ τόσοι τῶν ἡμερῶν μας;».
Τί πρέπει νὰ ἀπαντήσει αὐτὴ ἡ μάνα; Μήπως, «παιδί μου, αὐτὰ εἶναι τοῦ πειρασμοῦ, θὰ σὲ τιμωρήσει ὁ Θεὸς καὶ θὰ πᾶς στὴν κόλαση»; Σὲ καμία περίπτωση! Μὲ αὐτά, τὸ χάσαμε τὸ παιδί μας.
Τότε, τί νὰ ἀπαντήσει; Νὰ βγάλει ὅλη της τὴν ἀγάπη καὶ νὰ πεῖ: «παιδί μου, ἔλα νὰ σοῦ διηγηθῶ τὴν ἱστορία τοῦ Ζακχαίου».
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Στὸν Ζακχαῖο ἀναφέρεται ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ὁ Ζακχαῖος ἦταν ἀρχιτελώνης καὶ πολὺ πλούσιος. Ἦταν τὸ μοντέλο τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ὀνειρεύονται πολλοὶ ἀπὸ τοὺς νέους μας, τὸ ὁποῖο βέβαια μὲ μεγάλη μαεστρία ἔχουν φροντίσει νὰ τοὺς καλλιεργήσουν τὰ μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης καὶ μαζικῆς ἐνημέρωσης, κυρίως δέ, τὰ τραγούδια ποὺ ἀκοῦνε καὶ οἱ εἰκόνες ποὺ βλέπουν. Ἦταν ὁ Ζακχαῖος πλούσιος, ἀλλὰ πῶς; Σίγουρα ὄχι μὲ τὴν τίμια ἐργασία του. Ἦταν τοκογλύφος, ἄνθρωπος αἰσχρός, ἅρπαγας, δοσίλογος, ἀπειλητικός, ἐκμεταλλευτής, πλεονέκτης. Ἦταν πονηρὸς καὶ μοναδική του μέριμνα ἦταν πώς θὰ ἐξοικονομοῦσε περισσότερα χρήματα ἀδειάζοντας τὶς τσέπες τῶν συνανθρώπων του. Μὲ μία φράση, ἦταν τὸ μίασμα τῆς κοινωνίας. Ὡστόσο, παρὰ τὰ ὅσα τὸν κακολογοῦσαν, ἐκεῖνος ἔκανε τὴ ζωή του ἀπολαμβάνοντας τὶς ἠδονὲς ποὺ τοῦ προσέφερε ἡ ὕλη.
Αὐτός, λοιπόν, ὁ ἁμαρτωλός, ἡ προσωποποίηση τῆς ἁμαρτίας, κάποια στιγμὴ σὰν νὰ συνειδητοποίησε κάτι, κάτι ποὺ μέχρι τότε ἡ νεότητά του δὲν τοῦ ἐπέτρεπε νὰ συνειδητοποιήσει. Συνειδητοποίησε ὅτι δὲν εἶναι αἰώνιος σὲ αὐτὴ τὴ γῆ, ὅτι γερνάει. Κατάλαβε ὅτι ἀπὸ ὅσα εἶχε, στὴν πραγματικότητα δὲν ἦταν τίποτα δικό του. Καὶ πάνω σὲ αυτόν του τὸν λογισμό, ἔφτασε στὰ αὐτιά του τὸ κήρυγμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Γεμίζουν, τοῦ ᾽λεγαν, τὴν ψυχή, τὰ λόγια αὐτοῦ τοῦ Διδασκάλου». Γεμίζουν τὴν ψυχή; Αὐτὸ ἀκριβῶς ἦταν ποὺ ἀναζητοῦσε. Τὰ πλούτη καὶ οἱ ἠδονὲς δὲν ἦταν παρὰ ἕνας φαῦλος κύκλος πού, τελικά, ἄφηνε πάντα κενὴ τὴν ψυχή του. Οἱ δὲ δολοπλοκίες ποὺ ἔκανε, τὸν φόρτωναν μὲ τὸν φόβο τῆς ἐκδίκησης τῶν θυμάτων του.
Κάποια στιγμή, ὁ Ζακχαῖος πληροφορήθηκε ὅτι ἀπὸ τὴν Ἱεριχὼ περνοῦσε Ἐκεῖνος ποὺ πολὺ ἐπιθυμοῦσε νὰ δεῖ, ὁ Κύριός μας. Τὸν Χριστὸ συνόδευε μεγάλο πλῆθος ἀνθρώπων. Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ, σχετικὰ μὲ τὸ μεγάλο πλῆθος, θὰ ἤθελα νὰ τονίσω ὅτι σὲ αὐτὸ ἔχουμε ἱερὸ καθῆκον κυρίως οἱ κληρικοί, ἀλλὰ καὶ οἱ λαϊκοί, νὰ στοχεύουμε, στὸ νὰ πλαισιώνουν τὴν Ἐκκλησία ὅλο καὶ περισσότεροι ἄνθρωποι. Ἂν καὶ ὁπωσδήποτε ἡ ποιότητα ἔχει μεγαλύτερη ἀξία ἀπὸ τὴν ποσότητα, ὡστόσο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὀφείλει διαρκῶς νὰ ἐπεκτείνεται, νὰ ἐξαπλώνεται καὶ νὰ αὐξάνεται.
Τὸ πλῆθος, λοιπόν, τῶν ἀνθρώπων ποὺ πλαισίωναν τὸν Κύριο, ἦταν γιὰ τὸν Ζακχαῖο πρόβλημα. Ὁ ἴδιος ἦταν μικρὸς στὸ ἀνάστημα καὶ δὲν θὰ μποροῦσε ἀπὸ τὸν κόσμο νὰ δεῖ τὴν ὄψη τοῦ περίφημου Διδασκάλου. Ἤθελε, ὅμως, νὰ τὸν δεῖ. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ λέξη κλειδί: ἤθελε. Ὅταν ὑπάρχει ἀληθινή, καρδιακὴ θέληση, ὁ ἄνθρωπος βγάζει ὅλη του τὴν δημιουργικότητα καὶ ὄχι μόνο αὐτό. Ὅταν ὑπάρχει θέληση ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ κάνει τὰ ἀδύνατα δυνατά. Οἱ δικαιολογίες ἀνήκουν κατὰ κύριο λόγο στοὺς ἀνθρώπους ποὺ στεροῦνται αὐτῆς τῆς εὐλογημένης θέλησης. Τί ἔκανε, ὅμως, ὁ Ζακχαῖος; Ταπείνωσε τὸν ἑαυτό του ἐνώπιον τοῦ πλήθους καὶ ἀνέβηκε πάνω σὲ μιὰ συκομουριά. Ποιά σχόλια καὶ ποιά ντροπὴ θὰ τὸν ἐμπόδιζε; Δὲν ὑπολόγιζε τίποτα ἀπὸ αὐτά. Τὸ μόνο ποὺ τὸν ἐνδιέφερε ἦταν νὰ δεῖ τὸν Διδάσκαλο καὶ τὰ κατάφερε.
Ἡ μεγάλη συνάντηση ἔγινε, ἡ συνάντηση Θεανθρώπου καὶ ἀνθρώπου, Ποιμένος καὶ προβάτου, Ἰατροῦ καὶ ἀσθενοῦς. Τὸν κοίταξε ὁ γλυκύτατος Χριστός, τὸν κάλεσε μὲ τὸ ὄνομά του ὄντας Παντογνώστης, καὶ τοῦ ἔδωσε κάτι ποὺ μιὰ ὁλόκληρη κοινωνία ποτὲ δὲν ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο αὐτόν: ἀγάπη. Ὁ λόγος ποὺ ποτὲ ἡ κοινωνία δὲν ἔδωσε στὸν Ζακχαῖο ἀγάπη; Εἴτε γιατὶ τὸ στεροῦνταν, εἴτε γιατὶ δὲν εἶχε τὸ θάρρος, ἀλλὰ μάλλον διότι σύμφωνα μὲ τὸν ἀνθρώπινο νόμο, ὁ δόλιος αὐτὸς ἅρπαγας δὲν ἄξιζε ἀγάπη. Ὁ Χριστός, ἐρχόμενος στὴ γῆ, ἀνέτρεψε αὐτὸν τὸν νόμο, καθιστῶντας καὶ τὸν χειρότερο τῶν ἁμαρτωλῶν πρόσωπο ποὺ ἀξίζει ἀγάπη. Σὲ τελικὴ ἀνάλυση, ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ μοναδικὸς τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ὁ χειρότερος μπορεῖ νὰ γίνει ὁ καλύτερος καὶ ἡ κοινωνία νὰ λυτρωθεῖ ἀπὸ τὴν ἄλλοτε παραβατικὴ συμπεριφορά του.
«Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα. Σήμερα πρέπει νὰ μείνω στὸ σπίτι σου». Αὐτὰ ἦταν τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. Παράδειγμα πρὸς μίμηση γιὰ ὅλους ἐμᾶς ποὺ δὲν σκεφτήκαμε ποτὲ νὰ κάνουμε τὴν ἀνατροπὴ δίνοντας ἀξία στὸν ἁμαρτωλό, ὡσὰν ἐμεῖς νὰ εἴμαστε οἱ ἀνώτεροι.
Ἡ ἀνταπόκριση τοῦ Ζακχαῖου ἄμεση: κατέβηκε γρήγορα καὶ ὑποδέχθηκε τὸν Κύριο στὸ σπίτι του. Καὶ ὄχι ἁπλὰ τὸν ὑποδέχθηκε, ἀλλὰ τὸν ὑποδέχθηκε μὲ χαρά! Δεῖτε τὸ μεγαλεῖο τῆς πίστης μας, ἀδελφοί! Ὁ Χριστὸς ἦρθε καὶ ἔφερε τὴν χαρὰ καὶ διαχρονικὰ τὴν προσφέρει σὲ ὅσους θέλουν. Καὶ δὲν ἦταν αὐτὴ ἡ χαρὰ τοῦ Ζακχαίου ἴδια μὲ ὅλες τὶς προηγούμενες, τὶς χαρὲς τῶν ἠδονῶν. Αὐτὴ ἡ χαρὰ ἀνατάραξε τὸ εἶναι του. Αὐτὴ ἡ χαρὰ ἔφερε τὴν μεταμόρφωση τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Αὐτὴ ἡ χαρὰ ἦταν ἡ αἰώνια, ἡ ἀληθινή. Ὅποιος ἀπέκτησε αὐτὴ τὴ χαρά, καμιὰ ἄλλη δὲν τὸν ἔθελξε!
Ἡ γνωριμία, ἀγαπητοί, ἡ γνωριμία ἔχει πολὺ σημαντικὸ ρόλο. Ἕνας γέροντας εἶχε πει ὅτι «ὁ ἄνθρωπος μισεῖ κάποιον γιατὶ δὲν τὸν ξέρει καὶ δὲν τὸν ξέρει γιατὶ τὸν μισεῖ». Ὁ Ζακχαῖος μισοῦσε τὴ δικαιοσύνη διότι δὲν τὴν ἤξερε, μέχρι ποὺ ἦρθε ὁ ἴδιος ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης καὶ τοῦ εἶπε «γνώρισέ με». Καὶ ἀφοῦ ὁ Ζακχαῖος γνώρισε, ἀγάπησε καὶ ἀφοῦ ἀγάπησε, μετανόησε. Μετανόησε ἀληθινὰ καὶ ἔμπρακτα. Ἐπειδὴ ἡ ἁμαρτία του ἦταν ὑλικὴ καὶ κατεῖχε ἀκόμη τὸ προϊὸν τῆς ἁμαρτίας του, ἔπρεπε αὐτὴ ἡ ὕλη, τὰ χρήματα ποὺ εἶχε καταχραστεῖ, νὰ φύγουν ἀπὸ πάνω του. Γιὰ αὐτό, χωρὶς δεύτερη σκέψη, ἀλλὰ μὲ συνειδητὴ μεταμέλεια δήλωσε στὸν Κύριο ὅτι τὰ μισὰ ὑπάρχοντά του θὰ τὰ δώσει στοὺς πτωχούς, ἐνῶ ὅποιον ἀδίκησε μὲ συκοφαντίες, θὰ τοῦ ἀνταποδώσει τέσσερις φορὲς περισσότερα.
Ὁ Κύριός μας χάρηκε, διότι ὁ υἱὸς Αὐτοῦ «νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε καὶ ἀπολωλὸς καὶ εὑρέθη», ὅπως θὰ ἀκούσουμε σὲ λίγες μέρες, τὴν Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου. Ἄλλωστε, σκοπὸς τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του ἦταν νὰ σηκώσει τὸν ἁμαρτωλό. Μὲ τὴν μεταστροφή, λοιπόν, τοῦ Ζακχαίου, ὁ Χριστὸς γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ νίκησε. Νίκησε καὶ ὁ Ζακχαῖος. Οἱ μόνοι χαμένοι τῆς σημερινῆς περικοπῆς, παρέμειναν οἱ Φαρισαῖοι, οἱ ὁποῖοι βλέποντας τὸν Κύριο νὰ κάνει τὴν ἀνατροπή, ἄρχισαν νὰ τὸν κατηγοροῦν ὅτι ἦλθε νὰ μείνει στὸ σπίτι τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Ὁ φθόνος τους, τὸ μέγα αὐτὸ κακὸ τὸ ὁποῖο, μάλλον, ἕως τῆς συντελείας θὰ ταλαιπωρεῖ τὴν Ἐκκλησία ἀλλὰ καὶ αὐτὲς τὶς ψυχὲς τῶν φθονούντων, δὲν τοὺς ἐπέτρεψε νὰ γίνουν συμμέτοχοι στὴ χαρὰ τοῦ Θεοῦ, τῶν ἀγγέλων καὶ τοῦ Ζακχαίου. Οἱ παλαιοὶ Φαρισαῖοι ἔφυγαν. Oἱ τωρινοὶ ἔχουν ἀκόμη δυνατότητα μετανοίας.
Ἐν κατακλείδι, τὸ βασικὸ μήνυμα ποὺ μᾶς διδάσκει ἡ ἱστορία τοῦ Ζακχαίου εἶναι ὅτι, ἀρχικά, ἡ προσκόλληση στὰ πλούτη, οἱ ἠδονὲς καὶ οἱ ἀδικίες μόνο κακὸ καὶ δουλεία προσφέρουν στὴν ψυχὴ καὶ δὲν τὴν ἀφήνουν νὰ πετάξει ἐλεύθερη στὴ χαρὰ τοῦ Θεοῦ. Ἔπειτα, ὅτι ἀκόμη καὶ ὁ μεγαλύτερος ἁμαρτωλὸς ἔχει μέσα του -εἴτε βαθιά, εἴτε πολὺ βαθιά- καλὸ ψυχικὸ κόσμο. Ὅλοι μας ἔχουμε τὰ ἐλαττώματά μας. Ἔχουμε, ὅμως, καὶ κάποια χαρίσματα ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ κάποια πολὺ ὄμορφα στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ βγάλουμε πρὸς τὰ ἔξω. Μὲ αὐτὰ τὰ καλὰ στοιχεῖα θὰ ἐπιβληθοῦμε στὰ ἐλαττώματά μας, ἀρκεῖ, ὅπως ὁ Ζακχαῖος, νὰ ἐπιτρέψουμε κι ἐμεῖς στὸν Χριστὸ νὰ εἰσέλθει στὸν οἶκο τῆς ψυχῆς μας.
Μετ’ εὐχῶν,
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος