A

A

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)
† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου 2022

ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ: ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ Περὶ ἡσυχίας

ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ

Περὶ ἡσυχίας

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ
(Περὶ διαφορᾶς καὶ διακρίσεως ἡσυχιῶν)

ΣΕ ΚΑΘΕ ἐπιστήμη καὶ τέχνη, ὅπως τὸ γνωρίζουν ὅλοι, παρατηροῦνται διαφορὲς στὶς ἀπόψεις καὶ τὶς θελήσεις. Διότι δὲν μποροῦν ὅλοι νὰ κατακτήσουν τὸ τέλειο, εἴτε διότι ὑστεροῦν στὸν ζῆλο εἴτε διότι στεροῦνται δυνάμεως. Ὑπάρχουν λοιπὸν ἄνθρωποι ποὺ εἰσέρχονται σ᾿ αὐτὸν τὸν λιμένα ἢ καλύτερα τὸ πέλαγος ἢ ἴσως στὸν βυθό, ἐπειδὴ δὲν μποροῦν νὰ κυβερνήσουν τὸ στόμα τους καὶ ἐπειδὴ συνήθισαν στὴν σωματικὴ ἀργία. Καὶ ἄλλοι διότι εἶναι ἀσυγκράτητοι στὸν θυμὸ καὶ δὲν μποροῦν νὰ κυβερνήσουν τὸ στόμα τους καὶ ἐπειδὴ συνήθισαν στὴν σωματικὴ ἀργία. Καὶ ἄλλοι διότι εἶναι ἀσυγκράτητοι στὸν θυμὸ καὶ δὲν μποροῦν οἱ ταλαίπωροι νὰ τὸν συγκρατήσουν, ὅταν ζοῦν μαζὶ μὲ πλῆθος ἀνθρώπων.

λλοι ἀπὸ ἰδιορρυθμία μᾶλλον, παρὰ ἀπὸ καθοδήγησι ἄλλου, νομίζοντας ὑπερήφανα ὅτι θὰ κατορθώσουν νὰ τὸ διαπλεύσουν αὐτὸ τὸ πέλαγος. Ἄλλοι ἐπειδὴ δὲν μποροῦν νὰ ἐγκρατεύωνται ζωντας μέσα σὲ ἄφθονα ὑλικὰ ἀγαθά. Ἄλλοι γιὰ νὰ προοδεύσουν περισσότερο μὲ τὴν ἀπομονωμένη αὐτὴ ζωή. Ἄλλοι γιὰ νὰ τιμωρήσουν ἀφανῶς τὸν ἑαυτό τους γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους. Καὶ ἄλλοι γιὰ νὰ ἀποκτήσουν δόξα. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ μερικοὶ ἄλλοι -«εἰ ἄρα καὶ ἐλθῶν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου εὑρήσει τοιούτους ἐπὶ τῆς γῆς» (πρβλ. Λουκ. ιη´ 8)- οἱ ὁποῖοι συνεζεύχθησαν τὴν ὁσία αὐτή, δηλαδὴ τὴν ἡσυχία, ἀπὸ τρυφὴ καὶ ἀπὸ δίψα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς γλυκύτητος τοῦ Θεοῦ. Καὶ δὲν τὸ ἔκαναν αὐτό, παρὰ ἀφοῦ προηγουμένως διεζεύχθησαν κάθε εἴδους ἀκηδία. Διότι ἡ σχέσις μὲ τὴν ἀκηδία στὴν ἡσυχαστικὴ ζωὴ ὑπολογίζεται ὡς πορνεία.

2. Σύμφωνά μὲ τὴν μικρὴ γνῶσι ποὺ μοῦ ἐδόθηκε, σὰν ἄσοφος ἀρχιτέκτων ἐλάξευσα κλίμακα ἀναβάσεως, καὶ καθένας ἡσυχαστὴς ἂς βλέπη σὲ ποιὰ βαθμίδα εὑρίσκεται: Ξεκίνησε ἀπὸ ἰδιορρυθμία ἢ γιὰ τὴν δόξα τῶν ἀνθρώπων ἢ γιὰ τὴν πολυλογία του ἢ γιὰ τὸν ἀσυγκράτητο θυμό του ἢ γιὰ τὴν πολλή του προσπάθεια ἢ γιὰ νὰ ἐξοφλήση τὶς ἁμαρτίες του ἢ γιὰ νὰ προοδεύσῃ περισσότερο ἢ γιὰ νὰ αὐξήση τὸ πῦρ τοῦ θείου ἔρωτος; Αὐτοὺς ποὺ ἀνέφερα τελευταίους θὰ εἶναι στὶς πρῶτες βαθμίδες, καὶ αὐτοὺς ποὺ ἀνέφερα πρώτους, στὶς τελευταῖες. Καὶ οἱ ἑπτὰ πρῶτες βαθμίδες εἶναι ἐργασίες τοῦ παρόντος αἰῶνος, ὁ ὁποῖος διακρίνεται γιὰ τὶς ἑπτὰ ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος -ἄλλες ἐργασίες ἀπὸ αὐτὲς εἶναι δεκτὲς ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ ἄλλες ἀπαράδεκτες- ἐνῷ ἡ ὀγδόη βαθμίδα εἶναι φανερὸ ὅτι ὑποδηλώνει τὸν μέλλοντα αἰώνα.

3. Νὰ παρατηρῆς, ὦ μοναχὲ ὁλομόναχε, τὶς ὧρες ποὺ βγαίνουν τὰ θηρία, εἰδεμὴ δὲν θὰ κατορθώσης νὰ στήνης τὶς κατάλληλες παγίδες. Ἐὰν ἀπομακρύνθηκε τελείως αὐτὴ ποὺ πῆρε τὸ διαζύγιο, δηλαδὴ ἡ ἀκηδία, εἶναι περιττὴ ἡ ἐργασία. Ἐὰν ὅμως ξεπροβάλλη ἀκόμη μὲ θράσος, τότε δὲν γνωρίζω πῶς θὰ ἀσκήσω τὴν ἡσυχία. Γιατί ἄραγε δὲν ἀνεδείχθησαν τόσοι φωστῆρες ἀνάμεσα στοὺς ὁσίους Ταβεννησιῶτες ὅσοι στοὺς Σκητιῶτες (3); Ὁ νοῶν νοείτω, διότι ἐγὼ δὲν μπορῶ ἢ μᾶλλον δὲν θέλω νὰ ὁμιλήσω. Ἄλλοι ζοῦν μέσα στὸν βυθὸ τῆς ἡσυχίας ὀλιγοστεύοντας τὰ πάθη, ἄλλοι ψάλλοντας καὶ τὸν περισσότερο καιρὸ «τῇ προσευχῇ προσκαρτεροῦντες», καὶ ἄλλοι ἀφοσιωμένοι στὴν θεωρία. (Ποιοὶ εἶναι αὐτοί;) Ἂς δοθῇ ἀπάντησις, ἀφοῦ ληφθῇ ὑπ᾿ ὄψιν ἡ διάταξις τῆς προηγουμένης κλίμακος. Ὅποιος μπορεῖ νὰ τὸ δεχθῇ καὶ νὰ τὸ κατανοήση, ἂς τὸ κατανοήση μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Κυρίου (4).

4. Ὑπάρχουν ρᾴθυμες ψυχὲς ποὺ ζοῦν σὲ Κοινόβια, καὶ ἐπειδὴ εὑρῆκαν ἐκεῖ πολλὲς αἰτίες γιὰ τὴν ρᾳθυμία τους, κατήντησαν σὲ τελεία ἀπώλεια. Καθὼς ἐπίσης καὶ ἄλλες ποὺ μὲ τὴν συμβίωσι μὲ τοὺς ὑπολοίπους ἀδελφοὺς ἀπέβαλαν τὴν ρᾳθυμία τους. Καὶ αὐτὸ δὲν συνέβη μόνο στοὺς πολὺ ἀμελεῖς, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς καὶ στοὺς ἐπιμελεῖς, (οἱ ὁποῖοι ἔγιναν πιὸ ἐπιμελεῖς). Τὸν ἴδιο κανόνα μποροῦμε νὰ χρησιμοποιήσωμε καὶ στὴν ἡσυχαστικὴ ζωή. Ἐδέχθηκε πολλοὺς ἐκλεκτούς, ἀλλὰ τοὺς ἀπεδοκίμασε ἐξ αἰτίας τῆς ἰδιορρυθμίας τους καὶ τοὺς ἀπέδειξε φιληδόνους. Ἐδέχθηκε καὶ ἄλλους, τοὺς ὁποίους μὲ τὸν φόβο καὶ τὴν ἀγωνία γιὰ τὰ κρίματά τους, τοὺς ἀνέδειξε ἀγωνιστικοὺς καὶ φλογερούς.

5. Ἂς μὴ τολμήση κανεὶς νὰ γευθῇ καὶ ἴχνος ἀκόμη τῆς ἡσυχίας, ἐὰν ἐνοχλῆται ἀπὸ τὸν θυμό, τὴν οἴησι, τὴν ὑποκρισία καὶ τὴν μνησικακία, μήπως τὸ μόνο ποὺ θὰ κερδήση ἀπὸ αὐτὴν εἶναι ἡ παραφροσύνη. Ὅποιος εἶναι καθαρὸς ἀπὸ αὐτά, αὐτὸς θὰ καταλάβη τὸ συμφέρον του, ἂν καὶ νομίζω ὅτι οὔτε αὐτὸς θὰ τὸ καταλάβη.

6. Τὰ σημάδια καὶ τὰ στάδια καὶ οἱ ἀποδείξεις αὐτῶν ποὺ ἀσκοῦν μὲ φρόνησι καὶ μὲ σύστημα τὴν ἡσυχία εἶναι τὰ ἑξῆς: Νοῦς ἀκύμαντος, ἐξαγνισμένη σκέψις, ἁρπαγὴ πρὸς Κύριον, ἀναπαράστασις τῶν τιμωριῶν τῆς κολάσεως, ἐπιθυμία σύντομου θανάτου, προσευχὴ ἀκόρεστος, καρδία ποὺ δὲν κλέπτεται ἀπὸ τοὺς δαίμονας, ἀφανισμὸς τῆς πορνείας, ἄγνοια τῆς προσπαθείας, θάνατος τοῦ κόσμου, ἀνορεξία τῆς γαστριμαργίας, αἰτία καὶ ἀφορμὴ τῆς θεολογίας, πηγὴ τῆς διακρίσεως, δάκρυα κατὰ βούλησιν, ἀπώλεια τῆς πολυλογίας, καὶ ἀπόκτησις οἱουδήποτε ἄλλου πράγματος στὸ ὁποῖο συνήθως ἐναντιώνονται τὰ πλήθη τῶν ἀνθρώπων. Ἐκείνων ὅμως ποὺ ἀσκοῦν τὴν ἡσυχία χωρὶς φρόνησι καὶ σύστημα, νὰ ποιὰ εἶναι ἡ πτωχεία τοῦ πλούτου (5): Αὔξησις τῆς ὀργῆς, ἀποθήκευσις τῆς μνησικακίας, μείωσις τῆς ἀγάπης, ἀπόκτησις τῆς ὑπερηφανείας, καὶ κάτι ἄλλο ποὺ τὸ ἀποσιωπῶ (6).

7. Ἐπειδὴ ἐφθάσαμε στὸ σημεῖο αὐτὸ τοῦ λόγου, εἶναι ἀνάγκη νὰ ὁμιλήσωμε τώρα καὶ γι᾿ αὐτοὺς ποὺ ζοῦν ὡς ὑποτακτικοί. Ἄλλωστε ὁ λόγος μας ἀπευθύνεται κυρίως πρὸς αὐτούς. Ἐκείνων λοιπὸν ποὺ ἔχουν συζευχθῆ «νομίμως καὶ ἀμοιχεύτως καὶ ἀμολύντως» τὴν σεμνὴ καὶ εὐπρεπῆ ὑποταγή, σημάδια σύμφωνα μὲ τοὺς θεοφόρους Πατέρας εἶναι τὰ ἑπόμενα, τὰ ὁποῖα βεβαίως τελειοποιοῦνται στὸν καιρό τους, πλὴν ὅμως καθημερινῶς παρουσιάζουν συνεχῆ αὔξησι καὶ πρόοδο:

Αὔξησις τῆς πρώτης ταπεινώσεως ποὺ ἔδειχναν ὡς ἀρχάριοι, μείωσις τοῦ θυμοῦ -πῶς νὰ μὴ μειωθῇ, ἐφ᾿ ὅσον ἀδειάζει ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὴν χολὴ καὶ τὴν πικρία τοῦ κακοῦ;- ἔλλειψις τοῦ πνευματικοῦ σκοτισμοῦ, πρόοδος στὴν ἀγάπη, ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὰ πάθη, λύτρωσις ἀπὸ τὸ μίσος, μείωσις τῆς λαγνείας, προερχομένη ἀπὸ τὸν αὐστηρὸ ἔλεγχο, ἄγνοια τῆς ἀκηδίας, αὔξησις τοῦ ζήλου, ἀγάπη πρὸς τὴν εὐσπλαγχνία καὶ τέλος ἀποξένωσις ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια – κατόρθωμα ποὺ ὅλοι εὔχονται νὰ τὸ ἀποκτήσουν, ὀλίγοι ὅμως τὸ ἀποκτοῦν. Ὅταν μία πηγὴ στερῆται ὕδατος, δὲν ἁρμόζει νὰ ὀνομάζεται πηγή. Καὶ αὐτὸ ποὺ θέλω νὰ εἰπῶ ἐν συνεχείᾳ τὸ καταλαβαίνουν ὅσοι διαθέτουν νοῦ. (Ὅποιος δηλαδὴ δὲν ἔχει αὐτιά, ματαίως ὀνομάζεται ὑποτακτικός).

8. Ἡ ὕπανδρος κόρη, ποὺ δὲν ἐφύλαξε καθαρὴ τὴν κοίτη τοῦ ἀνδρός της, ἐμόλυνε τὸ σῶμα της, ἐνῷ ἡ ψυχὴ ποὺ δὲν ἐτήρησε τὶς ὑποσχέσεις της ἐμόλυνε τὸ πνεῦμα της. Καὶ στὴν πρώτη ἔρχονται σὰν συνέπειες: ἡ κατηγορία, τὸ μίσος, τὰ κτυπήματα, καὶ -τὸ χειρότερο ἀπ᾿ ὅλα- ὁ χωρισμὸς ἀπὸ τὸν ἄνδρα της. Ἐνῷ στὴν δευτέρα: μολυσμοί, λήθη τοῦ θανάτου, ἀπληστία τῆς κοιλίας, ἀκράτεια τῶν ὀφθαλμῶν, πρόοδος στὴν κενοδοξία, ἀχόρταγος ὕπνος, σκληροκαρδία, ἀναισθησία, συσσώρευσις πονηρῶν λογισμῶν, αὔξησις τῶν συγκαταθέσεων πρὸς αὐτούς, αἰχμαλωσία τῆς καρδίας, δημιουργία ταραχῶν, ἀνυπακοή, ἀντιλογία, ἀπιστία, ἀπληροφόρητος καρδία, πολυλογία, προσπάθεια καὶ -τὸ χειρότερο ἀπ᾿ ὅλα- ἡ παρρησία, καὶ τὸ ἀκόμα χειρότερο καὶ πιὸ ἀξιολύπητο ἡ ἀκατάνυκτος καρδία, τὴν ὁποία, ἂν δὲν προσέξη κανείς, διαδέχεται ἡ ἀναλγησία ποὺ εἶναι μητέρα τῶν δαιμόνων καὶ τῶν πτώσεων.

9. Τοὺς ἡσυχαστὰς τοὺς πολεμοῦν οἱ πέντε, ἐνῷ τοὺς ὑποτακτικοὺς οἱ τρεῖς μόνο ἀπὸ τοὺς ὀκτώ (7). Ἐκεῖνος ποὺ ἀσκεῖ τὴν ἡσυχία καὶ πολεμεῖ ἀκόμη ἐναντίον τῆς ἀκηδίας ζημιώνεται πολύ, διότι τὸν χρόνο τῆς προσευχῆς καὶ τῆς θεωρίας τὸν ξοδεύει στὸν ἀγώνα κατὰ τῶν μεθοδειῶν καὶ ἐπιθέσεών της.

10. Κάποτε, ἐνῷ μὲ εἶχε κυριεύσει ἡ ῥᾳθυμία καὶ σχεδὸν ἐσκεπτόμουν νὰ ἐγκαταλείψω τὸ κελλί μου, μὲ ἐπισκέφθηκαν μερικοὶ ἄνδρες καὶ μὲ ἐμακάρισαν ἀρκετὰ ὡς ἡσυχαστή. Ὁ λογισμὸς τότε τῆς ῥᾳθυμίας ἀνεχώρησε παρευθὺς διωγμένος ἀπὸ τὴν κενοδοξία. Καὶ ἐθαύμασα πῶς ὁ τρίβολος αὐτὸς δαίμων ἀντιμάχεται ὅλα τὰ ἄλλα πονηρὰ πνεύματα!

11. Νὰ παρατηρῆς κάθε ὥρα τοὺς ῥαπισμοὺς τῆς συζύγου σου, δηλαδὴ τῆς σαρκός σου, καὶ τοὺς παραρριπισμοὺς (8) καὶ τὶς διαθέσεις καὶ τὶς ἐπιθυμίες, καὶ πῶς καὶ πρὸς τὰ ποῦ κλίνει. Ὅποιος ἀπέκτησε μὲ τὴν χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γαλήνη, ἐκεῖνος δὲν ἀγνοεῖ τὸ ζήτημα.

12. Τὸ ἀρχικὸ καὶ πρῶτο ἔργο τῆς ἡσυχαστικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀμεριμνία γιὰ ὅλα τὰ πράγματα, καὶ τὰ σημαντικὰ καὶ τὰ ἀσήμαντα, διότι ὅποιος ἀνοίξη θύρα στὰ πρῶτα, θὰ ἀρχίση ὁπωσδήποτε νὰ ἀσχολῆται καὶ μὲ τὰ δεύτερα. Δεύτερο ἔργο τῆς ἡσυχαστικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀκούραστη προσευχή. Καὶ τρίτο, ἡ ἄσυλος ἐργασία τῆς καρδίας, (τὸ νὰ μὴ βλάπτεται δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς περισπασμοὺς ἢ τοὺς δαίμονας). Εἶναι φύσει ἀδύνατον σ᾿ αὐτὸν ποὺ δὲν ἔμαθε γράμματα, νὰ διαβάζη τὰ βιβλία. Περισσότερο ὅμως ἀδύνατον εἶναι σὲ ὅσους ἡσυχαστὰς δὲν ἀπέκτησαν τὸ πρῶτο, νὰ ἀσκήσουν ὀρθὰ τὰ δυὸ ἄλλα.

13. Ἐνῷ κάποτε ἀσκοῦσα τὴν μεσαία ἐργασία, (δηλαδὴ τὴν συνεχῆ προσευχή), εὑρέθηκα ἀνάμεσα στοὺς μεσαίους, (δηλαδὴ στοὺς Ἀγγέλους, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων) (9). Καὶ ἕνας Ἄγγελος μὲ διεφώτιζε ὅ,τι ἐδιψοῦσα νὰ μάθω, ἀλλὰ πάλι εἶχα τὶς ἴδιες ἀπορίες. Ζητοῦσα νὰ μάθω πῶς ἦταν ὁ Ἄρχων, (ὁ Χριστὸς δηλαδή), πρὸς τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του, ἀλλὰ δὲν μποροῦσε νὰ μοῦ τὸ διδάξη, διότι οὔτε τοῦ ἐπετρεπόταν. Τὸν παρακαλοῦσα πάλι νὰ μοῦ εἰπῆ, πῶς καὶ σὲ ποιὰ μορφὴ εὑρίσκεται τώρα. Καὶ μοῦ ἀπαντοῦσε: «Μὲ τὴν ἴδια μορφὴ (τὴν θεανθρώπινη), ἀλλ᾿ ὄχι μὲ τὴν ἴδια φθαρτὴ ἀνθρώπινη σάρκα». Ἐγὼ πάλι τὸν ἐρωτοῦσα: «Τί σημαίνει ἡ δεξιὰ τοῦ Αἰτίου, (τοῦ Πατρὸς δηλαδή), στάσις καὶ καθέδρα τοῦ Χριστοῦ;» «Εἶναι ἀδύνατον, μοῦ ἀπαντοῦσε, νὰ διδαχθῇ ἀκοὴ ἀνθρώπου αὐτὰ τὰ μυστήρια». Καὶ ἐγὼ τὴν ὥρα αὐτὴ τοῦ εἶπα νὰ μὲ ὁδηγήση ἐκεῖ ὅπου μὲ εἵλκυε ὁ πόθος μου (10). «Δὲν ἔφθασε ἀκόμη ἡ ὥρα, μοῦ εἶπε, διότι στερεῖσαι τὸ πῦρ τῆς ἀφθαρσίας (τὸ ὁποῖο, ἐννοεῖται, θὰ ἀποκτήσης στὴν ἄλλη ζωή)». Ὅλα αὐτὰ ποὺ ἀνέφερα, ἂν τὰ ἔζησα μαζὶ μὲ τὸ χῶμα, (τὸ σῶμα δηλαδή), δὲν γνωρίζω· ἂν πάλι χωρὶς τὸ χῶμα, δὲν μπορῶ τίποτε νὰ εἰπῶ.

14. Εἶναι πολὺ δύσκολο νὰ ἀποτινάξη κανεὶς τὸν μεσημβρινὸ ὕπνο, καὶ μάλιστα τὴν θερινὴ περίοδο. Τόσο ἴσως μόνο ἂς μὴ ἀφίνη ὁ ἡσυχαστὴς τὸ ἐργόχειρο.

15. Ἀντελήφθηκα τὸν δαίμονα τῆς ἀκηδίας νὰ προπαρασκευάζη καὶ νὰ προετοιμάζη τὸν δρόμο στὸν δαίμονα τῆς πορνείας. Ἀφοῦ δηλαδὴ δημιουργήση χαύνωσι στὸ σῶμα καὶ τὸ βυθίση στὸν ὕπνο, ἔρχεται ὁ δαίμων τῆς πορνείας καὶ μολύνει τόσο ἔντονα τὸν ἡσυχαστή, μὲ τόσο ζωντανὲς φαντασίες, σὰν νὰ ἦταν ξυπνημένος. Ἐὰν ἀντισταθῆς γενναῖα στοὺς δαίμονας αὐτούς, ὁπωσδήποτε θὰ σὲ πολεμήσουν σκληρά. Καὶ τοῦτο, γιὰ νὰ σὲ πείσουν ὅτι δὲν κερδίζεις τίποτε, καὶ ἔτσι νὰ παύσης νὰ ἀγωνίζεσαι. Τίποτε ἄλλο ὅμως δὲν φανερώνει τὴν ἥττα τῶν δαιμόνων, ὅσο ὁ σκληρὸς πόλεμος ποὺ κάνουν ἐναντίον μας.

16. Ὅταν ἐξέρχεσαι ἀπὸ τὸ κελλί σου, φύλαγε καλὰ ὅσα ἔχεις συναθροίσει. Διότι, ὅταν ἀνοίγη ἡ πόρτα, τὰ κλεισμένα πτηνὰ πετοῦν· ὁπότε δὲν θὰ προέλθη κανένα ὄφελος ἀπὸ τὴν ἡσυχία.

17. Μία μικρὴ τρίχα ἀναστατώνει τὸν ὀφθαλμό, καὶ μία μικρὴ φροντίδα ἐξαφανίζει τὴν ἡσυχία. Διότι ἡσυχία σημαίνει ἀπόθεσις σκέψεων καὶ ἀπάρνησις σπουδαίων καὶ ἀναγκαίων φροντίδων.

18. Ὅποιος κατέκτησε ἀληθινὰ τὴν ἡσυχία, δὲν θὰ φροντίση πλέον γιὰ τὶς ὑλικές του ἀνάγκες, διότι πιστεύει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀψευδὴς στὶς ὑποσχέσεις Του.

19. Ὅποιος ἐπιθυμεῖ νὰ παρουσιάζη καθαρὸ τὸν νοῦ του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ συγχρόνως ταράζεται ἀπὸ διάφορες φροντίδες, ὁμοιάζει μὲ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει σφικτὰ δεμένα τὰ πόδια του, καὶ προσπαθεῖ νὰ βαδίζη γοργά.

20. Εἶναι σπάνιοι ἐκεῖνοι ποὺ ἐσπούδασαν καὶ ἐγνώρισαν πλήρως τὴν κατὰ κόσμον σοφία. Ἐγὼ νομίζω ὅτι εἶναι σπανιώτεροι ἐκεῖνοι ποὺ κατέχουν τὴν κατὰ Θεὸν ἡσυχαστικὴ φιλοσοφία. Ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἐγνώρισε ἀκόμη τὸν Θεόν, εἶναι ἀκατάλληλος γιὰ τὴν ἡσυχία καὶ ἐκτεθειμένος σὲ πολλοὺς κινδύνους. Αὐτοὺς ποὺ εἶναι ἄπειροί τους ἀποπνίγει ἡ ἡσυχία, διότι, ἐφ᾿ ὅσον δὲν ἔχουν γευθῆ τὸν Θεόν, ξοδεύουν τὸν καιρό τους σὲ αἰχμαλωσίες, σὲ κλοπὲς (ἀπὸ τὸν διάβολο), σὲ ἀκηδίες καὶ ρεμβασμούς.

21. Ὅποιος ἐγεύθηκε ὀλίγο τὸ κάλλος τῆς προσευχῆς, θὰ φύγῃ μακρυὰ ἀπὸ τὰ πλήθη τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ὁ ἄγριος ὄνος. Διότι ποιὸς ἄλλος ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὴν ἀπήλλαξε τὸν ἄγριον ὄνο ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη συναναστροφή; (πρβλ. Ἰὼβ λθ´ 5).

22. Ὅποιος περιφέρει ἐπάνω του τὰ πάθη καὶ ζῆ στὴν ἔρημο μὲ αὐτὰ ἀσχολεῖται καὶ αὐτὰ προσέχει, ὅπως μοῦ εἶπε καὶ μοῦ τὰ ἐδίδαξε κάποιος ἅγιος γέροντας -ἐννοῶ τὸν Γεώργιο τὸν Ἀρσιλαΐτη (11), ποὺ καὶ ἡ τιμιότης σου δὲν ἀγνοεῖ.

Αὐτὸς κάποτε ἐδίδασκε καὶ ποδηγετοῦσε μία ἀπρόκοφτη ψυχὴ στὴν ἡσυχαστικὴ ζωή. «Παρετήρησα -μοῦ ἔλεγε- ὅτι τὸ πρωὶ τὴν ἐπισκέπτονταν οἱ δαίμονες τῆς κενοδοξίας καὶ τῆς αἰσχρᾶς ἐπιθυμίας. Τὸ μεσημέρι, οἱ δαίμονες τῆς ἀκηδίας, τῆς λύπης καὶ τῆς ὀργῆς. Καὶ τὸ βράδυ, οἱ φιλόκοπροι καὶ τυραννικοὶ δαίμονες τῆς ἀθλίας κοιλίας».

23. Ἕνας ὑποτακτικὸς ποὺ εἶναι πτωχὸς καὶ ἀκτήμων, εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ ἕναν ἡσυχαστὴ ποὺ περισπᾶται σὲ ὑλικὲς μέριμνες.

24. Ἐκεῖνος ποὺ ἀσκεῖ τὴν ἡσυχία μὲ ἐπίγνωσι καὶ δὲν βλέπει τὸ καθημερινό της κέρδος ἢ δὲν ἔγινε πραγματικὸς ἡσυχαστὴς ἢ κλέπτεται ἀπὸ τὴν οἴησι.

25. Ἡσυχία σημαίνει ἀκατάπαυση λατρεία τοῦ Θεοῦ καὶ παράστασις ἐνώπιόν Του.

26. Ἂς ἑνωθῇ ἡ μνήμη τοῦ Ἰησοῦ μὲ τὴν ἀναπνοή σου, καὶ τότε θὰ γνωρίσης τὴν ὠφέλεια τῆς ἡσυχίας.

27. Πτῶσις γιὰ τὸν ὑποτακτικὸ εἶναι ἡ ἐπιτέλεσις τοῦ ἰδίου θελήματος, ἐνῷ γιὰ τὸν ἡσυχαστὴ ἡ ἀπομάκρυνσις ἀπὸ τὴν προσευχή.

28. Ἐὰν χαίρεσαι γιὰ τὶς ἐπισκέψεις ποὺ ἔχεις στὸ κελλί σου, γνώριζε τότε ὅτι ἔχεις ἀφιερωμένο τὸν καιρό σου στὴν ἀκηδία μόνο καὶ ὄχι στὸν Θεόν.

29. Ὑπόδειγμα τῆς προσευχῆς ἂς σοῦ εἶναι ἐκείνη ἡ χήρα ποὺ τὴν ἀδικοῦσε ὁ ἀντίδικός της (πρβλ. Λουκ. ιη´ 3). Καὶ πρότυπο τῆς ἡσυχίας ὁ μέγας καὶ ἰσάγγελος ἡσυχαστὴς Ἀρσένιος. Ἐσὺ ποὺ εὑρίσκεσαι στὴν μοναξιά, νὰ ἐνθυμῆσαι τὴν ζωὴ καὶ τοὺς τρόπους τοῦ μεγάλου τούτου ἡσυχαστοῦ. Καὶ πρόσεξε ὅτι πολλὲς φορὲς ἔδιωξε μερικοὺς ἐπισκέπτας, γιὰ νὰ μὴ χάση τὸ μεγαλύτερο.

30. Ἀντελήφθηκα ὅτι οἱ δαίμονες πείθουν αὐτοὺς ποὺ περιοδεύουν ἄσκοπα, νὰ ἐπισκέπτωνται συχνότερα τοὺς πραγματικοὺς ἡσυχαστάς, γιὰ νὰ κατορθώσουν νὰ τοὺς ἐμποδίσουν ἔστω καὶ λίγο ἀπὸ τὸ ἔργο τους. Αὐτοὺς νὰ τοὺς ἐπισημαίνεις, ἀγαπητέ μου, καὶ νὰ μὴ διστάζης χάριν τῆς εὐσεβείας νὰ λυπῆς τοὺς ρᾳθύμους. Ἴσως ἀπὸ τὴν λύπη αὐτὴ νὰ σταματήσουν τὶς ἄσκοπες περιοδείες. Πρόσεξε ὅμως καλὰ μήπως, χάριν τοῦ σκοποῦ ποὺ ἀναφέραμε, λυπήσης ἄδικα καμμία ψυχὴ ποὺ διψᾶ καὶ ἔρχεται κοντὰ νὰ ἀντλήση νερό. Σὲ κάθε πράγμα σοῦ χρειάζεται ὁ λύχνος (τῆς διακρίσεως).

31. Οἱ ἡσυχασταὶ ἢ μᾶλλον ὅλοι οἱ μοναχοὶ πρέπει νὰ ζοῦν μὲ συνείδησι καὶ ἐσωτερικὴ συναίσθησι. Ἐκεῖνος ποὺ τρέχει (στὸν πνευματικὸ δρόμο) μὲ πραγματικὴ ἐπίγνωσι, προσπαθεῖ νὰ συμμορφώνωνται ὅλα -καὶ οἱ ἐνέργειες καὶ τὰ λόγια καὶ οἱ σκέψεις καὶ τὰ διαβήματα καὶ οἱ κινήσεις- σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου. Αὐτὸς ἀγωνίζεται μὲ πραγματικὴ συναίσθησι καὶ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου. Ἐὰν ὅμως κλέπτεται σ᾿ αὐτὰ τὰ σημεῖα, τότε δὲν ἄρχισε ἀκόμη νὰ ζῆ ἐνάρετα.

32. «Θὰ γνωρίσω -λέγει κάποιος- μὲ τὸν ἦχο τοῦ ψαλτηρίου τὸ πρόβλημά μου καὶ τὸ θέλημά μου» (πρβλ. Ψαλμ. μη´ 5), διότι ἦταν ἀκόμη ἐλλιπὴς ἡ διάκρισις. Ἐγὼ ὅμως λέγω ὅτι θὰ ἀναφέρω στὸν Θεὸν μὲ τὴν προσευχὴ τὸ θέλημά μου, καὶ ἀπὸ ἐκεῖ θὰ περιμένω τὴν πληροφορία.

33. Ἡ πίστις εἶναι τὸ πτερὸ τῆς προσευχῆς. Ἐὰν δὲν τὸ ἔχῃ, «πάλιν εἰς κόλπον μου ἀποστραφήσεται» (Ψαλμ. λδ´ 13). Ἡ πίστις εἶναι ἡ ἀδίστακτη στάσις τῆς ψυχῆς, ποὺ δὲν κλονίζεται ἀπὸ καμμία ἐναντιότητα. Πιστὸς εἶναι, ὄχι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὴν γνώμη ὅτι ὅλα εἶναι δυνατὰ στὸν Θεόν, ἀλλὰ ἐκεῖνος ποὺ πιστεύει ὅτι θὰ τὰ ἐπιτύχῃ ὅλα (ὅσα ζητεῖ ἀπὸ τὸν Θεόν).

34. Ἡ πίστις εἶναι αὐτὴ ποὺ μᾶς προξενεῖ τὰ ἀνέλπιστα, καὶ τοῦτο μᾶς τὸ ἀπέδειξε ὁ λῃστής. Μητέρα τῆς πίστεως εἶναι ὁ μόχθος καὶ ἡ εὐθεία καρδία. Ἡ μία τὴν κάνει ἀδίστακτη καὶ ὁ ἄλλος, (ὁ μόχθος), τὴν δημιουργεῖ. Ἡ πίστις εἶναι ἡ μητέρα τῶν ἡσυχαστῶν, διότι, ἂν δὲν πιστεύσῃ κανεὶς προηγουμένως, πῶς θὰ ἀρχίσῃ τὴν ἡσυχαστικὴ ζωή;

35. Ἐκεῖνος ποὺ ἐδέθηκε καὶ ἐκλείσθηκε στὸ δεσμωτήριο, φοβεῖται ὅτι θὰ δικασθῇ καὶ θὰ τιμωρηθῇ. Καὶ αὐτὸς ποὺ ἡσυχάζει στὸ κελλί του, δημιουργεῖ μέσα του τὸν φόβο τοῦ Κυρίου. Δὲν φοβεῖται τὸ δικαστήριο ὁ πρῶτος τόσο, ὅσο ὁ δεύτερος τὸ βῆμα τοῦ Κριτοῦ. Ὦ θαυμάσιε, στὴν ἡσυχία σου πρέπει νὰ ἔχης πολὺ φόβο, διότι τίποτε δὲν κατορθώνει νὰ ἐκδιώκῃ τόσο πολὺ τὴν ἀκηδία.

36. Ὁ ἔνοχος κοιτάζει συνεχῶς πότε θὰ ἔλθῃ στὴν φυλακὴ ὁ κριτής. Καὶ ὁ πραγματικὸς ἐργάτης τῆς ἡσυχίας κοιτάζει πότε θὰ ἔλθη ὁ Ἄγγελος (ποὺ τὸν ἀναγκάση νὰ ἐξέλθη ἀπὸ τὸ δεσμωτήριο τοῦ σώματος). Ὁ πρῶτος φέρει ὡς δεσμὰ τὸ φορτίο τῆς λύπης, καὶ ὁ δεύτερος τὴν πηγὴ τῶν δακρύων.

37. Ἐὰν ἀποκτήσῃς τὴν ράβδο τῆς ὑπομονῆς, θὰ σταματήσουν γρήγορα οἱ κύνες τὰ ἀναιδῆ γαυγίσματά τους. Ὑπομονὴ σημαίνει κόπος καὶ ἀγώνας τῆς ψυχῆς ποὺ δὲν θραύεται καὶ δὲν σαλεύεται διόλου ἀπὸ εὔλογα ἢ ἄλογα κτυπήματα καὶ πλήγματα. Ὑπομονὴ σημαίνει ἀποφασιστικὴ ἀναμονὴ καθημερινῶν θλίψεων. Ὑπομονητικὸς σημαίνει ἀγωνιστὴς ποὺ δὲν πίπτει, καὶ ποὺ μὲ τὶς πτώσεις ἀκόμη (ποὺ ὑπέστη) δημιουργεῖ τὴν νίκη. Ὑπομονὴ σημαίνει ἐκκοπὴ τῶν (ἁμαρτωλῶν) προφάσεων καὶ προσοχὴ ἐπὶ τοῦ ἑαυτοῦ σου.

38. Ὁ ἐργάτης τῆς ἀρετῆς δὲν ἔχει ἀνάγκη τόσο ἀπὸ τροφή, ὅσο ἀπὸ ὑπομονή. Διότι, ἐὰν τοῦ λείπῃ ἡ πρώτη, θὰ λάβῃ στέφανο. Ἂν ὅμως τοῦ λείπῃ ἡ Δευτέρα, τὸν περιμένει ὄλεθρος.

39. Ὁ ὑπομονητικὸς ἄνδρας ἀπέθανε πρὶν τὸν θέσουν στὸ μνῆμα, διότι ἔκανε μνῆμα τὸ κελλί του. Τὴν ὑπομονὴ τὴν ἐγέννησε ἡ ἐλπίδα καὶ τὸ πένθος, διότι ὅποιος στερεῖται αὐτὰ τὰ δυό, γίνεται δοῦλος τῆς ἀκηδίας.

40. Πρέπει νὰ γνωρίζῃ ὁ παλαιστὴς τοῦ Χριστοῦ, ποιοὺς ἐχθροὺς θὰ τοὺς καταδιώκῃ ἀπὸ μακρυά, καὶ ποιοὺς θὰ ἀφίνῃ νὰ παλαίουν μαζί του σῶμα πρὸς σῶμα. Ἄλλες φορὲς ἡ πάλη προξένησε στέφανο, καὶ ἄλλες φορὲς ἡ ἀποφυγή της ἔκανε τοὺς παλαιστὰς ἀδοκίμους. Αὐτὰ ὅμως δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ διδαχθοῦν μὲ λόγια, διότι δὲν γινόμαστε ὅλοι ὅμοιοι στὰ ἴδια ζητήματα καὶ μὲ τὸν ἴδιο τρόπο.

41. Πρόσεχε ἄγρυπνα ἕναν δαίμονα, διότι καὶ αὐτὸς σὲ πολεμεῖ ἀκατάπαυστα, καὶ ὅταν ἵστασαι καὶ ὅταν μετακινῆσαι καὶ ὅταν κάθεσαι καὶ ὅταν κινῆσαι καὶ ὅταν πέφτῃς στὸ κρεββάτι καὶ ὅταν προσεύχεσαι καὶ ὅταν κοιμᾶσαι (12).

42. Μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἀκολουθοῦν τὸν δρόμο τῆς ἡσυχίας, ἀσχολοῦνται συνεχῶς μὲ τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ λόγου: «Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διαπαντός» (Ψαλμ. ιε´ 8). Διότι δὲν εἶναι ἑνὸς μόνο εἴδους ὅλοι οἱ ἄρτοι τῆς πνευματικῆς τροφῆς τοῦ οὐρανίου σίτου. Ἄλλοι ἀσχολοῦνται μὲ τό: «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν» (Λουκ. κα´ 19). Ἄλλοι μὲ τό: «Γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε» (Ματθ. κς´ 41). Ἄλλοι μὲ τό: «Ἑτοίμαζε εἰς τὴν ἔξοδόν σου τὰ ἔργα σου» (Παρ. κδ´ 27). Ἄλλοι μὲ τό: «Ἐταπεινώθην καὶ ἔσωσέ με» (Ψαλμ. ριδ´ 6). Μερικοί μὲ τό: «Οὐκ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν» (Ῥωμ. η´ 18). Μερικοὶ σκέπτονται συνεχῶς τό: «Μήποτε ἁρπάση, καὶ οὗ μὴ ᾗ ὁ ρυόμενος» (Ψαλμ. μθ´ 22). Ὅλοι βεβαίως τρέχουν, ἕνας ὅμως ἀπὸ αὐτοὺς παίρνει τὸ βραβεῖο ἀκόπως (13).

43. Ὅποιος ἔχει προοδεύσει, ὄχι μόνο ὅταν εἶναι ξύπνιος, ἀλλὰ καὶ ὅταν κοιμᾶται, ἐργάζεται. Ἔτσι μερικοὶ καὶ στὸν ὕπνο ἐξευτελίζουν τοὺς δαίμονας ποὺ ἔρχονται νὰ τοὺς πειράξουν, καὶ τὰ ἀκόλαστα γύναια (ποὺ ἐμφανίζονται στὰ ὄνειρά τους) τὰ συμβουλεύουν νὰ σωφρονισθοῦν.

44. Μὴ κάθεσαι καὶ ἀναμένης τοὺς διαφόρους ἐπισκέπτες καὶ μὴ κάνης καμμία προπαρασκευή, διότι ὅλη ἡ κατάστασις τῆς ἡσυχίας εἶναι ἁπλὴ καὶ ἐλευθέρα ἀπὸ δεσμεύσεις.

45. Κανεὶς ἀπὸ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ οἰκοδομήσουν ἕναν πύργο ἢ ἕνα ἡσυχαστικὸ κελλὶ δὲν ἀρχίζει τὸ ἔργο του, πρὶν καθήσῃ καὶ ὑπολογίσῃ ἢ ἐρευνήσῃ μὲ τὴν προσευχή, ἐὰν ἔχῃ τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴν ὁλοκλήρωσι τοῦ ἔργου. Καὶ τοῦτο, μήπως μετὰ τὴν κατάθεσι τοῦ θεμελίου γίνη περίγελως στοὺς ἐχθρούς του καὶ ἐμπόδιο στοὺς ἄλλους ἐργάτες, (ἐφ᾿ ὅσον δὲν θὰ ἀποτελειώσῃ τὸ ἔργο του) (πρβλ. Λουκ. ιδ´ 28).

46. Πρόσεξε καλὰ τὴν γλυκύτητα ποὺ ἔρχεται (στὴν ψυχή σου), μήπως ἔχει δολίως παρασκευασθῆ ἀπὸ πικροὺς ἢ μᾶλλον ἐπιβούλους ἰατρούς.

47. Τὴν νύκτα τὸν περισσότερο χρόνο νὰ τὸν ἀφιερώνης στὴν προσευχὴ καὶ τὸν ὀλιγώτερο στὴν ψαλμῳδία. Τὴν ἡμέρα, ἀνάλογα μὲ τὶς δυνάμεις σου. Δὲν εἶναι ὀλίγος ὁ φωτισμὸς καὶ ἡ συγκέντρωσις τοῦ νοῦ ποὺ χαρίζει ἡ ἀνάγνωσις, ἐφ᾿ ὅσον πρόκειται γιὰ λόγια του Ἁγίου Πνεύματος, τὰ ὁποῖα ὁπωσδήποτε καθοδηγοῦν καὶ διορθώνουν ὅσους τὰ μελετοῦν. Σὰν ἐργάτης καὶ ἀγωνιστὴς ποὺ εἶσαι, νὰ προτιμᾶς πρακτικὰ ἀναγνώσματα, διότι ἡ ἐφαρμογὴ αὐτῶν καθιστᾶ περιττὲς τὶς ἄλλες ἀναγνώσεις.

48. Νὰ ἐπιζητῇς νὰ φωτίζεσαι ἐπάνω στοὺς λόγους τῆς Γραφῆς, ποὺ εἶναι λόγοι πνευματικῆς ὑγείας, μὲ τοὺς κόπους κυρίως παρὰ μὲ τὰ βιβλία. Μὴ μελετᾶς βιβλία ποὺ περιέχουν ἰδέες βαθύτερες καὶ ἀλληγορικές, πρὶν ἀποκτήσης τὴν ἀπαραίτητη πνευματικὴ δύναμι. Διότι πρόκειται γιὰ σκοτεινοὺς λόγους, οἱ ὁποῖοι σκοτίζουν τοὺς ἀδυνάτους.

49. Πολλὲς φορὲς ἕνα ποτήρι ἐφανέρωσε τὴν ποιότητα τοῦ οἴνου. Ὁμοίως καὶ ἕνας λόγος ἡσυχαστοῦ, σὲ ἐκείνους ποὺ διαθέτουν αἰσθητήρια, ἐφανέρωσε ὅλη τὴν ἐσωτερική του ἐργασία καὶ κατάστασι.

50. Νὰ ἔχῃς πάντοτε τὸν ὀφθαλμὸ τῆς ψυχῆς σου προσηλωμένο στὴν οἴηση καὶ νὰ τὴν ἐπιτηρῆς. Διότι καμμία ἄλλη κλοπὴ (τοῦ πνευματικοῦ πλούτου) δὲν εἶναι χειρότερη ἀπὸ τὴν ἰδική της κλοπή.

51. Ἐξερχόμενος ἀπὸ τὸ κελλί σου νὰ κάνης οἰκονομία στὴν χρῆσι τῆς γλώσσης, διότι αὐτὴ γνωρίζει νὰ διασκορπίζη γρήγορα πολλοὺς καμάτους.

52. Νὰ ζῆς σὲ κατάστασι ἀπεριεργείας, διότι εἶναι ἱκανὴ ἡ περιέργεια νὰ μολύνη τὴν ἡσυχία, ὅσο τίποτε ἄλλο.

53. Στοὺς ἐπισκέπτας νὰ παραθέτης μόνο ὅ,τι τοὺς εἶναι ἀναγκαῖο, εἴτε στὸ σῶμα εἴτε στὴν ψυχή. Ἂν τυχὸν εἶναι σοφώτεροι ἀπὸ ἐμᾶς, ἂς δείξωμε μὲ τὴν σιωπή μας τὴν σοφία μας. Ἂν ὅμως εὑρίσκωνται στὸ ἴδιο ἀδελφικὸ ἐπίπεδο, τότε ἂς ἀνοίξωμε ὀλίγο τὴν θύρα τοῦ λόγου. Καλύτερο ὅμως εἶναι νὰ τοὺς θεωροῦμε ὅλους ἀνωτέρους μας.

54. Ἤθελα νὰ ἀπαγορεύσω τελείως τὸ ἐργόχειρο καὶ τὴν ἀπασχόλησι στὶς συνάξεις σὲ ὅσους εὑρίσκονται σὲ νηπιακὴ ἀκόμη πνευματικὴ κατάστασι. Ἀλλὰ μὲ συγκράτησε τὸ παράδειγμα ἐκείνου, ποὺ ὅλη τὴν νύκτα ἐβάσταζε ἄμμο στὸ ἔνδυμά του, (γιὰ νὰ συνηθίσῃ νὰ ἀγρυπνῇ) (14).

55. Καθὼς εἶναι ἀντίθετες οἱ διατυπώσεις τοῦ δόγματος τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας τοῦ Ἑνὸς τῆς Πανυμνήτου Τριάδος, πρὸς τὶς διατυπώσεις τοῦ δόγματος αὐτῆς τῆς Ἁγίας καὶ Ἀκτίστου καὶ Προσκυνητὴς Τριάδος -ὅσα ἀναφέρονται στὴν Τριάδα σὲ πληθυντικὸ ἀριθμό, στὸν Χριστὸ τίθενται σὲ ἑνικὸ καὶ ὅσα ἀναφέρονται στὴν Τριάδα σὲ ἑνικὸ ἀριθμό, στὸν Χριστὸ τίθενται σὲ πληθυντικό (15)- κατὰ παρόμοιο τρόπο ἄλλες εἶναι οἱ ἀσχολίες ποὺ ἁρμόζουν στὴν ζωὴ τῆς ἡσυχίας καὶ ἄλλες στὴν ζωὴ τῆς ὑπακοῆς.

56. Ὁ θεῖος Ἀπόστολος λέγει: «Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου»; (Ρωμ. ια´ 34). Καὶ ἐγὼ θὰ εἰπῶ: «Ποιὸς ἐγνώρισε τὸν νοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡσυχαστοῦ ποὺ ἀσκεῖ τὴν ἡσυχία πραγματικά, καὶ μὲ τὸ σῶμα καὶ μὲ τὸ πνεῦμα»;

σχὺς τοῦ βασιλέως εἶναι ὁ ὑλικὸς πλοῦτος καὶ τὸ πλῆθος (τῶν ὑπηκόων). Ἰσχὺς τοῦ ἡσυχαστοῦ εἶναι τὸ πλῆθος τῆς προσευχῆς.

--------

3. Οἱ Ταβεννησιῶτες ἀντιπροσωπεύουν τὴν κοινοβιακὴ καὶ οἱ Σκητιῶτες τὴν ἡσυχαστικὴ ζωὴ τοῦ Αἰγυπτιακοῦ μοναχισμοῦ.

4.  Οἱ πρῶτοι εἶναι οἱ ἀρχάριοι στὴν ἡσυχαστικὴ ζωή, οἱ δεύτεροι οἱ προχωρημένοι καὶ οἱ τρίτοι οἱ τέλειοι καὶ «θεωρητικοί». Οἱ τρίτοι εὑρίσκονται στὴν κορυφὴ τῆς τριβαθμίου αὐτῆς κλίμακος καὶ διαφέρουν κατὰ πολὺ ἀπὸ τοὺς προηγουμένους, διότι ἁρπάζονται συνεχῶς σὲ ἱερὲς θεωρίες καὶ δὲν ἀσχολοῦνται πλέον μὲ τὴν ψαλμωδία καὶ τὸ ἐργόχειρο.

5. Δηλαδὴ ἡ πτωχεία τῆς ἀρετῆς μέσα στὸν πλοῦτο τῆς κακίας.

6. Πρόκειται μᾶλλον γιὰ τὴν διασάλευσι τῶν φρενῶν, τὴν διανοητικὴ παράκρουσι. Πιθανὸν ὅμως νὰ πρόκειται γιὰ τὴν σαρκικὴ πτῶσι ἢ γιὰ τὴν κατακυρίευση ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς βλασφημίας.

7. Δηλαδὴ ἀπὸ τοὺς ὀκτὼ πονηροὺς λογισμούς, τοὺς ἡσυχαστὰς τοὺς πολεμοῦν οἱ ἑξῆς πέντε: τῆς ἀκηδίας (κατὰ πρῶτο λόγο), τῆς κενοδοξίας, τῆς ὑπερηφανείας, τῆς λύπης καὶ τῆς φιλαργυρίας. Ἐνῶ τοὺς κοινοβιάτες οἱ ἑξῆς τρεῖς: τῆς γαστριμαργίας, τῆς πορνείας καὶ τῆς ὀργῆς.

8. «Παραρριπισμοὶ τῆς σαρκὸς» λέγονται οἱ σαρκικὲς προκλήσεις ποὺ ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν εἶναι ἐντονώτατες, ἀφ᾿ ἑτέρου αἰφνίδιες, ἀστραπιαῖες καὶ σχεδὸν ἄχρονες (πρβλ. ΙΕ´ 73 ὅπου γίνεται λόγος περὶ «παραρριπισμοῦ τοῦ νοός»).

9. Ὅ, τι περιγράφεται ἐδῶ ἀποτελεῖ ἐκμυστήρευσι μυστικῆς ἐμπειρίας τοῦ Ἁγίου, ἀπὸ τὶς πιὸ χαρακτηριστικὲς τῆς ἀσκητικῆς γραμματείας, ἡ ὁποία ἔλαβε χώρα, ἐνῶ αὐτὸς εἶχε παραδοθῆ στὴν ἄσκησι τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς. Πρόκειται περὶ ἱερᾶς ἐκστάσεως καὶ θεωρίας. Ἄξιο παρατηρήσεως εἶναι ὅτι δὲν ἔχομε ἄμεση ἀποκάλυψι ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ χειραγώγησι ἀπὸ μυσταγωγὸ ἄγγελο. Ἐπίσης, τὰ ἀποκαλυπτόμενα στὸν Ὅσιο ἔχουν τὰ ὅριά τους, ὥστε ἡ δίψα τῆς θείας γνώσεως νὰ μὴν ἱκανοποιεῖται πλήρως. Καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐκστάσεως τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο διατηρεῖ στὸ ἀκέραιο τὴν αὐτοτέλειά του. «Ἡ ἔκστασι τοῦ χριστιανοῦ μυστικοῦ δὲν ἔχει καθόλου τὸν χαρακτῆρα τῆς παθητικῆς καὶ ἀπρόσωπης πληρότητος ποὺ χαρακτηρίζει τὸν μυστικισμὸ ἄλλων θρησκειῶν». Ἡ προσωπικότης τοῦ ἀνθρώπου δὲν διαλύεται «σὲ ἕνα χάος εὐδαιμονικῆς ἀγνωσίας» (πρβλ. Χρ. Γιανναρᾶ, Ἡ μεταφυσικὴ τοῦ σώματος, σελ. 216-218).

10. Ἐννοεῖ τὴν θεωρία τοῦ σαρκωθέντος καὶ τεθεωμένου Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἤ, κατ᾿ ἄλλην ἑρμηνεία, τὴν θεωρία τῆς ἀρρήτου μεγαλειότητος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

11. Ἡ ἐρημικὴ σκήτη «τὰ Ἀρσελάου» ἀπέχει δρόμο ἡμισείας ἡμέρας ἀπὸ τὴν Μονὴ τοῦ Σινᾶ πρὸς τὸ ἀνατολικὸ μέρος. Σ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ σπήλαιά της ἀσκήτευε τὸν ΣΤ´ αἰῶνα καὶ ὁ ἀββᾶς Γεώργιος μὲ τὸν ὑποτακτικό του. Ἦταν διαβόητος γιὰ τοὺς ἀσκητικούς του ἀγῶνες καὶ τὴν ἁγιότητά του. Ἔτρωγε ὡμὴ ἄγρια κάππαρι, ποὺ ἦταν τόσο πικρή, «ὥστε καὶ κάμηλον ἀποκτεῖναι τῇ πικρότητι». Ὅταν ἡ ἐλαιοαποθήκη τῆς Μονῆς τοῦ Σινᾶ ἄδειασε, ἡ προσευχή του ἐγέμισε ὅλους τοὺς πίθους μὲ λάδι. Περισσότερα περὶ αὐτοῦ βλέπε: «Ἀναστασίου μοναχοῦ, Διηγήσεις διάφοροι περὶ τῶν ἐν Σινᾷ ἁγίων Πατέρων, ΙΧ-ΧΙΙ».

12. Ὁ δαίμων αὐτός, κατὰ μία ἄποψι, γιὰ τοὺς ἀρχαρίους εἶναι τῆς πορνείας, γιὰ τοὺς μεσαίους τῆς ἀκηδίας καὶ γιὰ τοὺς πολὺ προχωρημένους τῆς κενοδοξίας. Γιὰ τοὺς κοινοβιάτες μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ὁ δαίμων τῆς κατακρίσεως τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Γέροντος ἢ τῶν ἄλλων ἀδελφῶν.

13. Πρόκειται μᾶλλον γιὰ τοὺς πρώτους, οἱ ὁποῖοι στοχάζονται τὸ «Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διαπαντός». Πιθανὸν ὅμως νὰ πρόκειται γιὰ ὅσους μνημονεύουν τὸ «Ἐταπεινώθην καὶ ἔσωσέ με».

14. Σχόλιο τῆς Κλίμακος ἀναφέρει σχετικῶς: «Ὁ μοναχὸς ἐκεῖνος ἐβάσταζε ὅλη τὴν νύκτα ἄμμο στὸ ἔνδυμά του. Ἐπειδὴ δηλ. κατὰ τὴν ἀγρυπνία ἐνύσταζε καὶ τὸν ὠνείδιζαν οἱ ἀδελφοί, ἐσκέφθηκε τὸ ἑξῆς: Πῆγε στὴν ἀκρογιαλιά -ἡ Μονὴ ἦταν κοντὰ στὴ θάλασσα- καὶ ἀφοῦ ἔσφιξε καλὰ τὸν χιτῶνα του μὲ τὴν ζώνη, ἐγέμισε τοὺς κόλπους του μὲ ἀρκετὴ ποσότητα ἄμμου, ἡ ὁποία ἀκουμποῦσε ἐπάνω στὶς σάρκες του. Σκεπάσθηκε ἔπειτα μὲ τὸν μανδύα του, ἦλθε στὸν Ναὸ καὶ παρέμεινε ἄγρυπνος ὅλη τὴν νύκτα χωρὶς νὰ νυστάξη καθόλου, διότι ἡ ἄμμος τὸν ἐκρύωνε ἢ τὸν ἐνωχλοῦσε μὲ τὸ βάρος της».

15. Στὴν τριάδα ὁμιλοῦμε γιὰ τρία πρόσωπα, ἐνῶ στὸν Χριστὸν γιὰ ἕνα. Στὴν Τριάδα ὁμιλοῦμε γιὰ μία φύσι, μία ἐνέργεια, μία θέλησι, ἐνῶ στὸν Χριστὸν γιὰ δύο φύσεις, δύο ἐνέργειες, δύο θελήσεις.

Δείτε σχετικά: ΕΔΩ

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2022

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ «ΕΔΕΣΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ» ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ


Συγκλονιστικό γεγονός στην κομμουνιστική Ρωσία.
Το συνταρακτικό γεγονός που θα διηγηθούμε συνέβη στην περιοχή Narymsk της Ρωσίας, στο βόρειο τμήμα της επαρχίας του Τόμσκ, το 1932 ή το 1933. Στο μέρος αυτό είχαν εγκατασταθεί οικογένειες εξόριστες από το κομμουνιστικό καθεστώς.

Κάποτε κάποιοι από τους εξορίστους έφτιαχναν ένα σταύλο για τα άλογα. Αυτοί έδωσαν εντολή σε μία γυναίκα που ζούσε εκεί δίπλα, ονόματι Μαρία Ιβάνοβνα, να τους μαγειρεύει, ενώ οι ίδιοι τής έφερναν τα τρόφιμα που θα μαγείρευε. Όταν έφτασε η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αυτοί που δούλευαν τής έφεραν να τους μαγειρέψει κρέας.
Η γυναίκα τούς απάντησε:
–Τώρα είναι Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Είστε πιστοί άνθρωποι! Πώς μπορείτε να τρώτε κρέας μέσα στη νηστεία; Δεν μου πάει να σας το μαγειρέψω.
Ο επικεφαλής της είπε:
-Δεν είναι δική σου δουλειά αυτό.Μαγείρεψε!Οι άνδρες δουλεύουν και εσύ πρέπει να τους ταΐσεις. Εάν δεν θέλεις το κρέας, μην το τρως εσύ!Οι άνδρες ήλθαν να φάνε. Ήταν δέκα.Η Άννα είχε φτιάξει σούπα με κρέας. Μαγείρεψε το κρέας όπως την διέταξαν, αλλά η ψυχή της ήταν στενοχωρημένη.«Πώς μπορείτε να το φάτε; Ξέρετε, είναι περίοδος νηστείας τώρα».

Η γυναίκα έφυγε από την κουζίνα. Πάνω από το τραπέζι είχε κρεμάσει μία εικόνα του Χριστού. Οι άνδρες ένιωσαν άβολα. Μόνο ο Ιβάν φάνηκε «τολμηρός». Πήρε μία πετσέτα που κρεμόταν πάνω σε έναν πάγκο και γέλασε:
–Θα δέσουμε τα μάτια του Θεού και έτσι δεν θα δει ότι τρώμε κρέας. Έτσι δεν θα είναι αμαρτία!
Έτσι έδεσαν τα μάτια της εικόνας. Η οικοδέσποινά τους δεν είδε τίποτε από αυτά που έκαναν. Μετά το γεύμα, ο έξυπνος τύπος άρχισε να λύνει τα μάτια της εικόνας, λέγοντας:
-Να! Ο Θεός δεν είδε τίποτε!
Η Άννα Ιβάνοβνα τον είδε.
-Τί κάνεις, Ιβάν; Έχασες τα λογικά σου; Γρήγορα να ζητήσεις συγχώρεση;
Τον μάλωσε όσο μπορούσε, αλλά ο Ιβάν μόνο γέλασε:
–Εάν υπάρχει Θεός, ας με τιμωρήσει. Κοίταξε: μας έχουν πάρει τα πάντα, μας έχουν εξορίσει και ο Θεός δεν έχει τιμωρήσει κανέναν! Πού είναι λοιπόν ο Θεός; Δεν πιστεύω πια ότι Αυτός υπάρχει.

Όταν γύρισε σπίτι του, είπε στην γυναίκα του, την Ευδοκία, τί είχε κάνει.
–Πω, πω! Τί έκανες; Ζήτα συγχώρεση, μετανόησε!, του είπε εκείνη κατατρομαγμένη.
Όμως αυτός επανέλαβε τα ίδια: «Εάν πραγματικά υπάρχει Θεός, ας με τιμωρήσει».
-Πώς μπορείς να λές τέτοιες ανοησίες; Η γυναίκα του άρχισε να κλαίει.
-Μην κλαίς, Ευδοκίτσα μου. Εάν είναι να υποφέρω, θα υποφέρω. Τουλάχιστον θα γνωρίζω ότι υπάρχει Θεός.

Η γυναίκα του σηκώθηκε το πρωί και άρχισε να κάνει δουλειές στην κουζίνα. Αυτός την ακολούθησε και προσπάθησε να ανάψει την λάμπα πετρελαίου, ανάβοντας ένα σπίρτο.                Η γυναίκα του εξεπλάγη.
-Γιατί ανάβεις την λάμπα, Ιβάν; Ο ήλιος έχει ανέβει, έχει φωτίσει για τα καλά.
-Τί εννοείς; Είναι σκοτάδι!
Το σπίρτο έκαιγε στα δάχτυλά του, αλλά δεν το έβλεπε. Μετά πήρε ένα δεύτερο σπίρτο. Η γυναίκα του πήρε το σπίρτο, το άναψε μπροστά στα μάτια του και τον ρώτησε: «βλέπεις τώρα;». Όμως αυτός ψαχούλευε γύρω από το τραπέζι όπου ήταν η λάμπα. Δεν έβλεπε τίποτε, ούτε το σπίρτο ούτε τον ήλιο.

Μαύρη νύχτα είχε πέσει στα μάτια του. Η γυναίκα του άρχισε να τρέμει και να θρηνεί: ο άνδρας της είχε τυφλωθεί! Ο Ιβάν κατάλαβε: ο Κύριος του είχε πάρει την όραση. Άρχισε να κλαίει. Αυτό σήμαινε ότι υπήρχε Θεός!
-Γρήγορα να πάμε στο νοσοκομείο, του είπε η γυναίκα του.
-Γιατί να πάμε στο νοσοκομείο; απάντησε ο Ιβάν. Ο Θεός με έχει τιμωρήσει. Το νοσοκομείο δεν θα βοηθήσει.Η Ευδοκία έπεσε γονατιστή μπροστά στις εικόνες για να ικετεύσει για τον άνδρα της.
-Γιατί κλαις; είπε ο Ιβάν. Μόνος μου το ζήτησα. Η τιμωρία έχει έλθει.

Την επόμενη νύκτα είδε ένα όνειρο. Ο Κύριος ήλθε κατευθείαν από την εικόνα την οποία είχε χλευάσει ο Ιβάν και του είπε:
–Εσύ μου έδεσες τα μάτια και εγώ σου έδεσα τα μάτια.

40 μέρες αργότερα, τα μάτια του έγιναν καλά.Η γυναίκα του Ιβάν προσευχόταν με μεγάλη θέρμη. Και ο Ιβάν έγινε ένας μεγάλος κήρυκας της Ορθόδοξης πίστης.

(Το περιστατικό καταγράφεται στο εξαιρετικό βιβλίο του Πρωθιερέα Βαλεντίν Biryukov, «On Earth We’re Just Learning How to Live», μετάφραση (στα αγγλικά) Αδελφότητας Αγίου Γερμανού της Αλάσκας, 2016, σελ. 137-140.)                                                                                                          

Από Viber

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2023 ΜΕ ΤΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΤΟΥΣ 2023  



ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ Η ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΣΕΤΕ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ 2023

Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2022

ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΠΟΛΕΜΑΣ; (Ὁσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκι)

  

Ὁσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκι

Γνωρίζεις πόσες λεγεῶνες ἀοράτων ἐχθρῶν σὲ κυκλώνουν; Καὶ γνωρίζεις ὅτι ὁ καθένας τους σὲ πολεμάει μὲ τὸν δικό του εἰδικὸ τρόπο; Βρυχῶνται ὅλοι τους καὶ στριγγλίζουν ἐκκωφαντικά, καὶ ἄς μὴν τοὺς ἀκοῦς ἐσύ, πασχίζοντας λυσσασμένα νὰ καταβροχθίσουν τὴν ψυχή σου. Δὲν θὰ πρέπει λοιπὸν νὰ εἶσαι προσεκτικός;

Εἶναι δυνατὸν νὰ κερδίσεις τὴν σωτηρία, ὅταν τρῶς καὶ πίνεις ὑπερβολικά, ὅταν ξαπλώνεις καὶ συνεχῶς ἀναπαύεις τὸ σῶμα σου; Ἄν δὲν ἀγωνιστεῖς πρῶτα πρῶτα σ’ αὐτὰ δὲν θὰ ξεφύγεις ἀπὸ τὶς παγίδες τῶν ἐχθρῶν.

Μπήκαμε στὸν πνευματικὸ ἀγῶνα πατῶντας θὰ λέγαμε στὴν φωτιά. Ἄν θέλουμε νὰ εἴμαστε ἀληθινοὶ πολεμιστὲς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν καὶ ὄχι ψευτομέτοχοί της, τότε ἄς ἀποτινάξουμε ἀπὸ πάνω μας τὴν φιλοδοξία καὶ κάθε προσκόλληση στὰ ἐπίγεια, ποὺ ἐξατμίζουν τὸν πνευματικὸ ζῆλο καὶ σκεπάζουν μὲ σκοτάδι τὴν ψυχή. Ἄς ἀποτινάξουμε τὴν νωθρότητα, τὴν ὀλιγοψυχία καὶ τὴν θηλυπρεπῆ μαλθακότητα, γιὰ ν’ ἀντιμετωπίσουμε δυναμικὰ τὶς δαιμονικὲς πανουργίες.

…Αὐτοὶ εἶναι διαρκῶς ἀπασχολημένοι μὲ μᾶς. Σὰν ἀκοίμητοι φύλακες παρατηροῦν τὶς κλίσεις καὶ τὶς ἐπιθυμίες μας, ἐξιχνιάζουν τὶ ἀγαπᾶμε καὶ τὶ σχεδιάζουμε, παρακολουθοῦν μὲ τὶ περισσότερο ἀσχολούμαστε. Ὅταν δοῦν πὼς ὑπάρχει μέσα μας ἕνα πάθος, τὸ ἐξεγείρουν και στήνουν τὰ δίχτυα τους.

Δὲν μᾶς ἀναγκάζουν νὰ κάνουμε ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἐπιθυμοῦμε, ἐκεῖνο ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὁ νοῦς μας ἀποκλίνει καὶ μὲ τὸ ὁποῖο ἡ βούλησή μας δὲν συμφωνεῖ, γιατὶ γνωρίζουν ὅτι δὲν θὰ ὑποκύψουμε. Μᾶς δοκιμάζουν βέβαια λίγο, γιὰ νὰ δοῦν ἄν καὶ κατὰ πόσο θὰ δεχθοῦμε τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο πάθος. Καὶ ἀνάλογα μὲ τὴν ἐπιθυμία και τὸν πόθο μας, σφίγγουν τὶς θηλιὲς τῶν παγίδων τους.

Ἔτσι ἡ ἀφορμὴ καὶ ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας βρίσκεται σὲ μᾶς τοὺς ἴδιους, στὴν προσκόλλησή μας, στὴν ἀδυναμία μας, στὴν ἀμέλεια καὶ τὴν ἀπροσεξία μας. Σὲ μᾶς βρίσκεται ἡ ἀρχικὴ αἰτία, τὸ πάθος ποὺ δὲν τὸ κόβουμε, καὶ στοὺς δαίμονες βρίσκεται ἡ τελικὴ αἰτία τοῦ κακοῦ.

Ἔτσι μᾶς γκρεμίζουν οἱ δαίμονες σ’ ὅλα τὰ πάθη. Ἔτσι μπλεκόμαστε στὰ δίχτυα τους καὶ ἔτσι μᾶς κάνουν νὰ πέφτουμε σὲ κάθε ἁμαρτία. Δίχτυα ὀνομάζω τὸ πρῶτο σκίρτημα τῆς ὁποιασδήποτε ἐπιθυμίας καὶ τοὺς διάφορους ἀκάθαρτους λογισμοὺς μὲ τοὺς ὁποίους δενόμαστε μὲ κάποιο πάθος καὶ πέφτουμε στὴν ἀντίστοιχη ἁμαρτία. Ἔτσι μπαίνουν μέσα μας οἱ δαίμονες καὶ κλέβουν τὸν πνευματικό μας θησαυρό…

[Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο, Τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ]

Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2022

ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ Η' ΛΟΥΚΑ (τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)

DSC 77790717

 

      Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

      Ἄν τίποτα δὲν γνωρίζαμε ἀπὸ τὴν διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας, παρὰ μόνο τὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ διήγηση, αὐτὴ θὰ ἦταν ἀρκετὴ γιὰ νὰ μᾶς διδάξει τὸ πνεῦμα τοῦ ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ.

      Ὰφηγεῖται ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς πὼς κάποιος διδάσκαλος τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου προσέγγισε τὸν Χριστὸ κάνοντας τὴν ἑξῆς ἐρώτηση: «Διδάσκαλε, τί νὰ κάνω γιὰ νὰ κληρονομήσω τὴν αἰώνια ζωή;». Μακάρι καὶ ἑμεῖς μὲ συνειδητὴ ἐπίγνωση νὰ κάνουμε αὐτὴ τὴν ἐρώτηση γιὰ νὰ ἐργαζόμαστε ἄφοβα στὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ. Μὲ ἐρώτηση ἀπαντᾶ ὁ Κύριος: «Τί εἶναι γραμμένο στὸν νόμο;». Ὁ νομικὸς ἀπαντᾶ ἱκανοποιητικά: «Νὰ ἀγαπήσεις τὸν Θεὸ μὲ ὅλη σου τὴν δύναμη, τὴν ψυχή, τὴν διάνοια καὶ τὴν καρδιά, καὶ τὸν πλησίον σου ὅπως τὸν ἑαυτό σου». Ἀφοῦ, λοιπόν, τὴν γνώριζε τὴν ἀπάντηση, τότε γιατί ρώτησε; Φάνηκε μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἡ πονηρή του διάθεση νὰ πειράξει τὸν Ἰησοῦ. Ἀλλὰ τοῦ διέφυγε τὸ «οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου εἰς τὸν αἰῶνα». Γιὰ νὰ δικαιολογήσει, τότε, τὴν ἐρώτησή του, κάνει ἄλλη μία πολὺ οὐσιαστικὴ ἐρώτηση: «Καί ποιός μοῦ εἶναι πλησίον;».

      Ἡ ἀπορία αὐτὴ δίνει τὴν ἀφορμὴ στὸν Κύριο νὰ διηγηθεῖ τὴν παραβολὴ τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτη.

      Κάποιος ἄνθρωπος καθὼς κατέβαινε ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ πρὸς τὴν Ἱἐριχώ, δέχθηκε ἐπίθεση ἀπὸ ληστές, οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ τὸν ἔκλεψαν, τὸν ἄφησαν ἐτοιμοθάνατο. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ὁμοιάζει μὲ ἑμᾶς. Καθὼς κι ἑμεῖς ἀπομακρυνόμαστε ἀπὸ τὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ θέλημα τοῦ κόσμου ἤ τοῦ ἑαυτοῦ μας, οἱ σκοτεινὲς δυνάμεις ἐπιτίθενται στὴν ψυχή, τὴν τραυματίζουν καὶ τὴν ἀφήνουν νὰ κείτεται στὴν ἀπώλεια. 

      Πέρασε, τότε, μπροστὰ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ἕνας Ἱερέας καί, ἀργότερα, ἕνας λευίτης. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἦταν ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ. Ὡστόσο, προσπέρασαν τὸν ἄνθρωπο μὴ δίνοντάς του τὴν φιλάνθρωπη χείρα βοηθείας. Ἀπὸ ὅ,τι φάνηκε, ἦταν ὑποδουλωμένοι στὸν τύπο. Λάτρευαν τὸν Θεὸ τυπικὰ καὶ ὄχι οὐσιαστικά, μόνο γιὰ τὸ θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις. Ὁ τύπος αὐτὸς ἀνθρώπων τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι τηροῦν μόνο τὸ τυπικὸ μέρος τῆς χριστιανικῆς τους ἰδιότητας, δίχως νὰ πηγάζουν οἱ πράξεις τους ἀπὸ τὴν καρδιακὴ ἀγάπη, εἶναι διαχρονικὸς καὶ πολὺ προβληματικός. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ πάσχουν ἀπὸ τὴν λεγόμενη οἴηση. Θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς τους καλύτερους ἀπὸ τοὺς ὑπολοίπους, τοὺς ὁποίους βλέπουν ὑποτιμητικά. Θεωροῦν ὅτι μὲ τὶς αὐστηρὲς νηστεῖες καὶ τὰ πολλὰ κομποσκοίνια, μὰ δίχως τὴν γνήσια ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον, εὐαρεστοῦν τὸν Θεό. Ὄχι. Δὲν εὐαρεστεῖται ἔτσι ὁ Θεός. Ὁ Θεὸς θέλει καὶ τὶς προσευχὲς καὶ τὶς νηστεῖες, ἀρκεῖ νὰ ἀποτελοῦν καρδιακὸ βίωμα καὶ νὰ μὴν μᾶς προκαλοῦν τὴν ἐντύπωση ὅτι εἴμαστε ἑμεῖς οἱ πιὸ πνευματικοί, ἐνῶ ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι οἱ ἁμαρτωλοί.  

      Στὴ συνέχεια τῆς παραβολῆς βλέπουμε τί πραγματικὰ εὐαρεστεῖ τὸν Θεό: ἡ θυσία καὶ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν συνάνθρωπο, ἡ ἀλληλεγγύη. Μετὰ τοὺς δῆθεν ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ, μπροστὰ ἀπὸ τὸν τραυματισμένο Ἰουδαῖο πέρασε ἕνας Σαμαρείτης. Πρέπει νὰ γνωρίζετε, ὅτι ἡ σχέση Ἰουδαίων καὶ Σαμαρειτῶν ἦταν ἐχθρική, καθὼς οἱ πρῶτοι θεωροῦσαν τοὺς δευτέρους εἰδωλολάτρες καὶ ξένους. Αὐτός, λοιπόν, ὁ ξένος, σπλαχνίσθηκε τὸν τραυματισμένο, τὸν περιποιήθηκε μὲ λάδι καὶ κρασί, θυσίασε τὴν κούραση τῆς ὁδοιπορίας, τὸν ἔβαλε πάνω στὸ γαϊδουράκι του, καὶ τὸν ὁδήγησε σὲ ἕνα κοντινὸ πανδοχεῖο. Ἀφοῦ τὸν ἐπιμελήθηκε, τὴν ἑπόμενη μέρα ἔδωσε δύο νομίσματα στὸν πανδοχέα, παραγγέλοντάς του νὰ φροντίσει τὸν τραυματία, καὶ ἄν ξοδέψει περισσότερα, θὰ τοῦ τὰ ἀποδώσει στὸν ἑπόμενο ἐρχομό του. 

      Μὲ τὸ ἄκουσμα τῆς παραβολῆς, μᾶς γίνεται ξεκάθαρο ὅτι Καλὸς Σαμαρείτης εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Δεσπότης Χριστός, ὁ ὁποῖος, ὅπως ψάλλουμε στὴν περιφορὰ τοῦ Ἐπιταφίου, εἶναι ὁ «ξένος, ὅστις οἶδε ξενίζειν (δηλαδὴ ξέρει νὰ φιλοξενεῖ) τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους». Ὁ Κύριός μας, βλέποντάς μας κατάκοιτους καὶ τραυματισμένους ἀπὸ τὸν μισόκαλο τῆς ψυχῆς, μᾶς πλησιάζει μὲ εὐσπλαχνία, περιποιεῖται τὶς πληγές μας μὲ τὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, καὶ μᾶς ὁδηγεῖ στὸ πανδοχεῖο ποὺ δέχεται τοὺς πάντες, τὴν Ἐκκλησία Του. Μᾶς φροντίζει καὶ μᾶς δίνει νὰ νιώσουμε τὴν γλυκύτητα τῆς παρουσίας Του. Ὕστερα, μᾶς ἐμπιστεύεται στὸν πανδοχέα, δηλαδὴ στὸν ἄξιο Κληρικό, χορηγῶντας του τὶς δύο Διαθῆκες, ὥστε μέσῳ αὐτῶν νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴν θεραπεία καί, τελικά, στὴν ἕνωση μὲ τὸν Θεό, καὶ βεβαιώνοντάς τον ὅτι ἄν θυσιάσει κάτι ἀπὸ τὴν προσωπικότητά του ὑπὲρ τοῦ πάσχοντος, θὰ τοῦ τὸ ἀνταποδώσει κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία.

      Ἡ παραβολὴ κλείνει μὲ ἐρώτηση ἀπὸ τὸν Κύριο πρὸς τὸν νομικό: «ποιός ἀπὸ τοὺς τρεῖς πιστεύεις ὅτι ἔγινε πλησίον γιὰ τὸν πάσχοντα;», γιὰ νὰ λάβει τὴν ἀπάντηση: «ἐκεῖνος ποὺ τὸν σπλαχνίσθηκε», μὴν ἀναφέροντας κὰν τὴ λέξη «Σαμαρείτης». «Πορεύου καὶ σὺ πράττε ὅμοια», τὸν συμβουλεύει ὁ Θεάνθρωπος.

      Μιμούμενοι, λοιπόν, τὸν Κύριό μας, ἔχουμε καθῆκον νὰ φροντίζουμε καὶ νὰ γινόμαστε κὶ ἑμεῖς θυσία γιὰ τοὺς πάσχοντες συνανθρώπους μας. Δὲν ἀπαιτοῦνται πολλὰ γιὰ νὰ δώσουμε χαρὰ καὶ παρηγοριὰ στὸν πάσχοντα. Ἡ ἐλεημοσύνη συμβαίνει ὄχι μόνο μὲ τὰ χρήματα. Κὶ αὐτὰ χρήσιμα εἶναι καὶ στηρίζουν, ἀλλὰ δὲν ἀποτελοῦν τὴν μοναδικὴ ἔνδειξη ἐλεημοσύνης.  Ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι τρόποι: αἱμοδοσία, ἐθελοντισμός, ἐπίσκεψη στὴν κλίνη τῆς ἀσθενείας ἤ, ἀκόμη, ἕνας καλὸς λόγος. Ἄν οὔτε αὐτὰ μποροῦμε νὰ προσφέρουμε, ἡ προσευχὴ γιὰ τὸν συνάνθρωπό μας ἔχει τὴν δύναμη νὰ τὰ ἀναπληρώσει ὅλα. 

      στόσο, αὐτὴ ἡ ὀπτικὴ τῆς παραβολῆς, ἐπιφορτίζει τὸν ἑαυτό μας μὲ τὴν ἀνάγκη νὰ γίνει ὁ Καλὸς Σαμαρείτης, ὁ ὁποῖος, ὡς ἀνώτερος, φροντίζει τοὺς πάσχοντες. Ἐν μέρει εἶναι σωστὴ ἡ ὁπτικὴ αὐτή. Ἐν μέρει, ὥστε νὰ προσφέρουμε ἀγάπη πρὸς πάντας ἀνεξαιρέτως. Πρέπει, ὅμως, νὰ μὴν ξεχνᾶμε ὅτι δὲν εἴμαστε ἑμεῖς οἱ σωτῆρες, ἀλλὰ οἱ πάσχοντες. Γιὰ αὐτὸ ὁ Κύριος ἀναφέρει ὅτι πλησίον δὲν ἦταν ὁ ἐμπεσὼν εἰς τοὺς ληστάς, ἀλλὰ ὁ Καλὸς Σαμαρείτης, ὁ ἀνώτερος μας, τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ ἀγαποῦμε σὰν τὸν ἑαυτό μας. Τὰ μεγαλύτερα κακὰ στὴν Ἐκκλησία ἔχουν γίνει διότι κάποιοι πίστεψαν ὅτι οἱ ἴδιοι εἶναι οἱ καλοὶ Σαμαρεῖτες, ἀγνοῶντας ὅτι στὴν πραγματικότητα ἦταν οἱ πάσχοντες, μὲ ἀποτέλεσμα τοὺς μὲν ἀνωτέρους τους νὰ μὴν τοὺς παραδέχονται, ἀλλὰ νὰ πιστεύουν ὅτι οἱ πάντες εἶναι κατώτεροί τους. 

      Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,

      Αὔριο ξεκινᾶ μία περίοδος ἰδανικὴ γιὰ νὰ δείξουμε τὴν ἀγάπη μας πρὸς τὸν Καλὸ Σαμαρείτη, Χριστό. Ξεκινᾶ ἡ περίοδος τῆς νηστείας τῶν Χριστουγέννων. Καιρὸς νὰ ἐλαττώσουμε καὶ νὰ ἀποφύγουμε τὰ πάθη μας, καὶ νὰ ἀγωνισθοῦμε νὰ εὐαρεστήσουμε τὸν Κύριο μὲ τὴν νηστεία ἀπὸ τὶς τροφὲς καὶ κάθε κακό, μὲ ἐντατικώτερη προσευχή, μὲ συμμετοχὴ -γιὰ ὅσους δύνανται- στὸ Ἱερὸ Σαρανταλείτουργο, μὲ ἐξομολόγηση καὶ ἐλεημοσύνη. Βέβαια, αὐτὰ εἶναι μόνιμα γνωρίσματα τοῦ χριστιανικοῦ βίου. Ἡ περίοδος τῆς νηστείας, ὅμως, εἶναι μία καλὴ εὐκαιρία νὰ ἀγωνισθοῦμε ἐντονώτερα ὑπὲρ τῆς ψυχῆς, ὥστε νὰ γίνει φάτνη λογική, ἄξια νὰ δεχθεῖ τὸ Θεῖος Βρέφος τῆς Βηθλεέμ. 

Καλὴ Σαρακοστὴ ἀδελφοί μου,

ὁ Ἐπίσκοπός σας,

  ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος

Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2022

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 10ο)

 Ἁγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου τῆς Ρωσικῆς Διασπορᾶς

10. Ανάπτυξη

Η μέριμνα του Χριστιανού για την ψυχή. Η ανάπτυξη του νου.
Η αξία της κοσμικής επιστημονικής εκπαίδευσης.
Η ανάγκη για πνευματική εκπαίδευση.

Η ψυχολογία αναγνωρίζει τρεις κύριες δυνάμεις ή ικανότητες στην ανθρώπινη ψυχή: τον νου (μυαλό), το συναίσθημα (καρδιά) και την θέληση. Με τον νου, ο άνθρωπος μαθαίνει για τον κόσμο γύρω του και για την ζωή του, καθώς και για όλες τις συνειδητές εμπειρίες της ψυχής του. Με το συναίσθημα -την καρδιά- ο άνθρωπος ανταποκρίνεται στις επιρροές και τις εντυπώσεις από τον έξω κόσμο και στις δικές του εμπειρίες. Μερικές του είναι ευχάριστες, του αρέσουν, ενώ άλλες δυσάρεστες και αντιπαθείς σ’ αυτόν. Ταυτόχρονα, το «ευχάριστο» και το «δυσάρεστο» δεν συμπίπτουν στους ανθρώπους. Αυτό που αρέσει σε έναν άνθρωπο δεν αρέσει πάντα στον άλλον και το αντίστροφο (εξ ου και το ρητό: «σε θέματα γούστου δεν υπάρχει διαφωνία»[1]). Τέλος, η θέληση του ανθρώπου είναι εκείνη η δύναμη της ψυχής του, μέσω της οποίας ο ίδιος εισέρχεται στον κόσμο και ενεργεί σε αυτόν. Ο ηθικός χαρακτήρας ενός ανθρώπου ιδιαίτερα, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον χαρακτήρα και την κατεύθυνση της θέλησής του.

Επιστρέφοντας στο ζήτημα της ανάπτυξης της πνευματικής προσωπικότητας του ανθρώπου, πρέπει να σημειώσουμε ότι όταν εργάζεται πάνω στον εαυτό του, στο «εγώ» του, ο άνθρωπος πρέπει να αναπτύξει σωστά, με χριστιανικό τρόπο, τις αναφερόμενες ικανότητες της ψυχής του: μυαλό, καρδιά και θέληση.

Ο ανθρώπινος νους αναπτύσσεται πρωτίστως και κυρίως μέσω της μελέτης των επιστημών, μέσω της εκπαίδευσης. Και δεν πρέπει να σκεφτεί κανείς ότι ο Χριστιανισμός θεωρεί τις λεγόμενες «κοσμικές» επιστήμες, ή την εκπαίδευση, περιττές (ιδιαίτερα επιβλαβείς). Όλη η ιστορία της Εκκλησίας των αρχαίων χρόνων μιλάει ενάντια σε αυτήν την εσφαλμένη άποψη. Αρκεί να πάρουμε ως παράδειγμα τουλάχιστον τρεις μεγάλους οικουμενικούς διδασκάλους και αγίους -τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Ήταν οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι της εποχής τους, που μελέτησαν τέλεια την καθαρά κοσμική επιστήμη εκείνης της εποχής. Αλλά αυτή η επιστήμη είχε έναν συγκεκριμένο ειδωλολατρικό χρωματισμό. Κατάφεραν όμως να αφομοιώσουν τα απαραίτητα και χρήσιμα σε αυτή την επιστήμη και απέρριψαν τα περιττά και ασύμφορα. Επιπλέον, θα πρέπει να εκτιμούμε την επιστημονική κοσμική εκπαίδευση τώρα -όταν οι πρώην παγανιστικές προσμίξεις έχουν εξαφανιστεί από την επιστήμη, και (αυτή) προσπαθεί να παρουσιάσει την καθαρή αλήθεια. Είναι αλήθεια ότι ακόμη και τώρα πολλοί επιστήμονες πιστεύουν λανθασμένα ότι η επιστήμη είναι αντίθετη με τη θρησκεία και προσθέτουν τις αντιθρησκευτικές τους απόψεις στις επιστημονικές αλήθειες. Αλλά η καθαρή επιστήμη δεν φταίει γι’ αυτό. Και ο Χριστιανισμός πάντα υποδέχεται και ευλογεί τη σοβαρή κοσμική εκπαίδευση, στην οποία διαμορφώνονται και ενισχύονται οι ψυχικές δυνάμεις και οι ικανότητες του ανθρώπου.

Είναι αυτονόητο ότι ένας Χριστιανός, αποδεχόμενος την κοσμική εκπαίδευση, δίνει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στην θρησκευτική αγωγή και ανατροφή. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Χριστιανισμός δεν είναι καθόλου μόνο και αποκλειστικά η σφαίρα των θρησκευτικών εμπειριών και συναισθημάτων. Όχι, ο Χριστιανισμός είναι ένας απόλυτα πλήρης κύκλος, ένα σύστημα συγκλίνουσας γνώσης, τα πιο ποικίλα δεδομένα και γεγονότα, που σχετίζονται όχι μόνο με την θρησκεία αλλά και με την επιστήμη. Και κυρίως, πώς μπορούμε εμείς οι Χριστιανοί να μην γνωρίζουμε την ζωή του Σωτήρα μας, τα θαύματα και τις διδασκαλίες Του; Πώς, επί πλέον, να μη γνωρίζουμε την ιστορία της αγίας μας Εκκλησίας, και την λατρεία της, που πρέπει να γίνει γνωστή και κατανοητή, και επομένως να μελετηθεί;

Ειδικότερα, η σημασία του Χριστιανισμού ως ολοκληρωμένου (πλήρους) επιστημονικού συστήματος βρίσκεται στα μαθήματα του Χριστιανικού Ήθους (μάθημα ΣΤ΄ Τάξης) και του Δόγματος (μάθημα Ζ΄ τάξης[2]). Εδώ ο Χριστιανισμός εμφανίζεται μπροστά μας ως το πλουσιότερο φιλοσοφικό σύστημα, που περικλείει και εξηγεί στον άνθρωπο ολόκληρο τον κόσμο και τον εαυτό του, υποδεικνύοντας το αληθινό νόημα και σκοπό της επίγειας ζωής του.

Αλλά πρέπει να θυμάται κανείς τούτο: λαμβάνοντας στην επιστήμη της θρησκευτικής εκπαίδευσης την πληρότητα της γνώσης για την αλήθεια του Θεού, ο άνθρωπος πρέπει, γνωρίζοντας την αλήθεια, να την υπηρετεί και να υπακούει στην φωνή της. Ο ίδιος ο Χριστός είπε: «Όποιος δεν είναι μαζί Μου είναι εναντίον Μου»[3]. Και σε σχέση με Αυτόν και με το άγιο θέλημα και το νόμο Του, η αδιαφορία, η ψυχρότητα και η μη τήρηση αυτού του νόμου είναι καταστροφικές για την ψυχή, και κάνουν τον άνθρωπο εχθρό του Χριστού και της αλήθειας Του. Και επομένως, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά κανείς τα λόγια Του: «Γιατί με αποκαλείτε: Κύριε, Κύριε, και δεν κάνετε αυτά που λέω;»[4]. Ομοίως, ο Απόστολός Του λέει: «Όχι οι ακροατές του νόμου, αλλά οι εκτελεστές του νόμου θα δικαιωθούν»[5].


[1] Η ρωσική παροιμία «о вкусах не спорят» που προέρχεται από την αντίστοιχη λατινική «de gustibus non est disputandum» και σημαίνει ότι δεν πρέπει κάποιος να επιβάλλει τις προτιμήσεις του σε άλλους ανθρώπους, διότι ο καθένας έχει τις δικές του.

[2] Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ρωσίας περιλαμβάνει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση (Α΄ έως Δ΄ τάξη), την βασική (Ε΄ έως Θ΄ τάξη) και την δευτεροβάθμια (Ι΄ και ΙΑ΄ τάξη). Η Ζ΄ τάξη αντιστοιχεί (και ηλικιακά) με την Α΄ Γυμνασίου του ελληνικού συστήματος.

[3] «Ὁ μὴ ὢν μετ᾿ ἐμοῦ κατ᾿ ἐμοῦ ἐστι» (Λουκ. ια΄ 23).

[4] «Τί δέ με καλεῖτε, Κύριε Κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω;» (Λουκ. ϛ΄ 46).

[5] «Οὐ γὰρ οἱ ἀκροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι παρὰ τῷ Θεῷ, ἀλλ᾿ οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμου δικαιωθήσονται» (Ρωμ. β΄ 13).

Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022

Η ΠΑΝΘΡΗΣΚΕΙΑΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΛΠΑΖΕΙ...

  

ΟΠΩΣ εἶναι γνωστόν, ὁ Οἰκουμενισμὸς ἐδῶ καὶ μισὸν αἰῶνα ἔχει πραγματοποιήσει ἕνα ἐντυπωσιακὸ ἄνοιγμα πρὸς τὰ ἄλλα θρησκεύματα, πρὸς τὴν λεγομένη «Οἰκουμένη ὅλων τῶν μεγάλων θρησκειῶν», μὲ καθαρὰ ἐγκόσμιους στόχους. Προέβη σὲ μία μετάθεση, σὲ μία «πελώρια μετάβαση» ὡς πρὸς τὴν βάση ἑνότητος τῶν ἀνθρώπων: ἀπὸ τὴν βάση τοῦ Θεανθρώπου Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, πρὸς ἕνα ὑπόδειγμα ἑνώσεως καὶ συνάφειας οὑμανιστικὸ-ἀνθρωπιστικό.

Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ γνωρίζουμε ὅτι ὁ «Ἄρχων τῆς Εἰρήνης» Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ἡ Εἰρήνη, ἔφερε τὴν Εἰρήνη, τὴν ὁποίαν χορηγεῖ καὶ διατηρεῖ ἐκεῖ ὅπου τὴν ζητοῦν καὶ ποθοῦν νὰ τὴν δεχθοῦν ἀπὸ Αὐτὸν καὶ μόνον· διότι δὲν ὑπάρχει ἄλλη πηγὴ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ὄντως Εἰρήνη, ἐσωτερικὴ καὶ ἐξωτερική, ἐκτὸς καὶ πέραν τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος βεβαίωσε αὐθεντικὰ καὶ ἀπόλυτα: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν» (Ἰω. ιδ΄ 27).

Ἐν τούτοις, οἱ παναιρετικοὶ Οἰκουμενιστὲς προχωροῦν ἀνέκαθεν πρὸς ἕναν Παγκόσμιο Θρησκευτικὸ Συγκρητισμό. Καὶ πρὸς τοῦτο ἐπικαλοῦνται ἠχηρὰ συνθήματα, τὰ ὁποῖα φυσικὰ δὲν ἀνταποκρίνονται στὶς τραγικὲς συνθῆκες τοῦ κόσμου· ἐπιχειρηματολογοῦν γιὰ τὴν δῆθεν διακονία ἀπὸ κοινοῦ μὲ τὰ ἄλλα θρησκεύματα κάθε ἀνθρώπου ἀνεξαρτήτως καταγωγῆς καὶ πίστεως, γιὰ τὴν βελτίωση τῆς ζωῆς, γιὰ τὴν συνεργασία καὶ συμφιλίωση, γιὰ τὴν ἀπάλειψη τοῦ φανατισμοῦ καὶ τῆς ἐσωστρέφειας· γιὰ τὴν παγκόσμια ἀδελφοσύνη, γιὰ τὴν δῆθεν εἰρήνη τοῦ κόσμου, γιὰ τὴν συνεισφορὰ τῶν ἀνθρωπιστικῶν ἰδεωδῶν στὸν κυοφορούμενο «πλανητικὸ πολιτισμό».

Ἐν τῷ μεταξύ, παρὰ τὶς μάταιες προσπάθειές τους, διότι ἄνευ τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ τίποτε ἀπολύτως δὲν ἐπιτυγχάνεται, οἱ ταραχές, συγκρούσεις καὶ πολεμικὲς συρράξεις αὐξάνονται δραματικὰ σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο. Ὅμως, οἱ Οἰκουμενιστὲς δὲν πτοοῦνται, παρὰ ἐντείνουν τὶς προσπάθειές τους. Ἐφ’ ὅσον κατ’ αὐτοὺς οἱ αἱρέσεις ἔγιναν «διαφορετικὲς χριστιανικὲς παραδόσεις», καὶ οἱ θρησκεῖες μετατράπηκαν σὲ «διαφορετικὲς πνευματικὲς παραδόσεις», ἐπισπεύδουν τὶς ἐνέργειες καὶ δραστηριότητές τους μὲ τὴν ψευδαίσθηση ὅτι προσφέρουν «θεάρεστη» ὑπηρεσία στὴν ἀνθρωπότητα καὶ μάλιστα τώρα, στὴν περίοδο μετὰ τὴν λεγομένη πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ.

Στὴν πραγματικότητα, αὐτὸ ποὺ οὐσιαστικὰ καταφέρνουν εἶναι νὰ προωθήσουν τὴν ἀποστασία τῶν ἐσχάτων, τὸν Πανθρησκειακὸ Συγκρητισμό, ποὺ προετοιμάζει τὴν ὁδὸ γιὰ τὴν ἐπέλαση τοῦ Ἀνόμου, τὸν ὁποῖον ὁ Κύριος τῶν Δυνάμεων θὰ ἀναλώσει καὶ θὰ συντρίψει, ὅπως καὶ ὅλους ὅσοι ἀμετανόητα ἐργάσθηκαν καὶ ἐργάζονται πυρετωδῶς ὑπὲρ αὐτοῦ, ἐν γνώσει ἤ ἐν ἀγνοίᾳ τους.  

Πρόσφατα γεγονότα ἀποτελοῦν χαρακτηριστικὰ δείγματα ὅλων τῶν ἀνωτέρω, στὰ ὁποῖα ἡ συμμετοχὴ τῶν ἐξ ὀρθοδόξων Οἰκουμενιστῶν ἦταν ἔντονη καὶ πρωταγωνιστική.


α. Στὸ Διεθνὲς Συνέδριο μὲ τίτλο: «Συνάντηση γιὰ τὴν Προώθηση Κοινῶν Ἀξιῶν μεταξὺ τῶν πιστῶν τῶν Θρησκειῶν» στὸ Ριὰντ τῆς Σαουδικῆς Ἀραβίας στὶς 12-5-2022, ἔλαβε μέρος καὶ ὁ Οἰκουμενιστὴς πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος.

Στὴν ὁμιλία του ἐνώπιον διαθρησκευτικοῦ ἀκροατηρίου τόνισε ὅτι «μία οὐσιαστικὴ ὑπηρεσία τῆς θρησκείας εἶναι ἡ εἰρήνη. Στὴν ἐποχή μας, ἡ ἀξιοπιστία τῶν θρησκειῶν ἐξαρτᾶται σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπὸ τὴν δέσμευσή τους γιὰ εἰρήνη». Περιέγραψε τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ὡς «ἀφιερωμένο στὸν διάλογο καὶ τὴν προσέγγιση, χτίζοντας γέφυρες μεταξὺ διαφορετικῶν θρησκειῶν, πολιτισμῶν καὶ λαῶν, μεταξὺ ἀνθρωπότητος καὶ φυσικοῦ περιβάλλοντος, καθὼς καὶ προάγοντας τὴν εἰρήνη καὶ τὴν ἀλληλεγγύη παγκοσμίως, πρὸς χάριν τῆς προστασίας τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας».   

Ὡς πρὸς τὴν εἰρήνη, εἶπε ὅτι «ὑπάρχουν δυνατότητες καὶ ἀνεξάντλητα ἀποθέματα εἰρήνης στὶς μεγάλες θρησκευτικὲς παραδόσεις. Ὡστόσο, οἱ δυνατότητες δὲν εἶναι ἀρκετές. Πρέπει νὰ τὶς ἐφαρμόσουμε καὶ νὰ συνεργασθοῦμε γιὰ τὴν εἰρήνη, πρέπει νὰ γίνουμε ἀποτελεσματικοὶ παράγοντες στὴν ἀνθρώπινη πρόοδο». Καὶ πρόσθεσε ὅτι «ὁ καταλληλότερος τρόπος γιὰ τὴν εἰρήνη καὶ τὴν συμφιλίωση εἶναι ὁ εἰλικρινὴς διαθρησκευτικὸς διάλογος καὶ ὁ ἀμοιβαῖος σεβασμός».

Παρέπεμψε δὲ ἀπαραιτήτως καὶ στὴν ψευδο-σύνοδο τοῦ Κολυμβαρίου τῆς Κρήτης τοῦ 2016, θυμίζοντας ὅτι «ὁ ἔντιμος διαθρησκειακὸς διάλογος συμβάλλει στὴν ἀνάπτυξη τῆς ἀμοιβαίας ἐμπιστοσύνης καὶ στὴν προαγωγὴ τῆς εἰρήνης καὶ τῆς συμφιλιώσεως».

Συνέχισε λέγοντας ὅτι «ὁ διάλογος καὶ ἡ διαφάνεια εἶναι τὰ ἀντίδοτα στὸν φονταμενταλισμό. Τὸ ἄνοιγμα στὸν “ἄλλον” δὲν ἀπειλεῖ τὴν ἰδιαίτερη ταυτότητά μας. Ἀντίθετα, τὴν βαθαίνει καὶ τὴν ἐμπλουτίζει». Καὶ ὑπογράμμισε ἀποκαλυπτικά: «Κανεὶς –οὔτε ἕνα ἔθνος, ἕνα κράτος, ἡ θρησκεία, ἡ ἐπιστήμη, ἡ τεχνολογία- δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπίσει τὰ προβλήματά μας μόνος. Τὸ μέλλον μας εἶναι κοινὸ καὶ ὁ δρόμος πρὸς αὐτὸ τὸ μέλλον εἶναι ἕνα ἀμοιβαῖο ταξίδι. Χρειαζόμαστε κοινὴ εὐθύνη, κοινὴ κινητοποίηση, κοινὲς προσπάθειες καὶ κοινοὺς στόχους. Χρειαζόμαστε πραγματικὰ ὁ ἕνας τὸν ἄλλον… Ἡ οἰκοδόμηση γεφυρῶν μεταξὺ τῶν θρησκειῶν, γεφυρῶν μὲ τὴν φύση καὶ ἡ προώθηση μιᾶς κουλτούρας εἰρήνης καὶ ἀλληλεγγύης εἶναι εὐθῦνες ποὺ ὀφείλουμε ὄχι μόνον στὴν σημερινὴ γενιὰ… Σὲ ὅλες αὐτὲς τὶς προσπάθειες χρειαζόμαστε τὴν πνευματικὴ δύναμη καὶ τὴν συμβολὴ τῶν θρησκειῶν. Οἱ παραδόσεις τους εἶναι μία ἀνεξάντλητη πηγὴ κρισίμων ἀληθειῶν γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν κόσμο, γιὰ τὶς σχέσεις μας μὲ τὸν Θεό, μὲ τὸν ἑαυτό μας, τοὺς ἄλλους καὶ τὴν δημιουργία, γιὰ τὴν ἐλευθερία μας, γιὰ τὸ νόημα τῆς ζωῆς καὶ τὸν τελικὸ προορισμὸ ὅλων…» (Βλ. Ἱστοσελίδα «Βῆμα Ὀρθοδοξίας», 12-5-2022).   

Παραθέσαμε ἐκτενῆ ἀποσπάσματα, γιὰ νὰ δείξουμε ὅτι οἱ Διαθρησκειαστὲς φαίνεται νὰ παρακάμπτουν ἀνεπίτρεπτα τὴν ἐξ ἀποκαλύψεως ἀληθινὴ Πίστη μας στὸν Ἕνα Ὁμοούσιο καὶ Ἀδιαίρετο Τριαδικὸ Θεό μας, Πατέρα, Υἱὸ καὶ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ νὰ μεταβαίνουν ἀνενδοίαστα στὴν θρησκειολογικὴ θεωρία περὶ ἑνὸς «Ὑψίστου Θεοῦ», ἑνὸς κατ’ οὐσίαν ἀνυπάρκτου φανταστικοῦ πλάσματος, προκειμένου νὰ ἱκανοποιήσουν καὶ ἐκπληρώσουν τὶς διαθρησκειακὲς δεσμεύσεις καὶ ἀρχές τους, γιὰ νὰ ἐπιτύχουν ἐγκόσμιους στόχους καὶ κάποια ἐπίφαση εἰρήνης. Τοῦτο ἀποτελεῖ καταφανῶς δεινὴ προδοσία τῆς Ἀληθείας, γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο πὼς «ὅ,τι εἴμαστε γιὰ τὸν Θεό, εἴμαστε διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐκτὸς Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος δὲ ἔχει κανένα δεσμὸ καὶ καμία συγγένεια μὲ τὸν Θεό!» (Βλ. ἁγ. Ἐπισκόπου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ὁ Πρόλογος τῆς Ἀχρίδος, τ. 11, Ὁμιλία στὶς 2 Νοεμβρίου).

β. Στὶς 15 καὶ 16 Σεπτεμβρίου 2022, στὴν Ἀστάνα, πρωτεύουσα τοῦ Καζακστάν, στὸ Παλάτι τῆς Ἀνεξαρτησίας, πραγματοποιήθηκε τὸ «7ο Συνέδριο Ἡγετῶν Παγκοσμίων καὶ Παραδοσιακῶν Θρησκειῶν», ὅπου συμμετεῖχαν 100 ἀντιπροσωπεῖες ἀπὸ 50 χῶρες τοῦ κόσμου, συμπεριλαμβανομένων ἐκπροσώπων τοῦ Ἰσλάμ, τοῦ Χριστιανισμοῦ, τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ, τοῦ Σιντοϊσμοῦ, τοῦ Βουδισμοῦ, τοῦ Ζωροαστρισμοῦ, τοῦ Ἰνδουϊσμοῦ καὶ ἄλλων θρησκευμάτων. Κύριο θέμα τοῦ Διαθρησκειακοῦ Συνεδρίου ἦταν: «Ὁ ρόλος τῶν ἡγετῶν τῶν παγκοσμίων καὶ παραδοσιακῶν θρησκειῶν στὴν πνευματικὴ καὶ κοινωνικὴ ἀνάπτυξη τῆς ἀνθρωπότητος στὴν μεταπανδημικὴ περίοδο».

Παρὼν ἦταν ὁ πατριάρχης Ἱεροσολύμων Θεόφιλος, ὁ ὁποῖος ἀνέγνωσε ὁμιλία, ὅπως καὶ εὐρεία ἀντιπροσωπία τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας. Σὲ μήνυμά του ὁ πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος ὑποστήριξε «τὸν εἰρηνευτικὸ διάλογο τῶν θρησκευτικῶν ἡγετῶν (ὡς) πολύτιμο στὴν ἐπίλυση τῶν ὑφισταμένων προβλημάτων γιὰ ὑπέρβαση τῶν προκλήσεων τῆς ἐποχῆς μας, στὴν ἐναρμόνιση τῶν διεθνῶν σχέσεων καὶ στὴν ἐγκαθίδρυση μιᾶς δίκαιης παγκόσμιας τάξης».

Ὁ μητροπολίτης Βολοκολὰμσκ Ἀντώνιος θεώρησε τὸν Διαδρησκειακὸ διάλογο ὡς τὴν καλύτερη ἀπάντηση στὶς προκλήσεις τῆς ἐποχῆς μας, στὴν ἀνάπτυξη τῆς θρησκευτικῆς ἐκπαίδευσης καὶ «στὴν ἑνότητα τῶν πιστῶν στὸ θεμέλιο μιᾶς κοινῆς ἠθικῆς βάσεως».

Παρὼν ἦταν ἐπίσης ὁ Πάπας Ρώμης Φραγκῖσκος μὲ ἀντιπροσωπία του καὶ εἶχε ἐξέχουσα θέση στὶς ἐργασίες τοῦ Διαθρησκευτικοῦ αὐτοῦ Συνεδρίου, ὡς «προσκυνητὴς τῆς εἰρήνης ποὺ ἀναζητεῖ τὸν διάλογο καὶ τὴν ἑνότητα».

Ὁμιλίες ἔγιναν ἀπὸ ἀνώτατους παράγοντες τῶν Μωαμεθανῶν, ὅπως καὶ τὸν Ἀρχιραββῖνο τοῦ Ἰσραήλ, ἐπίσης δὲ βιντεοσκοπημένο μήνυμα ἀπηύθυνε καὶ ὁ Γενικὸς Γραμματέας τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν Ἀντόνιο Γκουτέρεζ (Βλ. Ἱστοσελίδα «Βῆμα Ὀρθοδοξίας», 15-9-2022, Ἱστολόγιο «Ἀσκητής», 17-9-2022, Euronews, 21-9-2022).

γ. Στὴν ἐτήσια διεθνῆ Συνάντηση προσευχῆς γιὰ τὴν εἰρήνη στὸ «πνεῦμα τῆς Ἀσσίζης» μὲ ἐκπροσώπους Θρησκειῶν ἀπὸ ὅλο τὸν κόσμο, ποὺ διοργάνωσε ἡ Παπικὴ Κοινότητα τοῦ Ἁγίου Αἰγιδίου ἀπὸ 23 ἕως 25 Ὀκτωβρίου 2022 στὴν Ρώμη, μὲ γενικὸ τίτλο: «Ἡ Κραυγὴ γιὰ Εἰρήνη», συμμετεῖχαν ἀντιπροσωπεῖες ἀπὸ ὅλο τὸ φάσμα τῶν ἑτεροδόξων καὶ ἑτεροθρήσκων.

Παρόντες βεβαίως ἦταν καὶ ἐκπρόσωποι τοῦ Οἰκουμενιστοῦ πατριάρχου Βαρθολομαίου, ἤτοι ὁ μητροπολίτης γέρων Χαλκηδόνος Ἐμμανουὴλ καὶ ὁ μητροπολίτης Ἰταλίας Πολύκαρπος. Ἐπίσης, ἐκπρόσωποι τῶν Πατριαρχείων Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας, Μόσχας καὶ Ρουμανίας, ὅπως καὶ τῶν Ἐκκλησιῶν Κύπρου καὶ Ἀλβανίας.

Μέσα σὲ κλῖμα κοινῶν προσευχῶν καὶ τελετῶν, ἐκδηλώσεων, ὁμιλιῶν, συνάξεων καὶ λοιπῶν δραστηριοτήτων, μὲ τὴν συμμετοχὴ στὴν τελετὴ λήξεως στὸ Κολοσσαῖο τῆς Ρώμης καὶ τοῦ Πάπα Φραγκίσκου, ἀπευθύνθηκαν ἐκκλήσεις πρὸς τοὺς ἡγέτες τοῦ κόσμου γιὰ ἐλπίδα καὶ ἐμπιστοσύνη στὸ μέλλον καὶ γιὰ ἐπικράτηση κοσμικῆς εἰρήνης (Βλ. Ἱστολόγιο «Ἀκτῖνες», 26-10-2022).

Πρόκειται γιὰ κενὲς διακηρύξεις ἄνευ ἀντικρίσματος, διότι λείπει ὁ Μεγάλος Ἄγνωστος, ὁ Εἰρηνοδότης Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μόνος Εἰρηνοποιὸς τῶν καρδιῶν, ἄνευ τοῦ Ὁποίου δὲν ἐπιτυγχάνεται τίποτε. Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ ἄκρως ἀντίθετα ἀποτελέσματα, ὥστε κάθε ἡμέρα ποὺ περνᾶ νὰ φαίνεται ὅτι μᾶς ὁδηγεῖ πιὸ κοντὰ σὲ παγκόσμιο ὄλεθρο, ἀπὸ τὸν ὁποῖον μόνον ἡ ἀληθινὴ Μετάνοια μπορεῖ νὰ μᾶς σώσει καὶ ὄχι βεβαίως οἱ Διαθρησκειακὲς κραυγὲς καὶ ἀδολεσχίες γιὰ εἰρήνη.

δ. Στὴν πρωτεύουσα τοῦ Βασιλείου τοῦ Μπαχρέϊν, σὲ Διαθρησκειακὴ Συνάντηση τὴν Τρίτη, 3-11-2022, συμμετεῖχε καὶ πάλι ὁ Οἰκουμενιστὴς πατριάρχης Κων/λεως Βαρθολομαῖος, ὁ ὁποῖος στὴν σχετικὴ ὁμιλία του τόνισε τὴν ἀνάγκη τοῦ Διαθρησκευτικοῦ διαλόγου σὲ πνεῦμα συμπληρωματικότητος, ἐμπιστοσύνης καὶ σεβασμοῦ (Βλ. Ἱστολόγιο «Φῶς Φαναρίου», 3-11-2022).   

Κατὰ τὴν περίσταση αὐτή, ὁ Κων/λεως Βαρθολομαῖος συναντήθηκε μὲ τὸν ἐπίσης παρόντα Πάπα τῆς Ρώμης Φραγκῖσκο στὶς 4-11-2022, καὶ ἐν συνεχείᾳ τέλεσαν ἀπὸ κοινοῦ «οἰκουμενικὴ προσευχὴ γιὰ τὴν εἰρήνη» («Φῶς Φαναρίου», 4-11-2022).

Κατόπιν ὅλων αὐτῶν τῶν ἐνδεικτικῶν γεγονότων, γίνεται φανερὸ σὲ κάθε δυνάμενο νὰ κατανοήσει τὴν πραγματικότητα, ὅτι ἄν δὲν ὑπάρξει πραγματικὴ Μετάνοια, δὲν θὰ ἐπέλθει κανένα καλὸ στὸν κόσμο μας ἀπὸ τὶς ἄκαρπες καὶ ἀπορριπτέες Οἰκουμενιστικὲς πράξεις καὶ τελετές, εἴτε Διαχριστιανικὲς εἴτε Διαθρησκειακές.

            Δεόμεθα καὶ ἱκετεύουμε ταπεινῶς καὶ ἐγκαρδίως τὸν Κύριό μας νὰ καταπέμψει τὴν Εἰρήνη Του στὶς καρδιὲς τῶν καλοπροαιρέτων ἀνθρώπων ποὺ Τὸν πιστεύουν καὶ ἀγαποῦν εἰλικρινῶς, ὥστε νὰ ρυσθοῦμε ἀπὸ τὴν ἐρχομένη «ὀργή» στὴν Οἰκουμένη καὶ νὰ παραμείνουμε πιστοὶ μέχρι τέλους στὴν Ἀλήθεια τῆς Πίστεώς μας, μὴ σχετιζόμενοι κατ’ οὐδένα τρόπον μὲ τὴν καλπάζουσα ὁδὸ τῆς Ἀποστασίας καὶ τοὺς φορεῖς καὶ ἐκφραστές της!

+Λ.&Π.Κ.
4/17-11-2022 

Πηγή