"Ὅτι οὐ δεῖ ψεύδεσθαι
ἀλλ' ἀληθεύειν ἐν παντί"
(Μέγας Βασίλειος, P. G. 31, 744)
Αγαπητέ μου κ. Ρίζο, χαίρετε εν Κυρίω!
Συνεχίζω, με την Β΄ αυτήν απάντησή μου, τις παρατηρήσεις μου πάνω στην εργασία σας και συγκεκριμένα στο Β΄ μέρος αυτής, το οποίο δημοσίευσε η "Π.Π." εδώ.
Πριν από αυτό όμως θα ήθελα να προσθέσω κάτι σημαντικό, το οποίο παρέλειψα να αναφέρω στην Α΄ απάντησή μου. Σας είπα πως η απόφαση του "Πανορθοδόξου" Συνεδρίου του 1923 περί "διορθωμένου Ιουλιανού" ημερολογίου δεν εφαρμόστηκε και ως εκ τούτου δεν ανέλυσα παραπάνω τα αφορώντα το Συνέδριο αυτό. Ένας αδελφός όμως, που παρακολουθεί με ενδιαφέρον και φιλαλήθεια τον διάλογό μας, με ρώτησε πως και δεν τοποθετήθηκα για την θέση σας πως το "Πανορθόδοξο" Συνέδριο συγκλήθηκε "με βασικό σκοπό τη διόρθωση της ισημερίας και την εξ αυτού του λόγου διόρθωση του Ιουλιανού ημερολογίου, και όχι την επίτευξη του κοινού εορτασμού ανάμεσα στις Εκκλησίες". Από την ανάγνωση των Πρακτικών του "Πανορθοδόξου" Συνεδρίου (αναρτήθηκαν εδώ), θα διαπιστώσετε πως η θέση σας αυτή, αγαπητέ, είναι εσφαλμένη. Στο Συνέδριο αυτό των ανόμων παραβρέθηκε και ο Αγγλικανός "επίσκοπος" Gore με τον οποίο αντάλλαξε πολύ αποκαλυπτικές προσφωνήσεις ο Μεταξάκης. Άνευ δικών μου σχολίων (παρά μόνο υπογραμμίζοντας κάποια σημεία) σας παραθέτω τα όσα διαδραματίστηκαν (σελ. 84 κ. εξ.):
Έρχομαι τώρα στις παρατηρήσεις για το Β΄ μέρος της εργασίας σας:
α. Σας ενόχλησαν κάποιες φράσεις του Αγίου πρ. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, δια των οποίων τονίζεται η σπουδαιότητα της τηρήσεως του Ιουλιανού ημερολογίου και τις οποίες θεωρήσατε υπερβολικές και ότι δια αυτών θεωρεί "άγιο" το Ιουλιανό ημερολόγιο. Καταρχήν, αν είχατε διαβάσει όλα τα έργα του Αγίου πρ. Φλωρίνης θα κατανοούσατε ακριβώς το πνεύμα του και δεν θα προέκυπτε αυτή η εσφαλμένη αντίληψη. Ας εξετάσουμε όμως αναλυτικώς, αγαπητέ μου, μερικές από τις επίμαχες φράσεις που σας ξένισαν.
Γράφετε: "ο πρώην επίσκοπος Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης, αποδίδει στο Ιουλιανό ημερολόγιο «τον φωτοστέφανον», και το ονομάζει «προπύργιον ακαθαίρετον της ορθοδόξου πίστεως και λατρείας», που «υπερασπίζει [το ημερολόγιο] την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία». Κατ΄ αυτόν, το ημερολόγιο είναι τόσο σημαντικό που σχετίζεται ακόμα και με την χριστιανική ηθική". Καταρχάς, για να είμαστε ακριβείς, η πρόταση "ο πρώην επίσκοπος Φλωρίνης Χρυσόστομος" δεν είναι ορθή, διότι κάποιος ο οποίος χειροτονείται επίσκοπος παραμένει πάντοτε επίσκοπος, διότι η Ιερωσύνη είναι ανεξάλειπτη. Επομένως η ορθή πρόταση θα ήταν "ο επίσκοπος πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος", μιας και αυτός ήταν ο τίτλος του.
Πιστεύετε ότι ο Άγιος πρ. Φλωρίνης αποδίδει στο Ιουλιανό ημερολόγιο "«τον φωτοστέφανον», και το ονομάζει «προπύργιον ακαθαίρετον της ορθοδόξου πίστεως και λατρείας»". Για να δούμε όμως τί ακριβώς γράφει εκεί που παραπέμπετε: "Ἀλλὰ τὸν φωτοστέφανον ὅντως τοῦ Ἰουλιανοῦ ἡμερολογίου, ὡς ὀρθοδόξου θεσμοῦ, καὶ ὡς ἀκαθαιρέτου προπυργίου τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καὶ λατρείας, ἐπέθηκεν ἡ ἀπαντητικὴ Ἐγκύκλιος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου". Βλέπετε τί γράφει; Τον φωτοστέφανο του Ιουλιανού ημερολογίου ως ακαθαιρέτου προπυργίου της ορθοδόξου πίστεως και λατρείας, επέθηκε η Εγκύκλιος του Πατριαρχείου, όχι αυτός! Μιλάει για την Εγκύκλιο του 1904, η οποία αξιολογώντας τις απαντήσεις των Τοπικών Εκκλησιών στην Εγκύκλιο του 1902 περί πιθανότητας αλλαγής του ημερολογίου, απορρίπτει εντελώς αυτήν. Για να δούμε όμως, έχει δίκαιο στις κρίσεις του ο Άγιος πρ. Φλωρίνης να θεωρεί πως η Εγκύκλιος του 1904 "στεφανώνει" το Ιουλιανό ημερολόγιο; Διαβάζουμε τα αποσπάσματα της Εγκυκλίου, που ο ίδιος παραθέτει (μπορείτε να τα δείτε και εδώ, σελ. 75-76, 79): "Τοῦτο γνώρισμα οὐσιωδέστατον τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦτο τὸ θεμέλιον τοῦ ὅλου αὐτῆς Κανονικοῦ καὶ διοικητικοῦ οἰκοδομήματος, τὸ μὴ «κινεῖν ὅρια αἰώνια ἃ οἱ Πατέρες ἡμῶν ἔθεντο». Τοῦτο μόνον δυνήσεται ἀποκροῦσαι τὰς νεωτερικὰς τάσεις καὶ ἐνεργείας τὰς προϊούσας. Πῶς γὰρ οὐ δίκαιον τὰ ἀπ’ αἰῶνας τοσούτους κατὰ τάξιν γινόμενα καὶ εὐσχημόνως ἔχοντα, ταῦτα καὶ τοῦ λοιποῦ κρατεῖν καὶ αἰδέσιμα εἶναι; Πῶς δὲ οὐκ ἀκίνδυνον διασείεσθαι καὶ διασαλεύεσαθι τὸ ὑπὸ Συνόδων Οἰκουμενικῶν καὶ ὅρων Πατέρων ἀποπηγάζον σεμνὸν καὶ ἱερώτατον σύστημα τῶν Ἁγιωτάτων Πατριαρχικῶν Ἐκκλησιῶν, ὧν τὰ θεμέλια Ἀποστολικά, καὶ ὁ δέκα καὶ ἐννέα αἰώνων βίος πόνοις ἀτρύτοις καὶ μόχθοις καὶ ἀγῶσιν ἀνεκδιηγήτοις καὶ αἵμασι μαρτυρικοῖς ἐσφυρηλάτηται, καὶ αἱ πρὸς τὴν καθόλου Ἐκκλησία θεολογικαὶ ὑπηρεσίαι πανθομολογούμεναι καὶ πολύτιμοι; Τῶν εἰρημένων πατρικῶν διατάξεων καὶ ὁρίων ἡ ὀλιγωρία ἐγέννησεν, ὡς μήποτ' ὤφειλε, καὶ τὰ ἐν τοῖς κόλποις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὑπάρχονται πρὸς τοῖς παλαιοῖς νεώτερα λυπηρὰ ὄντως καὶ ἄξια θρήνων ρήγματα. Ὡς δὲ ἐκ τῆς ἐκείνων ὀλιγωρίας ἐγεννήθησαν, οὕτω καὶ ἐκ τῆς ἐκείνων τηρήσεως ἐκποδὼν γενήσονται τοῦ Θεοῦ συναιρουμένου καὶ τῶν ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν τὰ κρείττονα καὶ ἐχόμενα σωτηρίας ὑποτιθεμένων τοῖς ἀκούειν βουλομένοις, καίτοι δυσχερῶς τῶ λόγω τῆς ἀληθείας καὶ τοῦ δικαίου πείθονται οἱ κατὰ κόσμον ἀγαθὰ καὶ τὰς οἰκείας δόξας ὑπὲρ τὸ κῦρος τῆς Ἐκκλησιαστικῆς καὶ Κανονικῆς τάξεως καὶ διδασκαλίας τιθέμενοι. Περὶ δὲ τοῦ καθ’ ἡμᾶς ἡμερολογίου τοιαύτην ἔχομεν γνώμην. Αἰδέσιμον εἶναι καὶ ἔμπεδον τὸ ἀπ’ αἰῶνος μὲν ἤδη καθωρισμένον κεκυρωμένον δὲ τῆ διηνεκεῖ τῆς Ἐκκλησίας πράξει Πασχάλιον, καθ' ὅ τὴν λαμπροφόρον τοῦ Κυρίου Ἀνάστασιν ἑορτάζειν δεδιδάγμεθα τῇ πρώτῃ Κυριακῇ τῇ μετὰ τὴν πανσέληνον τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας· ἢ συμπιπτούσῃ ἢ μεθεπομένῃ ὡς οὐκ ἐξὸν περὶ τοῦτο καινοτομῆσαι· τὸ δέ, παραφυλάσσοντας τὸ Ἰουλιανὸν ἡμερολόγιον καὶ τὸ ἑορτολόγιον ἡμῶν ἀμετακίνητον, ὑπερπηδῆσαι μόνον 13 ἡμέρας, ὥστε συμπίπτειν τὰς μηνολογίας ἡμῶν τε καὶ τῶν τῶ ἑτέρω ἡμερολογίω κατακολουθούντων, ἀνόητον καὶ ἄσκοπον εἶναι· τῆς μὲν παραλείψεως τοσούτων ἡμερῶν ὑπ' οὐδενὸς ἐπιβαλλομένης λόγου, οὔτε ἐκκλησιαστικοῦ, οὔτε ἐπιστημονικοῦ, τῆς δ' ἐντεῦθεν συμπτώσεως τῶν μηνολογιῶν ἐσομένης προσκαίρου μέχρι δηλονοῦν τοῦ 2100οῦ ἔτους ὅτε καὶ αὖθις ἄρξεται ἡ διαφορὰ μιᾶς ἡμέρας. Ἀλλὰ καὶ τὸ μεταρρυθμῖσαι τὸ Ἰουλιανὸν ἡμερολόγιον, ὡς δῆθεν ἐπιστημονικῶς ἀνακριβές, καὶ τὸ μέσον πολιτικὸν ἔτος καταστῆσαι οὕτω συμφωνότερον τῷ τροπικῷ πρόωρον τὀ γε νῦν καὶ ὅλως περιττὸν ἡγούμεθα· ἡμεῖς τε γὰρ οὐδαμῶς ἀπὸ ἐκκλησιαστικῆς ἀπόψεως ὑποχρεούμεθα μεταλλάττειν ἡμερολόγιον καὶ ἡ ἐπιστήμη, ὥς γε παρ' εἰδικῶν ἀνδρῶν βεβαιοῦται, οὕπω ὁριστικῶς ἀπεφήνατο περὶ τῆς ἀκρίβειας μεθ' ἧς τὸ τροπικὸν ἔτος λογίζεται".
Τί λέτε λοιπόν, έπεσε έξω στις κρίσεις του ο Άγιος πρ. Φλωρίνης;
Σας ενόχλησε επίσης, αγαπητέ κ. Ρίζο, το ότι ο μακαριστός Ιεράρχης θεωρούσε πως το ημερολόγιο «υπερασπίζει την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία». Αυτό όμως είναι αποδεδειγμένο ιστορικά. Ας δούμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
1. Στην Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία ο φανατικός παπικός βασιλιάς Στέφανος Μπάθορυ, αμέσως μετά την Ημερολογιακή Καινοτομία του 1582, επέβαλε υποχρεωτικά σε όλους τους υπηκόους του, ασχέτως δόγματος, το Γρηγοριανό ημερολόγιο. "Το έτος εκείνο, ανήμερα των Χριστουγέννων με το παλαιό ημερολόγιο, ο παπικός αρχιεπίσκοπος της Λεοντοπόλεως Ιωάννης Σολικόφσκυ, ζήτησε από τις Αρχές της πόλης να κλειστούν και σφραγιστούν οι ορθόδοξοι ναοί" (Διπλούς πέλεκυς..., σελ. 24). Ο π. Ανδρέας Μπορκόφσκυ γράφει στην διατριβή του "Αγώνας των Ορθοδόξων Πατριαρχείων κατά τη ουνίας στην Πολωνία κατά την τελευταία εικοσαετία του ΙΣΤ' αιώνα (1583-1601)" τα εξής: "Όπως έδειξαν οι άμεσες αντιδράσεις, οι Ορθόδοξοι όχι μόνο δεν δέχτηκαν το νέο ημερολόγιο, αλλά το θεώρησαν ως ένα από τα προσηλυτιστικά και ενωτικά σχέδια του Βατικανού" (σελ. 28).
2. Την ίδια περίοδο στην Αγκώνα της Ιταλίας "ο εκεί Λατίνος επίσκοπος πίεζε ασφυκτικά τους Έλληνες να δεχθούν το νέο ημερολόγιο (καθώς και τα άζυμα και τον παπικό τρόπο «βαπτίσματος» και χρίσματος) και μάλιστα μπρος στην άρνησή τους σφράγισε την εκκλησία τους. Ο Πατριάρχης Ιερεμίας ο Τρανός έστειλε αμέσως επιστολή διαμαρτυρίας στον Πάπα" (Ελληνική Ασπίς..., σελ. 16-17).
Το ότι το ημερολόγιο «υπερασπίζει την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία», αποδείχθηκε και μετά την Ημερολογιακή Καινοτομία του 1924. Ο γνωστός οικουμενιστής Θυατείρων Γερμανός Στρινόπουλος σε εμπιστευτική του Έκθεση προς τον επίσης οικουμενιστή Κωνσταντινουπόλεως Βασίλειο το 1928, αναφέρει περί της εισαγωγής του νέου ημερολογίου στο Πατριαρχείο της Αντιοχείας τα εξής διαφωτιστικά από την συνομιλία του με τον τότε Πατριάρχη Αντιοχείας Γρηγόριο: "Ἐν τῇ δευτέρᾳ μετὰ τῆς Α. Μ. (Αὐτοῦ Μακαριότητος) συνομιλίᾳ πρώτη αὐτή ἐμνήσθη τοῦ ζητήματος του Ν. (νέου) Ἡμερολογίου καὶ ἐζήτησε τὴν περὶ τούτου γνώμην μου. Ἐδήλωσα αὐτὴν ἀπροκαλύπτως προσθείς, ὅτι μετὰ τὴν ἐπελθοῦσαν μεταβολὴν τοῦ Πολιτικοῦ Ἡμερολογίου ἡ μεταβολὴ τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ κατέστη ἀπαραιτήτως ἀναγκαία, εἶναι δὲ γνωστὸν ὅτι οὐδεὶς λόγος δογματικὸς ἀπαγορεύει τὴν μεταβολὴν ταύτην (σ. ημ. να η ξεκάθαρη θέση των Οικουμενιστών/Μοντερνιστών: ό,τι δεν είναι δόγμα, μπορούμε να το μεταβάλουμε!). Ὑπέμνησα τὴν πράξιν τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ἥτις δὲν ἐδημιούργησεν Ἡμερολόγιον, ἀλλ' ἔλαβε τὸ τῆς Πολιτείας, ἐν ᾗ ἐνεφανίσθη, καὶ ἐτόνισα τὰ ἄτοπα ἐκ τῆς χρήσεως ὑπὸ τῶν χριστιανῶν δύο ἡμερολογίων, καθόσον ἡ Α. Μ. μοὶ προσήγαγε τὸ παράδειγμα τῶν Ἰουδαίων, διατηρούντων χωριστὰ τὸ θρησκευτικὸν ἀπὸ τοῦ πολιτικοῦ χωρὶς νὰ λάβῃ ὑπ' ὅψιν, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι ἐλαχίστας ἔχουσι θρησκευτικὰς ἑορτὰς κατ' ἔτος, ἐνῷ ἡμεῖς πολλὰς κατὰ μῆνα. Κατὰ τὰ ἀνταλλαγέντα ἡ Α. Μ. ὡς μόνην δικαιολογίαν τῆς ἐμμονῆς τὴς Ἀντιοχικῆς Ἐκκλησίας εἰς τὸ Π. (παλαιὸν) Ἡμερολόγιον ἀνέφερε πρῶτον μὲν τὴν ἀμάθειαν τοῦ γηγενοῦς πληθυσμοῦ, ἔπειτα δὲ τὴν χρησιμοποίησιν τῆς μεταβολῆς ὑπὸ τῶν Οὐνιτῶν χάριν προσηλυτισμοῦ. Οὕτως αὐτὸς ὁ Νούντσιος τοῦ Πάπα ἐν Συρίᾳ μετὰ τὴν εἰσαγωγὴν τοῦ Νέου Ἡμερολογίου εἰς τὰς Ὀρθοδόξους Έκκλησίας ἔγραψεν Ἐγκύκλιον, ἐν ᾗ ἔλεγεν, ὅτι ἤδη διὰ τῆς μεταβολῆς ταύτης ΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΑΝΕΓΝΩΡΙΣΑΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΠΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΘΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΩΣΙ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΑΥΤΗΣ ΔΙΚΑΙΑ" (Ολόκληρη η Έκθεση, στο Ψηφιακό Αρχείο "Ελευθέριος Βενιζέλος", εδώ).
Άδικα λοιπόν έγραφε ο Άγιος πρ. Φλωρίνης ότι το ημερολόγιο «υπερασπίζει την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία»; Αν εξακολουθείτε να τον θεωρείτε υπερβολικό στις εκφράσεις του, τότε θα πρέπει να χαρακτηρίσετε υπερβολικούς και όλους τους Πατέρες που τόνισαν την σημαντικότητα του Ιουλιανού ημερολογίου. Τον Άγιο Μελέτιο Πηγά, ο οποίος το χαρακτήρισε κρίκο "παγχρύσου ἁλύσεως", του οποίου η αφαίρεση θα προκαλέσει ανώφελη ζημία (Διπλούς πέλεκυς..., σελ. 62). Τον Άγιο Νικόδημο ο οποίος το θεωρούσε ευάρεστο στον Θεό (Πηδάλιον, Υποσημείωση στον Ζ΄ Αποστολικό Κανόνα). Τον π. Φιλόθεο Ζερβάκο, ο οποίος το θεωρούσε αγιασμένο ("τὸ ἡμερολόγιον τοῦτο διὰ τῆς τοιαύτης ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ χρήσεως, καὶ ἡγιάσθη, ὥστε καὶ διὰ τὸν λόγον τοῦτον νὰ μὴ δύναται εὐκόλως νὰ περιφρονηθῇ", βλ. στην Α΄ Απάντηση)!
β. Γράφετε επίσης για τον Άγιο πρ. Φλωρίνης τα εξής: "πιστεύει πως οι θεοφόροι Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής συνέδεσαν την ημέρα εορτής του Πάσχα με την ισημερία που ίσχυε τότε, αυτήν δηλαδή της 21ης Μαρτίου. Θεώρησε έτσι ότι, οι άγιοι Πατέρες συνέδεσαν οριστικά και αμετάκλητα τον εορτασμό του Πάσχα με το Ιουλιανό ημερολόγιο". Και όμως, αγαπητέ κ. Ρίζο, αυτό που πίστευε και θεωρούσε ο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος, αυτό πίστευαν και θεωρούσαν όλοι οι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που ασχολήθηκαν με το Ημερολογιακό. Ιδού μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα ορισμένων εξ αυτών:
"Ὅμως οἱ θειότατοι Πατέρες τῆς πρώτης Συνόδου ἂν καλὰ καὶ νὰ ἤξευραν ἀκριβῶς τὴν τοιαύτην διαφορὰν τῆς ἰσημερίας, πῶς κατ’ ὀλίγον ὀλίγον ἔρχεται ὀπίσω διὰ τὴν συνεχῆ προσθήκην τῆς τοῦ βισέκτου ἡμέρας· μὲ τοῦτο ὅλον ἐδιώρισαν αὐτὴν τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν νὰ κρίνεται καὶ νὰ λογαριάζεται πάντοτε καθὼς εὑρέθηκε τότε εἰς τὸν καιρόν τους, κατὰ τὴν κα΄ τοῦ Μαρτίου μηνὸς· καὶ νὰ μὴν ἀνεβοκαταβαίνῃ πλέον ἔξω ἀπ’ αὐτὴν τὴν ἡμέραν, ὅσον διὰ τὸ ἅγιον Πάσχα, νὰ ἑορτάζεται πάντοτε ὑπὸ πάντων ὁμοῦ εἰς ἓνα καὶ τὸν αὐτὸν καιρὸν, καὶ τὴν αὐτὴν τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡμέραν, εἴτε Μαρτίου, εἴτε Ἀπριλίου· διὰ νὰ μὴν γένῃ σύγχυσις καὶ διαφορὰ εἰς τὰ μέρη τῆς Ἐκκλησίας ὁποῦ εὑρίσκονται εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην, διὰ τὴν συνεχῆ παραλλαγὴν τῆς ἰσημερίας, ὁποῦ προέρχεται ὡς εἴρηται διὰ τὴν συνεχῆ προσθήκην τῆς τοῦ Βισέκτου ἡμέρας· ἂν καλὰ καὶ εἰς τοὺς ἐδικούς μας καιροὺς νὰ ἐκατέβηκεν ἡ ἰσημερία πολλὰ παρακάτω, ἕως καὶ εἰς ταῖς ι΄ τοῦ Μαρτίου, καθὼς οἱ νεώτεροι μὲ ἀκριβεστέραν παρατήρησιν δείχνουσι· διὰ τὴν ὁποίαν αἰτίαν ἐκάμασι καὶ διόρθωσιν τοῦ Καλενδαρίου, καὶ ἤφεραν τὴν ἰσημερίαν πάλιν εἰς τὴν κα΄ Μαρτίου, ὡς καθὼς ἦτον καὶ εἰς τὸν καιρὸν τῆς α΄ συνόδου· μὲ τὸ νὰ φέρουν ὀπίσω τὸν Μάρτιον καὶ ἀκολούθως ὅλους τοὺς μήνας δέκα ἡμέρας· ἀλλ’ ὅμως ἡμεῖς εἰς τοῦτο δὲν τοὺς ἀκολουθοῦμεν· μηδὲ τολμοῦμεν ποτὲ νὰ παραβαίνωμεν τὸν Ὅρον τῶν θείων ἐκείνων Πατέρων, νὰ φανοῦμεν ἡμεῖς διακριτικώτεροι ἀπὸ τοὺς θεοσόφους καὶ ἁγίους ἐκείνους Πατέρας, νὰ κάμωμεν ἡμεῖς διόρθωσιν, ὁποῦ ἐκεῖνοι δὲν ἐτόλμησαν νὰ τὴν κάμουν· ἐπειδὴ καὶ ἂν ἤθελεν ἦσται εὔλογος ἡ τοιαύτη διόρθωσις, ἤθελαν τὴν κάμη προηγουμένως ἐκεῖνοι, καὶ ἢ νὰ τραβίξουν ὀπίσω δύο ἡμέρας τὸν Μάρτιον, νὰ ἀνεβάσουν παράνω τὴν ἰσημερίαν, νὰ τὴν φέρουν εἰς τὴν κγ΄ Μαρτίου, ὡς καθὼς εὑρέθηκεν εἰς τὸν καιρὸν τοῦ Χριστοῦ· ἢ ἤθελαν τραβίξῃ παράνω τὸν Μάρτιον, νὰ τὴν κατεβάσουν εἰς τὴν ιε΄ Μαρτίου ὡς καθὼς εὑρίσκετον εἰς τὴν ἀρχὴν εἰς τὸν καιρὸν τοῦ Ἀδάμ· ἀμὴ ἐκεῖνοι μήτε τὴν ἀνέβασαν, μήτε τὴν ἐκατέβασαν, ἀμὴ τὴν ἄφηκαν ἐκεῖ ὁποῦ τὴν εὕρηκαν εἰς τὴν κα΄ Μαρτίου, διὰ τὴν αἰτίαν ὁποῦ εἴπομεν ἀνωτέρω· διὰ νὰ μὴν προξενήσουν λέγω σύγχυσιν καὶ διασπασμὸν εἰς τὰ μέρη καὶ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, ὡς καθὼς τὸ ἔπαθαν οἱ διακριτικώτεροι ἐκείνων Λατῖνοι· καὶ διὰ μίαν χρονικὴν διόρθωσιν ἐξεχωρίσθησαν καὶ ἀπεκόπησαν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα, καὶ κατὰ τὸ καλενδάριον ἀπὸ τὸ καθόλου σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς σχισματικοί, καὶ αὐτάρεσκοι, καὶ αὐτοκέφαλοι ὁποῦ εἶναι· διὰ τοῦτο λέγω δὲν ἠμποροῦμεν ἡμεῖς νὰ παραβαίνωμεν τὴν γνώμην καὶ κρίσιν τῶν θείων ἐκείνων Πατέρων, νὰ πέσωμεν καὶ ἡμεῖς εἰς τὸ αὐτὸ ἁμάρτημα τῶν Λατίνων· διὰ νὰ μὴν λάβωμεν εἰς τὴν ψυχὴν μας ἀντὶ κέρδους ζημίαν, ὡς οἱ Λατῖνοι" (Σεβαστός Κυμηνίτης στοΕλληνική Ασπίς..., σελ. 77-78).
"Διὰ τοῦτο λοιπὸν μεταβάλλεται ἡ μετὰ τὴν ια΄ πρώτη πανσέληνος τοῦ Μαρτίου, ἂν καλὰ καὶ εἶναι μέτ’ ἰσημερίαν, μὲ τὸ νὰ ἔρχεται καὶ γίνεται πρὸ τῆς κα΄ Μαρτίου, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκετο πρότερον ἡ ἰσημερία, μὴν ἠμποροῦντες ἡμεῖς νὰ μεταθέσωμεν τὸν ὅρον τῶν θείων ἐκείνων Πατέρων, ἀμὴ κρατοῦντες πάντοτε διὰ ἰσημερινὴν ἡμέραν τὴν κα΄ Μαρτίου. Καὶ διὰ τοῦτο ἀφείνοντες τὴν πρώτην ἐκείνην μέτ’ ἰσημερίαν πανσέληνον, ζητοῦμεν τὴν ἑξῆς δευτέραν πανσέληνον ὁποῦ ἔρχεται ὕστερον ἀπὸ τὴν κα΄ Μαρτίου, μέθ’ ἣν λοιπὸν ἑορτάζομεν τὸ ἅγιον Πάσχα, ἐπειδὴ βλέπομεν πῶς δὲν ἐτόλμησε μήτε ἡ πρώτη Σύνοδος, μήτε ἡ δευτέρα, μήτε ἡ τρίτη, μήτε ἄλλη καμία μήτε οἰκουμενικὴ μήτε τοπική, μήτε ἡ Ἀνατολικὴ μήτε ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία νὰ παρασαλεύσουν τὴν ἰσημερινὴν ἡμέραν ἀπὸ τὴν κα΄ Μαρτίου. Ἀν καλὰ καὶ νὰ τὴν ἔβλεπαν εἰς τοὺς καιροὺς των πῶς ἐκατέβαινεν ἡ ἰσημερία κατολίγον ὀλίγον ὀπίσω, ἕως καὶ εἰς τὴν ια΄ Μαρτίου, καὶ δὲν ἐπαρανομοῦσαν ἑορτάζοντες ὁμοῦ μετὰ τὴν δευτέραν πανσέληνον τὸ ἅγιον Πάσχα, ἀλλ’ οἱ νεώτεροι Λατῖνοι ἐφάνησαν διακριτικώτεροι καὶ σοφώτεροι καὶ τολμηρότεροι ἀπὸ ὅλας τὰς ἁγίας ἐκείνας Συνόδους, καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς ἁγίους Πατέρας τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἀνατολικούς τε καὶ δυτικοὺς, καὶ ἔκαμαν τὴν τοιαύτην διόρθωσιν τῆς ἰσημερίας, φοβούμενοι μήπως καὶ ἀθετοῦντες τὴν πρώτην πανσέληνον μέτ’ ἰσημερίαν, κολάσωσι τὴν ψυχήν των, ὡς καθὼς ἐκολάσθησαν καὶ ὅλαις αἱ Σύνοδαις, καὶ πάντες οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὁπόσοι ἑόρταζαν τὸ ἅγιον Πάσχα, ἀθετοῦντες τὴν πρώτην πανσέληνον μέτ’ ἰσημερίαν, καὶ ζητοῦντες τὴν δευτέραν ἑξῆς πανσέληνον μετὰ τὴν κα΄ Μαρτίου, διὰ τοῦτο ἔλαβον καὶ τὸν μισθόν τους διὰ τὴν τοιαύτην διόρθωσιν, ἐκκοπέντες ἀπὸ τὸ ἀρχαῖον σῶμα τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας, καὶ ὑποπεσόντες τοῖς ἐπιτιμίοις τῶν ἁγίων ἐκείνων Συνόδων, καὶ τῶν ἑξῆς ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἀνατολικῶν τε καὶ δυτικῶν, ὡς μὴ τοῖς ἐκείνων ἴχνεσι κατακολουθοῦντες, ἀλλ’ αὐτοκεφάλως καινὴν ὁδὸν ἑαυτοῖς ἐξευρόντες διὰ τὴν αὐτοκέφαλον αὐθεντείαν τοῦ Πάπα, τὴν μεγίστην ταύτην καὶ ψυχοσωτήριον εὐσέβειαν ἑαυτοῖς ἐξευρόντες" (Δοσίθεος Ιεροσολύμων στο Ελληνική Ασπίς..., σελ. 113-114).
"Ἄς ἠξεύρουν γὰρ [οἱ Λατῖνοι], ὅτι καὶ αἱ οἰκουμενικαὶ σύνοδοι, ὁποῦ μετὰ τὴν πρώτην ἔγιναν, καὶ οἱ λοιποὶ Πατέρες, ἔβλεπον ναὶ καὶ αὐτοὶ, ὡς σοφοὶ ὁποῦ ἦσαν, πῶς ἐκατέβη πολὺ ἡ ἰσημερία· ἀλλ’ ὅμως δὲν ἠθέλησαν νὰ τὴν μεταθέσουν ἀπὸ τὴν κα΄ Μαρτίου, ὁποῦ τὴν ηὗρεν ἡ α΄ σύνοδος, προτιμῶντες περισσότερον τὴν συμφωνίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἕνωσιν ἀπὸ τὴν ἀκρίβειαν τῆς ἰσημερίας, ἥτις δὲν προξενεῖ οὔτε εἰς τὴν εὕρεσιν, τοῦ ἐδικοῦ μας Πάσχα κᾀμμίαν σύγχυσιν, οὔτε βλάβην εἰς τὴν εὐσέβειαν, μάλιστα δὲ καὶ προξενεῖ ἡ ἀκρίβεια αὕτη εἰς τοὺς Λατίνους δύω μεγάλας ἀτοπίας, τὸ νὰ ἑορτάζουν δηλ. τὸ Πάσχα ἢ μετὰ Ἰουδαίων, ὅπερ ἐναντίον ἐστὶν εἰς τὸν παρόντα ἀποστολικὸν κανόνα, ἢ πρὸ τῶν Ἰουδαίων. Ὅτι δὲ περισσότερον εὐαρεστεῖται ὁ Θεὸς εἰς τὴν τάξιν τοῦ πασχαλίου, καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, τοῦ καλανταρίου τοῦ ἐδικοῦ μας, παρὰ εἰς τὴν ἀκρίβειαν τοῦ πασχαλίου καὶ καλανταρίου τῶν Λατίνων, φανερὸν εἶναι ἀπὸ τὰ θαύματα ὁποῦ ἔδειξε καὶ δεικνύει ἕως τώρα δι΄ αὐτό" (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο Ελληνική Ασπίς..., σελ. 147-148).
γ. Συνεχίζοντας, για να πολεμήσετε τις θέσεις του Αγίου πρ. Φλωρίνης και των συν αυτώ Πατέρων (παραπέμπετε σε κείμενα του π. Θεοδωρήτου και του π. Βασιλείου Σακκά), φέρνετε ως σύμμαχό σας τον Άγιο Νικόδημο! Γράφετε: "ο άγιος Νικόδημος στην ερμηνεία του Ζ΄ Αποστολικού κανόνα, στην πρώτη υποσημείωση δείχνει να έχει αντιδιαμετρικά αντίθετη θέση λέγοντας: «Το να κάνει τις το Πάσχα μετά της 21ην Μαρτίου ως κάμνομεν εμείς οι Γραικοί ή μετά την 11ην Μαρτίου ως κάμνουν οι Λατίνοι δεν είναι έγκλημα. Το να σχίση όμως την Εκκλησίαν είναι αμάρτημα ασυγχώρητον»". Επειδή αυτήν την ψευδή συμμαχία την είχε επικαλεστεί στο παρελθόν και ο π. Ευθύμιος Τρικαμηνάς (τον οποίο στην σκέψη ακολουθείτε), σας παραπέμπω σε κείμενό μου με τίτλο "Ο Άγιος Νικόδημος και ο Ιερός Χρυσόστομος απαντούν στον π. Ευθύμιο Τρικαμηνά για το Ημερολογιακό Ζήτημα", στο οποίο θα δείτε ότι ο Άγιος Νικόδημος ανήκει στο ίδιο στρατόπεδο με τον Άγιο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομο, και τους συν αυτώ, και όχι στο αντίπαλο.
δ. Το φοβερό είναι ότι αμέσως μετά την παράθεση του Αγίου Νικοδήμου αντιγράφετε την θέση του αγιομάχου (υβριστού του Αγίου Νικοδήμου) και χυδαιολόγου Κωνσταντίνου Σιαμάκη (από εδώ). Διά του λόγου το αληθές παραθέτω έναν ακόμη συγκριτικό πίνακα με το σχετικό απόσπασμά σας, και το αντίστοιχο απόσπασμα του Σιαμάκη:
Κόπτεστε για το Consensus Patrum, κ. Ρίζο, αλλά τους Πατέρες της εποχής μας τους αγνοείτε και - το χειρότερο - τους πολεμείτε, συντασσόμενος με πρόσωπα που ούτε ορθόδοξη πίστη, ούτε ορθόδοξο ήθος έχουν, και των οποίων τις θέσεις αντιγράφετε.
ε. Έρχομαι τώρα στο μέρος της εργασίας σας, που αφορά τα ιστορικά στοιχεία για την, περί το Πάσχα, εορτολογική ασυμφωνία, κατά τους πρώτους αιώνες. Δυστυχώς τα περιεχόμενα στα υποκεφάλαια "Πρίν την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο", "Μετά την Α΄ Οικουμενική" και "Το τέλος της ημερολογιακής διαμάχης", τίποτε ουσιαστικό δεν προσφέρουν στην συζήτηση περί του Ημερολογικού, παρά μόνο τα εσφαλμένα και αυθαίρετα συμπεράσματα που βγάλατε στο τέλος για να δικαιολογήσετε την εμμονή σας σε μια παράνομη Καινοτομία. Ποιος διαφωνεί πως τους πρώτους αιώνες δεν υπήρχε απόλυτηεορτολογική συμφωνία; Είναι όμως άλλο πράγμα το ότι δεν υπήρχε ακόμη εορτολογική συμφωνία, λόγω ασυνεννοησίας ή άλλων παραγόντων, και άλλο πράγμα το να μην υπάρχει πλέον εορτολογική συμφωνία επειδή κάποιοι την κατέστρεψαν για πονηρούς σκοπούς, παρόλο που επιτέλους είχε επιτευχθεί και διατηρηθεί για πάνω από 1000 χρόνια! Είναι τόσο δύσκολο να το καταλάβετε;
Με λύπη μου σας λέγω πως τα ιστορικά αυτά στοιχεία που προσκομίσατε, με σκοπό να αποφανθείτε πως το πότε εορτάζει κανείς το Πάσχα δεν έχει καμία σημασία, δεν περίμενα να τα δω σε κείμενο ορθοδόξου (ερμηνευόμενα μάλιστα τοιουτοτρόπως), αλλά σε κείμενο κάποιου οικουμενιστού μάλλον, ο οποίος με τέτοια στοιχεία και επιχειρήματα θα προσπαθούσε να μας πείσει να εγκαταλείψουμε το Ορθόδοξο Πασχάλιο, που θεωρούμε, εμείς οι Ορθόδοξοι, αιώνιο καιαμετακίνητο, αφού, τους πρώτους αιώνες, "οι Πατέρες Ανατολής και Δύσης παρακάθονταν και συναποφάσιζαν ώς μέλη της ΜΙΑΣ, ΑΓΙΑΣ και ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ενώ εόρταζαν την μεγάλη εορτή του Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες". Πραγματικά, θα ήθελα να δω τί θα απαντούσατε εσείς σε έναν τέτοιον οικουμενιστή που θα αντέγραφε τα, βολικά για αυτόν, επιχειρήματά σας. Γιατί εμείς θα απαντούσαμε ακριβώς αυτά που απαντούμε σε σας!
Θα επανέλθω με την Γ΄ Απάντησή μου στο Γ΄ μέρος της εργασίας σας, το οποίο μόλις είδα πως δημοσίευσε η "Π.Π.".
Μετά της οφειλομένης, προς όλους, εν Χριστώ αγάπης
Συνεχίζω, με την Β΄ αυτήν απάντησή μου, τις παρατηρήσεις μου πάνω στην εργασία σας και συγκεκριμένα στο Β΄ μέρος αυτής, το οποίο δημοσίευσε η "Π.Π." εδώ.
Πριν από αυτό όμως θα ήθελα να προσθέσω κάτι σημαντικό, το οποίο παρέλειψα να αναφέρω στην Α΄ απάντησή μου. Σας είπα πως η απόφαση του "Πανορθοδόξου" Συνεδρίου του 1923 περί "διορθωμένου Ιουλιανού" ημερολογίου δεν εφαρμόστηκε και ως εκ τούτου δεν ανέλυσα παραπάνω τα αφορώντα το Συνέδριο αυτό. Ένας αδελφός όμως, που παρακολουθεί με ενδιαφέρον και φιλαλήθεια τον διάλογό μας, με ρώτησε πως και δεν τοποθετήθηκα για την θέση σας πως το "Πανορθόδοξο" Συνέδριο συγκλήθηκε "με βασικό σκοπό τη διόρθωση της ισημερίας και την εξ αυτού του λόγου διόρθωση του Ιουλιανού ημερολογίου, και όχι την επίτευξη του κοινού εορτασμού ανάμεσα στις Εκκλησίες". Από την ανάγνωση των Πρακτικών του "Πανορθοδόξου" Συνεδρίου (αναρτήθηκαν εδώ), θα διαπιστώσετε πως η θέση σας αυτή, αγαπητέ, είναι εσφαλμένη. Στο Συνέδριο αυτό των ανόμων παραβρέθηκε και ο Αγγλικανός "επίσκοπος" Gore με τον οποίο αντάλλαξε πολύ αποκαλυπτικές προσφωνήσεις ο Μεταξάκης. Άνευ δικών μου σχολίων (παρά μόνο υπογραμμίζοντας κάποια σημεία) σας παραθέτω τα όσα διαδραματίστηκαν (σελ. 84 κ. εξ.):
Έρχομαι τώρα στις παρατηρήσεις για το Β΄ μέρος της εργασίας σας:
α. Σας ενόχλησαν κάποιες φράσεις του Αγίου πρ. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, δια των οποίων τονίζεται η σπουδαιότητα της τηρήσεως του Ιουλιανού ημερολογίου και τις οποίες θεωρήσατε υπερβολικές και ότι δια αυτών θεωρεί "άγιο" το Ιουλιανό ημερολόγιο. Καταρχήν, αν είχατε διαβάσει όλα τα έργα του Αγίου πρ. Φλωρίνης θα κατανοούσατε ακριβώς το πνεύμα του και δεν θα προέκυπτε αυτή η εσφαλμένη αντίληψη. Ας εξετάσουμε όμως αναλυτικώς, αγαπητέ μου, μερικές από τις επίμαχες φράσεις που σας ξένισαν.
Γράφετε: "ο πρώην επίσκοπος Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης, αποδίδει στο Ιουλιανό ημερολόγιο «τον φωτοστέφανον», και το ονομάζει «προπύργιον ακαθαίρετον της ορθοδόξου πίστεως και λατρείας», που «υπερασπίζει [το ημερολόγιο] την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία». Κατ΄ αυτόν, το ημερολόγιο είναι τόσο σημαντικό που σχετίζεται ακόμα και με την χριστιανική ηθική". Καταρχάς, για να είμαστε ακριβείς, η πρόταση "ο πρώην επίσκοπος Φλωρίνης Χρυσόστομος" δεν είναι ορθή, διότι κάποιος ο οποίος χειροτονείται επίσκοπος παραμένει πάντοτε επίσκοπος, διότι η Ιερωσύνη είναι ανεξάλειπτη. Επομένως η ορθή πρόταση θα ήταν "ο επίσκοπος πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος", μιας και αυτός ήταν ο τίτλος του.
Πιστεύετε ότι ο Άγιος πρ. Φλωρίνης αποδίδει στο Ιουλιανό ημερολόγιο "«τον φωτοστέφανον», και το ονομάζει «προπύργιον ακαθαίρετον της ορθοδόξου πίστεως και λατρείας»". Για να δούμε όμως τί ακριβώς γράφει εκεί που παραπέμπετε: "Ἀλλὰ τὸν φωτοστέφανον ὅντως τοῦ Ἰουλιανοῦ ἡμερολογίου, ὡς ὀρθοδόξου θεσμοῦ, καὶ ὡς ἀκαθαιρέτου προπυργίου τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καὶ λατρείας, ἐπέθηκεν ἡ ἀπαντητικὴ Ἐγκύκλιος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου". Βλέπετε τί γράφει; Τον φωτοστέφανο του Ιουλιανού ημερολογίου ως ακαθαιρέτου προπυργίου της ορθοδόξου πίστεως και λατρείας, επέθηκε η Εγκύκλιος του Πατριαρχείου, όχι αυτός! Μιλάει για την Εγκύκλιο του 1904, η οποία αξιολογώντας τις απαντήσεις των Τοπικών Εκκλησιών στην Εγκύκλιο του 1902 περί πιθανότητας αλλαγής του ημερολογίου, απορρίπτει εντελώς αυτήν. Για να δούμε όμως, έχει δίκαιο στις κρίσεις του ο Άγιος πρ. Φλωρίνης να θεωρεί πως η Εγκύκλιος του 1904 "στεφανώνει" το Ιουλιανό ημερολόγιο; Διαβάζουμε τα αποσπάσματα της Εγκυκλίου, που ο ίδιος παραθέτει (μπορείτε να τα δείτε και εδώ, σελ. 75-76, 79): "Τοῦτο γνώρισμα οὐσιωδέστατον τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦτο τὸ θεμέλιον τοῦ ὅλου αὐτῆς Κανονικοῦ καὶ διοικητικοῦ οἰκοδομήματος, τὸ μὴ «κινεῖν ὅρια αἰώνια ἃ οἱ Πατέρες ἡμῶν ἔθεντο». Τοῦτο μόνον δυνήσεται ἀποκροῦσαι τὰς νεωτερικὰς τάσεις καὶ ἐνεργείας τὰς προϊούσας. Πῶς γὰρ οὐ δίκαιον τὰ ἀπ’ αἰῶνας τοσούτους κατὰ τάξιν γινόμενα καὶ εὐσχημόνως ἔχοντα, ταῦτα καὶ τοῦ λοιποῦ κρατεῖν καὶ αἰδέσιμα εἶναι; Πῶς δὲ οὐκ ἀκίνδυνον διασείεσθαι καὶ διασαλεύεσαθι τὸ ὑπὸ Συνόδων Οἰκουμενικῶν καὶ ὅρων Πατέρων ἀποπηγάζον σεμνὸν καὶ ἱερώτατον σύστημα τῶν Ἁγιωτάτων Πατριαρχικῶν Ἐκκλησιῶν, ὧν τὰ θεμέλια Ἀποστολικά, καὶ ὁ δέκα καὶ ἐννέα αἰώνων βίος πόνοις ἀτρύτοις καὶ μόχθοις καὶ ἀγῶσιν ἀνεκδιηγήτοις καὶ αἵμασι μαρτυρικοῖς ἐσφυρηλάτηται, καὶ αἱ πρὸς τὴν καθόλου Ἐκκλησία θεολογικαὶ ὑπηρεσίαι πανθομολογούμεναι καὶ πολύτιμοι; Τῶν εἰρημένων πατρικῶν διατάξεων καὶ ὁρίων ἡ ὀλιγωρία ἐγέννησεν, ὡς μήποτ' ὤφειλε, καὶ τὰ ἐν τοῖς κόλποις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὑπάρχονται πρὸς τοῖς παλαιοῖς νεώτερα λυπηρὰ ὄντως καὶ ἄξια θρήνων ρήγματα. Ὡς δὲ ἐκ τῆς ἐκείνων ὀλιγωρίας ἐγεννήθησαν, οὕτω καὶ ἐκ τῆς ἐκείνων τηρήσεως ἐκποδὼν γενήσονται τοῦ Θεοῦ συναιρουμένου καὶ τῶν ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν τὰ κρείττονα καὶ ἐχόμενα σωτηρίας ὑποτιθεμένων τοῖς ἀκούειν βουλομένοις, καίτοι δυσχερῶς τῶ λόγω τῆς ἀληθείας καὶ τοῦ δικαίου πείθονται οἱ κατὰ κόσμον ἀγαθὰ καὶ τὰς οἰκείας δόξας ὑπὲρ τὸ κῦρος τῆς Ἐκκλησιαστικῆς καὶ Κανονικῆς τάξεως καὶ διδασκαλίας τιθέμενοι. Περὶ δὲ τοῦ καθ’ ἡμᾶς ἡμερολογίου τοιαύτην ἔχομεν γνώμην. Αἰδέσιμον εἶναι καὶ ἔμπεδον τὸ ἀπ’ αἰῶνος μὲν ἤδη καθωρισμένον κεκυρωμένον δὲ τῆ διηνεκεῖ τῆς Ἐκκλησίας πράξει Πασχάλιον, καθ' ὅ τὴν λαμπροφόρον τοῦ Κυρίου Ἀνάστασιν ἑορτάζειν δεδιδάγμεθα τῇ πρώτῃ Κυριακῇ τῇ μετὰ τὴν πανσέληνον τῆς ἐαρινῆς ἰσημερίας· ἢ συμπιπτούσῃ ἢ μεθεπομένῃ ὡς οὐκ ἐξὸν περὶ τοῦτο καινοτομῆσαι· τὸ δέ, παραφυλάσσοντας τὸ Ἰουλιανὸν ἡμερολόγιον καὶ τὸ ἑορτολόγιον ἡμῶν ἀμετακίνητον, ὑπερπηδῆσαι μόνον 13 ἡμέρας, ὥστε συμπίπτειν τὰς μηνολογίας ἡμῶν τε καὶ τῶν τῶ ἑτέρω ἡμερολογίω κατακολουθούντων, ἀνόητον καὶ ἄσκοπον εἶναι· τῆς μὲν παραλείψεως τοσούτων ἡμερῶν ὑπ' οὐδενὸς ἐπιβαλλομένης λόγου, οὔτε ἐκκλησιαστικοῦ, οὔτε ἐπιστημονικοῦ, τῆς δ' ἐντεῦθεν συμπτώσεως τῶν μηνολογιῶν ἐσομένης προσκαίρου μέχρι δηλονοῦν τοῦ 2100οῦ ἔτους ὅτε καὶ αὖθις ἄρξεται ἡ διαφορὰ μιᾶς ἡμέρας. Ἀλλὰ καὶ τὸ μεταρρυθμῖσαι τὸ Ἰουλιανὸν ἡμερολόγιον, ὡς δῆθεν ἐπιστημονικῶς ἀνακριβές, καὶ τὸ μέσον πολιτικὸν ἔτος καταστῆσαι οὕτω συμφωνότερον τῷ τροπικῷ πρόωρον τὀ γε νῦν καὶ ὅλως περιττὸν ἡγούμεθα· ἡμεῖς τε γὰρ οὐδαμῶς ἀπὸ ἐκκλησιαστικῆς ἀπόψεως ὑποχρεούμεθα μεταλλάττειν ἡμερολόγιον καὶ ἡ ἐπιστήμη, ὥς γε παρ' εἰδικῶν ἀνδρῶν βεβαιοῦται, οὕπω ὁριστικῶς ἀπεφήνατο περὶ τῆς ἀκρίβειας μεθ' ἧς τὸ τροπικὸν ἔτος λογίζεται".
Τί λέτε λοιπόν, έπεσε έξω στις κρίσεις του ο Άγιος πρ. Φλωρίνης;
Σας ενόχλησε επίσης, αγαπητέ κ. Ρίζο, το ότι ο μακαριστός Ιεράρχης θεωρούσε πως το ημερολόγιο «υπερασπίζει την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία». Αυτό όμως είναι αποδεδειγμένο ιστορικά. Ας δούμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:
1. Στην Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία ο φανατικός παπικός βασιλιάς Στέφανος Μπάθορυ, αμέσως μετά την Ημερολογιακή Καινοτομία του 1582, επέβαλε υποχρεωτικά σε όλους τους υπηκόους του, ασχέτως δόγματος, το Γρηγοριανό ημερολόγιο. "Το έτος εκείνο, ανήμερα των Χριστουγέννων με το παλαιό ημερολόγιο, ο παπικός αρχιεπίσκοπος της Λεοντοπόλεως Ιωάννης Σολικόφσκυ, ζήτησε από τις Αρχές της πόλης να κλειστούν και σφραγιστούν οι ορθόδοξοι ναοί" (Διπλούς πέλεκυς..., σελ. 24). Ο π. Ανδρέας Μπορκόφσκυ γράφει στην διατριβή του "Αγώνας των Ορθοδόξων Πατριαρχείων κατά τη ουνίας στην Πολωνία κατά την τελευταία εικοσαετία του ΙΣΤ' αιώνα (1583-1601)" τα εξής: "Όπως έδειξαν οι άμεσες αντιδράσεις, οι Ορθόδοξοι όχι μόνο δεν δέχτηκαν το νέο ημερολόγιο, αλλά το θεώρησαν ως ένα από τα προσηλυτιστικά και ενωτικά σχέδια του Βατικανού" (σελ. 28).
2. Την ίδια περίοδο στην Αγκώνα της Ιταλίας "ο εκεί Λατίνος επίσκοπος πίεζε ασφυκτικά τους Έλληνες να δεχθούν το νέο ημερολόγιο (καθώς και τα άζυμα και τον παπικό τρόπο «βαπτίσματος» και χρίσματος) και μάλιστα μπρος στην άρνησή τους σφράγισε την εκκλησία τους. Ο Πατριάρχης Ιερεμίας ο Τρανός έστειλε αμέσως επιστολή διαμαρτυρίας στον Πάπα" (Ελληνική Ασπίς..., σελ. 16-17).
Το ότι το ημερολόγιο «υπερασπίζει την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία», αποδείχθηκε και μετά την Ημερολογιακή Καινοτομία του 1924. Ο γνωστός οικουμενιστής Θυατείρων Γερμανός Στρινόπουλος σε εμπιστευτική του Έκθεση προς τον επίσης οικουμενιστή Κωνσταντινουπόλεως Βασίλειο το 1928, αναφέρει περί της εισαγωγής του νέου ημερολογίου στο Πατριαρχείο της Αντιοχείας τα εξής διαφωτιστικά από την συνομιλία του με τον τότε Πατριάρχη Αντιοχείας Γρηγόριο: "Ἐν τῇ δευτέρᾳ μετὰ τῆς Α. Μ. (Αὐτοῦ Μακαριότητος) συνομιλίᾳ πρώτη αὐτή ἐμνήσθη τοῦ ζητήματος του Ν. (νέου) Ἡμερολογίου καὶ ἐζήτησε τὴν περὶ τούτου γνώμην μου. Ἐδήλωσα αὐτὴν ἀπροκαλύπτως προσθείς, ὅτι μετὰ τὴν ἐπελθοῦσαν μεταβολὴν τοῦ Πολιτικοῦ Ἡμερολογίου ἡ μεταβολὴ τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ κατέστη ἀπαραιτήτως ἀναγκαία, εἶναι δὲ γνωστὸν ὅτι οὐδεὶς λόγος δογματικὸς ἀπαγορεύει τὴν μεταβολὴν ταύτην (σ. ημ. να η ξεκάθαρη θέση των Οικουμενιστών/Μοντερνιστών: ό,τι δεν είναι δόγμα, μπορούμε να το μεταβάλουμε!). Ὑπέμνησα τὴν πράξιν τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ἥτις δὲν ἐδημιούργησεν Ἡμερολόγιον, ἀλλ' ἔλαβε τὸ τῆς Πολιτείας, ἐν ᾗ ἐνεφανίσθη, καὶ ἐτόνισα τὰ ἄτοπα ἐκ τῆς χρήσεως ὑπὸ τῶν χριστιανῶν δύο ἡμερολογίων, καθόσον ἡ Α. Μ. μοὶ προσήγαγε τὸ παράδειγμα τῶν Ἰουδαίων, διατηρούντων χωριστὰ τὸ θρησκευτικὸν ἀπὸ τοῦ πολιτικοῦ χωρὶς νὰ λάβῃ ὑπ' ὅψιν, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι ἐλαχίστας ἔχουσι θρησκευτικὰς ἑορτὰς κατ' ἔτος, ἐνῷ ἡμεῖς πολλὰς κατὰ μῆνα. Κατὰ τὰ ἀνταλλαγέντα ἡ Α. Μ. ὡς μόνην δικαιολογίαν τῆς ἐμμονῆς τὴς Ἀντιοχικῆς Ἐκκλησίας εἰς τὸ Π. (παλαιὸν) Ἡμερολόγιον ἀνέφερε πρῶτον μὲν τὴν ἀμάθειαν τοῦ γηγενοῦς πληθυσμοῦ, ἔπειτα δὲ τὴν χρησιμοποίησιν τῆς μεταβολῆς ὑπὸ τῶν Οὐνιτῶν χάριν προσηλυτισμοῦ. Οὕτως αὐτὸς ὁ Νούντσιος τοῦ Πάπα ἐν Συρίᾳ μετὰ τὴν εἰσαγωγὴν τοῦ Νέου Ἡμερολογίου εἰς τὰς Ὀρθοδόξους Έκκλησίας ἔγραψεν Ἐγκύκλιον, ἐν ᾗ ἔλεγεν, ὅτι ἤδη διὰ τῆς μεταβολῆς ταύτης ΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΑΝΕΓΝΩΡΙΣΑΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΠΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΘΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΩΣΙ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΑΥΤΗΣ ΔΙΚΑΙΑ" (Ολόκληρη η Έκθεση, στο Ψηφιακό Αρχείο "Ελευθέριος Βενιζέλος", εδώ).
Άδικα λοιπόν έγραφε ο Άγιος πρ. Φλωρίνης ότι το ημερολόγιο «υπερασπίζει την ανεξαρτησία της ορθοδόξου Εκκλησίας από την παπική απολυταρχία»; Αν εξακολουθείτε να τον θεωρείτε υπερβολικό στις εκφράσεις του, τότε θα πρέπει να χαρακτηρίσετε υπερβολικούς και όλους τους Πατέρες που τόνισαν την σημαντικότητα του Ιουλιανού ημερολογίου. Τον Άγιο Μελέτιο Πηγά, ο οποίος το χαρακτήρισε κρίκο "παγχρύσου ἁλύσεως", του οποίου η αφαίρεση θα προκαλέσει ανώφελη ζημία (Διπλούς πέλεκυς..., σελ. 62). Τον Άγιο Νικόδημο ο οποίος το θεωρούσε ευάρεστο στον Θεό (Πηδάλιον, Υποσημείωση στον Ζ΄ Αποστολικό Κανόνα). Τον π. Φιλόθεο Ζερβάκο, ο οποίος το θεωρούσε αγιασμένο ("τὸ ἡμερολόγιον τοῦτο διὰ τῆς τοιαύτης ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ χρήσεως, καὶ ἡγιάσθη, ὥστε καὶ διὰ τὸν λόγον τοῦτον νὰ μὴ δύναται εὐκόλως νὰ περιφρονηθῇ", βλ. στην Α΄ Απάντηση)!
β. Γράφετε επίσης για τον Άγιο πρ. Φλωρίνης τα εξής: "πιστεύει πως οι θεοφόροι Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής συνέδεσαν την ημέρα εορτής του Πάσχα με την ισημερία που ίσχυε τότε, αυτήν δηλαδή της 21ης Μαρτίου. Θεώρησε έτσι ότι, οι άγιοι Πατέρες συνέδεσαν οριστικά και αμετάκλητα τον εορτασμό του Πάσχα με το Ιουλιανό ημερολόγιο". Και όμως, αγαπητέ κ. Ρίζο, αυτό που πίστευε και θεωρούσε ο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος, αυτό πίστευαν και θεωρούσαν όλοι οι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που ασχολήθηκαν με το Ημερολογιακό. Ιδού μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα ορισμένων εξ αυτών:
"Ὅμως οἱ θειότατοι Πατέρες τῆς πρώτης Συνόδου ἂν καλὰ καὶ νὰ ἤξευραν ἀκριβῶς τὴν τοιαύτην διαφορὰν τῆς ἰσημερίας, πῶς κατ’ ὀλίγον ὀλίγον ἔρχεται ὀπίσω διὰ τὴν συνεχῆ προσθήκην τῆς τοῦ βισέκτου ἡμέρας· μὲ τοῦτο ὅλον ἐδιώρισαν αὐτὴν τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν νὰ κρίνεται καὶ νὰ λογαριάζεται πάντοτε καθὼς εὑρέθηκε τότε εἰς τὸν καιρόν τους, κατὰ τὴν κα΄ τοῦ Μαρτίου μηνὸς· καὶ νὰ μὴν ἀνεβοκαταβαίνῃ πλέον ἔξω ἀπ’ αὐτὴν τὴν ἡμέραν, ὅσον διὰ τὸ ἅγιον Πάσχα, νὰ ἑορτάζεται πάντοτε ὑπὸ πάντων ὁμοῦ εἰς ἓνα καὶ τὸν αὐτὸν καιρὸν, καὶ τὴν αὐτὴν τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡμέραν, εἴτε Μαρτίου, εἴτε Ἀπριλίου· διὰ νὰ μὴν γένῃ σύγχυσις καὶ διαφορὰ εἰς τὰ μέρη τῆς Ἐκκλησίας ὁποῦ εὑρίσκονται εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην, διὰ τὴν συνεχῆ παραλλαγὴν τῆς ἰσημερίας, ὁποῦ προέρχεται ὡς εἴρηται διὰ τὴν συνεχῆ προσθήκην τῆς τοῦ Βισέκτου ἡμέρας· ἂν καλὰ καὶ εἰς τοὺς ἐδικούς μας καιροὺς νὰ ἐκατέβηκεν ἡ ἰσημερία πολλὰ παρακάτω, ἕως καὶ εἰς ταῖς ι΄ τοῦ Μαρτίου, καθὼς οἱ νεώτεροι μὲ ἀκριβεστέραν παρατήρησιν δείχνουσι· διὰ τὴν ὁποίαν αἰτίαν ἐκάμασι καὶ διόρθωσιν τοῦ Καλενδαρίου, καὶ ἤφεραν τὴν ἰσημερίαν πάλιν εἰς τὴν κα΄ Μαρτίου, ὡς καθὼς ἦτον καὶ εἰς τὸν καιρὸν τῆς α΄ συνόδου· μὲ τὸ νὰ φέρουν ὀπίσω τὸν Μάρτιον καὶ ἀκολούθως ὅλους τοὺς μήνας δέκα ἡμέρας· ἀλλ’ ὅμως ἡμεῖς εἰς τοῦτο δὲν τοὺς ἀκολουθοῦμεν· μηδὲ τολμοῦμεν ποτὲ νὰ παραβαίνωμεν τὸν Ὅρον τῶν θείων ἐκείνων Πατέρων, νὰ φανοῦμεν ἡμεῖς διακριτικώτεροι ἀπὸ τοὺς θεοσόφους καὶ ἁγίους ἐκείνους Πατέρας, νὰ κάμωμεν ἡμεῖς διόρθωσιν, ὁποῦ ἐκεῖνοι δὲν ἐτόλμησαν νὰ τὴν κάμουν· ἐπειδὴ καὶ ἂν ἤθελεν ἦσται εὔλογος ἡ τοιαύτη διόρθωσις, ἤθελαν τὴν κάμη προηγουμένως ἐκεῖνοι, καὶ ἢ νὰ τραβίξουν ὀπίσω δύο ἡμέρας τὸν Μάρτιον, νὰ ἀνεβάσουν παράνω τὴν ἰσημερίαν, νὰ τὴν φέρουν εἰς τὴν κγ΄ Μαρτίου, ὡς καθὼς εὑρέθηκεν εἰς τὸν καιρὸν τοῦ Χριστοῦ· ἢ ἤθελαν τραβίξῃ παράνω τὸν Μάρτιον, νὰ τὴν κατεβάσουν εἰς τὴν ιε΄ Μαρτίου ὡς καθὼς εὑρίσκετον εἰς τὴν ἀρχὴν εἰς τὸν καιρὸν τοῦ Ἀδάμ· ἀμὴ ἐκεῖνοι μήτε τὴν ἀνέβασαν, μήτε τὴν ἐκατέβασαν, ἀμὴ τὴν ἄφηκαν ἐκεῖ ὁποῦ τὴν εὕρηκαν εἰς τὴν κα΄ Μαρτίου, διὰ τὴν αἰτίαν ὁποῦ εἴπομεν ἀνωτέρω· διὰ νὰ μὴν προξενήσουν λέγω σύγχυσιν καὶ διασπασμὸν εἰς τὰ μέρη καὶ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, ὡς καθὼς τὸ ἔπαθαν οἱ διακριτικώτεροι ἐκείνων Λατῖνοι· καὶ διὰ μίαν χρονικὴν διόρθωσιν ἐξεχωρίσθησαν καὶ ἀπεκόπησαν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα, καὶ κατὰ τὸ καλενδάριον ἀπὸ τὸ καθόλου σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς σχισματικοί, καὶ αὐτάρεσκοι, καὶ αὐτοκέφαλοι ὁποῦ εἶναι· διὰ τοῦτο λέγω δὲν ἠμποροῦμεν ἡμεῖς νὰ παραβαίνωμεν τὴν γνώμην καὶ κρίσιν τῶν θείων ἐκείνων Πατέρων, νὰ πέσωμεν καὶ ἡμεῖς εἰς τὸ αὐτὸ ἁμάρτημα τῶν Λατίνων· διὰ νὰ μὴν λάβωμεν εἰς τὴν ψυχὴν μας ἀντὶ κέρδους ζημίαν, ὡς οἱ Λατῖνοι" (Σεβαστός Κυμηνίτης στοΕλληνική Ασπίς..., σελ. 77-78).
"Διὰ τοῦτο λοιπὸν μεταβάλλεται ἡ μετὰ τὴν ια΄ πρώτη πανσέληνος τοῦ Μαρτίου, ἂν καλὰ καὶ εἶναι μέτ’ ἰσημερίαν, μὲ τὸ νὰ ἔρχεται καὶ γίνεται πρὸ τῆς κα΄ Μαρτίου, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκετο πρότερον ἡ ἰσημερία, μὴν ἠμποροῦντες ἡμεῖς νὰ μεταθέσωμεν τὸν ὅρον τῶν θείων ἐκείνων Πατέρων, ἀμὴ κρατοῦντες πάντοτε διὰ ἰσημερινὴν ἡμέραν τὴν κα΄ Μαρτίου. Καὶ διὰ τοῦτο ἀφείνοντες τὴν πρώτην ἐκείνην μέτ’ ἰσημερίαν πανσέληνον, ζητοῦμεν τὴν ἑξῆς δευτέραν πανσέληνον ὁποῦ ἔρχεται ὕστερον ἀπὸ τὴν κα΄ Μαρτίου, μέθ’ ἣν λοιπὸν ἑορτάζομεν τὸ ἅγιον Πάσχα, ἐπειδὴ βλέπομεν πῶς δὲν ἐτόλμησε μήτε ἡ πρώτη Σύνοδος, μήτε ἡ δευτέρα, μήτε ἡ τρίτη, μήτε ἄλλη καμία μήτε οἰκουμενικὴ μήτε τοπική, μήτε ἡ Ἀνατολικὴ μήτε ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία νὰ παρασαλεύσουν τὴν ἰσημερινὴν ἡμέραν ἀπὸ τὴν κα΄ Μαρτίου. Ἀν καλὰ καὶ νὰ τὴν ἔβλεπαν εἰς τοὺς καιροὺς των πῶς ἐκατέβαινεν ἡ ἰσημερία κατολίγον ὀλίγον ὀπίσω, ἕως καὶ εἰς τὴν ια΄ Μαρτίου, καὶ δὲν ἐπαρανομοῦσαν ἑορτάζοντες ὁμοῦ μετὰ τὴν δευτέραν πανσέληνον τὸ ἅγιον Πάσχα, ἀλλ’ οἱ νεώτεροι Λατῖνοι ἐφάνησαν διακριτικώτεροι καὶ σοφώτεροι καὶ τολμηρότεροι ἀπὸ ὅλας τὰς ἁγίας ἐκείνας Συνόδους, καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς ἁγίους Πατέρας τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἀνατολικούς τε καὶ δυτικοὺς, καὶ ἔκαμαν τὴν τοιαύτην διόρθωσιν τῆς ἰσημερίας, φοβούμενοι μήπως καὶ ἀθετοῦντες τὴν πρώτην πανσέληνον μέτ’ ἰσημερίαν, κολάσωσι τὴν ψυχήν των, ὡς καθὼς ἐκολάσθησαν καὶ ὅλαις αἱ Σύνοδαις, καὶ πάντες οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὁπόσοι ἑόρταζαν τὸ ἅγιον Πάσχα, ἀθετοῦντες τὴν πρώτην πανσέληνον μέτ’ ἰσημερίαν, καὶ ζητοῦντες τὴν δευτέραν ἑξῆς πανσέληνον μετὰ τὴν κα΄ Μαρτίου, διὰ τοῦτο ἔλαβον καὶ τὸν μισθόν τους διὰ τὴν τοιαύτην διόρθωσιν, ἐκκοπέντες ἀπὸ τὸ ἀρχαῖον σῶμα τῆς τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας, καὶ ὑποπεσόντες τοῖς ἐπιτιμίοις τῶν ἁγίων ἐκείνων Συνόδων, καὶ τῶν ἑξῆς ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἀνατολικῶν τε καὶ δυτικῶν, ὡς μὴ τοῖς ἐκείνων ἴχνεσι κατακολουθοῦντες, ἀλλ’ αὐτοκεφάλως καινὴν ὁδὸν ἑαυτοῖς ἐξευρόντες διὰ τὴν αὐτοκέφαλον αὐθεντείαν τοῦ Πάπα, τὴν μεγίστην ταύτην καὶ ψυχοσωτήριον εὐσέβειαν ἑαυτοῖς ἐξευρόντες" (Δοσίθεος Ιεροσολύμων στο Ελληνική Ασπίς..., σελ. 113-114).
"Ἄς ἠξεύρουν γὰρ [οἱ Λατῖνοι], ὅτι καὶ αἱ οἰκουμενικαὶ σύνοδοι, ὁποῦ μετὰ τὴν πρώτην ἔγιναν, καὶ οἱ λοιποὶ Πατέρες, ἔβλεπον ναὶ καὶ αὐτοὶ, ὡς σοφοὶ ὁποῦ ἦσαν, πῶς ἐκατέβη πολὺ ἡ ἰσημερία· ἀλλ’ ὅμως δὲν ἠθέλησαν νὰ τὴν μεταθέσουν ἀπὸ τὴν κα΄ Μαρτίου, ὁποῦ τὴν ηὗρεν ἡ α΄ σύνοδος, προτιμῶντες περισσότερον τὴν συμφωνίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἕνωσιν ἀπὸ τὴν ἀκρίβειαν τῆς ἰσημερίας, ἥτις δὲν προξενεῖ οὔτε εἰς τὴν εὕρεσιν, τοῦ ἐδικοῦ μας Πάσχα κᾀμμίαν σύγχυσιν, οὔτε βλάβην εἰς τὴν εὐσέβειαν, μάλιστα δὲ καὶ προξενεῖ ἡ ἀκρίβεια αὕτη εἰς τοὺς Λατίνους δύω μεγάλας ἀτοπίας, τὸ νὰ ἑορτάζουν δηλ. τὸ Πάσχα ἢ μετὰ Ἰουδαίων, ὅπερ ἐναντίον ἐστὶν εἰς τὸν παρόντα ἀποστολικὸν κανόνα, ἢ πρὸ τῶν Ἰουδαίων. Ὅτι δὲ περισσότερον εὐαρεστεῖται ὁ Θεὸς εἰς τὴν τάξιν τοῦ πασχαλίου, καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, τοῦ καλανταρίου τοῦ ἐδικοῦ μας, παρὰ εἰς τὴν ἀκρίβειαν τοῦ πασχαλίου καὶ καλανταρίου τῶν Λατίνων, φανερὸν εἶναι ἀπὸ τὰ θαύματα ὁποῦ ἔδειξε καὶ δεικνύει ἕως τώρα δι΄ αὐτό" (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο Ελληνική Ασπίς..., σελ. 147-148).
γ. Συνεχίζοντας, για να πολεμήσετε τις θέσεις του Αγίου πρ. Φλωρίνης και των συν αυτώ Πατέρων (παραπέμπετε σε κείμενα του π. Θεοδωρήτου και του π. Βασιλείου Σακκά), φέρνετε ως σύμμαχό σας τον Άγιο Νικόδημο! Γράφετε: "ο άγιος Νικόδημος στην ερμηνεία του Ζ΄ Αποστολικού κανόνα, στην πρώτη υποσημείωση δείχνει να έχει αντιδιαμετρικά αντίθετη θέση λέγοντας: «Το να κάνει τις το Πάσχα μετά της 21ην Μαρτίου ως κάμνομεν εμείς οι Γραικοί ή μετά την 11ην Μαρτίου ως κάμνουν οι Λατίνοι δεν είναι έγκλημα. Το να σχίση όμως την Εκκλησίαν είναι αμάρτημα ασυγχώρητον»". Επειδή αυτήν την ψευδή συμμαχία την είχε επικαλεστεί στο παρελθόν και ο π. Ευθύμιος Τρικαμηνάς (τον οποίο στην σκέψη ακολουθείτε), σας παραπέμπω σε κείμενό μου με τίτλο "Ο Άγιος Νικόδημος και ο Ιερός Χρυσόστομος απαντούν στον π. Ευθύμιο Τρικαμηνά για το Ημερολογιακό Ζήτημα", στο οποίο θα δείτε ότι ο Άγιος Νικόδημος ανήκει στο ίδιο στρατόπεδο με τον Άγιο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομο, και τους συν αυτώ, και όχι στο αντίπαλο.
δ. Το φοβερό είναι ότι αμέσως μετά την παράθεση του Αγίου Νικοδήμου αντιγράφετε την θέση του αγιομάχου (υβριστού του Αγίου Νικοδήμου) και χυδαιολόγου Κωνσταντίνου Σιαμάκη (από εδώ). Διά του λόγου το αληθές παραθέτω έναν ακόμη συγκριτικό πίνακα με το σχετικό απόσπασμά σας, και το αντίστοιχο απόσπασμα του Σιαμάκη:
ΡΙΖΟΣ
|
ΣΙΑΜΑΚΗΣ
|
Οι χριστιανοί των πρώτων αιώνων χρησιμοποιούσαν κατά τόπους τρία πολύ διαφορετικά μεταξύ τους ημερολόγια. Το Ρωμαϊκό, το Ελληνικό, και το Αιγυπτιακό. Στα ελληνικά ή ελληνόφωνα μέρη χρησιμοποιούσαν το ημερολόγιο του Μ. Αλεξάνδρου, το Μακεδονικό μέχρι τα χρόνια του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ηρακλείου (610-641 μ.Χ.). Γι᾿ αυτό και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (345 - 407) στην ομιλία του Εις το Γενέθλιον του Χριστού[12] μετράει τους δώδεκα μήνες του έτους με τα μακεδονικά ονόματα τους (Δίος, Απελλαίος, Αυδηναίος κ.λ.π). Όμως οι μήνες των τριών ημερολογίων δεν συνέπιπταν ακριβώς μεταξύ τους· λ.χ. στο μακεδονικό ημερολόγιο οι 11 μήνες είχαν από 30 ημέρες και ο τελευταίος, ο Υπερβερεταίος είχε 35 μέρες. Το ημερολόγιο αυτό σε 120 χρόνια έχανε έναν μήνα! Αυτό το πολύ ατελές ημερολόγιο χρησιμοποιούν κι άλλοι Πατέρες όπως ο συγγραφέας του Πασχάλιου Χρονικού (γράφτηκε γύρω στο 600 μ.Χ.). Η ελληνόγλωσση εκκλησία χρησιμοποιούσε αυτό το ημερολόγιο μέχρι τα χρόνια του Μ. Φωτίου (9ος αι.). Μετά το 641 μ.Χ. μερικοί και μετά το 900 μ.Χ. όλοι, άρχισαν να χρησιμοποιούν το Ρωμαϊκό Ιουλιανό.
Δεν είναι αλήθεια αυτό που γράφεται από τους παλαιοημερολογίτες ότι η Α΄ Οικουμενική θέσπισε να εορτάζεται το Πάσχα με το Ιουλιανό ημερολόγιο. Ο Μ. Αθανάσιος σύνεδρος και πρωταγωνιστής της Α΄ Οικουμενικής, στις Εορταστικές Επιστολές του, τις οποίες έστελνε επί 45 χρόνια (328-373) στις εκκλησίες για την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα πάντα έγραφε: «Εσείς που είστε σε εκείνες τις χώρες θα το εορτάσετε στις τόσες του μηνός του δικού σας ημερολογίου, και εσείς που είστε σε εκείνες τις χώρες θα το εορτάσετε στις τόσες του μηνός του δικού σας ημερολογίου…κ.λ.π.». Και ο ίδιος όταν ήταν στην Αλεξάνδρεια το εόρταζε στις τόσες του μηνός Φερμουθί του Αιγυπτιακού ημερολογίου, ενώ όταν ήταν εξόριστος στη Γαλλία, το εόρταζε στις τόσες Απριλίου του λατινικού ημερολογίου. Διέφεραν δε τα ημερολόγια πάρα πολύ ακόμα και στον αριθμό των ημερών του έτους και των μηνών.
|
Οἱ ἀρχαῖοι ποιμένες τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας στὴ χρῆσι τοῦ ὁποιουδήποτε ἡμερολογίου ἦταν τόσο οὐδέτεροι, ὅσο οἱ Χριστιανοὶ σήμερα εἶναι οὐδέτεροι στὴ χρῆσι ὁποιασδήποτε μάρκας αὐτοκινήτου. καὶ χρησιμοποιοῦσαν κατὰ τόπους τρία πολὺ διαφορετικὰ ἡμερολόγια, ὅλα σχεδιασμένα ἀπὸ μὴ Χριστιανούς· ἑλληνικό, ῥωμαϊκό, αἰγυπτιακό. στὰ ἑλληνικὰ ἢ ἑλληνόγλωσσα μέρη χρησιμοποιοῦσαν τὸ μακεδονικὸ ἑλληνικὸ ἡμερολόγιο τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου τοὐλάχιστον μέχρι τὰ χρόνια τοῦ Βυζαντινοῦ αὐτοκράτορος Ἡρακλείου (610 - 641 μ.Χ.). γι᾿ αὐτὸ κι ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (345 - 407) στὴν ὁμιλία του Εἰς τὸ γενέθλιον τοῦ Χριστοῦ (§ 4-5 PG 49,358) μετράει τοὺς δώδεκα μῆνες τοῦ ἔτους μὲ τὰ ἑλληνικὰ - μακεδονικὰ ὀνόματά τους Δῖος Ἀπελλαῖος Αὐδηναῖος Περίτιος Δύστρος Ξανθικὸς Ἀρτεμίσιος Δαίσιος Πάνεμος Λώιος Γορπιαῖος Ὑπερβερεταῖος, οἱ ὁποῖοι δὲν συνέπιπταν ἀκριβῶς μὲ τοὺς μῆνες ἄλλων ἡμερολογίων. λ.χ. στὸ μακεδονικὸ ἑλληνικὸ ἡμερολόγιο οἱ 11 μῆνες εἶχαν ἀπὸ 30 μέρες κι ὁ τελευταῖος Ὑπερβερεταῖος εἶχε 35 μέρες· γι᾽ αὐτὸ καὶ λεγόταν Ὑπερβερεταῖος ἤτοι Ὑπερφερεταῖος = ὁ μήνας ποὺ ὑπερφέρει, δηλαδὴ τὸ παρατραβάει. τὸ ἡμερολόγιο αὐτὸ σ᾽ 120 χρόνια ἔχανε ἕνα μῆνα. τὸ ἴδιο μακεδονικὸ ἡμερολόγιο χρησιμοποιοῦν κι ἄλλοι πατέρες καὶ μάλιστα κι ὁ συντάκτης τοῦ Πασχαλίου Χρονικοῦ, ποὺ γράφτηκε γύρω στὸ 600. ἡ ἑλληνόγλωσση ἐκκλησία χρησιμοποιοῦσε τὸ μακεδονικὸ αὐτὸ ἡμερολόγιο περίπου μέχρι τὰ χρόνια τοῦ Φωτίου (9ος αἰώνας), ἀλλὰ μετὰ τὸ 641 μερικοὶ χρησιμοποιοῦσαν καὶ τὸ ῥωμαϊκὸ ἡμερολόγιο (τὸ ἰουλιανὸ ἢ παλιὸ) μὲ τὰ λατινικὰ ὀνόματα μηνῶν Ἰανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Ἀπρίλιος Μάιος Ἰούνιος Ἰούλιος Αὔγουστος Σεπτέμβριος Ὀκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος, χωρὶς κανεὶς νὰ δημιουργῇ ζήτημα ἢ νὰ παριστάνῃ τὸν ὀρθοδοξαρᾶ παλαιοημερολογίτη. γύρω στὸ 900 ἐπικράτησε σιωπηρῶς ὡς μοναδικὸ τὸ λατινικὸ ἰουλιανὸ ἡμερολόγιο (τὸ παλιό).
Δὲν ἀληθεύει ὅτι ἡ Α΄ οἰκουμενικὴ σύνοδος (325) θέσπισε νὰ ἑορτάζεται τὸ πάσχα μόνο μὲ τὸ ἰουλιανὸ ἡμερολόγιο (τὸ παλιό). αὐτὸ εἶναι φαντασίωσι καὶ ψέμμα μερικῶν ἀμαθῶν καὶ φανατικῶν γαυγισταρίων· σημερινὸς παραταξιακὸς μῦθος· καὶ ὡς ἐπιχείρημά τους εἶναι ἀπάτη· τσαρλατανικὴ ἀπατεωνία. ὁ Μ. Ἀθανάσιος, σύνεδρος τῆς Α΄ οἰκουμενικῆς συνόδου, στὰς Ἑορταστικὰς Ἐπιτολάς του, μὲ τὶς ὁποῖες ἐπὶ 45 χρόνια (328 - 373) κατ᾿ ἐντολὴν τῆς Α΄ οἰκουμενικῆς συνόδου ἐνημέρωνε κάθε χρόνο ὅλη τὴ χριστιανικὴ οἰκουμένη γιὰ τὸ ποιά εἶναι ἡ ἡμερομηνία τοῦ πάσχα τοῦ ἑπομένου ἔτους, πάντοτε γράφει· «Ἐσεῖς ποὺ εἶστε σ᾿ ἐκεῖνες κι ἐκεῖνες τὶς χῶρες, θὰ τὸ ἑορτάσετε στὶς τόσες τοῦ τάδε μηνὸς τοῦ δικοῦ σας ἡμερολογίου, κι ἐσεῖς ποὺ εἶστε σ᾿ ἐκεῖνες κι ἐκεῖνες τὶς χῶρες, θὰ τὸ ἑορτάσετε στὶς τόσες τοῦ τάδε μηνὸς τοῦ ἡμερολογίου σας, κι ἐσεῖς ποὺ εἶστε σ᾿ ἐκεῖνες κι ἐκεῖνες τὶς χῶρες, θὰ τὸ ἑορτάσετε στὶς τόσες τοῦ τάδε μηνός σας». κι ὁ ἴδιος, ὅταν ἦταν ἐλεύθερος στὴν ἕδρα του, τὸ ἑώρταζε στὶς τόσες τοῦ μηνὸς Φαρμοῦθι τοῦ αἰγυπτιακοῦ ἡμερολογίου, ἐνῷ, ὅταν ἦταν ἐξόριστος στὴ Γαλλία, τὸ ἑώρταζε στὶς τόσες Ἀπριλίου τοῦ λατινικοῦ ἡμερολογίου. διέφεραν δὲ τὰ ἡμερολόγια πολὺ ἀκόμη καὶ στὸν ἀριθμὸ τῶν ἡμερῶν τοῦ ἔτους καὶ τῶν μηνῶν.
|
Κόπτεστε για το Consensus Patrum, κ. Ρίζο, αλλά τους Πατέρες της εποχής μας τους αγνοείτε και - το χειρότερο - τους πολεμείτε, συντασσόμενος με πρόσωπα που ούτε ορθόδοξη πίστη, ούτε ορθόδοξο ήθος έχουν, και των οποίων τις θέσεις αντιγράφετε.
ε. Έρχομαι τώρα στο μέρος της εργασίας σας, που αφορά τα ιστορικά στοιχεία για την, περί το Πάσχα, εορτολογική ασυμφωνία, κατά τους πρώτους αιώνες. Δυστυχώς τα περιεχόμενα στα υποκεφάλαια "Πρίν την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο", "Μετά την Α΄ Οικουμενική" και "Το τέλος της ημερολογιακής διαμάχης", τίποτε ουσιαστικό δεν προσφέρουν στην συζήτηση περί του Ημερολογικού, παρά μόνο τα εσφαλμένα και αυθαίρετα συμπεράσματα που βγάλατε στο τέλος για να δικαιολογήσετε την εμμονή σας σε μια παράνομη Καινοτομία. Ποιος διαφωνεί πως τους πρώτους αιώνες δεν υπήρχε απόλυτηεορτολογική συμφωνία; Είναι όμως άλλο πράγμα το ότι δεν υπήρχε ακόμη εορτολογική συμφωνία, λόγω ασυνεννοησίας ή άλλων παραγόντων, και άλλο πράγμα το να μην υπάρχει πλέον εορτολογική συμφωνία επειδή κάποιοι την κατέστρεψαν για πονηρούς σκοπούς, παρόλο που επιτέλους είχε επιτευχθεί και διατηρηθεί για πάνω από 1000 χρόνια! Είναι τόσο δύσκολο να το καταλάβετε;
Με λύπη μου σας λέγω πως τα ιστορικά αυτά στοιχεία που προσκομίσατε, με σκοπό να αποφανθείτε πως το πότε εορτάζει κανείς το Πάσχα δεν έχει καμία σημασία, δεν περίμενα να τα δω σε κείμενο ορθοδόξου (ερμηνευόμενα μάλιστα τοιουτοτρόπως), αλλά σε κείμενο κάποιου οικουμενιστού μάλλον, ο οποίος με τέτοια στοιχεία και επιχειρήματα θα προσπαθούσε να μας πείσει να εγκαταλείψουμε το Ορθόδοξο Πασχάλιο, που θεωρούμε, εμείς οι Ορθόδοξοι, αιώνιο καιαμετακίνητο, αφού, τους πρώτους αιώνες, "οι Πατέρες Ανατολής και Δύσης παρακάθονταν και συναποφάσιζαν ώς μέλη της ΜΙΑΣ, ΑΓΙΑΣ και ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ενώ εόρταζαν την μεγάλη εορτή του Πάσχα σε διαφορετικές ημερομηνίες". Πραγματικά, θα ήθελα να δω τί θα απαντούσατε εσείς σε έναν τέτοιον οικουμενιστή που θα αντέγραφε τα, βολικά για αυτόν, επιχειρήματά σας. Γιατί εμείς θα απαντούσαμε ακριβώς αυτά που απαντούμε σε σας!
Θα επανέλθω με την Γ΄ Απάντησή μου στο Γ΄ μέρος της εργασίας σας, το οποίο μόλις είδα πως δημοσίευσε η "Π.Π.".
Μετά της οφειλομένης, προς όλους, εν Χριστώ αγάπης
Νικόλαος Μάννης
