A

A

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)
† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

ΚⲀⲖⲎ ⲤⲀⲢⲀΚⲞⲤⲦⲎ! ΚⲀⲖⲞⲚ ⲀⲄⲰⲚⲀ!

ΚⲀⲖⲎ ⲤⲀⲢⲀΚⲞⲤⲦⲎ! ΚⲀⲖⲞⲚ ⲀⲄⲰⲚⲀ!
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2023

Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΡΙΩΝ ΝΕΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ: ΦΩΤΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ, ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΚΑΙ ΜΑΡΚΟΥ ΤΟΥ ΑΥΓΕΝΙΚΟΥ (Α´ Κυριακὴ τοῦ Νοεμβρίου)

 

Λόγος Πανηγυρικός ἐπί τῇ Συνάξει τῶν Ἁγίων Τριῶν Νέων Ἱεραρχῶν 

Α´ Κυριακή τοῦ Νοεμβρίου 

Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ 


Τό Θεῖο Μυστήριο τοῦ Πρωτείου τῆς Ἀληθείας 


Ἡ φωτιστική καί θεοποιός Χάρις τοῦ Θείου Παρακλήτου εἴη μετά πάντων ῾Υμῶν, διά τῆς ῾Υπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ᾿Αειπαρθένου Μαρίας, ῟Ης τήν ἰδιαιτέραν ἐνίσχυσιν, ὁδηγίαν καί προστασίαν ἐπικαλοῦμαι κατά τήν ἱεράν αὐτήν στιγμήν, προηγουμένης ὅπως πάντοτε τῆς πολυτιμήτου εὐχῆς τοῦ πολυσεβάστου Γέροντος καί Μητροπολίτου μας κ. Κυπριανοῦ. 

* * *

Σήμερα, κατά τήν πρώτη αὐτήν Κυριακή τοῦ Νοεμβρίου μηνός, 

ὁπότε τελοῦμε τήν ῾Ιερά Σύναξι τῶν ῾Αγίων Τριῶν Νέων ῾Ιεραρχῶν: 

Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ· σήμερα, λέγω, ἀκούγεται εὐκρινέστερά πως ἡ παλαμική προτροπή: 

«Πρός τό παιδαγωγεῖον τῶν Πατέρων ἀναβιβάσω μεν ἑαυτούς»1!
 

Σήμερα, ὁπότε διά μέσου τῆς συγκρητιστικῆς αἱρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, πλήττεται ἀναφανδόν τό Μυστήριον τῆς Παραδόσεως διά τῶν ῾Αγίων Πατέρων, εἶναι εὐκαιρία νά τονίσωμε, μάλιστα μέ ἐξαιρετική ἔμφασι, ὅτι «τό διδασκαλεῖον τῶν Γραφῶν καί τῶν ἱερῶν Πατέρων εἶναι ἀληθέστερον τῶν διδασκαλείων τῶν ἀνθρώπων»2

Σήμερα, οἱ ῞Αγιοι Τρεῖς Νέοι Στῦλοι τῆς ᾿Ορθοδοξίας μας στηρίζουν ἡμᾶς τούς ᾿Ορθοδόξους ᾿Αντιοικουμενιστάς στήν ἀκοινωνησία μέ τούς καινοτόμους Οἰκουμενιστάς, οἱ ὁποῖοι δέν ὁμολογοῦν καί δέν ἐνεργοῦν ὅπως διαλαμβάνει τό Συνοδικόν τῆς ᾿Ορθοδοξίας, δηλαδή «κατά τάς τῶν ῾Αγίων θεοπνεύστους θεολογίας 

καί τό τῆς ᾿Εκκλησίας εὐσεβές φρόνημα»3. 


Ποῖοι ἦσαν ὅμως οἱ ῞Αγιοι Τρεῖς Νέοι αὐτοὶ Φωστῆρες τῆς ᾿Αληθείας καὶ γιατί ἆρά γε εἶναι ἐξόχως σημαντικὴ σήμερα ἡ μαρτυρία τους;

α.῾Ο πρῶτος
Φωστήρ, ὁ Μέγας Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ἔζησε καὶ ἔδρασε τὸν Θʹ αἰ. (περ. 820-893),
ἀπὸ δὲ τῆς χειροτονίας του (858) ἀνεδείχθη προμαχὼν ἀδιάσειστος καὶ ἀπέκρουσε μὲ τρόπον ἀποφασιστικὸν καὶ ἀποτελεσματικόν, πάντοτε δὲ μέσα στὰ ὅρια τῆς ᾿Ορθοδόξου Συνοδικότητος, τὶς Κανονικές, ᾿Εκκλησιολογικὲς καὶ Δογματικὲς παραβάσεις, ἀλλὰ καὶ τὶς ὑπερφίαλες ἀξιώσεις τοῦ τότε ἀναδυομένου δυσσεβοῦς Παπισμοῦ, ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ ἀρχομανοῦς παποκαίσαρος τῆς Ρώμης Νικολάου Αʹ (περ. 800-867).
᾿Εὰν ὁ Φωτώνυμος καὶ Φωτολόγος Φώτιος δὲν ἔπραττε κατὰ τὴν κρίσιμη ἐκείνη ἐποχὴ τὸ ἐκκλησιαστικό του χρέος, τότε ἡ Συνοδικὴ Παράδοσις θὰ εἶχε ἐκμηδενισθῆ, οἱ ῾Ιεροὶ Κανόνες θὰ εἶχαν πλήρως ἀθετηθῆ, οἱ Πνευματοφόροι Πατέρες θὰ εἶχαν ἀγνοηθῆ, τὸ ῾Ιερὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως θὰ εἶχε νοθευθῆ, ἡ ᾿Ορθόδοξος ᾿Εκκλησία θὰ εἶχε μεταβληθῆ σὲ ταπεινὴ θεραπαινίδα τοῦ θρησκευτικο-πολιτικοῦ ῎Αρχοντος τοῦ Βατικανοῦ, τὸ δὲ ῎Εθνος μας θὰ εἶχε ὁδηγηθῆ στὴν ἄβυσσο τοῦ φραγκολατινισμοῦ. 


῾Ο ῾Ιερώτατος Φώτιος, μὲ τὰ θεόπνευστα ἀντι-παπικὰ Συγγράμματά του, τὰ ὁποῖα καταδικάζουν τὸ αἱρετικὸ Filioque, ὡς καὶ ἄλλες λατινικὲς καινοτομίες καὶ τὸ ἀντι-εκκλησιαστικὸ Πρωτεῖον τῆς Ρώμης, μᾶς ἐκληροδότησε «ἕνα ὁπλοστάσιον μὲ ὅπλα ἕτοιμα γιὰ μελλοντικὴ χρῆσι»4 στὸν ἀγῶνα κατὰ τῆς συνεχῶς ἐπιδεινουμένης παναιρέσεως τοῦ Παπισμοῦ.

β.῾Ο δεύτερος
τῆς λαμπροφαοῦς τριάδος τῶν Νέων ῾Ιεραρχῶν, ὁ
μέγας ὑπέρμαχος τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ὁ ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς,
᾿Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ἔζησε καὶ ἀγωνίσθηκε κατὰ τὸν κρίσιμο γιὰ τὴν Ρωμηοσύνη ΙΔʹ αἰ. (1296-1359), ἀπὸ δὲ τοῦ ἔτους 1334, μετὰ σπανίας θεολογικῆς δυνάμεως, κατεπολέμησε μὲ εἰδικὰ Συγγράμματα τόσο τὴν τριαδολογικὴ αἵρεσι τοῦ Filioque, ὅσο καὶ τὴν σωτηριολογικὴ αἵρεσι τῶν κτιστῶν δῆθεν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ, ὅπως αὐτὴ ἐξετέθη ἀπὸ τὸν λατινόφρονα Μοναχὸ Βαρλαάμ, στὴν καταφορά του ἐναντίον τοῦ ᾿Ορθοδόξου ῾Ησυχασμοῦ. 

῾Η «Παλαμικὴ Θεολογία», ἡ ὁποία ἐπεκυρώθη κατ᾿ ἐπανάληψιν Συνοδικῶς (1341, 1347, 1351),
«ἀποτελεῖ ἔκθεσιν τῆς ᾿Ορθοδόξου Πίστεως καὶ σύνοψιν τῆς Πατερικῆς Παραδόσεως δεκατριῶν ὁλοκλήρων αἰώνων»5 , ἀνεδείχθη δὲ καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶναι ὁ ἀρραγὴς τῆς ᾿Ορθοδοξίας βράχος, ἐπὶ τοῦ ὁποίου διαλύονται τὰ κύματα τῆς λατινικῆς παναιρέσεως, τοῦ δυτικοῦ ὀρθολογισμοῦ καὶ τοῦ φραγκοπαπικοῦ εὐσεβισμοῦ.

γ.῾Ο τρίτος
τῶν θεοδοξάστων Νέων ῾Ιεραρχῶν, ὁ δικαίως καὶ 
προσφυῶς ἀποκληθεὶς ῎Ατλας τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ὁ ῞Αγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός, ᾿Αρχιεπίσκοπος ᾿Εφέσου, διέλαμψε ἀκριβῶς κατὰ τὶς παραμονὲς τῆς τραγικῆς ῾Αλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως (περ. 1392-1444/5), συμμετέσχε στὴν ψευδοσύνοδο Φερράρας - Φλωρεντίας (1438-1439) καὶ ὑπερασπίσθηκε μὲ ἀπαράμιλλο σθένος τὶς ὀρθόδοξες θέσεις κατὰ τῆς λεγομένης ῾Ενώσεως τῶν ᾿Εκκλησιῶν ᾿Ανατολῆς καὶ Δύσεως.
Καὶ στὴν μὲν Φλωρεντία ὁ ἀκατάβλητος Μᾶρκος ἔστησε μέγα καὶ αἰώνιο τρόπαιον τῆς ᾿Ορθοδοξίας καὶ ἀπέτρεψε τὸν
ἐκλατινισμὸ καὶ τὸν ἀφελληνισμὸ τῶν ᾿Ορθοδόξων ῾Ελλήνων, ἀλλ᾿ ὁ ἱερὸς ἀγὼν αὐτοῦ συνεχίσθη στὴν καθ᾿ ἡμᾶς ᾿Ανατολή, προκειμένου «νὰ ἀποδείξῃ παράνομον, ἀντικανονικήν, ἀντορθόδοξον καὶ ἄκυρον τὴν σύνοδον τῆς Φλωρεντίας καὶ τὸν ἐν αὐτῇ ὑπογραφέντα ὑπὸ πάντων ὅρον τῆς ψευδοῦς ἑνώσεως τῶν ᾿Εκκλησιῶν»6


῾Ο ῞Αγιος Μᾶρκος Εὐγενικὸς μᾶς ἄφησε ὡς ἱερὰν κληρονομίαν τὰ πνευματοκίνητα Συγγράμματά του, διὰ τῶν ὁποίων στηλιτεύει τὶς πλάνες τῶν Λατίνων: καταγγέλει τὴν παράνομη προσθήκη τοῦ Filioque, ἀπορρίπτει τὸ παπικὸ Πρωτεῖον, καταδικάζει τὸ Καθαρτήριον Πῦρ καὶ τὰ ῎Αζυμα, συνεχίζει δὲ καὶ μὲ ἐξαιρετικὸ θεολογικὸ δυναμισμὸ ἐπαναδιατυπώνει καὶ ἀναπτύσσει τὴν Πα- λαμικὴ Διδασκαλία περὶ διακρίσεως τῆς Θείας Οὐσίας καὶ ᾿Ενεργείας, ἡ ὁποία «σφραγίζει ἀνεξιτήλως σύμπασαν τὴν ὀρθόδοξον Σωτηριολογίαν, ᾿Εκκλησιολογίαν καὶ ᾿Ανθρωπολογίαν», ἐφ᾿ ὅσον ἡ «διάκρισις» αὐτὴ «ἐξασφαλίζει τὸν πραγματικὸν χαρακτῆρα τῆς μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἡμῶν σχέσεως καὶ ἐγγυᾶται οὕτω τὴν γνησιότητα τῆς ἡμετέρας σωτηρίας»7 .
῾Ο μέγας αὐτὸς Φωστὴρ τῆς ᾿Εφέσου ἐξακολουθεῖ νὰ φωτίζη καὶ σήμερα τὸν μαρτυρικὸ δρόμο τῶν ᾿Ορθοδόξων ᾿Ανθενωτικῶν. 


* * *

 σύντομος αὐτὴ ἀναδρομὴ στὴν ἀνεκτίμητη προσφορὰ τῶν ῾Αγίων Τριῶν Νέων ῾Ιεραρχῶν, προσφορὰν ἔργῳ καὶ λόγῳ καὶ γραφίδι, ἐλπίζω ὅτι μᾶς βοηθεῖ νὰ προσεγγίσωμε τὸ Θεῖο Μυστήριο τοῦ Πρωτείου τῆς ᾿Αληθείας 8 .
῞Ενας ᾿Επίσκοπος λαμβάνει τὸ χάρισμα, ἀνεξαρτήτως δικαιοδοσιακῶν καὶ ἐξουσιαστικῶν δομῶν, μάλιστα δὲ καὶ ἀντιθέτως πρὸς αὐτάς, νὰ ἐκφράση γνησιώτερα, βαθύτερα καὶ συνεπέστερα ἀπὸ ἄλλους ᾿Επισκόπους τὴν ᾿Αλήθεια τῆς ᾿Ορθοδοξίας.
Σημειωτέον δέ, ὅτι τοῦτο τὸ χάρισμα δὲν δίδεται ἀπροϋποθέτως ὑπὸ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος· ἀλλά, προϋποθέτει ἀπαραιτήτως τὴν πλούσια ἐμπειρία ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ, τὴν
῾Ησυχαστικὴ καὶ Εὐχαριστιακὴ «πεῖραν», τὴν κάθαρσιν καὶ τὸν φωτισμόν, τὴν χριστοκεντρικὴ θεωτικὴ ἐμπειρία9 .
῾Ο χαρισματικὸς λοιπὸν αὐτὸς ᾿Επίσκοπος εἶναι φορέας τοῦ
Πρωτείου τῆς ᾿Αληθείας, τὸ ὁποῖο δημιουργεῖ εἰς αὐτὸν τὴν αἴσθησι μιᾶς εὐθύνης, μιᾶς «πληροφορίας» νὰ ὁμιλῆ μὲ αὐθεντία καὶ κῦρος


Οἱ ῞Αγιοι Πατέρες, ἐπειδὴ φέρουν τὸ Πρωτεῖον τῆς ᾿Αληθείας, εἶναι
οἱ ὄντως
Οἰκουμενικοὶ Διδάσκαλοι· εἶναι –κατὰ τὸν ῞Αγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ– οἱ «τοῦ Διδασκαλείου τῆς Θεολογίας ἀσφαλεῖς προστάται»10· εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι μᾶς εἰσάγουν ἀσφαλῶς στὸ Μυστήριον τῆς Παραδόσεως καὶ στὴν σωτήρια βεβαιότητα, ὅτι στὴν ᾿Ορθοδοξία τὸ πλέον σημαντικὸν εἶναι τὸ «῾Ομοφρονεῖν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ » (Sentire cum Ecclesia)11.

Εἴμεθα βαθύτατα εὐγνώμονες πρὸς τοὺς τρεῖς Νέους Φωστῆρας, Φώτιο τὸν Μέγα, Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ καὶ Μᾶρκο τὸν Εὐγενικό, ὄχι μόνον, διότι ἦσαν ἀντιπαπικοὶ καὶ ἑπομένως μᾶς ὁδηγοῦν στὸν σύγχρονο ἀντιπαπικὸ ἀγῶνα μας· ἀλλά, διότι ἀνεδείχθησαν Οἰκουμενικοὶ Διδάσκαλοι καὶ ἀνανέωσαν, τρόπον δὲ τινὰ καὶ ἐπαγίωσαν, τὴν ἐξαιρετικῆς σημασίας διδασκαλία περὶ τοῦ
Πρωτείου τῆς ᾿Αληθείας.

Οἱ σύγχρονοί μας καινοτόμοι Οἰκουμενισταί, πλήττοντες βαναύσως τὸ Μυστήριον τῆς Παραδόσεως διὰ τῶν ῾Αγίων Πατέρων, προβάλλουν ἐντόνως καὶ συνεχῶς τὸ Πρωτεῖον τῆς Δικαιοδοσίας, τῆς ᾿Εξουσίας καὶ τῆς Διοικητικῆς ῾Ενότητος· δὲν ἀκολουθοῦν τοὺς ῾Αγίους Πατέρας, τοὺς φέροντας τὸ Πρωτεῖον τῆς ᾿Αληθείας· θεωροῦν τοὺς λόγους καὶ τὶς φιλενωτικὲς ἐνέργειές τους ὡς περισσότερον ἐγκύρους, ἐνῶ ταυτοχρόνως διώκουν παντοιοτρόπως τοὺς ᾿Ορθοδόξους, οἱ ὁποῖοι ἐνιστάμενοι ἀποτειχίζονται ἐξ αὐτῶν. 


Τοῦτο ὅμως, δηλαδὴ «τὸ μὴ Πατράσιν ἀκολουθεῖν», κατὰ τὸ Μέγα Βασίλειο, εἶναι «ἐγκλήματος ἄξιον, ὡς αὐθαδείας γέμον»12 καὶ καθιστᾶ αὐτοὺς ἀλλοτρίους τῆς «κοινῆς δόξης τῆς ᾿Εκκλησίας», τῆς Πατερικῆς καὶ Συνοδικῆς Παραδόσεως τῆς ᾿Εκκλησίας, ἐν τέλει δὲ αὐτῆς ταύτης τῆς σωτηρίας.

Δικαίως λοιπόν, οἱ ᾿Ορθόδοξοι ᾿Αντιοικουμενισταὶ τοῦ Πατρίου ῾Ημερολογίου δὲν ἔχουν ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία μὲ τοὺς καινοτόμους καὶ λατινόφρονας Οἰκουμενιστάς· μὲ τὴν στάσι τους αὐτὴ ὁμοφρονοῦν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ καὶ ἀκολουθοῦν τοὺς Πατέρας, τοὺς φέροντας τὸ
Πρωτεῖον τῆς ᾿Αληθείας, ἕνεκα τοῦ ὁποίου διδάσκουν μὲ αὐθεντία καὶ κῦρος, ὅτι «ὅσον ἀποδιϊστάμεθα (ἀπομακρυνόμεθα)» τῶν Λατινοφρόνων, «ἐγγίζομεν τῷ Θεῷ καὶ πᾶσι τοῖς πιστοῖς καὶ ἁγίοις Πατράσι· καὶ ὥσπερ τούτων (τῶν Λατινοφρόνων) χωριζόμεθα, οὕτως ἑνούμεθα τῇ ᾿Αληθείᾳ καὶ τοῖς ἁγίοις Πατράσι τοῖς θεολόγοις τῆς ᾿Εκκλησίας»13.


* * *

Αὐτή εἶναι ἡ ῾Ιερά Παρακαταθήκη τῶν Τριῶν Νέων ῾Ιεραρχῶν, 

τῶν ῾Αγίων Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καί Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ· τήν Παρακαταθήκη αὐτήν διαφυλάσσει «μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης» ἡ ῾Ιερά Μητρόπολις ἡμῶν καί ἕνεκα αὐτοῦ ἔχει ἀνακηρύξει τούς Τρεῖς Νέους Φωστῆρας ὡς ἰδιαιτέρους Προστάτας Αὐτῆς στόν ἱερό ἀγῶνα Της κατά τῆς παναιρέσεως τοῦ Οἰκουμενισμοῦ. 

Εἴθε οἱ πρεσβεῖες τους νά μᾶς ἐνισχύουν, ὁδηγοῦν καί προστατεύουν, ὥστε βιώνοντες μέ συνέπεια τό ῾Ησυχαστικό καί Εὐχαριστιακό ῏Ηθος τῆς ᾿Εκκλησίας μας καί ἐργαζόμενοι μέ ζῆλο καί ἐπιμονή, μέ διάκρισι καί σοφία, νά συμβάλωμε ταπεινά στήν ἐπανένωσι τῶν ᾿Ορθοδόξων ἐν τῇ ᾿Αληθείᾳ τῆς Πίστεως καί τῇ ῾Εορτολογικῇ Παραδόσει· πρός δόξαν τῆς Τρισηλίου Θεότητος, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος. ᾿Αμήν! 


᾿Εν τῇ Φυλῇ Ἀττικῆς τῇ 5ῃ Νοεμβρίου 2007ῳ,
Κυριακὴ Αʹ Νοεμβρίου
† Σύναξις τῶν ῾Αγίων Τριῶν Νέων ῾Ιεραρχῶν 


Μητροπολίτης Ωρωπού και Φυλής κ. Κυπριανός Β΄ 


-----------------------------------


1. ῾Αγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, Συγγράμματα τ. Αʹ, ᾿Επιστολὴ Αʹ Πρὸς Βαρλαάμ, § 32, σελ. 243-244, στχ. 28, Π. Χρήστου, Θεσσαλονίκη 1962.
2. ῾Οσίου Νικοδήμου ῾Αγιορείτου, ᾿Εγχειρίδιον, σελ. 110, ἔκδοσις γʹ, Σωτ. Σχοινᾶ, Βόλος 1969. 
3. Τριώδιον, Κυριακὴ τῆς ᾿Ορθοδοξίας, Συνοδικόν
4. J. Gill, ῾Η Σύνοδος τῆς Φλωρεντίας, σελ. 4, ἔκδοσις «Καλοῦ Τύπου», ᾿Αθῆναι 1962. 
5. ᾿Αρχιμ. Σπυρ. Μπιλάλη, ᾿Ορθοδοξία καὶ Παπισμός, τ. Βʹ, σελ. 620, ἔκδοσις «᾿Ορθοδόξου Τύπου», ᾿Αθῆναι 1969.
6. ᾿Αρχιμ. Σπυρ. Μπιλάλη, αὐτόθι, σελ. 64. ῾Ο ῞Αγιος Μᾶρκος, μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τῆς μετα-φλωρεντιανῆς δραστηριότητός του, ἀνεδείχθη σὲ γνήσιο ἐνσαρκωτὴ τοῦ Ποιμένος-᾿Επισκόπου τῆς Πατερικῆς Παραδόσεως, ἐν καιρῷ μάλιστα αἱρέσεως: «῞Οταν πάντες οἱ ἐπίσκοποι προδίδουν τὴν ἱερὰν παρακαταθήκην τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ὁ ἄξιος τῆς ἀποστολῆς του ἐπίσκοπος βλέπει πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ὡς ποίμνιόν του καὶ ἵσταται ἄγρυπντος εἰς τὴν ἔπαλξιν τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ἕτοιμος νὰ δώσῃ τὴν μάχην πρὸς πᾶσαν κατεύθυνσιν, διότι τότε δὲν κινδυνεύει νὰ γίνῃ ἀλλοτριοεπίσκοπος, ἀναλαμβάνων τὴν μέριμναν πασῶν τῶν ᾿Εκκλησιῶν. ᾿Αντιθέτως, εἰς ὥραν κινδύνου τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ἀλλοτριοεπίσκοπος καὶ εἰς τὴν ἰδίαν του ἐπισκοπὴν ἀποδεικνύεται ὁ ἐπίσκοπος, ὁ προδίδων τὴν ὀρθόδο- ξον πίστιν καὶ ἀλήθειαν, ὡς ἀλλότρια φθεγγόμενος καὶ ποιῶν». (αὐτόθι)
7. Πρβλ. ῾Ιερομονάχου Εἰρηναίου Μπούλοβιτς, Τὸ Μυστήριον τῆς ἐν τῇ ῾Αγίᾳ Τριάδι Διακρίσεως τῆς Θείας Οὐσίας καὶ ᾿Ενεργείας κατὰ τὸν ῞Αγιον Μᾶρκον ᾿Εφέσου τὸν Εὐγενικόν, σελ. 473, ἐκδόσεις «Π.Ι.Π.Μ.», ᾿Ανάλεκτα Βλατάδων - 39, Θεσσαλονίκη 1983.  «Οἱ λόγοι, οἱ ὁποῖοι ἠνάγκασαν τὸν ῞Αγιον Γρηγόριον (Παλαμᾶν) νὰ προβῇ εἰς τὴν ἐπανερμηνείαν καὶ σύνθεσιν τῆς πατερικῆς παραδόσεως, δὲν ἦσαν θεωρητικοί, ἀλλὰ σωτηριολογικοί»· τὸ θέμα τῆς «διακρίσεως» ἦταν «πρόβλημα ζωῆς ἢ θανάτου, σωτηρίας ἢ ἀπωλείας τοῦ ἀνθρώπου», ἦταν «κατ᾿ ἐξοχὴν σωτηριολογικὸν πρόβλημα καὶ οὐχὶ ἀναζήτησις ὀντολογικῶν ὁρισμῶν τῆς θεότητος». (Μάρκου ᾿Αναστ. ᾿Ορφανοῦ, ῾Η ὑπὸ τῶν Πατέρων ῾Ερμηνεία τῆς Παραδόσε- ως, σελ. 44, ᾿Αθῆναι 1984) 
8. Πρβλ. Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου, Πατρολογία τ. Αʹ, σελ. 269, ᾿Αθήνα 1977. 
9. «Εἰ γοῦν ὁ πείρᾳ μαθών», γράφει ὁ ῾Ιερὸς Παλαμᾶς, «μόνος οἶδε τὰς ἐνεργείας τοῦ Πνεύματος, αὐτὸς δὲ (ὁ Βαρλαὰμ) πείρᾳ οὐκ ἔγνωκε καὶ τοὺς πείρᾳ γνόντας οὐδαμῶς παραδέχεται, τίς ἔτ᾿ ἀμφιγνοήσει μὴ ψευδολογίαν εἶναι πᾶσαν τὴν περὶ τῆς θεοποιοῦ τοῦ Πνεύματος ἐνεργείας αὐτῷ γεγενημένην ἀδολεσχίαν, καὶ ταῦτα κατὰ τῶν ἐν πείρᾳ ταύτης γεγονότων ἐξηνεγμένην αὐτῷ, μηδαμῶς εἰδότι μήτε ἃ λέγει, μήτε περὶ τίνων διαβεβαιοῦται;» «καὶ γὰρ ἐκείνων (τῶν ῾Αγίων) ἐστὶ λόγος, ῾῾μόνον εἰδέναι σαφῶς τὸν πείρᾳ μαθόντα᾿᾿ τὰς ἐνεργείας τοῦ Πνεύματος· ὁ δὲ τοὺς τοῦτο λέγοντας αἱρετικοὺς εἶναι διϊσχυρίζεται». ( ῾Αγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, ἔνθ᾿ ἀνωτ., ῾Υπὲρ τῶν ῾Ιερῶς ῾Ησυχαζόντων, 3, 3, 3, σελ. 681, στχ. 10-17, 27-29)
10. ῾Αγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, ἔνθ᾿ ἀνωτ., ᾿Επιστολὴ Αʹ Πρὸς Βαρλαάμ, § 32, σελ. 243, στχ. 10-11.
11. ῾Αγίου ῾Ιερωνύμου, PL τ. 22, στλ. 475. 
12. Μ. Βασιλείου, PG τ. 32, στλ. 392D/᾿Επιστολὴ ΝΒʹ, Κανονικαῖς, § αʹ: «Τὸ μὲν γὰρ Πατράσι μὴ ἀκολουθεῖν καὶ τὴν ἐκείνων φωνὴν [μὴ] κυριωτέραν τίθεσθαι τῆς ἑαυτῶν γνώμης, ἐγκλήματος ἄξιον, ὡς αὐθαδείας γέμον».
13. Πρβλ. ῾Αγίου Μάρκου ᾿Εφέσου, PG τ. 160, στλ. 536CD/᾿Απολογία.

Δευτέρα 13 Μαρτίου 2023

ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ - ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ (Ὁμιλία Σεβ. Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντος)

  

Τὸ Φῶς τῆς Ζωῆς

 

Μαρτυρία Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ

Ὁμιλία Σεβ. Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντος

στὸν Κατανυκτικὸ Ἑσπερινὸ Κυριακῆς Β΄ Νηστειῶν, 27-2/12-3-2023

στὸν Ἱερὸ Καθεδρικὸ Ναὸ Ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν Θεσσαλονίκης

 

 

Σεβασμιώτατε ἅγιε Ἀδελφέ, Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης κ. Γρηγόριε·

Ἀγαπητοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·

            

Ἑορτάζουμε εὐφροσύνως τὸ Καύχημα τῆς Θεσσαλονίκης καὶ συμπολιοῦχο τῆς πόλεως Ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος διετέλεσε Ἀρχιεπίσκοπος σὲ αὐτὴ τὴν ἕδρα. Πρόκειται γιὰ θαυματουργὸ μέγα Ἱεράρχη καὶ Διδάσκαλο τῆς ἀληθινῆς Ὀρθοδοξίας, Κήρυκα τῆς Χάριτος καὶ ἀπλανῆ Ὁδηγὸ στὴν σωτηρία. 

            Εἶναι αὐτὸς ποὺ μᾶς τονίζει ὅτι χωρὶς θεῖο φωτισμό, δὲν μποροῦμε νὰ μιλοῦμε γιὰ τὴν θεία πραγματικότητα. Ὅτι ἡ ἐπίσημη ἔκφραση τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἡ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι Πατερικὴ Θεολογία, σὲ ἀντίθεση μὲ κάθε αἵρεση, παλαιὰ καὶ σύγχρονη. Ὁ Ἅγιος συνιστᾶ ἀκλόνητη ἐμμονὴ στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν ἱερὰ Παράδοση, στὴν ἀποκεκαλυμμένη Ἀλήθεια, μὲ σεβασμὸ καὶ ταπείνωση. Μᾶς θυμίζει ὅτι δὲν φθάνει μόνον ἡ ἀποδοχὴ τῶν δογμάτων τῆς Πίστεως, ἀλλὰ χρειάζεται καὶ ἡ βίωση τῆς πνευματικῆς διδασκαλίας γιὰ μετοχὴ στὴν αἰώνια ζωή.

            Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, πλήρης θείου Φωτὸς Χάριτος, κήρυξε μὲ τὸν λόγο καὶ διετύπωσε μὲ τὴν γραφίδα τοὺς θεολογικοὺς θησαυροὺς τῆς γνώσεως καὶ ἐμπειρίας του, ἀλλὰ καὶ ἥλκυσε, ἑλκύει καὶ θὰ ἑλκύει ψυχὲς μὲ τὴν ἁγία καὶ ἀσκητικὴ ζωή του καὶ μὲ τὸ ἐξαιρετικὸ παράδειγμα τῆς ζωῆς του.

 

***

 

            Στὴν ἐποχή του ἐμφανίσθηκαν οἱ λεγόμενοι ἀντι-ησυχαστές, ὑπὸ τὸν Βαρλαὰμ Καλαβρό, τὸν Γρηγόριο Ἀκίνδυνο καὶ τὸν Νικηφόρο Γρηγορᾶ. Αὐτοὶ προσέβαλαν οὐσιαστικὰ τὸ ἀδιάσπαστο τῆς σχέσεως δόγματος καὶ πνευματικότητος. Στηριζόμενοι στὴν κοσμικὴ γνώση, μὲ ἐμπαθῆ καὶ ἀφώτιστη καρδιά, μὲ οἴηση καὶ ἀλαζονεία, ἐξέφρασαν μία ἐκκοσμικευμένη θεολογία, ἐπικίνδυνη, σφαλερὴ καὶ αἱρετική.

            Ἀμφισβήτησαν τὸν ἄκτιστο χαρακτῆρα τῆς θείας Ἐνεργείας καὶ οὐσιαστικὰ ἀκύρωσαν τὴν δυνατότητα τῆς σωτηρίας καὶ θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπιτέθηκαν κατὰ τοῦ Φωτὸς τῆς θείας Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ὑποστηρίζοντες ὅτι πρόκειται γιὰ κοινό, φυσικὸ καὶ κτιστὸ φῶς. Θεώρησαν τὴν φιλοσοφικὴ ἀνθρώπινη νόηση, γνώση καὶ σοφία ἀνώτερη αὐτοῦ, καὶ ἐξέφρασαν ἀπόρριψη γιὰ τὴν νοερὰ προσευχὴ καὶ γενικὰ γιὰ τὴν συμμετοχὴ τοῦ σώματος στὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας, στὴν ἄσκηση, στὴν πνευματικὴ πρόοδο καὶ τελείωση τοῦ ἀνθρώπου.

            Γιὰ τὸν πολὺ κόσμο σήμερα ὅλα αὐτὰ τὰ θέματα καταλαβαίνουμε ὅτι εἶναι μᾶλλον ἀκατανόητα καὶ πάντως δευτερευούσης σημασίας. Δὲν ἦταν ὅμως ἔτσι τότε, τὸν ΙΔ΄ αἰῶνα, ὅταν ἡ Αὐτοκρατορία διήρχετο μὲν περίοδο κρίσεως καὶ ἀπειλητικῆς συρρικνώσεως, ἀλλὰ ὑπῆρχε μεγάλη πνευματικὴ ἀναγέννηση, ὅπως καὶ πόθος ἁγιότητος.

            Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀνέλαβε σὰν ἔμπειρος καὶ κοινῶς ἀποδεκτὸς Ἁγιορείτης Πατέρας τὸ ἔργο ἀντιμετωπίσεως τῆς ἐκτροπῆς μὲ τρόπο θαυμαστὸ καὶ ἀπαράμιλλο:

            «Ὁ Θεὸς φῶς ἐστι καὶ σκοτία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν οὐδεμία» (Α΄ Ἰω. 1, 5), βεβαιώνει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως ὁμολογοῦμε γιὰ τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο: «Φῶς ἐκ Φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ». Στὸν Θεάνθρωπο Χριστὸ ἔλαμψε κατὰ τὴν θεία Μεταμόρφωση στὸ ὄρος Θαβὼρ τὸ Πρόσωπον Αὐτοῦ «ὡς ὁ ἥλιος» (Ματθ. 17, 2) καὶ τὰ ἱμάτιά Του ἔγιναν λευκὰ «ὡς τὸ φῶς».

            Ἡ θεία Δόξα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ καὶ Λόγου, ἡ ὁποία ἀποκαλύφθηκε στὴν Μεταμόρφωση, διευκρινίζει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, ἦταν ἡ Δόξα τῆς ἀπείρου καὶ αἰωνίου (ἀϊδίου) θεότητός Του, θεία καὶ ἄκτιστη, ἡ ὁποία ἔλλαμψε μέσῳ τῆς θεωμένης Σαρκός Του. Τὸ θεῖο Φῶς ἐνυπάρχει στὴν θεία Φύση τοῦ ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ συνιστᾶ Ἐνέργειά Του, μὲ τὴν ὁποίαν ὁ ἀπρόσιτος γίνεται προσιτὸς στὰ κτίσματά Του, ἐνῶ ἡ Οὐσία Του παραμένει ἀμέθεκτη καὶ ἀπρόσιτη ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς ἁγίους Ἀγγέλους.

            Ἡ καθάρια αὐτὴ διδασκαλία ἐγκρίθηκε Συνοδικῶς καὶ περιελήφθη στὸ λεγόμενο «Συνοδικὸν τῆς Ὀρθοδοξίας», ὅπως καὶ τὸ αἰώνιο Ἀνάθεμα κατὰ τῶν ἀμετανοήτων ἐχθρῶν τῆς Ἀληθείας.

            Ἐπίσης, διακριβώθηκε ὅτι ἡ ἀνθρώπινη γνώση καὶ σοφία ἔχει σχετικὴ σημασία, ἀφορᾶ στὴν κτιστὴ πραγματικότητα, καὶ ἄν ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν θεία σοφία, λόγῳ ἀνεπίτρεπτης ὑπερβάσεως τῶν φορέων της σὲ χώρους ἀπρόσιτους, τότε καταντᾶ ἐπικίνδυνη μωρία μὲ καταστροφικὰ ἀποτελέσματα.

            Ἡ δὲ νοερὰ προσευχὴ καὶ ἡ συμμετοχὴ τοῦ σώματος στὸν ἀγῶνα τῆς σωτηρίας εἶναι καθοριστικῆς σημασίας. Στὴν προσευχή, βεβαιώνει ὁ βαθύνους Ἅγιος Ἡσυχαστὴς Γρηγόριος Παλαμᾶς (στὶς «Τριάδες» του), ὁ νοῦς περιορίζεται στὴν «καρδίαν», ὅπου τὸ «ταμεῖον τῶν λογισμῶν», τὸ «λογιστικόν», σὰν σὲ θρόνο Χάριτος. Ἀλλὰ τοῦτο δὲν κατορθώνεται παρὰ μόνον μὲ κακοπάθεια σώματος, μὲ νηστεία, ἀγρυπνία, κόπωση καὶ ἄλγος/πόνο. Μὴ φοβόμαστε τὸν κόπο καὶ τὸν πόνο! Μόνον ἔτσι κατευνάζεται τὸ «ἁμαρτητικὸν τοῦ σώματος», δηλαδὴ ἡ ἐμπάθεια καὶ ἡδυπάθεια ποὺ κινοῦν τὰ κτηνώδη πάθη. Καὶ μόνον ἔτσι, ὅπως καὶ μὲ τὴν ἀπαραίτητη νήψη, οἱ ἐπίμονοι καὶ ἐνοχλητικοὶ λογισμοὶ γίνονται μετριώτεροι καὶ ἀσθενέστεροι καὶ ἐπέρχεται μὲ τὴν προσευχή, καὶ μάλιστα τὴν νοερά, κατάνυξη, ταπείνωση καὶ ἀποδίωξη τῆς σκληροκαρδίας.

            Σὲ τοῦτο συμβάλλει ἡ Μυστηριακὴ ζωὴ καὶ μάλιστα ἡ συχνὴ συμμετοχὴ στὴν Θεία Εὐχαριστία. Ὁ Κύριος καλεῖ σὲ Βασιλικὸ Δεῖπνο τοὺς φίλους Του, δηλαδὴ ἐμᾶς (βλ. Ματθ. 22, 2-5). Ἀλλὰ δὲν ἀνταποκρίνονται ὅλοι, παρὰ μόνον κάποιοι μᾶλλον ὀλίγοι. Κι ὅμως, μέσῳ τῆς Θείας Κοινωνίας, ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιός μας, ἡ Θεία Χάρις (Θεία Ἐνέργεια) ἐνοικεῖ ἐντὸς τοῦ σώματος καὶ φωτίζει ἐσωτερικὰ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς!  

            Γι’ αὐτὸ ζητοῦμε παρακλητικὰ στὸ Μέγα Ἀπόδειπνο τῆς περιόδου αὐτῆς: «Φώτισον τοὺς ὀφθαλμούς μου, Χριστὲ ὁ Θεός, μήποτε ὑπνώσω εἰς θάνατον, μήποτε εἴπῃ ὁ ἐχθρός μου· ἴσχυσα πρὸς αὐτόν» (βλ. καὶ Ψάλμ. 12, 5-6)! Γι’ αὐτὸ διαβάζουμε στὴν Βίβλο τῶν «Παροιμιῶν» αὐτὲς τὶς Σαρακοστιανὲς ἡμέρες: «Αἱ ὁδοὶ τῶν δικαίων ὁμοίως φωτὶ λάμπουσι, προπορεύονται καὶ φωτίζουσιν ἕως ἄν κατορθώσῃ ἡμέρᾳ· αἱ δὲ ὁδοὶ τῶν ἀσεβῶν σκοτειναί, οὐκ οἴδασι πῶς προσκόπτουσιν» (4, 18-19).

            Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ ἀναζητοῦμε, νὰ ποθοῦμε, νὰ ἐπιθυμοῦμε σφοδρὰ τὸ θεῖον αὐτὸ Φῶς, τὸ θεσπέσιο, τὸ ἐράσμιο, τὸ ἀγαθὸ καὶ σωτήριο, ὅπως μᾶς προτρέπει ὁ Φωτοδότης καὶ Φωτοπάροχος Κύριος καὶ Θεός μας Ἰησοῦς Χριστός: «ἕως τὸ φῶς ἔχετε, πιστεύετε εἰς τὸ φῶς, ἵνα υἱοὶ φωτὸς γένησθε» (Ἰω. 12, 36).

 

***

 

            Κατόπιν αὐτῆς τῆς ἐπιγραμματικῆς ἀναφορᾶς στὰ θεῖα Παλαμικὰ φωτοποιᾶ ρήματα, ἐρχόμαστε νὰ βγάλουμε κάποια συμπεράσματα γιὰ τὸ σήμερα, βάσει τῶν ἀνωτέρω.

            α. Εἴπαμε ὅτι τότε, τὸν ΙΔ΄ αἰ., οἱ ἄνθρωποι εἶχαν ὑψηλὰ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα, παρὰ τὶς ἀνάγκες καὶ δυστυχίες τους. Σήμερα, ποὺ ὑπάρχει βεβαίως ὑποτιθέμενη ὑψηλὴ σπουδὴ καὶ γνώση, καὶ ποὺ οἱ συνθῆκες διαβιώσεως εἶναι ἀσυγκρίτως ὑπέρτερες, παρατηρεῖται ἐν τούτοις σοβαρὴ ἄγνοια, τόσο θεωρητικὴ ὡς πρὸς τὰ δόγματα καὶ τὶς ἀρχὲς τῆς Πίστεώς μας, ὅσο κυρίως πρακτική, ὡς πρὸς τὴν ἔλλειψη ὑψηλοῦ πνευματικοῦ βιώματος.

            Παρὰ λοιπὸν τὴν κατὰ γενικὴ ὁμολογία μὴ καλὴ κατάσταση πνευματικῆς γνώσεως καὶ ἐπιγνώσεως, οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν τὴν τάση μὲ ἀρκετὰ μεγάλη σιγουριά, βεβαιότητα καὶ αὐτοπεποίθηση, νὰ ἐκφέρουν γνώμη γιὰ ὅλα τὰ ἐκκλησιαστικὰ θέματα καὶ εὐκαίρως ἀκαίρως νὰ ὁρίζουν καὶ νὰ ἀποφαίνονται μὲ εὐκολία γιὰ τὸ πῶς ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ ζεῖ, νὰ βαδίζει, νὰ διακυβερνᾶται κ.λπ. Πρόκειται γιὰ μεγάλο καὶ συνεχῆ πειρασμό, ὁ ὁποῖος συνήθως δὲν βγαίνει σὲ καλό, οὔτε προσωπικά, οὔτε συλλογικά.

            Γνώμη μπορεῖ νὰ ἐκφέρει κάθε ἀδελφὸς καὶ ἀδελφὴ ἐν Χριστῷ, ἀλλὰ μὲ τὴν δέουσα συστολὴ καὶ μετριοπάθεια· καὶ σίγουρα ὄχι μὲ ἐριστικὴ διάθεση ἐπιβολῆς. Δὲν γνωρίζουμε τὰ πάντα, οὔτε εἴμαστε ἔμπλεοι Χάριτος! Ἄν εἶναι νὰ προκύψει περισσότερη σύγχυση καὶ ταραχή, καλύτερα νὰ ἀποφύγουμε τὴν ὅποια ἀνάμειξή μας σὲ συζητήσεις καὶ λογομαχίες.

            Ζοῦμε σὲ ἐποχὴ ἠλεκτρονικῆς κυριαρχίας. Τὰ μέσα κοινωνικῆς δικτυώσεως παρέχουν μεγάλες δυνατότητες στὴν διάδοση πληροφορίας, εἰκόνας κ.λπ. Ὑπάρχουν τεράστιες δυνατότητες, ὅπως καὶ πολὺ μεγάλοι κίνδυνοι. Τίθενται ἐπ’ αὐτοῦ κάποια ἐρωτήματα:

Ἡ συμμετοχή μας σὲ ὅλα αὐτά, ἡ ὁποία γίνεται πιθανὸν μὲ καλὴ διάθεση, ἴσως ἀκόμη καὶ ἱεραποστολική, ἀποβαίνει σίγουρα θετικὴ πνευματικὰ γιὰ μᾶς καὶ γιὰ τοὺς ἄλλους; Ἔχουμε κατόπιν τὴν διαύγεια πνεύματος γιὰ καθαρὴ καὶ εἰλικρινῆ προσευχή; Ἤ ζαλισμένοι καὶ μπερδεμένοι ἀδυνατοῦμε νὰ τηρήσουμε τὸ πνευματικό μας πρόγραμμα καὶ εἴμαστε συνήθως ἤ καὶ πάντοτε ἐλλιπεῖς καὶ χρεῶστες στὰ πνευματικά; Ἐπίσης, ἄν εἶναι νὰ ἀναλάβουμε ρόλο «διαφωτιστοῦ» τῶν ἄλλων, χρειάζεται μεγάλη κατὰ Χριστὸν σύνεση, περίσκεψη καὶ εὐλογία. Ποιοί ὅμως ἔχουν αὐτὲς τὶς προϋποθέσεις καὶ κυρίως τὴν ἀπαιτούμενη πνευματικὴ διάκριση γιὰ νὰ ἐπιτελέσουν ἔργο ἱερὸ καὶ οἰκοδομητικὸ χωρὶς παρεκτροπές;

            Νὰ θυμόμαστε πάντοτε πὼς ὅ,τι μᾶς ἑνώνει μὲ τὸν Θεό, μὲ τὸ Φῶς καὶ τὴν Χάρη Του, εἶναι καλὸ καὶ ἅγιο. Καὶ ὅ,τι μᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ αὐτὸ τὸν σκοπό, εἶναι καλύτερο νὰ ἀποφεύγεται γιὰ τὸ καλὸ τὸ δικό μας καὶ τῶν ἄλλων.

            β. Ὁ σύγχρονος πολιτισμὸς στηρίζεται στὰ τεχνητὰ φῶτα, στὶς μπρίζες, στοὺς ὑπολογιστές. Ἄν συμβεῖ κάποια διακοπὴ ρεύματος (blackout), τὰ πάντα βυθίζονται στὸ σκοτάδι καὶ τὴν ἀπόγνωση. Ἐνῶ ὅμως ὁ τεχνικὸς πολιτισμὸς λαμπυρίζει γύρω μας, βλέπουμε νὰ ἁπλώνεται ὅλο καὶ πιὸ πυκνὸ πνευματικὸ σκοτάδι. Ἐπικρατεῖ μεγάλη Ἀποστασία τόσο στὴν Πίστη, ὅσο καὶ στὸ Ἦθος.  

            Ὅπως ὅμως διαπιστώνει ὁ ἅγιος Εὐαγγελιστής: «Τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν» (Ἰω. 1, 5). Τὸ θεῖο Φῶς συνεχίζει καὶ θὰ συνεχίζει νὰ λάμπει ἐπίσης πάντοτε, ὅμως οἱ ἄνθρωποι σκοτεινιάζουν, διότι ἐπιλέγουν τὸ σκότος, ἀποτυφλωμένοι ἀπὸ τὰ πάθη τους· ἀποφεύγουν τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ, τὸ ὁποῖο ἐν τούτοις «φαίνει πᾶσι», διότι δὲν ἐπιθυμοῦν νὰ συμμορφώσουν τὴν ζωή τους πρὸς αὐτό. Αἰσθάνονται ἀποστροφὴ πρὸς τὴν Πηγὴ τῆς Ζωῆς καὶ φθείρονται, στενάζουν καὶ ταλαιπωροῦνται μέσα στὸ σκότος τῶν ἁμαρτιῶν, τῶν παθῶν, τῶν πλανῶν καὶ τῶν αἱρέσεων.

            Εἶναι ἀνάγκη νὰ ὑπάρξει Μετάνοια, ἀληθινὴ καὶ εἰλικρινής, ὥστε νὰ ἐπιτραπεῖ στὸ θεῖον Φῶς νὰ λάμψει μέσα στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων, νὰ τὶς παρηγορήσει καὶ νὰ τὶς ἀνορθώσει, νὰ τὶς καλλιεργήσει καὶ νὰ τὶς σώσει. Μόνον ἔτσι θὰ ἔχουμε ἐλπίδες γιὰ ἡμέρες καλύτερες καὶ φωτεινές, καὶ αὐτὸ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀρχίσει ἀπὸ μᾶς τοὺς ἴδιους, ἀπὸ σᾶς καὶ ἀπὸ μένα, ὄχι ἁπλῶς ἀπὸ σήμερα, ἀλλὰ ἀπὸ χθὲς καὶ ἀπὸ προχθές! Διαφορετικά, τὸ μέλλον θὰ εἶναι ἀβέβαιο καὶ δυσοίωνο. Τὰ ὅσα συμβαίνουν γύρω μας εἶναι ἀποκαλυπτικά…  

            γ. Συνακόλουθα, ἐπικρατοῦν σήμερα συνθῆκες μεγάλης ἀκαταστασίας καὶ συμφορᾶς. Ἐξαπλώνεται ἕνα κῦμα διαφθορᾶς, συγκρούσεων, πολέμου, ἐκμεταλλεύσεως. Κάποιοι λίγοι θέλουν νὰ ἐλέγξουν καὶ νὰ ἐπιβληθοῦν στοὺς πολλούς. Κάποιοι ἐπιθυμοῦν νὰ χειραγωγήσουν τὸν κόσμο καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσουν στὶς δικές τους ἕτοιμες λύσεις, γιὰ τὸ δῆθεν καλό τους. Μιλοῦν γιὰ μεγάλη ἐπανεκκίνηση, γιὰ τεχνιτὴ νοημοσύνη, γιὰ ρομπὸτ καὶ ἐμφυτεύματα, γιὰ ψηφιοποίηση τῶν πάντων, γιὰ 4η βιομηχανικὴ ἐπανάσταση, γιὰ ἐπιδημίες καὶ πανδημίες, γιὰ γενετικὲς θεραπεῖες, γιὰ πράγματα ἀπίθανα καὶ ἀφάνταστα.

            Ἐπίσης, ἕνα κῦμα ἀθεΐας κατακλύζει τὸν κόσμο, ἤ ἀκόμη καὶ μορφῶν δῆθεν πνευματικότητος, ποὺ φθάνουν μέχρι τὸ ἀκραῖο σημεῖο λατρείας ἀκόμη καὶ αὐτοῦ τούτου τοῦ ἀνθρωποκτόνου διαβόλου!

            Τί ἀντιτάσσουμε σὲ αὐτὰ ὡς πιστοὶ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ἀκόλουθοι τῆς γραμμῆς καὶ παραδόσεως τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ;

            Τὴν ἀταλάντευτη σταθερότητα στὴν Πίστη ποὺ ἀποτελεῖ τὴν ὑπέρτατη Ἀλήθεια περὶ Θεοῦ, κόσμου καὶ ἀνθρώπου· τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν προσευχὴ καὶ μάλιστα τὴν Εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ, τὴν ταπεινὴ καὶ θυσιαστικὴ ἀγάπη γιὰ κάθε ἄνθρωπο, τὴν ἀποφυγὴ τοῦ κοσμικοῦ πνεύματος, τὴν λιτότητα, τὴν ἐπιδίωξη τῆς Μετανοίας καὶ τῶν ἁγίων Μυστηρίων, τὴν προσκόλληση στὴν Πατερικὴ διδασκαλία καὶ στὸ παράδειγμα τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν τοὺς πραγματικοὺς Ὁδηγούς μας. Ἐπίσης, τὸ ἀνυποχώρητο Ὁμολογιακὸ φρόνημα ἔναντι κάθε ἐκτροπῆς, ὁποθενδήποτε προερχομένης, χωρὶς ἐκπτώσεις καὶ συμβιβασμούς, διότι ζοῦμε σὲ καιρὸ συγκρητισμοῦ καὶ Οἰκουμενισμοῦ, σὲ σχετικοποίηση καὶ ἀποϊεροποίηση τῶν πάντων! 

 

***

 

Ἀγαπητοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·

            Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς θὰ ἐλεεινολογεῖ ἀπὸ τὴν θεία μετοχή του στὸ Φῶς τῆς θεότητος, ὅσους θέλουν νὰ ὑποδουλώσουν τοὺς ἀνθρώπους καὶ θὰ ἐμπνέει πνεῦμα ἀνδρείας καὶ ἀντιστάσεως στοὺς ἀκολούθους τῆς Μαρτυρίας του. Θὰ ἐλεεινολογεῖ ἐπίσης τοὺς λεγομένους ἐπισήμους ἐκκλησιαστικοὺς ἡγέτες καὶ τοὺς θολολόγους/ψευδο-θεολόγους, οἱ ὁποῖοι ἐν ὀνόματι μιᾶς νοσηρᾶς ἀγάπης συναγελάζονται μὲ αἱρετικοὺς ἀλλὰ καὶ διαπλέκονται μὲ κοσμικοὺς ἀνθρώπους, ἑτοιμάζοντες ψευδενώσεις καὶ προδίδοντες τὴν Ἀλήθεια. 

            Ὁ Ἅγιος συμβουλεύει ὅτι ἀκόμη καὶ οἱ γονεῖς σου ἄν εἶναι ἑτερόδοξοι καὶ ἐμποδίζουν τὴν κατὰ Θεὸν προκοπή σου, νὰ ἀπομακρύνεσαι καὶ νὰ τοὺς ἀποστρέφεσαι, γιὰ νὰ μὴν κινδυνεύσεις καίρια (βλ. «Δεκάλογος εἰς τὴν κατὰ Χριστὸν νομοθεσίαν»)! Αὐτὸς ὅμως καὶ ὄχι οἱ ἀγαπιστὲς Οἰκουμενιστὲς εἶχε καὶ ἔχει τὴν ἀληθινὴ Ἀγάπη, τὴν θεία καὶ σωτήρια. Αὐτὴν εἶναι ποὺ μᾶς παραδίδει, παραπέμποντάς μας πατρικὰ στὸν Πρῶτο Θεολόγο Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ὁποῖος διεκήρυξε: «ἐγὼ εἰμὶ τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰω. 8, 12).

            Ὅποιος ἀκολουθεῖ πιστὰ τὸν Κύριο καὶ Θεό μας δὲν θὰ βαδίσει στὸ σκοτάδι οὔτε στὴν παροῦσα οὔτε στὴν μέλλουσα ζωή, ἀλλὰ θὰ ἔχει τὸ Φῶς τῆς Ζωῆς!

 

            Ἅγιε Γρηγόριε, «ἱκέτευε διὰ παντός, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν»!

Κυριακή 12 Μαρτίου 2023

ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Β' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ 2023 (τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)


IMG 5740

γαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

            Στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀκούσαμε ὅτι σὲ κάποιο σπίτι ὅπου κήρυττε ὁ Κύριός μας εἶχε συγκεντρωθεῖ τόσο μεγάλο πλῆθος ἀνθρώπων, ὥστε νὰ μὴν χωροῦν οὔτε στὸν χῶρο κοντὰ στὴν ἐξώπορτα. Ξαφνικά, ἔγινε μικρὴ ἀναταραχὴ καὶ τὸ κήρυγμα διακόπηκε. Τέσσερεις ἄνδρες, ἔχοντας ἀκούσει γιὰ τὴν παρουσία τοῦ Ἰησοῦ στὴν περιοχή τους, βρῆκαν τὴν εὐκαιρία νὰ μεταφέρουν σὲ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπό τους, ὁ ὁποῖος ὑπέφερε ἀπὸ σωματικὴ παραλυσία καὶ ἦταν κατάκοιτος. Φτάνοντας στὸ σπίτι, εἶδαν ὅτι ἦταν ἀδύνατο νὰ μποῦν μέσα ἐξαιτίας τοῦ πλήθους. Τίποτα, ὅμως, δὲν εἶναι ἀδύνατο ὅταν ὑπάρχει πίστη στὸν Θεὸ, θέληση καὶ ἀγάπη. Αὐτὰ τὰ τρία μαζὶ ξεπερνοῦν κάθε ἐμπόδιο. Ἔτσι ἔγινε καὶ στὴν περίπτωση τῶν τεσσάρων ἀνδρῶν. Ἀγαποῦσαν καρδιακὰ τὸν παραλυτικό, ἤθελαν τὴν ἄμεση θεραπεία του καὶ εἶχαν ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὴ δύναμη τοῦ Θεανθρώπου. Μὲ αὐτὰ τὰ ἐφόδια ἀνέβηκαν πάνω στὴ στέγη, τὴν ἄνοιξαν καὶ κατέβασαν ἀπὸ τὴν στέγη τὸν ἀσθενῆ. Εἶδε ὁ Κύριός μας τὸ ψυχικὸ μεγαλεῖο τους καὶ εἶπε στὸν ἄρρωστο: «παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες». Ἤθελε νὰ τονίσει μέσα ἀπὸ αὐτὰ τὰ λόγια τὴν ψυχοσωματικὴ λειτουργία τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὅτι αἰτία τῆς σωματικῆς ἀσθένειάς του ἦταν οἱ ἁμαρτίες, ἡ ἀσθένεια τῆς ψυχῆς του. Ὡστόσο, ἦταν ἐκεῖ μία μερίδα Φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὴν συνήθεια νὰ ἐξετάζουν λεπτομερέστατα τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, προκειμένου νὰ βροῦν κάτι γιὰ νὰ τοῦ ἐπιτεθοῦν. Αὐτὴ ἡ συνήθεια κρατάει ὡς τὶς μέρες μας ἀπὸ σύγχρονους Φαρισαίους. Ξεσηκώθηκαν, λοιπόν, οἱ ὑποκριτὲς καὶ εἶπαν στὸν Ἰησοῦ ὅτι βλασφημεῖ, διότι μόνο ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ συγχωρεῖ ἁμαρτίες. Νόμισαν ὅτι παγίδεψαν τὸν Κύριό μας καὶ χάρηκαν ποὺ βρῆκαν τέτοια κατηγορία ἐναντίον του. Ἡ χαρὰ τους ἀνατράπηκε καὶ ἔγινε μάλλον θλίψη, ὅταν ὁ Χριστὸς εἶπε: «Γιὰ νὰ δεῖτε ὅτι ἐξουσία ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου νὰ συγχωρεῖ στὴ γῆ ἁμαρτίες –λέγει στὸν παράλυτο- σήκω καὶ πάρε τὸ κρεβάτι σου καὶ πήγαινε στὸ σπίτι σου». Τὰ χρόνια δεσμὰ τῆς παραλυσίας λύθηκαν ἀμέσως μὲ τὴ θεϊκὴ προσταγή. Δὲν χρειάσθηκε οὔτε κὰν λίγος χρόνος γιὰ ἀνάρρωση. Καὶ ὄχι μόνο σηκώθηκε νὰ περπατήσει, ἀλλὰ σήκωσε καὶ τὸ κρεβάτι του πλήρως θεραπευμένος. 

             Ἐκκλησία μας, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἀνθρώπους σὰν ἐκείνους τοὺς τέσσερεις ἄνδρες. Ἀναρωτιέστε πού θὰ τούς βρεῖ; Εἶναι ὅσοι ἀκοῦνε αὐτὸ τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα. Εἴμαστε ὅλοι ἑμεῖς. Εἶστε ὅλοι ἐσεῖς. Ἔχετε μέσα σας -δοσμένη ἀπὸ τὸν Κύριό μας- τεράστια ψυχικὴ δύναμη, τόση ὥστε νὰ μπορεῖτε νὰ ἀναστήσετε τὴν ταλαίπωρη κοινωνία μας, ἐπιστρέφοντάς την στὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ νὰ γίνει αὐτό, ὅμως, πρέπει αὐτὴ τὴν ἐσωτερικὴ δύναμη νὰ τὴν βγάλετε πρὸς τὰ ἔξω. Πάρτε ὡς παράδειγμα τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μετέφεραν τὸν παράλυτο. Βγῆκαν ἀπὸ τὸ ἐγώ τους καὶ στράφηκαν στὴ βοήθεια τοῦ ἀδελφοῦ τους ποὺ εἶχε ἀνάγκη. Τὸν ἀγάπησαν καὶ ἔγιναν θυσία γιὰ αὐτὸν διότι εἶχαν πίστη στὸν Θεό. Ἡ θυσία τους εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα ὁ παράλυτος νὰ ἀρχίσει νὰ περπατᾶ πρὸς δόξαν Θεοῦ. 

            παναλαμβάνω καὶ τὸ τονίζω: ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ νὰ θυσιασθοῦν ὑπὲρ αὐτῆς. Ἔτσι μόνο θὰ προχωρήσει μπροστά, ἁγιάζοντας ψυχές. Βλέποντας Ἐνορίες νὰ μένουν ἀλειτούργητες, Μοναστήρια νὰ κλείνουν τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο ἀπὸ λειψανδρεία, βλέποντας τὰ ἀναλόγια -ἀς μοῦ ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση- νὰ ἀραχνιάζουν καὶ τὰ παιδιά μας νὰ μὴν πατάνε οὔτε ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, πρέπει ἐπιτέλους νὰ ἀναλάβει ὁ καθένας τὶς εὐθύνες του. Δὲν εἴμαστε θεατὲς στὰ τῆς Ἐκκλησίας. Εἴμαστε μέλη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος καὶ εἰδικὰ αὐτὴ τὴν ἐποχὴ ποὺ τὸ σῶμα ταλαιπωρεῖται ἀπὸ τὴ λειψανδρεία, δὲν γίνεται τὰ μέλη νὰ μένουν ἀμέτοχα. 

            Σήμερα, Β’ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ἡ Ἐκκλησία προβάλλει τὸ παράδειγμα τοῦ μεγάλου ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης. Στὸν καιρό του, ἡ Ἐκκλησία μαστιζόταν ἀπὸ μία αἵρεση. Ἕνας οὐνίτης ὀνόματι Βαρλαὰμ καὶ μερικοὶ λόγιοι σύντροφοί του, κορόιδευαν ἐκείνους ποὺ προσπαθοῦσαν μέσῳ τῆς ἄσκησης νὰ ἑνωθοῦν μὲ τὸν Θεό. Οἱ ἴδιοι θεωροῦσαν ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεό, ἀλλὰ τὸν προσεγγίζει μέσῳ τῆς φιλοσοφίας. Αὐτὴ ἡ αἱρετικὴ ὀμάδα ἔκανε κάτι φρικτό: θέλησε νὰ ὑποβιβάσει τὸν χριστιανισμὸ στὸ ἐπίπεδο τῆς ἰδεολογίας. Πράγματι, ἄν δὲν ὑπάρχει ἕνωση Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, τότε ὁ χριστιανισμὸς καταντᾶ μία καλὴ ἰδεολογία ποὺ κάνει τοὺς ἀνθρώπους καλοὺς καὶ ἠθικούς. Καλὸς καὶ ἠθικός, ὅμως, μπορεῖ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος καὶ μέσα ἀπὸ ἄλλες ἰδεολογίες. 

            Τί ἔκανε, ὅμως, ὁ Μέγας Γρηγόριος; Ἔγινε θυσία γιὰ νὰ στερεωθεῖ ἡ Ὀρθοδοξία. Μέσα ἀπὸ τὰ συγγράμματά του καὶ τὶς συνόδους ποὺ συνεκάλεσε, διακήρυξε περίτρανα ὅτι ὁ χριστιανισμὸς δὲν εἶναι φιλοσοφίες, ἀλλὰ τρόπος ζωῆς, εἶναι βίωμα ποὺ κάνει τὸν ἄνθρωπο ὄχι ἁπλῶς καλὸ ἤ ἠθικό, ἀλλὰ ἅγιο. Τόνισε ὅτι τὸν Θεὸ δὲν μποροῦμε νὰ τὸν προσεγγίσουμε μέσῳ τῆς φιλοσοφικῆς σκέψης, ἀλλὰ ἀποκαλύπτεται στὸν χριστιανὸ ποὺ ἔχει καθαρὴ καρδιά. Αὐτὴ ἡ κάθαρση τῆς καρδιᾶς ἀπὸ τὰ πάθη ἔρχεται μέσα ἀπὸ τὴν ἄσκηση, δηλαδή, τὴν νηστεία, τὴν ἀγρυπνία καὶ τὴν προσευχή. Ἡ Κάθαρση ὁδηγεῖ στὸν Φωτισμὸ τοῦ νοῦ μὲ τὸν ἄνθρωπο νὰ βρίσκεται σὲ συνεχῆ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεό. Τέλος, τὸν Φωτισμὸ ἀκολουθεῖ ἡ ἐμπειρία τῆς Θέωσης, ἡ θέα τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν κορυφὴ τῆς πνευματικῆς ζωὴς καὶ τὸν σκοπὸ τοῦ κάθε ὀρθοδόξου χριστιανοῦ. 

            Εἴμαστε εὐγνώμονες στὸ ἱερὸ πρόσωπο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, διότι ἀνέλαβε τὴν εὐθύνη καὶ ὑπηρέτησε τὴν Ἐκκλησία ὅταν τὴν ἔβλεπε νὰ κινδυνεύει. Ἄν ἔμενε ἐπαναπαυμένος στὸ κελί του, οἱ συνέπειες θὰ ἦταν τραγικές. Νὰ ἔχουμε τὴν εὐχὴ καὶ τὴν πρεσβεία του, ὥστε καὶ ἑμεῖς νὰ ἀναλάβουμε τὶς εὐθύνες, νὰ ἀφήσουμε στὴν ἄκρη τὰ προσωπικά μας θελήματα καὶ νὰ ἀκολουθήσουμε τὴν ὁδὸ τῆς Κάθαρσης, τοῦ Φωτισμοῦ καὶ τῆς Θέωσης. Ἀμήν! 

ὁ Ἐπίσκοπός σας,

  ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος

Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2023

ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑ (Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ)

 

Ποιός δὲν γνωρίζει ὅτι ὁ ἐγκρατὴς βίος εἶναι ὠφελιμώτατος σέ ψυχὲς καὶ σώματα μαζί; Ἐπειδὴ οἱ περισσότεροι τὸ γνωρίζουν καὶ μάλιστα καλά, ἀλλὰ ἡ ἐπιθυμία καὶ ὁ θυμὸς ἐπικρατοῦν τῆς καλῆς γνώσεως, γι’ αὐτὸ σᾶς προσφέρομε τὴν παρηγοριὰ τοῦ λόγου, γιὰ νὰ σᾶς ἀνυψώσουμε, ὥστε ἐπάνω στὸν ὀρθὸ λογισμὸ νὰ ἐπιθέσωμε τὴν πρᾶξι τοῦ ἀγαθοῦ, διότι αὐτὴ ἐπιφέρει τὸ ἀγαθὸ τέλος. «Δὲν εἶναι οἱ ἀκροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀλλ’ οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμου». Ἄς ἐπιληφθοῦμε λοιπὸν καὶ μὲ ἔργα, ἀδελφοί, τοῦ καλοῦ τῆς νηστείας καὶ τοῦ ἀγαθοῦ τῆς ἐγκρατείας, ποὺ προσφέρει αὐτὴ ἡ εὐλογημένη περίοδος τῆς Τεσσαρακοστῆς. Ἡ νηστεία καὶ ἡ ἐγκράτεια ἁγνίζουν τὸ σῶμα καὶ κάνουν καθαρὴ καὶ ἀνέφελη τὴν διάνοια. Διπλὸ περιτείχισμα εἶναι ἡ νηστεία καὶ ἡ ἐγκράτεια καὶ ἡ ψυχὴ βρίσκεται σὲ ἀσφάλεια καὶ εἰρήνη.

Ὅμως, ὁ πολέμιος τῆς σωτηρίας μας, ὁ διάβολος, ἐπιχειρεῖ ποικιλοτρόπως ν’ ἀχρειώση τὴν νηστεία καὶ τὴν προσευχὴ αὐτῶν τῶν σαράντα ἡμερῶν. Διότι ὑπάρχει ἀδελφοί μου καὶ ἄλλος κορεσμὸς καὶ μέθη πονηρά, ποὺ δὲν προέρχεται ἀπὸ τὰ φαγητά, οὔτε ἀπὸ τὰ ποτὰ κι ἀπὸ τὴν ἀπόλαυση τούτων, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ὀργὴ καὶ τὸ μῖσος πρὸς τὸν πλησίον καὶ τὴν μνησικακία, καθὼς καὶ ἀπὸ τὰ κακὰ ποὺ γεννῶνται ἀπὸ αὐτά. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ προφήτης Ἡσαΐας λέγει: «ἀλλοίμονο σ’ αὐτοὺς ποὺ μεθοῦν χωρὶς κρασί», καὶ ὁ ἴδιος πάλι: «μὴ νηστεύετε γιὰ μάχες». Ἀλλὰ καὶ πρὸς αὐτοὺς ποὺ νηστεύουν ἔτσι λέγει σὰν ἐκ μέρους τοῦ Κυρίου: «ἂν κάμψετε τὸν λαιμό σας σὰν κρῖκο, καί πάλι δὲν θὰ εἶναι δεκτὴ μ’ αὐτὸ ἡ νηστεία σας καὶ ὅταν ἐκτείνετε τὰ χέρια σας πρὸς ἐμένα, θ’ ἀποστρέψω τοὺς ὀφθαλμούς μου ἀπὸ σᾶς». Αὐτὴ λοιπὸν τὴν ἀπὸ τὸ μῖσος μέθη τὴν περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο αἰτία τῆς θείας ἀποστροφῆς, ἐπιχειρεῖ ὁ διάβολος νὰ ἐμβάλη στοὺς προσευχομένους καὶ νηστεύοντας. Φέρνει στὴν μνήμη τὰ σφάλματα τῶν ἄλλων, ταράσσει τοὺς λογισμοὺς καὶ ὀξύνει τὴν γλῶσσα ἐναντίον τους.

Ἀλλ’ ἐμεῖς ἀδελφοί, τὸν καιρὸ τῆς νηστείας καὶ τῆς προσευχῆς ἄς μὴ τὸν ἀφήσουμε ὡς λάφυρο στὸν ἐχθρό, κρατῶντας γιὰ τὸν ἑαυτό μας μόνο τὸν κόπο καὶ τὴν καταδίκη. Ἄς προσέξουμε κι ἄς φοβηθοῦμε τὸν κίνδυνο, διότι ὕπουλα μᾶς παγιδεύει καὶ ἀντὶ ἁγιασμοῦ κερδίζουμε τὴν κακία. Ἀπὸ τὴν ψυχή μας ἄς ἀφήσουμε -ἂν ἀληθινὰ ἔχωμε ἤ νομίζωμε ὅτι ἔχομε- κάτι ἐναντίον κάποιου καὶ ἄς δοθοῦμε ὁλοκληρωτικὰ στὴν ἀγάπη καὶ τὴν εὐσπλαγχνία. Εἶναι καιρὸς ἀγαθοεργίας καὶ ἐφαρμογῆς τῆς εὐαγγελικῆς ἀγάπης. Ἂν θέλωμε νὰ νηστεύωμε τὴν ἐπαινετὴ καὶ ἄψογη νηστεία, ἄς δείχνουμε βαθιὰ κατανόηση ὁ ἕνας πρὸς τὸν ἄλλον, συλλογιζόμενοι καὶ σκεπτόμενοι μέσα μας καλὰ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον μόνον γίνονται καὶ τὰ αἰτήματά μας πρὸς τὸν Θεὸν εὐπρόσδεκτα καὶ τότε μόνον μποροῦμε νὰ λέγωμε πρὸς Αὐτὸν μὲ παρρησία: «Πάτερ, ἄφησέ μας τὶς ὀφειλές μας, ὅπως κι ἐμεῖς τὶς ἀφήνομε στοὺς ὀφειλέτας μας».

Ἄλλος τρόπος τοῦ πονηροῦ ποὺ καθιστᾶ ἀνωφελῆ τὸν κόπο τῆς νηστείας καὶ τῆς προσευχῆς εἶναι τὸ νὰ μᾶς πείθη νὰ τὰ πράττουμε γιὰ κενοδοξία καὶ πρὸς ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Γι’ αὐτὸ παραγγέλει ὁ Κύριός μας: «εἴσελθε στὸν προσωπικό σου χῶρο, κλεῖσε τὴν θύρα σου, προσευχήσου στὸν Πατέρα σου κι Ἐκεῖνος πού βλέπει τὰ κρυπτὰ θὰ σοῦ τὸ ἀποδώση στὰ φανερά». Τὰ λέγει δὲ αὐτὰ ὄχι γιὰ νὰ ἐγκαταλείψουμε τὶς Συνάξεις καὶ τὶς προσευχὲς στὸν Ναό, ἀλλὰ μ’ αὐτὸ ὁ Κύριος μᾶς διδάσκει ὅτι ἡ ἰδιαίτερη προσευχή μας στοὺς οἴκους καὶ στοὺς κοιτῶνες ἀκόμη, ἐνισχύει τὴν προσευχὴ στὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ ἐσωτερικὴ προσευχὴ κατὰ διάνοιαν ἐνισχύει τὴν διὰ τῶν χειλέων στὸν Ναό. Διότι ἐκεῖνος πού προσεύχεται μόνον ὅταν ἔλθη στὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν φροντίζει γιὰ τὴν προσευχὴ στὸν οἶκο καὶ στοὺς δρόμους καὶ στὶς ἀγορές, στὴν πραγματικότητα δὲν προσεύχεται οὔτε ὅταν εὑρίσκεται στὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ. Προσευχόμενοι δὲ καὶ νηστεύοντες νὰ περιφρουροῦμε τὸν ἑαυτό μας καὶ νὰ κρυπτώμεθα ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῶν ἀνθρώπων, γιὰ νὰ μὴ στερηθοῦμε τοῦ μισθοῦ. Λέγει δὲ νὰ ἀλείφωμε τὴν κεφαλή μας καὶ νὰ νίπτωμε τὸ πρόσωπο, ὥστε ν’ ἀποφύγωμε τὸν ἀνθρώπινο ἔπαινο. Ἐὰν δὲ χαρακτηρίση κανεὶς ἀλληγορικῶς τὸν νοῦν ὡς κεφαλὴ τῆς ψυχῆς, τότε ἔχει τὸ ἑξῆς νόημα: Εἶναι καλὸν ὅταν νηστεύωμε νὰ ἀλείφωμε τὴν κεφαλὴν μὲ ἔλαιον, δηλαδὴ νὰ καθιστοῦμε τὸν νοῦ μας ἐλεήμονα καὶ νὰ νίπτωμε τὸ πρόσωπό μας, δηλαδὴ νὰ εἴμεθα καθαροὶ ἀπὸ θυμό, πονηρία καὶ ἀκάθαρτους λογισμούς.

Τέτοια νηστεία ὄχι μόνον φυγαδεύει τὰ πάθη καὶ τοὺς δαίμονες, ἀλλὰ καὶ συγκαταλέγει τοὺς νηστεύοντας στοὺς ἀγαθοὺς ἀγγέλους, διότι τότε οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μᾶς φυλάττουν, μᾶς βοηθοῦν καὶ συμπράττουν μαζί μας. Ἡ δὲ νηστεία ποὺ δὲν εἶναι τέτοια καὶ δὲν ἐκτελεῖται μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, ἔχει συγγένεια μᾶλλον πρὸς τοὺς πονηροὺς δαίμονες, διότι αὐτῶν ἡ ἀσιτία συνοδεύεται ἀπὸ ὀργὴ καὶ μῖσος, ἀπὸ ὑπερηφάνεια καὶ ἀντίθεση πρὸς τὸν Θεόν.

Ἀλλ’ ἐμεῖς, ἀδελφοί, ὡς δοῦλοι γνήσιοι τοῦ ἀγαθοῦ Δεσπότου, Ἐκεῖνον μόνο νὰ δουλεύωμε μὲ καθαρὰ καρδία καὶ γενόμενοι εὐάρεστοι ἐνώπιόν Του, ν’ ἀποκομίσωμε τὴν εὐλογία Του πρὸς ἁγιασμὸν καὶ σωτηρίαν μας. Ἀμήν.

(Ἱστοσελίδα «Ἁγιορειτικά», στήλη «Πατερικὰ κείμενα», μὲ ἐπεξεργασία ἡμετέρα)

Τετάρτη 7 Μαρτίου 2018

Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καὶ Διαθρησκειακοὶ Διάλογοι

Αποτέλεσμα εικόνας για Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Φωτίου

Τοῦ Σεβασμ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Φωτίου

Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε τῆς Ἐκκλησίας τῶν Γ.Ο.Χ. κ. Καλλίνικε, 
Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς, 
Τίμιον Πρεσβυτέριον,
Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί,
Στὴν ἐποχή μας ἀκοῦμε πολύ συχνὰ γιὰ τοὺς διαθρησκειακοὺς διαλόγους καὶ νὰ ἐξαίρεται ἡ σημασία τους γιὰ τὴν «ἀλληλοκατανόηση τῶν λαῶν», τὴν «εἰρηνικὴ συνύπαρξη» πληθυσμῶν μὲ διαφορετικὲς θρησκεῖες καὶ τὴν «καταπολέμηση τῆς μισαλλοδοξίας καὶ τοῦ φανατισμοῦ» κ.λπ.. Οἱ διάλογοι αὐτοῦ τοῦ εἴδους προωθοῦνται ἀπὸ τὸ Π.Σ.Ε., εἴτε γίνονται μὲ πρωτοβουλία διαφόρων θρησκευτικῶν ἡγετῶν (ἐν προκειμένῳ ὁ Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος καυχᾶται γιὰ τέτοιες πρωτοβουλίες, ὅπως δήλωσε σὲ συνέντευξή του στὴν γαλλικὴ τηλεόραση), εἴτε διοργανώνονται ἀπὸ διάφορες Κυβερνήσεις. Ἐπὶ παραδείγματι, ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνηση, ἔπειτα ἀπὸ πρωτοβουλία τοῦ νῦν Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν διοργανώνει στὴν Ἀθήνα ἐδῶ καὶ 2 χρόνια τὴν «Διεθνῆ Διάσκεψη γιὰ τὸν Θρησκευτικὸ καὶ Πολιτιστικὸ Πλουραλισμὸ καὶ τὴν Εἰρηνικὴ Συνύπαρξη στὴ Μέση Ἀνατολή»! Αὐτοὶ ποὺ ὑπεραπίζονται τοὺς σύγχρονους διαθρησκειακοὺς διαλόγους συχνὰ ἐπικαλοῦνται παραδείγματα, ὅπως τοὺς διαλόγυς τοὺς ὁποίους εἶχε κάνει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μὲ τοὺς Μωαμεθανούς.
Τὰ ζητήματα τὰ ὁποῖα καλούμεθα σήμερα νὰ πραγματευθοῦμε ἐδῶ, περιστρέφονται γύρω ἀπὸ τοὺς κάτωθι ἄξονες:
α) Εἶναι ἄραγε συμβατοὶ οἱ διαθρησκειακοὶ διάλογοι, ὅπως γίνονται σήμερα, μὲ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας;
β)Ὑπάρχουν παραδείγματα διαθρησκειακῶν διαλόγων στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία;
γ) Ποιοὶ εἶναι οἱ διαθρησκειακοὶ διάλογοι, τοὺς ὁποίους ἔκανε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς;
Τὰ ἐρωτήματα αὐτὰ θὰ ἀπαντηθοῦν ὅσο γίνεται συνοπτικῶς, μὲ τὴν ἀντίστροφη σειρὰ ἀπὸ αὐτὴν μὲ τὴν ὁποία τὰ διετυπώσαμε. Δηλαδὴ θὰ ἀρχίσουμε μὲ τοὺς διαλόγους, τοὺς ὁποίους ἔκανε ὁ Ἅγιος Γρηγόριος μὲ Μωαμεθανούς. Νὰ σημειώσουμε, ὅτι ἀναφερόμενοι σὲ διαθρησκειακοὺς διαλόγους, θὰ περιοριστοῦμε σὲ αὐτὴν τὴν εἰσήγηση στοὺς διαλόγους Ὀρθοδοξίας καὶ Μωαμεθανισμοῦ, διότι ἀφ᾽ ἑνὸς εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐπεκταθοῦμε ἐδῶ σὲ εὐρύτερο φάσμα διαλόγων, ἀφ᾽ ἑτέρου οἱ διάλογοι Ὀρθοδοξίας καὶ Μωαμεθανισμοῦ μᾶς παρέχουν ἐπαρκὲς δεῖγμα γιὰ τὴν ἐξαγωγὴ καὶ εὐρύτερων συμπερασμάτων.
Ἂς δοῦμε λοιπὸν...

...Τὰ Ἱστορικὰ Δεδομένα
Θὰ σᾶς καλέσω, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, νὰ εἰσέλθουμε γιὰ λίγο στὴν μηχανὴ τοῦ Χρόνου, καὶ νὰ μεταφερθοῦμε νοερῶς ἑκατὸ χρόνια πρὶν τὴν ἅλωση τῆς Κπόλεως ἀπὸ τοὺς Τούρκους, δηλαδὴ στὸ ἔτος 1354.
 Ἀνατολικὴ Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία μαστίζεται ἀπὸ πολιτικὲς καὶ θρησκευτικές διενέξεις, ἐνῶ οἱ Τοῦρκοι καιροφυλακτοῦν. Ἡσυχαστὲς καὶ ἀντι - Ἡσυχαστές ἀντιπαλεύουν στὸ θρησκευτικὸ πεδίο. Στὸ πολιτικὸ δύο Αὐτοκράτορες ἀντιμάχονται γιὰ τὸν θρόνο τῆς Κπόλεως: Ὁ Ἰωνάννης Ε´ Παλαιολόγος καὶ ὁ Ἰωάννης Στ´ Καντακουζηνός.
 Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀναλαμβάνει μία προσπάθεια εἰρηνεύσεως τῶν δύο Αὐτοκρατόρων καὶ ἐπειχειρεῖ νὰ μεταβῇ ἀπὸ ἐδῶ, ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, στὴν Κπολη. Περνῶντας τὰ Δαρδανέλια, τὸ πλοῖο ἀναγκάζεται λόγῳ θαλασσοταραχῆς νὰ προσορμίσῃ στὴν Καλλίπολη. Τὶ εἶχε συμβεῖ ὅμως; Ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες συνέβη ἕνας σεισμὸς στὴν περιοχὴ καὶ οἱ Τοῦρκοι, οἱ ὁποῖοι καιροφυλακτοῦσαν νὰ εἰσβάλλουν στὴν Εὐρώπη, ἐκμεταλλεύτηκαν τὴν εὐκαιρία καὶ βλέποντας ὅτι τὰ τείχη τῆς Καλλιπόλεως εἶχαν ὑποστεῖ ζημιές, ἔσπευσαν νὰ τὴν κατακτήσουν. Ἡ Καλλίπολη εἶχε γίνει τὸ προγεφύρωμά τους γιὰ τὴν εἰσβολὴ αὐτῶν τῶν Βαρβάρων στὴν Εὐρώπη. Ὁπότε μόλις τὸ πλοῖο πλησίασε στὴν Καλλίπολη, βρέθηκε περικυκλωμένο ἀπὸ τουρκικά πλοιάρια. Ὁ Ἅγιος καὶ ἡ συνοδία του συλλαμβάνονται ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ κρατοῦνται αἰχμάλωτοι προκειμένου νὰ ἐλευθερωθοῦν ἀργότερα ἔναντι λύτρων, κατὰ τὴν πάγια καὶ προοσφιλὴ τουρκική τακτική, τὴν ὁποία συνηθίζουν μέχρι καὶ σήμερα, αὐτὲς τὶς ἡμέρες ὅπως καλὰ ὅλοι γνωρίζουμε.
Ἐκεῖ ὁ Ἅγιος γεύθηκε τὴν παγκοσμίως γνωστὴ (ἀπὸ τὸ «Ἐξπρὲς τοῦ Μεσονυκτίου») τουρκικὴ ...φιλοξενία. Δὲν εἶναι τυχαῖο, ὅτι στὴν ἐπιστολή του, τὴν ὁποίαν ἔστειλε ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία του «Πρὸς τὴν ἑαυτοῦ Ἐκκλησίαν», τὴν Θεσσαλονίκη, (πέντε μῆνες ἀργότερα) ὁ Ἅγιος Γρηγόριος χαρακτηρίζει τους Τούρκους «πάντων τῶν βαρβάρων βαρβαρωτάτους».
Οἱ Ὀθωμανοὶ Τοῦρκοι μετέφεραν τὸν Ἅγιο καὶ τὴν συνοδεία του στὴν Ἀσιατικὴ ἀκτὴ, ὅπου ἦταν τὰ κύρια ἐδάφη τοῦ τότε κράτους τους. Τοὺς περιέφεραν στὴν Λάμψακο, στὶς Πηγές, στὴν Προῦσα, ἡ ὁποία τότε ἦταν ἡ Πρωτεύουσά τους, ἔπειτα στὴν Νικομήδεια καὶ τέλος στὴ Νίκαια. Οἱ Αἰχμάλωτοι ἀντιμετώπισαν πεῖνα, στερήσεις καὶ μύριες κακουχίες. Ὁ Ἅγιος ἀπὸ τὰ βασανιστήρια ὑπέστη μερικὴ παράλυση τῶν μελῶν, καθὼς σὲ μία ἐπιστολή του ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία ἀναφέρει ὅτι εἶχε «πάρεσιν τῶν μελῶν» καὶ δυσκολευόταν πολὺ νὰ γράψει. Στὶς πόλεις αὐτὲς ὑπῆρχαν πληθυσμοὶ ὑπόδουλων Ἑλλήνων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἀνάγκη ἀπὸ ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ στήριξη καὶ βρῆκαν παρηγοριὰ ἀπὸ τὸν Ἅγιο. Οἱ Τοῦρκοι τοὺς περιέφεραν σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ μέρη προκειμένου νὰ συλλέξουν χρήματα ἀπὸ τοὺς ὑπόδουλους Χριστιανοὺς ὡς λῦτρα γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν αἰχμαλώτων, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ ἔξοδα διατροφῆς τῶν αἰχμαλώτων, διότι ὑποχρέωναν τοὺς ὑπόδουλους Χριστιανοὺς νὰ τοὺς συντηροῦν. Αὐτὸ ἂς τὸ ἔχουμε κατὰ νοῦν, ὅταν γεννᾶται τὸ ἐρώτημα γιατί οἱ Τοῦρκοι δὲν θανάτωναν εὐθὺς ὅλους τοὺς Χριστιανούς ἀπὸ τὰ ἐδάφη τὰ ὁποῖα κατελάμβαναν. Διότι ἁπλούστατα εἶχαν πολλαπλᾶ οἰκονομικὰ ὠφέλη ἀπὸ αὐτούς. Τοὺς εἶχαν ὅπως ἀκριβῶς τὰ κοπάδια τῶν ζώων, ποὺ ἔβοσκαν στὶς στέπες τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας, πρὶν ἔλθουν στὰ δικά μας μέρη. Τοὺς ἄρμεγαν οἰκονομικῶς καὶ δημογραφικῶς: μὲ τὸν κεφαλικὸ καὶ τοὺς λοιποὺς φόρους σὲ χρῆμα (διότι τοὺς ἄφηναν νὰ ἀσχολοῦνται σὲ παραγωγικὲς ἐργασίες), ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν φόρο αἵματος, δηλαδὴ τὸ παιδομάζωμα, διὰ τοῦ ὁποίου σχημάτισαν ἀξιόμαχο ἐπαγγελματικὸ στρατὸ ἀποτελούμενο ἀπὸ τὰ παιδιά τῶν Χριστιανῶν, τὸν ὁποῖο χρησιμοποιοῦσαν γιὰ περαιτέρω κατακτήσεις. Καὶ φυσικὰ εἶχαν πολλὰ ἔσοδα καὶ ἀπὸ τὴν πώληση τῶν Χριστιανῶν σκλάβων ποὺ συνέλεγαν κατὰ τὶς ἐπιδρομικὲς καὶ κατακτητικές τους ἐπιχειρήσεις.
Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἀντιμετώπισε τὴν αἰχμαλωσία του ὡς οἰκονομία τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ἐπιστηρίξῃ τοὺς ἀπογοητευμένους καὶ ἀπελπισμένους Χριστιανούς κάτω ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ζυγὸ πρὸς ἀποτροπὴν τοῦ ἐξισλαμισμοῦ τους.
Στὸν πρῶτο σταθμὸ τῆς αἰχμαλωσίας του, τὴν Λάμψακο, οἱ Χριστιανοί κάτοικοι τὸν ἀναγνώρισαν καὶ ἐγκωμίασαν τὴν παιδεία καὶ τὸ ἀξίωμά του, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βλάψουν τὸν Ἅγιο δίχως νὰ τὸ θέλουν. Διότι, ὅταν οἱ Τουρκοι ἔμαθαν ποιὸς ἦταν, τότε ἀνέβασαν τὸ ὕψος τῶν λύτρων τόσο πολύ, ποὺ ἦταν πολὺ δύσκολο νὰ συλλεγῇ, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ αἰχμαλωσία τοῦ Ἁγίου νὰ παραταθῇ ἐπὶ περίπου ἕνα ἔτος, ἐνῷ τὰ μέλη τῆς συνοδείας του, τῶν ὁποίων τὰ λύτρα ἦταν μικρότερα, ἐλευθερώθηκαν νωρίτερα.
Οἱ Τοῦρκοι ἔχοντας αἰχμαλωτίσει ἕναν τόσο μορφωμένο Ἕλληνα, ἐπεδίωξαν νὰ ἔχουν συζητήσεις γιὰ θρησκευτικὰ ζητήματα. Ἔγιναν τρεῖς τέτοιες συζητήσεις. Ἡ πρώτη ἔγινε μὲ τὸν Ἰσμαήλ, ἐγγονὸ τοῦ Ἐμίρη τῶν Τούρκων Ὀρχάν, ἡ δεύτερη μὲ τοὺς Χιόνες καὶ ἡ τρίτη συζήτηση ἔγινε μὲ κάποιον Τασιμάνη, Μωαμεθανὸ θρησκευτικὸ λειτουργό.
Ἂς δοῦμε συνοπτικῶς κάποια στοιχεῖα αὐτῶν τῶν διαλόγων.

Οἱ «Διαθρησκειακοὶ Διάλογοι» τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Χάριν συντομίας ἐπιλέξαμε τρία σημεῖα ἀπὸ τὸν κάθε διάλογο.

Μὲ τὸν Ἰσμαὴλ
 συζήτηση ἔγινε στὸ ἀνάκτορο τοῦ Ἐμίρη ἔξω ἀπὸ τὴν Προῦσα, στὴν Ἑλληνικὴ γλῶσσα, καθὼς ἡ μητρικὴ γλῶσσα τοῦ Ἰσμαὴλ ἦταν ἡ ἑλληνική.

Περὶ Σταυροῦ
Στὴν ἐρώτηση τοῦ Ἰσμαὴλ γιατὶ οἱ Χριστιανοὶ προσκυνοῦν τὸν Σταυρό, ὁ Ἅγιος ἀπαντᾶ ὅτι καὶ οἱ Τοῦρκοι ἔχουν σημαία καὶ τὴν τιμοῦν καὶ τιμωροῦν ὅσους τὴν ἀτιμάζουν. Ἡ σημαία τῶν Χριστιανῶν εἶναι ὁ Σταυρός!

Περὶ Γεννήσεως τοῦ Υἱοῦ
 χονδροειδὴς τρόπος σκέψεως τοῦ Ἰσμαὴλ καὶ ὅλων τῶν Μωαμεθανῶν ἀδυνατεῖ νὰ καταλάβῃ πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ Θεὸς νὰ γεννᾶ Υἱὸ δίχως νὰ ἔχῃ γυναῖκα! Ὁ Ἅγ. Γρηγόριος τοῦ λέγει, ὅτι ὲφ᾽ ὅσον ἀποδέχονται ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία γέννησε κατὰ σάρκα τὸν Λόγο χωρὶς ἄνδρα, πολὺ περισσότερο πιστευτὸ εἶναι νὰ γεννᾶ ὁ Θεὸς ἀσωμάτως καὶ θεοπρεπῶς τὸν Λόγο χωρὶς τὴν ἀνάγκη γυναίκας.

Χριστὸς καὶ Μωάμεθ
 Ἰσμαὴλ ἀναφέρει τὸ γνωστὸ παράπονο τῶν Μωαμεθανῶν: «Ἀφοῦ ἐμεῖς δεχόμαστε τὸν Χριστό, τὸν ἀγαποῦμε, τὸν τιμοῦμε καὶ ὑποστηρίζουμε, ὅτι αὐτὸς εἶναι Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Πνοή, καὶ ἔχομε τὴν μητέρα του κοντὰ στὸ Θεό, ἐσεῖς γιατὶ δὲν δέχεσθε τὸν προφήτη μας, οὔτε τὸν ἀγαπᾶτε;».
 Ἅγιος, λοιπόν, τοῦ ἀπαντᾶ, ὅτι ὅποιος δὲν πιστεύει στοὺς λόγους τοῦ διδασκάλου, δὲν μπορεῖ νὰ ἀγαπήσῃ καὶ τὸν διδάσκαλο. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν ἐμεῖς δὲν ἀγαπᾶμε τὸν Μωάμεθ. Ἄλλωστε ὁ Χριστὸς εἶπε ὅτι θὰ ἔλθῃ πάλι, γιὰ νὰ κρίνῃ ὅλο τὸν κόσμο. Καὶ μᾶς παρήγγειλε νὰ μὴ δεχθοῦμε κανένα ἄλλον, ἕως ὅτου ἔλθει πάλι Ἐκεῖνος πρὸς ἐμᾶς. Ἀλλὰ καὶ σ’ ἐκείνους ποὺ δὲν τὸν πίστεψαν, ἔλεγε: «Ἐγὼ ἦλθα στὸ ὄνομα τοῦ Πατέρα μου καὶ δὲν μὲ δεχθήκατε, ἐὰν ἔλθῃ ὅμως κάποιος ἄλλος στὸ δικό του ὄνομα, ἐκεῖνον θὰ τὸν δεχθῇτε» (Ἰωάνν. Ε´ 43). Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ (Παῦλος) γράφει σ’ ἐμᾶς: «κἄν ἄγγελος εὐαγγελίσηται ὑμῖν παρ’ ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω» (Γαλ. Α´ 8).

Μὲ τοὺς Χιόνες
Στὸ ἔργο: «Διάλεξις πρὸς τοὺς Ἀθέους Χιόνας» περιγράφεται ἕνας διάλογος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μὲ κάποια ὁμάδα ἀνθρώπων, μέλη πολυμελοῦς οἰκογενείας, προφανῶς ἐξισλαμισμένων Ἑλλήνων, κατὰ τὸν Φιλόθεο Κόκκινο. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ συζητήσεις ἔγιναν στὰ Ἑλληνικὰ δίχως μεταφραστή. Τὸν προφορικὸ διάλογο κατέγραψε ὁ παριστάμενος Ἕλληνας ἰατρὸς Ταρωνείτης. Τὸ περιστατικὸ συνέβη στὴ Νικομήδεια. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος δὲν ἦταν τόσο καλὸς γνώστης τῆς Μωαμεθανικῆς θρησκείας, ὅσο ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (ὁ ὁποῖος πρῶτος εἶχε συγγράψει ἀντιρρητικὰ ἔργα κατὰ τῆς μωαμεθανικῆς πλάνης), ἀλλὰ αὐτὸ δὲν μειώνει τὴν ἱκανότητα τοῦ διαλόγου του, ἐφόσον χρησιμοποιεῖ ὡς ἀφετηρία τὶς θέσεις ποὺ οἱ ἴδιοι οἱ Χιόνες διατυπώνουν. Χρησιμοποιεῖ μία πιὸ ἁπλὴ διαλεκτικὴ μέθοδο (συλλογιστικὴ ἐπιχειρηματολογία) καὶ ἀναδεικνύει τὶς ἀντιφάσεις τοῦ Μωαμεθανισμοῦ.
Σχετικῶς μὲ τὴν θέση τῶν Θείων Γραφῶν
 Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς βασίζεται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ τὶς Προφητεῖες ὡς κοινῶς ἀποδεκτῆς βάσης γιὰ τὴ συζήτηση μὲ τοὺς Μωαμεθανοὺς Χιόνες. Καὶ τοῦτο, διότι οἱ Χιόνες ξεκινοῦν τὴ συζήτηση δηλώνοντας τὴν πίστη τους στὸν Μωϋσῆ καὶ στὸν Νόμο του, τὸν ὁποῖο θεωροῦσαν ὅτι τηροῦσαν οἱ Τοῦρκοι (οἱ Μωαμεθανοί), γι’ αὐτὸ καὶ ἐκεῖνοι εἶχαν σπεύσει νὰ ἐξισλαμισθοῦν. Γι’ αὐτὸ ὁ ἅγιος χρησιμοποιεῖ συνεχῶς χωρία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, γιὰ νὰ στηρίξει τὴν Θεολογία καὶ τὴν Χριστολογία.

Ἀναφορικῶς πρὸς τὴν περὶ Θεοῦ Διδασκαλία
 Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς παραθέτει ἀρχικῶς ἕνα λογικὸ ἐπιχείρημα καὶ ἕνα παράδειγμα γιὰ νὰ στηρίξει τὴν περὶ Τριαδικοῦ Θεοῦ διδασκαλία, τὴν ὁποία ἀδυνατοῦν νὰ κατανοήσουν οἱ Μωαμεθανοί. Τὸ λογικὸ ἐπιχείρημα εἶναι: ὅτι ὁ Θεὸς δὲν εἶναι ἄλογος, ἀλλὰ λογικός. Ἄρα ἔχει Λόγο. Ἐπίσης δὲν ὑπάρχει λόγος χωρὶς πνεῦμα. Συνεπῶς ὁ Θεὸς ἔχει καὶ Λόγο καὶ Πνεῦμα. Χρησιμοποιεῖ τὸ παράδειγμα τοῦ Ἡλίου, ὁ ὁποῖος γεννᾶ τὸ ἀπαύγασμα καὶ ἐκπορεύει τὴν ἀκτίνα, δίχως νὰ μποροῦμε αὐτὰ τὰ τρία νὰ τὰ ξεχωρίσουμε, ἀλλὰ τὰ θεωροῦμε ἕνα. Ἀκολούθως παραθέτει χωρία τῆς Π. Διαθήκης ὅπως τό: «Κύριος ὁ Θεός, Κύριος εἷς ἐστὶν» (Δευτ. Στ´ 4), ὅπου ἀναφέρεται τριπλῶς ὁ Θεὸς (δύο φορὲς ὡς «Κύριος» καὶ μία ὡς «Θεὸς») καὶ ὅτι αὐτὰ τὰ τρία εἶναι ἕνα. Ἀκόμη, χρησιμοποιεῖ λόγια τοῦ Μωϋσέως (ἀπὸ τὴ Γένεση) καὶ τῶν Προφητῶν περὶ τῆς τριαδικότητας τοῦ Θεοῦ.

Ὡς πρὸς τὴν Χριστολογία
Οἱ Χιόνες διατυπώνουν τὴν ἀπορία πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ χωρέσει ὁ Θεὸς σὲ μήτρα γυναικὸς καὶ νὰ γεννηθεῖ, καὶ συνεπῶς –κατ’ αὐτοὺς- ὁ Χριστὸς εἶναι δημιούργημα πού ἔγινε μὲ λόγο, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα κτίσματα. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἀπαντᾶ μὲ τὴν διδασκαλία περὶ τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὡς ἀσώματος μπορεῖ νὰ βρίσκεται πανταχοῦ καὶ νὰ εἶναι «ὑπὲρ τὸ πᾶν καὶ ἐν ἑνί». Ἀκόμη ἀποδεικνύει τὴν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ χρησιμοποιώντας τὸ τῆς Γενέσεως, ὅτι ὁ Θεὸς «εἶπε καὶ ἐγένετο» κάθε δημιούργημα. Συνεπῶς ὁ Θεὸς ἔχει Λόγο. Ἀφοῦ ὅλα δημιουργήθηκαν διὰ τοῦ Λόγου, ἄρα ὁ Λόγος προϋπῆρχε τῶν κτισμάτων, συνεπῶς εἶναι ἄκτιστος. Ἀκόμη λέγει ὅτι καὶ οἱ ἴδιοι οἱ Μωαμεθανοὶ παραδέχονται ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Λόγος καὶ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ταυτοχρόνως θεωροῦν ὅτι ἔγινε μὲ λόγο, καὶ γι᾽ αὐτὸ ὀνομάζεται Λὀγος καὶ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ὅπως τὰ ἄλλα δημιουργήματα ἔγιναν μὲ τὸν ἴδιο τρόπο (διὰ λόγου), ὁπότε κατὰ τὴ δική τους λογική θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι καὶ καθένα ἀπὸ αὐτὰ λόγος καὶ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ.

Μὲ τὸν Τασιμάνη 
 Διάλογος ἔγινε στὴν Νίκαια, ὅπου εἶχε μεταφερθεῖ ὁ Ἅγιος προκειμένου νὰ βελτιωθῇ λίγο ἡ κλονισμένη ὑγεία του. Ἐκεῖ μὲ τὴν βοήθεια κάποιου Χριστιανοῦ, Φωτίου λεγομένου, περιηγήθηκε στὴν πόλη καὶ παρακολούθησε ἀπὸ μακρυὰ μία μωαμεθανικὴ κηδεία. Κατὰ τὴν ἐπιστροφή συνάντησε τὸν Τασιμάνη, ἕναν μωαμεθανό κληρικό, ὁ ὁποῖος ζήτησε νὰ συζητήσῃ μὲ τὸν Ἅγιο. Ὁ διάλογος αὐτὸς ἔγινε μὲ τὴν βοήθεια μεταφραστοῦ, καθὼς ὁ Τασιμάνης δὲν μιλοῦσε ἑλληνικά.

Οἱ Μωαμεθανοί δέχονται τὸν Χριστό, γιατὶ ὄχι οἱ Χριστιανοί τὸν Μωάμεθ;
Συνηθισμένο αὐτὸ ἐρώτημα τῶν Μωαμεθανῶν. Ὁ Ἅγιος ἐπικαλέσθηκε τὸν νόμο τῶν Μωαμεθανῶν, ὅτι τίποτε δὲν γίνεται ἀποδεκτὸ δίχως ἀξιόπιστες μαρτυρίες. Για τὸν Χριστὸ ὑπάρχουν μαρτυρίες ἀπὸ τὸν Μωϋσῆ καὶ ἄλλους Προφῆτες, ποὺ καὶ οἱ Μωαμεθανοῖ ἀποδέχονται, ἀλλὰ καὶ πολλὰ θαύματα ἔκανε. Ἐπιπλέον γιὰ τὸν Χριστὸ ἀκόμη καὶ τὸ Κοράνι ἀναγνωρίζει, ὅτι θὰ κρίνει τοὺς ἀνθρώπους κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία. Ὁ Ἀβραὰμ ποὺ καὶ οἱ Μωαμεθανοί ἀποδέχονται, λέγει στὴν Π.Δ. ὅτι ὁ Θεὸς θὰ κρίνει τὸν κόσμο, ἄρα ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός. Γιὰ τὸν Μωάμεθ οὐδεμία μαρτυρία ὑπάρχει καὶ κανένα θαῦμα δὲν μαρτυρεῖται νὰ ἔχει κάνει.

Νόθευση τοῦ Εὐαγγελίου
 Τασιμάνης εἶπε ὅτι στὸ Εὐαγγέλιο ἦταν ἀρχικῶς γραμμένα τὰ περὶ τοῦ Μωάμεθ, ἀλλὰ οἱ Χριστιανοὶ τὰ διέγραψαν.
 Ἅγιος ἀντέτεινε ὅτι ἀφ᾽ ἑνὸς εἶναι ἀπαγορευμένο στοὺς Χριστιανοὺς νὰ προσθέτουν ἢ νὰ ἀφαιροῦν ὁτιδήποτε ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, ἀφ᾽ ἑτέρου, ἂν γινόταν τέτοια παραποίηση ἀργότερα, τότε πῶς ἔγινε ταυτόχρονα στὰ ἀντίγραφα τοῦ Εὐαγγελίου, ποὺ ἔχει μεταφρασθεῖ σὲ τόσες ξένες γλῶσσες καὶ χρησιμοποιοῦν ἀκόμη καὶ διάφοροι αἱρετικοὶ ἀντιμαχόμενοι τοὺς Ὀρθοδόξους; Ἄρα τὸ κείμενο τοῦ Εὐαγγελίου παρέμεινε ἀναλλοίωτο. Ἐπιπλέον, ὑπάρχουν ἀναφορὲς στὸ Εὐαγγέλιο ἐναντίον τοῦ Μωάμεθ καὶ ὅλων ὅσων ψευδοπροφητῶν καὶ ψευδοχρίστων ἔλθουν νὰ παραπλανήσουν τοὺς Χριστιανούς.

Θεϊκὴ εὔνοια λόγῳ νικηφόρων πολέμων
Τὸ κυριώτερο ἐπιχείρημα τοῦ Τασιμάνη εἶναι χαρακτηριστικὸ τῆς νοοτροπίας τῶν Μωαμεθανῶν γειτόνων μας μέχρι σήμερα: Ἀφοῦ οἱ Μωαμεθανοὶ κατέστησαν νικητὲς σὲ τόσους πολέμους, εἶναι ἀπὸ αὐτὸ φανερὴ ἡ ἀνωτερότητα τῆς θρησκείας τους. Ὁ Ἅγιος ὑπενθύμισε, ὅτι αὐτὸ ὁ Μωάμεθ δὲν τὸ πέτυχε μὲ τὴν ἀνωτερότητα τῆς διδασκαλίας του, ἀλλὰ μὲ φόνους, μάχαιρα καὶ λεηλασίες. Οἱ ἐπιτυχίες του ἦταν καθαρὰ κοσμικὲς καὶ ὄχι κατὰ Θεόν. Πρὶν ἀπὸ αὐτὸν καὶ ὁ Μ. Ἀλέξανδρος εἶχε κατακτήσει ὅλη τὴν Ἀνατολή, καὶ ἄλλοι ὑπῆρξαν μεγάλοι κατακτητές, ἀλλὰ κανεὶς δὲν ἐμπιστεύθηκε τὴν ψυχή του σὲ αὐτοὺς, ὅπως ἐκεῖνοι στὸν Μωάμεθ.
Ὅταν οἱ παριστάμενοι Τοῦρκοι ἄρχισαν (φερωνύμως) νὰ ἐκνευρίζονται ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Ἁγίου, τότε ὁ Ἅγιος εἶπε ὅτι ἂν συμφωνούσαμε στὰ λόγια, τότε θὰ εἴμασταν καὶ τοῦ ἰδίου δόγματος. Τότε ἕνας παριστάμενος Τοῦρκος εἶπε, ὅτι θὰ ἔλθῃ κάποτε καιρὸς ποὺ θὰ συμφωνήσουμε. Ὁ Ἅγιος πράγματι εὐχήθηκε νὰ γίνῃ αὐτὸ κάποτε καὶ ὁ διάλογος ἔληξε. Ὅπως ὁ ἴδιος ἐξήγησε ἀργότερα σὲ ἐπιστολή του, ἡ εὐχή του εἶχε τὸ νόημα, ὅτι κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία κάθε γόνατο θὰ καμφθῇ καὶ κάθε γλῶσσα θά ὁμολογήσῃ ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Κύριος εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός, ὅπως λέγει ἡ Γραφή. Μέχρι τότε ὅμως ποιὸ εἶναι τὸ ὄφελος αὐτῶν ποὺ ἔχουν διαφορετικὴ πίστη;
Εἴδαμε λοιπόν, ὅτι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, παρὰ τὸ ὅτι ἦταν σὲ κίνδυνο νὰ θανατωθῇ ὡς αἰχμάλωτος τῶν Μωαμεθανῶν, καθόλου δὲν δίστασε νὰ ὁμολογήσῃ τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ στηλιτεύσῃ τὴν πλάνη. Οὔτε παρασύρθηκε ἀπὸ πεπλανημένο ἐπιχείρημα τῶν Μωαμεθανῶν: «ἐμεῖς ἀγαπᾶμε τὸν Χριστό, ἐσεῖς γιατὶ δὲν δέχεσθε τὸν Μωάμεθ;». Κάποιες φορές προεκάλεσε καὶ τὴν ὀργὴ τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι ἴσως καὶ νὰ τὸν θανάτωναν (σὲ μία περίπτωση κάποιος τοῦ ἐπιτέθηκε καὶ τὸν χτύπησε, ἐπειδὴ εἶχε ἐκνευρισθεῖ ἀπὸ τὰ λεγόμενά του, ἀλλὰ τὸν συγκράτησαν οἱ ἄλλοι), ἂν δὲν ἀπέβλεπαν στὴν εἴσπραξη πολλῶν χρημάτων ὡς λύτρων ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωσή του.

Ἄλλα Παραδείγματα Διαλόγων
Στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία συναντοῦμε πλῆθος Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ὁμολόγησαν τὴν ἀλήθεια καὶ ἤλεγξαν τὸ ψεῦδος συνδιαλεγόμενοι μὲ ἀλλοθρήσκους. Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ Σοφοὶ Ἱεράρχες, οἱ Ἀπολογητές, οἱ Ὁμολογητὲς καὶ Μάρτυρες τῆς Πίστεώς μας αὐτὸ ἔκαναν πάντοτε ὁσάκις τὸ κάλεσε ἡ ἀνάγκη. Διαλόγους ὁμολογιακούς ἔκανε καὶ ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός μὲ τοὺς Λατίνους καὶ ὁ Γεννάδιος ὁ Σχολάριος μὲ τοὺς Μωαμαθανούς, ἀντιπαραθέτοντας τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως στὴν πλάνη τῶν ἀλλοδόξων. Ἐπιτρέψτε μου ὅμως νὰ ἀναφέρω, ὡς μικρὸ δεῖγμα ὁμολογιακοῦ διαλόγου, αὐτὸν ποὺ ἔκανε ἕνας Νεομάρτυρας μὲ τὸν Ὀθωμανὸ Δικαστή.
 Νεομάρτυρας Γεώργιος ἀπό τὴν πόλη Κράτοβο τῆς Τουρκοκρατούμενης Σερβίας, ἦταν ἕνα πολὺ ὄμορφο καὶ ἔξυπνο παιδί, ὁπότε κινδύνευε νὰ ἁρπαγῇ μὲ τὸ παιδομάζωμα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Σουλτάνου. Γιὰ νὰ ἀποφύγη τὸν κίνδυνο νὰ γίνῃ γενίτσαρος, φυγαδεύθηκε στὴν Σόφια, ὡς προστατευόμενος ἑνὸς Ἱερέως τῆς πόλεως. Ἀλλὰ ἡ ἀρετή του καὶ ἡ ἐπιδεξιότητά του (διότι ἔμαθε ἄριστα τὴν τέχνη τοῦ χρυσοχόου), ὅπως καὶ ἡ ἐξωτερική του ἐμφάνιση κίνησαν τὸν φθόνο τῶν κατακτητῶν, οἱ ὁποῖοι προσπάθησαν μὲ δελεάσματα καὶ ἀπειλὲς νὰ τὸν μεταστρέψουν στὴν πλάνη τοῦ Μωάμεθ, ἀλλὰ ὁ νεαρὸς Γεώργιος μὲ σοφία ἀντέκρουε τὰ ἐπιχειρήματά τους, ἀρνούμενος νὰ ἀρνηθῇ τὸν Χριστό. Τότε ὁ Κριτὴς τοῦ μίλησε μὲ γλυκὰ λόγια καὶ τοῦ εἶπε ὅτι δὲν τὸν ἐκβίαζε νὰ ἀρνηθῇ τὸν Χριστό, τὸν ὁποῖο καὶ ὁ ἴδιος τιμοῦσε ὡς γεννηθέντα ἐκ τῆς Παρθένου Μαρίας, ἀλλὰ τοῦ ζήτησε νὰ τιμᾶ καὶ τὸν Μωάμεθ ὡς Προφήτη τοῦ Θεοῦ. Αὐτὰ τὰ ἴδια λόγια, δηλαδή, τὰ ὁποῖα εἶχαν πεῖ ὁ Ἰσμαήλ καὶ ὁ Τασιμάνης στὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ.
Ὅμως ὁ νεαρὸς Γεώργιος μὲ Θεόπνευστη σοφία ἀπέδειξε ὅτι ὁ Μωάμεθ δὲν ἦταν Προφήτης, ἀλλὰ μόνος του εἶχε ὀνομασθεῖ ἔτσι. Τότε οἱ Τοῦρκοι ἔξαλλοι ἔκαψαν ζωντανὸ τὸν γενναῖο Μάρτυρα, ὁ ὁποῖος παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὶς 11 Φεβρουαρίου 1515, σὲ ἡλικία μόλις 18 ἐτῶν!
Οἱ Σύγχρονοι Διαθρησκειακοί Διάλογοι
Ἄραγε οἱ σύγχρονοι διαθρησκειακοὶ διάλογοι, οἱ ὁποῖοι γίνονται ἐκ μέρους τῶν λεγομένων Ὀρθοδόξων, διεξάγονται μὲ πνεῦμα Ὁμολογιακό; Μήπως ὁμολογοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ στηλιτεύουν τὴν πλάνη, ὅπως ἔκαναν οἱ Ἅγιοι καὶ Ὁμολογητὲς τῆς Πίστεώς μας; Δυστυχῶς ὄχι. Διότι οἱ διάλογοι οἱ ὁποῖοι γίνονται στὰ πλαίσια τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἔχουν συγκρητιστικὸ χαρακτῆρα καὶ συνδυάζονται μὲ συμπροσευχὲς καὶ κοινὲς τελετὲς μὲ τοὺς ἑτεροθρήσκους.
Εἶναι γνωστὰ τὰ ὅσα ἔχουν γίνει στὴν Καμπέρα, στὴν Ἀσίζη καὶ ἐπαναλαμβάνονται κάθε τόσο «εὐκαίρως ἀκαίρως». Ἡ δὲ συμμετοχὴ «Πατριαρχῶν» σὲ τελετουργικὰ δεῖπνα τῶν Μωαμεθανῶν κατὰ τὸν μῆνα τοῦ Ραμαζανιοῦ, εἶναι κάτι ποὺ πλέον γίνεται συστηματικῶς καὶ μάλιστα στὴν Κωνσταντινούπολη. Δυστυχῶς, δὲν πρόκειται ἁπλῶς γιὰ συμμετοχὴ σὲ κοινὸ τραπέζι, ἀλλὰ γιὰ μία κοινή τελετουργία.
Ἐπέλεξα νὰ σᾶς διαβάσῳ μία είδηση ἀπὸ κάτι ποὺ πλέον ἔχει γίνει θεσμὸς γιὰ τὸν Πατρ. κ. Βασρθολομαῖο:
«Τό νηστίσιμο δεῖπνο Iftar στή συνοικία Beyoglu τῆς Κωνσταντινούπολης ἔφερε γύρω ἀπό τό ἴδιο τραπέζι τούς ἡγέτες τῆς ἀρμενικῆς, ρωμαίικης, ἑβραϊκῆς καί συριακῆς κοινότητας τῆς Τουρκίας.
Οἱ ἡγέτες τῶν κοινοτήτων συναντήθηκαν στὸ Mevlevihane (τεκὲς μεβλεβήδων) τῆς Galata καὶ ἔδωσαν μηνύματα ἑνότητας καὶ συσπείρωσης.
Πρὶν ἀπὸ τὸ νηστίσιμο δεῖπνο iftar οἱ φιλοξενούμενοι εἶχαν τὴν εὐκαιρία νὰ παρακολουθήσουν τὸν τελετουργικὸ περιστροφικὸ χορὸ Σεμά.
 δήμαρχος τοῦ Beyoglu Ahmet Mishab Demircan εἶπε ὅτι εἶναι εὐτυχισμένος ποὺ συγκέντρωσε γύρω ἀπὸ τὸ ἴδιο νηστίσιμο τραπέζι iftar τοὺς ἐκπροσώπους διαφορετικῶν θρησκειῶν.
 μουφτής τῆς Κωνσταντινούπολης Καθηγητής Mustafa Cagrici, εἶπε τὰ ἑξῆς:
«Σκοπὸς εἶναι νὰ ἀναπτύξουμε τὶς σχέσεις καὶ τὴν φιλία ἀνάμεσα σὲ ὅλους ὅσους ζοῦν στὴ χώρα μας καὶ νὰ παρουσιάσουμε πόσο ἰσχυρή εἶναι ἡ κοινωνική μας εἰρήνη.»
 Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, ἀπὸ τὴν πλευρά του ἐξέφρασε τὴν ἱκανοποίηση καὶ τὴν ἠθικὴ γαλήνη ποὺ τοῦ χάρισαν ἡ συνάθροιση γύρω ἀπὸ τὸ ἴδιο νηστίσιμο τραπέζι iftar καὶ ἡ προσευχή ποὺ ἔκαναν ὅλοι μαζί.
Ἐνῶ ὁ ἀρχιραβίνος τῆς Τουρκίας, Ἰσαάκ Χάλεβα, ὑπογράμμισε ὅτι οἱ ἄνθρωποι ἄν καὶ διαθέτουν διαφορετικὲς θρησκευτικὲς πεποιθήσεις εἶναι στὴν πραγματικότητα ἴσοι καὶ συμπλήρωσε τὰ ἑξῆς:
«Αὐτὴν τὴν ἅγια μέρα ὅλοι μας εἴμαστε τὸ ἴδιο σπουδαῖοι καὶ ἴσοι ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. Καθόμαστε ἐδῶ χέρι μὲ χέρι, ψυχὴ μὲ ψυχὴ σέ ἕνα τραπέζι γεμάτοι ἀγάπη» (romfea.gr 4.8.2011). Οἱ σύχρονοι Οἰκουμενιστὲς Ἀρχιερεῖς καὶ Πατριάρχες δὲν περιορίζονται λοιπὸν σὲ ἁπλὴ συζήτηση μὲ τοὺς ἑτεροθρήσκους, ἀλλὰ συμπράττουν σὲ κοινὲς προσευχὲς καὶ τελετουργίες. Καὶ ἀπὸ μὲν τοὺς διαθρησκειακοὺς διαλόγους δὲν ἔχουμε δεῖ δημοσιευμένα πρακτικά, ὥστε νὰ γνωρίσουμε τὶ συζητεῖται, ἀλλὰ ἀπὸ τὶς κατὰ καιροὺς δημόσιες δηλώσεις αὐτῶν διακρίνεται ξεκάθαρα συκρητιστικὸ πνεῦμα. Ὅπως λ.χ.:
Ὅτι «ὑπάρχει σωτηρία καὶ στὶς ἄλλες θρησκεῖες». (Πατρ. Δημήτριος)
Ὅτι «τὸ Εὐαγγέλιο δὲν εἶναι θεόπνευστο». (Ἀμερικῆς Ἰάκωβος)
Ὅτι «ἁμαρτάνομεν, ἐὰν νομίζουμε, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Πίστις μας κατῆλθε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καί, ὅτι τὰ ἄλλα δόγματα εἶναι ἀνάξια». (Πατρ. Ἀθηναγόρας)
Ὅτι «ὁ Χριστός, ὡς ἄνθρωπος, δὲν εἶναι τέλειος καὶ ἀναμάρτητος». Ὅτι «ἡ θρησκεία μας δὲν εἶναι ἡ μόνη ἀληθινή». «Ὅτι ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι ἕνα μεγάλο παραμύθι». (Αὐστραλίας Στυλιανός)
Ὅτι «μία Ἐκκλησία ἤ ἕνα τέμενος ἔχουν τὴν ἴδια πνευματικὴ καταξίωση στὸν ἄνθρωπο». Ὅτι «ὁ Χριστιανισμὸς καὶ τὸ Ἰσλὰμ πιστεύουν εἰς τὸν αὐτὸν Θεὸν τῆς Βίβλου». (Ἑλβετίας Δαμασκηνός)
Ὅτι «ὁ Χριστὸς καὶ ὁ Μωάμεθ εἶναι τὸ ἴδιο». Ὅτι «ὁ Μωάμεθ εἶναι ἀπόστολος τοῦ Θεοῦ». (Ἀλεξανδρείας Παρθένιος)
Ὅτι «στὸν Ἰνδουισμὸ καὶ στὸ Βουδισμὸ ὑπάρχει πνευματικότητα», Ὅτι «στὸν Ἰουδαϊσμὸ καὶ τὸ Ἰσλὰμ λατρεύεται ὁ ἴδιος μὲ ἐμᾶς Θεός, ὁ Θεὸς τοῦ Ἀβραάμ». Ὅτι «ὁ Μωάμεθ εἶναι ὄχι μόνο προφήτης, ἀλλὰ καὶ ἐξάγγελος τῆς ἐπικειμένης κρίσεως». (Πατρ. Βαρθολομαῖος)
Εἴδαμε προηγουμένως ὅτι ἕνα 18χρονο παιδὶ προτίμησε τὸ φρικτὸ μαρτύριο νὰ ριφθῇ στὴν πυρὰ ζωντανό, παρὰ νὰ κάνει μία δήλωση ἀποδοχῆς τοῦ Μωάμεθ ὡς Προφήτου, τὴν ὁποία μὲ τόση εὐκολία κάνουν σήμερα μεγαλόσχημοι καὶ «ἀνοικτόμυαλοι» Πατριάρχες, μάλιστα δὲ δίχως νὰ κινδυνεύῃ ἡ ζωή τους!
Συμπεράσματα
Ἀπὸ τὰ προηγούμενα διαπιστώθηκε, ὅτι οἱ Διάλογοι τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἀποτελοῦν πρότυπο ἑνὸς ὑγιοῦς ὁμολογιακοῦ διαλόγου μὲ ἑτεροθρήσκους, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπολύτως σύμφωνος μὲ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας, ἀλλὰ δὲν ἔχει καμία ὁμοιότητα μὲ τούς συγκρητιστικοὺς διαλόγους ποὺ διενεργοῦν οἱ σημερινοὶ Οἰκουμενιστὲς Ἡγέτες, τοὺς ὁποίους διανθίζουν μὲ κοινὲς προσευχὲς καὶ τελετουργίες.
Ἐπιπλέον, ἐπειδὴ συχνὰ προβάλλεται τὸ ἐπιχείρημα ὅτι οἱ σύγχρονοι διαθρησκειακοὶ διάλογοι εἶναι ἀναγκαῖοι γιὰ τὴν εἰρηνικὴ συνύπαρξη, τότε πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι ἐμεῖς, οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, δὲν χρειαζόμεθα διάλογο γιὰ νὰ πεισθοῦμε ὑπὲρ τῆς ἀνεκτικότητος. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἐξ ὁρισμοῦ κατὰ τῆς μισαλλοδοξίας καὶ ὑπὲρ τῆς ἀνεκτικότητας πρὸς τὸν ἑτερόθρησκο. Τὸ λέει τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ διδάσκει ὁ Χριστός: «Ὅστις θέλει ὁπίσω μου ἐλθεῖν» καὶ «ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθρούς ἡμῶν». Ἀκόμη, ἂς ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης (κατ’ ἐξοχὴν ζηλωτὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως) Πατέρας, διδάσκει ὅτι οἱ Χριστιανοί, ὄχι μόνον δὲν πρέπει νὰ θανατώνουν τοὺς αἱρετικούς, ἀλλὰ οὔτε κἂν νὰ τοὺς καταρῶνται. Ἄρα καὶ ἄνευ διαλόγου εἴμεθα ἐκ προοιμίου ὑπέρ τῆς ἀνεκτικότητος τοῦ ἑτεροδόξου - ἑτεροθρήσκου.
Συνεπῶς, ἡ ἄλλη πλευρὰ (ἀναφερόμενοι κατὰ κύριο λόγο στοὺς Μωαμεθανούς), θὰ πρέπει νὰ ἀναζητήσῃ ἑρμηνεῖες τῶν Κορανικῶν ἐδαφίων ποῦ ἀντιτίθενται στὴν εἰρηνικὴ συνύπαρξη.
Ἀλλὰ ἐπιτρέψτε μου νὰ κλείσω μὲ τὸ ἑξῆς: ἀπὸ τότε ποὺ ἄρχισαν νὰ γίνωνται οἱ οἰκουμενιστικοὶ διαθρησκειακοὶ διάλογοι, πόσο αὐξήθηκε ἡ ἀνεκτικότητα τῶν Μωαμεθανῶν πρὸς τοὺς Χριστιανούς; Δεῖτε παρακαλῶ, πόσοι Χριστιανικοὶ πληθυσμοὶ ζοῦσαν στὰ Μωαμεθανικά κράτη στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰῶνα καὶ πόσοι σήμερα; Νομίζω ὅτι μόνο αὐτὴ ἡ παρατήρηση ἀρκεῖ γιὰ νὰ φανῇ πόσο ἀναποτελεσματικοὶ εἶναι οἱ σημερινοὶ Οἰκουμενιστικοὶ διαθρησκειακοὶ διάλογοι.

Σᾶς εὐχαριστῶ.