A

A

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)
† Κύριε, τὰ χείλη μου ἀνοίξεις, καὶ τὸ στόμα μου ἀναγγελεῖ τὴν αἴνεσίν σου (Ψαλ. 50,17)

ΚⲀⲖⲎ ⲤⲀⲢⲀΚⲞⲤⲦⲎ! ΚⲀⲖⲞⲚ ⲀⲄⲰⲚⲀ!

Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 8ο)

 Ἁγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου τῆς Ρωσικῆς Διασπορᾶς

8. Η πτώση και η μεταστροφή του αμαρτωλού

Ανάλυση της Παραβολής του Ασώτου.
Τα τρία στάδια της πτώσης και της μεταστροφής του αμαρτωλού.

Αφού εξετάσαμε το ζήτημα της ελεύθερης βούλησης του ανθρώπου και τις πρώτες και βασικές αρετές -ταπείνωση, πνευματικό πένθος και αγάπη για την αλήθεια του Θεού- πρέπει να κατανοήσουμε όλη τη διαδικασία μεταστροφής ενός απολεσθέντος αμαρτωλού στο μονοπάτι της δικαιοσύνης. Το καλύτερο παράδειγμα γι΄ αυτό είναι η Παραβολή του Ασώτου που βρίσκεται στο Ευαγγέλιο του Λουκά[1]. Η παραβολή μας μιλάει για έναν μικρό γιο που επιβαρύνθηκε από τη φροντίδα του πατέρα του και μέσα στην ανοησία του αποφάσισε να τον προδώσει. Παρακάλεσε τον πατέρα του για το μερίδιο της περιουσίας και πήγε σε μια «μακρινή χώρα». Είναι σαφές σε όλους ότι αυτός ο ανόητος γιος συμβολίζει, κατά το Ευαγγέλιο, κάθε αμαρτωλό. Σήμερα, η προδοσία ενός ανθρώπου προς τον Θεό εκφράζεται συνήθως στο γεγονός ότι, έχοντας λάβει από τον Θεό «το μερίδιό του» -όλα όσα του έδωσε ο Θεός στη ζωή, παύει να πιστεύει στον Θεό ζωντανά, παύει να Τον σκέφτεται και να Τον φοβάται και, στο τέλος, ξεχνά εντελώς τον νόμο Του. Αυτή δεν είναι η «κοσμική» ζωή πολλών από τους σημερινούς «διανοούμενους» που δεν παρατηρούν ότι στην πραγματικότητα ζουν σε απόσταση από τον Θεό;…

Και στην μακρινή πλευρά, την τόσο δελεαστική από μακριά, ο ανόητος γιος δαπάνησε και σπατάλησε την περιουσία του, ζώντας πρόστυχα. Ομοίως, ο παράλογος αμαρτωλός σπαταλά την πνευματική και σωματική του δύναμη στην αναζήτηση αισθησιακών απολαύσεων και ζώντας «καυτή ζωή» απομακρύνεται όλο και περισσότερο, στην καρδιά και την ψυχή του, από τον Επουράνιο Πατέρα του.

Αλλά ο άσωτος γιος σπατάλησε την περιουσία του, άρχισε να λιμοκτονεί και έγινε χοιροβοσκός (δηλαδή βοσκός γουρουνιών -ακαθάρτων ζώων κατά τον Μωσαϊκό Νόμο). Και θα του αρκούσε να χορταίνει με χοιροτροφή, αλλά κανείς δεν του έδινε… Δεν είναι αλήθεια ότι ένας αμαρτωλός, που βρίσκεται εντελώς μπλεγμένος στα δίχτυα της αμαρτίας, πεινά πνευματικά, υποφέρει και μαραζώνει; Σε έναν ανεμοστρόβιλο κενής διασκέδασης και ακολασίας, προσπαθεί να γεμίσει το πνευματικό του κενό. Αλλά όλα αυτά είναι απλώς χοιροτροφή που δεν μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη της πείνας, από την οποία εξαντλείται το αθάνατο πνεύμα του…

Και ο άτυχος άνθρωπος θα είχε χαθεί αν δεν ήταν η βοήθεια του Θεού, ο Οποίος είπε ο Ίδιος ότι δεν θέλει τον θάνατο ενός αμαρτωλού, αλλά «τὸ ἀποστρέψαι τὸν ἀσεβῆ ἀπὸ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ καὶ ζῆν αὐτόν»[2]. Ο άσωτος υιός άκουσε το σωτήριο κάλεσμα της χάριτος του Θεού -και δεν το απώθησε, δεν το απέρριψε, αλλά το δέχθηκε. Το δέχθηκε και συνήλθε, όπως συνέρχεται ένας ασθενής μετά από έναν οδυνηρό εφιάλτη. Και τότε ήρθε μια σωτήρια σκέψη: «Πόσοι μισθωτοί του Πατέρα μου έχουν άφθονο ψωμί, κι εγώ, ο γιος Του, πεθαίνω εδώ από την πείνα…»[3].

«…Θα σηκωθώ», αποφασίζει αμέσως, «και θα πάω στον Πατέρα μου και θα του πω: Πατέρα, αμάρτησα στον ουρανό και ενώπιόν σου, και δεν είμαι πια άξιος να είμαι γιός Σου -πάρε με ανάμεσα στους μισθωτούς Σου»[4]. Σταθερή πρόθεση, τελική απόφαση. Σηκώθηκε «και πήγε στον Πατέρα του…»[5].

Πήγε -όλος εμποτισμένος με τύψεις, με φλεγόμενη συνείδηση της ενοχής και της αναξιότητάς του και ελπίδα για το έλεος του Πατέρα. Και ο δρόμος του δεν ήταν εύκολος. «Αλλά όταν ήταν ακόμη μακριά, τον είδε ο Πατέρας του (που σημαίνει ότι περίμενε και ίσως κάθε μέρα κοίταζε να δει αν ο γιος του επέστρεφε…) και τον λυπήθηκε και τρέχοντας έπεσε στο λαιμό του και τον φίλησε. Ο γιος άρχισε να ομολογεί: «Πατέρα, αμάρτησα στον ουρανό και σε σένα, και δεν είμαι πια άξιος να λέγομαι γιός σου…»»[6]. Αλλά ο Πατέρας δεν τον άφησε να τελειώσει, έχει ήδη συγχωρήσει και ξεχάσει τα πάντα, και δέχτηκε ως αγαπημένο του γιο τον διαλυμένο και πεινασμένο χοιροβοσκό. «Υπάρχει περισσότερη χαρά στον ουρανό για έναν αμαρτωλό που μετανοεί», είπε ο Κύριος, «παρά για ενενήντα εννέα δίκαιους που δεν έχουν ανάγκη μετάνοιας…»[7].

Έτσι λαμβάνει χώρα σταδιακά σε έναν άνθρωπο η διαδικασία της πτώσης και η μεταστροφή προς τον Θεό. Κάπως κατεβαίνει και ανεβαίνει τις σκάλες. Αρχικά, προδίδει τον Θεό, αφήνοντάς Τον «για μια μακρινή χώρα». Σε αυτή την αποξένωση από τον Θεό υπάρχει μια ολοκληρωτική υποδούλωση στην αμαρτία και τα πάθη. Τελικά, με την πλήρη πνευματική χρεοκοπία, την πνευματική πείνα και το σκοτάδι, ο αμαρτωλός έχει φτάσει στα βάθη της πτώσης. Αλλά τότε, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο, «όπου πλεόνασε η αμαρτία, περίσσευσε άφθονη η Χάρη»[8], που νουθετεί τον άνθρωπο. Ο αμαρτωλός δέχεται μια σωτήρια και ευγνώμονα κλήση (ή μπορεί να μη τη δεχτεί και να χαθεί, και, αλίμονο, συμβαίνει). Την αποδέχεται και συνέρχεται. Συνέρχεται και αποφασίζει με σταθερότητα να σπάσει τον δεσμό με την αμαρτία και να επιστρέψει μετανοημένος στον Ουράνιο Πατέρα. Ακολουθεί το μονοπάτι της μετανοίας -και ο Πατέρας βγαίνει να τον συναντήσει και τον δέχεται με συγχώρεση και την ίδια αγάπη…


[1] Λουκ. ιε΄ 11-24.
[2] Ιεζ. λγ΄ 11.
[3] «Πόσοι μίσθιοι τοῦ πατρός μου περισσεύουσιν ἄρτων, ἐγὼ δὲ λιμῷ ἀπόλλυμαι!» (Λουκ. ιε΄ 17).
[4] «Ἀναστὰς πορεύσομαι πρὸς τὸν πατέρα μου καὶ ἐρῶ αὐτῷ· πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου. Οὐκέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου· ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου» (Λουκ. ιε΄ 18-19).
[5] «Καὶ ἀναστὰς ἦλθε πρὸς τὸν πατέρα αὐτοῦ» (Λουκ. ιε΄ 20).
[6] «Ἔτι δὲ αὐτοῦ μακρὰν ἀπέχοντος εἶδεν αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ ἐσπλαγχνίσθη, καὶ δραμὼν ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ κατεφίλησεν αὐτόν. Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ υἱός· πάτερ, ἥμαρτον εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἐνώπιόν σου, καὶ οὐκέτι εἰμὶ ἄξιος κληθῆναι υἱός σου» (Λουκ. ιε΄ 20-21).
[7] «Λέγω ὑμῖν ὅτι οὕτω χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι ἢ ἐπὶ ἐνενήκοντα ἐννέα δικαίοις, οἵτινες οὐ χρείαν ἔχουσι μετανοίας (Λουκ. ιε΄ 7).
[8] «Οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ. ε΄ 20).

ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ 2022 (τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτία κ. Χρυσοστόμου)

IMG 5740

γαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

            Εἶναι ἄξιο καὶ δίκαιο νὰ ἐκφράζουμε καθημερινὰ τὴν εὐγνωμοσύνη μας στὸν Θεὸ ποὺ μᾶς ἀξίωσε νὰ γίνουμε μέλη τοῦ Σώματός Του, τῆς Ἐκκλησίας. Πολλοὶ ἄνθρωποι, δυστυχῶς, δὲν ἔχουν γνωρίσει, οὔτε ἔχουν βιώσει, γιὰ αὐτὸ καὶ δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν καὶ νὰ ἀγαπήσουν αὐτὴ τὴν εὐλογία τὴν ὁποία βιώνουμε ἑμεῖς μέσα στὸ ἁγιαστήριο τῶν ψυχῶν ποὺ ὀνομάζεται Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. 

            Στὴ σημερινὴ Εὐαγγελικὴ Περικοπὴ ὁ Δεσπότης Χριστὸς παρομοιάζει τὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν μὲ τὸν λαμπρὸ γάμο ἑνὸς βασιλιᾶ. Ὅταν ὅλα τὰ τοῦ γάμου ἦταν ἔτοιμα, ὁ βασιλιὰς ἔδωσε ἐντολὴ στοὺς ὑπηρέτες νὰ εἰδοποιήσουν τοὺς καλεσμένους. Οἱ καλεσμένοι δὲν ἀνταποκρίθηκαν θετικά. Ὁ βασιλιὰς ἐπέμεινε καὶ ἔστειλε ἄλλους δούλους.  Ἐκείνοι, ὅμως, εἶχαν κάνει τὶς ἐπιλογές τους. Ἀντὶ νὰ παρευρεθοῦν στὴ λαμπρὴ τελετή, ὅπου θὰ πλημμύριζαν εὐφροσύνη, ἄλλος προτίμησε νὰ πάει γιὰ δουλειὰ στὸ χωράφι του, ἄλλος στὶς ἐμπορικές του δραστηριότητες. Ἄλλοι δέ, οἱ πλέον κακοί, σκότωσαν τοὺς ἀπεσταλμένους τοῦ βασιλιᾶ. Τότε, ὁ βασιλιὰς ἔστειλε στρατὸ καὶ κατέστρεψε τοὺς δολοφόνους καὶ τὴν πόλη τους. 

             γαμήλια αἴθουσα, ὡστόσο, παρέμενε ἄδεια. Οἱ καλεσμένοι, θεώρησαν μεγαλύτερης ἀξίας τὶς ὑλιστικές τους ὑποθέσεις ἀπὸ τὸν πριγκηπικὸ γάμο. Ὁ βασιλιάς, τότε, ἔστειλε τοὺς δούλους του νὰ φέρουν ἀπὸ τοὺς δρόμους ὅσους εὕρισκαν, καλοὺς καὶ κακούς. Γέμισε ὁ γάμος μὲ ἀνθρώπους. Ὅταν, λοιπόν, ἐμφανίσθηκε ὁ βασιλιὰς γιὰ νὰ χαιρετήσει τοὺς παρισταμένους, διαπίστωσε ὅτι κάποιος ἀπαξίωσε τὴν βασιλικὴ τιμὴ φορῶντας ἔνδυμα ἀκατάλληλο γιὰ τὸν γάμο. Διέταξε, τότε, τοὺς ὑπηρέτες νὰ τὸν συλλάβουν καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσουν στὸ σκοτάδι, λέγοντας χαρακτηριστικὰ ὅτι πολλοὶ εἶναι οἱ καλεσμένοι, λίγοι, ὅμως, οἱ ἐκλεκτοί. 

            ς ἔρθουμε στὸ σήμερα. 

             γάμος, ὅπως εἴπαμε, συμβολίζει τὴν Οὐράνια Βασιλεία. Συμβολίζει, ὅμως, καὶ τὴν εἰκονα τῆς Οὐράνιας Βασιλείας στὴν γῆ, δηλαδὴ τὴν Ἐκκλησία. 

            Πόσοι ἄνθρωποι γύρω μας, ἀκόμη καὶ βαπτισμένοι Ὀρθόδοξοι, ἀποφεύγουν τὴν Ἐκκλησία; Πόσοι τὴν ἀμφισβητοῦν; Τέλος, πόσοι τὴν πολεμοῦν; Τοὺς βλέπουμε καθημερινά. Γιατί ὅμως; Μήπως δὲν ἔλαβαν τὴν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ; Ὄχι. Τὴν πρόσκληση γιὰ τὸν λαμπρὸ γάμο ὅλοι τὴν δεχθήκαμε. Ὡστόσο, πολλὲς φορές, τὰ ἀνθρώπινα πάθη, οἱ ἀντίθετες μὲ τὸ πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας ἐπιθυμίες ἤ οἱ προκαταλήψεις τῆς δῆθεν προοδευτικῆς κοινωνίας ἐμποδίζουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν πρόσκληση, νὰ ἔρθουν στὴν Ἐκκλησία, νὰ δοῦν τὴν ὀμορφιά της, καὶ νὰ τὴν ἀγαπήσουν. Ἄλλοι πάλι, ἀποδέχθηκαν τὴν πρόσκληση, ἦρθαν στὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ συνάντησαν ἕνα περιβάλλον ἐπικριτικὸ καὶ ξένο πρὸς τὸ πνεῦμα τῆς ἀγάπης, ἕνα περιβάλλον εὐσεβιστικό, τὸ ὁποῖο τοὺς ἔκανε νὰ φύγουν γιὰ πάντα. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ πρέπει ἑμεῖς, τὰ παιδιὰ τῆς Ἐκκλησίας νὰ εἴμαστε τὸ Φῶς καὶ ὄχι νὰ διώχνουμε μὲ τὸ παράδειγμά μας τοὺς συνανθρώπους μας, κρίνοντας κατὰ τὴν ὄψη τους. Ἀλίμονό μας, ἄν γίνουμε ἡ αἰτία νὰ φύγουν ἄνθρωποι ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς μας συμπεριφορᾶς. 

            νέφερα ὅτι ἑμεῖς εἴμαστε τὰ παιδιὰ τῆς Ἐκκλησίας. Πράγματι εἴμαστε, διότι εἴτε ἀποδεχθήκαμε τὴν πρόσκληση καὶ ἤρθαμε ἀπὸ τὸν κόσμο σὲ αὐτήν, εἴτε μεγαλώσαμε μέσα στὴν Ἐκκλησία. Ἀπὸ τοὺς δεύτερους, εἶναι γεγονὸς ὅτι κάποιοι φεύγουν. Μεγάλωσαν δηλαδὴ ὡς παιδιὰ μέσα στὴν Ἐκκλησία, μὰ ὕστερα φεύγουν. Φεύγουν διότι δὲν γνώρισαν πραγματικὰ τί σημαίνει Φῶς Χριστοῦ, ἀλλὰ ἀντιθέτως, ἡ προσέλευσή τους στὴν Ἐκκλησία ἦταν ἐπιφανειακή, ἴσως καὶ καταναγκαστικὴ ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ πρέπει οἱ γονεῖς νὰ ἐμπνέετε τὰ παιδιά σας μὲ τὸ προσωπικό σας παράδειγμα καὶ τὴν πολλή σας ἀγάπη καὶ ἀληθινὴ εὐσέβεια. Ἔτσι, τὰ παιδιά σας θὰ γευθοῦν τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν θὰ σκεφτοῦν νὰ τὴν ἀλλάξουν μὲ τίποτα τὸ ὑποδεέστερο ποὺ θὰ συναντήσουν στὴν πορεία τῆς ζωῆς τους. Ἔτσι, θὰ ἀποκτήσουν τὰ πνευματικὰ ἀντισώματα ὥστε νὰ μποροῦν νὰ ἀντισταθοῦν στὶς κακὲς προκλήσεις.

            Φθάνουμε, λοιπόν, σὲ αὐτοὺς ποὺ μένουν στὴν Ἐκκλησία. Καὶ αὐτοὶ χωρίζονται σὲ δύο κατηγορίες. Ἄλλοι μέν, φοροῦν τὸ κατάλληλο καὶ φωτεινὸ ἔνδυμα τὸ ὁποῖο ἔχουν στολίσει μὲ τὶς ἀρετὲς τῆς ψυχῆς τους, μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη, τὴν ἐλεημοσύνη, τὴν συγχωρητικότητα, τὴν ὑπακοὴ στὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀγάπη. Αὐτοὶ συμμετέχουν μὲ τὴν ἀξία τους στὸ βασιλικὸ τραπέζι καὶ δέχονται τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ, τὴν εἰρήνη, τὴν ἀνάπαυση, τὴν χαρὰ καὶ τὴν παρηγοριά. Ἄλλοι δέ, φοροῦν ἔνδυμα σκοτεινό. Ἡ ψυχή τους, δηλαδή, ὄχι ἀπλῶς εἶναι λερωμένη ἀπὸ τὰ πάθη. Πάθη ἔχουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Αὐτοί, ὅμως, δὲν ἔχουν τὴν καρδιακὴ ἐπιθυμία νὰ τὰ ἀποβάλλουν καὶ νὰ καθαρίσουν τὸ ἔνδυμα τῆς ψυχῆς τους. Ἀντιθέτως, φέρνουν τὰ πάθη τους μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ μὲ αὐτὰ ἐμποδίζουν τὸ σωτηριολογικό της ἔργο καὶ σπιλώνουν τὴν ὠραιότητα τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας. Αὐτοί, δὲν ἀπολαμβάνουν τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ. Ἀπεναντίας, λαμβάνουν τὴν «ἔνδικον μισθαποδοσίαν» καὶ ἡ παρουσία τους στὴν Ἐκκλησία καθίσταται μάταιη.

            ν κατακλείδι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ Θεὸς μὲ τὸν τρόπο Του ὅλους μᾶς καλεῖ καὶ μᾶς ἀφήνει ἐλεύθερους νὰ ἐπιλέξουμε: θέλουμε τὰ ἐπουράνια ἤ τὰ γήινα; Θέλουμε νὰ δουλεύουμε στὸ χωράφι τῶν παθῶν μας, τῆς ρουτίνας καὶ τῆς ἐπιφανειακῆς χαρᾶς; Ἤ θέλουμε νὰ εἴμαστε στὸν λαμπρὸ γάμο μὲ τὸ πλούσιο τραπέζι, ἐκεὶ ὅπου μποροῦμε νὰ γευθοῦμε τὴν ἀγάπη, τὴν ἀληθινὴ χαρά, τὴν Ζωή, τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἵμα τοῦ Χριστοῦ μας; Οἱ πνευματικὰ ἔξυπνοι διαλέγουν τὸ δεύτερο. Ἄν, λοιπόν, διαλέξουμε καὶ ἑμεῖς τὸν γάμο, νὰ φροντίσουμε τὸ ἔνδυμα μας νὰ εἶναι καθαρὸ μέσα ἀπὸ τὴν μετάνοια. 

Μετ’ εὐχῶν,

ὁ Ἐπίσκοπός σας,

†  ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος

Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2022

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ - ΚΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ (Σαράντος Καργάκος, συγγραφέας – ιστορικός)


Με αφορμή την έναρξη του νέου σχολικού έτους…


Οι πολλὲς θεωρίες περί παιδείας ἔφαγαν τὴν ἔρμη τὴν παιδεία. Ποτέ ἄλλοτε στὴν ἱστορία δὲν εἴχαμε τόση συσσώρευση παιδαγωγικῶν θεωριῶν, τόσο μεγάλο ὄγκο συγγραφῶν, ἀλλὰ ποτὲ τὸ σχολεῖο δὲν ἦταν τόσο ἀναιμικὸ ὡς θεσμός. Σήμερα –καὶ τοῦτο τὸ σήμερα ἔχει διάρκεια πολλῶν δεκαετιῶν– θὰ ἦταν πιὸ σωστὸ νὰ μιλᾶμε ὄχι γιὰ σχολεῖο ἀλλὰ γιὰ μὴ σχολεῖο. Γιὰ πολλὰ παιδιὰ –καὶ μάλιστα προικισμένα παιδιὰ– τὸ σχολεῖο εἶναι ἕνα περιττὸ φορτίο, καὶ σ’ αὐτὸ συμφωνοῦν καὶ πολλοί γονεῖς. Τὰ σύγχρονα σχολεῖα στὸ βαθμὸ ποὺ ἐλέγχονται ἀπὸ τὴν πολιτεία δὲν ἔχουν προσωπικότητα, ἄρα δὲν βοηθοῦν σὲ τίποτα τὰ παιδιὰ νὰ διαμορφώσουν ὑγιῆ προσωπικότητα. Ἀπεναντίας, λόγῳ τῆς ἀτελοῦς λειτουργίας καὶ θολῶν κατευθύνσεων, δημιουργοῦν σὲ πολλὰ παιδιὰ μιὰ στρεβλὴ ἤ ἀχαμνὴ προσωπικότητα. Σὲ κάποια μάλιστα οὔτε κὰν προσωπικότητα ἀλλὰ προσωπεῖο. Τώρα μάλιστα μὲ τὴν ἐπέκταση τῶν ἠλεκτρονικῶν μαθησιακῶν ἐργαλειῶν, ποὺ ὑποκαθιστοῦν καὶ τὸ δάσκαλο καὶ τὸ βιβλίο, δὲν θὰ ἔχουμε νέες γενιὲς μὲ πρόσωπο, θὰ ἔχουμε ἀπρόσωπες ἐκφράσεις προσωπικότητας. Πλάσματα ποὺ θὰ λειτουργοῦν μὲ… βύσμα!

Ἀσφαλῶς τὸ παλαιότερο σχολεῖο ἦταν αὐστηρὸ –συχνότατα ὑπέρμετρα αὐστηρὸ– ἀλλὰ εἶχε μιὰ ἀποστολὴ καὶ ἔδινε στὰ παιδιὰ –πέρα ἀπὸ τὰ ἀναγκαῖα γιὰ τὰ τότε δεδομένα γνωστικὰ ἐφόδια– ἕναν σκοπό, ἕναν προορισμό. Ἀκόμη καὶ ἀγράμματοι γονεῖς ἔλεγαν –καί οἱ παλαιότεροι τὸ ἀκούγαμε συχνὰ– τοῦτο τὸ παιδαγωγικά εὐεργετικό: «Θὰ στείλω τὸ παιδί μου στὸ σχολεῖο νὰ γίνει “ἄνθρωπος”». Ἀφότου ἡ χρησιμοθηρία καὶ ὁ ὠφελιμισμὸς κυριάρχησαν στὴ ζωὴ μας, αὐτὸ ποὺ ἐνδιέφερε ἦταν ἡ μὲ κάθε τρόπο ἐπιτυχία, ἔστω κι ἄν τὸ παιδί γινόταν… ἀπάνθρωπο. Εὐτύχησα ἐπὶ 35 χρόνια νὰ διδάξω σὲ σχολεῖα –κυρίως σὲ φροντιστήρια– σὲ ἐφήβους ποὺ προορίζονταν γιὰ σχολὲς ὑψηλῶν ἀπαιτήσεων. Ὁ ρόλος μου ἦταν νὰ προγυμνάζω τὰ παιδιὰ γιὰ ὑψηλὲς βαθμολογικὲς ἐπιδόσεις. Ἤμουν ἕνας καλός «προπονητὴς» καὶ εἶχα χάρη στούς «ἀθλητὲς» μου – κατακτήσει πολλά πρωταθλήματα. Ποτὲ ὅμως δὲν ξέχασα τὸ ρόλο τοῦ παιδαγωγοῦ. Καὶ ἄν καμαρώνω γιὰ κάτι εἶναι γιὰ τοὺς παλιοὺς μου μαθητὲς ποὺ, ἄν καὶ ἔφθασαν ψηλὰ, δὲν τοὺς ἀπέλιπεν ἡ ἀνθρωπιὰ. Ἀλλ’ ἄν μὲ πλήγωνε τότε κάτι, καὶ μάλιστα πολύ βαθιὰ, ἦταν κάποιες συναντήσεις μὲ γονιούς. Ὅταν τοὺς ἔλεγα λόγια καλὰ γιὰ τὸ ἦθος τῶν παιδιῶν τους, μερικοὶ μοῦ ἀπαντοῦσαν κυνικὰ: «Δὲν μ’ ἐνδιαφέρουν αὐτὰ. Αὐτὸ ποὺ μ’ ἐνδιαφέρει εἶναι τὸ ἄν τὸ παιδί μου θὰ μπεῖ». Κι ἐγὼ συχνὰ – ἄν ὁ γονιὸς ἦταν ἰδιαίτερα προκλητικὸς, ἔλεγα: «Ναὶ, θὰ μπεῖ. Ἀλλὰ τὸ ζήτημα εἶναι τὶ θὰ βγεῖ;». Ὑποχρεώθηκα κάποτε νὰ πῶ σ’ ἕνα νέο Ἀσκληπιάδη, ποὺ, λόγῳ ἐντόνου προβολῆς, εἶχε ἐξελιχθεῖ σὲ Σάυλωκ τῆς Ἰατρικῆς, τοῦτο τὸ λυπηρὸ: «Λυπᾶμαι βαθιὰ ποὺ συνέβαλα κάποτε στὴν ἐπιτυχία σου». Ὑπὸ τὴν καθοδήγησή μου εἶχε πάρει 20 στὸ μάθημα τῆς Ἐκθέσεως Ἰδεῶν, μόνο ποὺ τὶς ἰδέες ποὺ τοῦ δίδαξα ἐγώ, μόλις μπῆκε στὸ Πανεπιστήμιο, τὶς πέταξε μαζί μὲ τὰ ἀνθρώπινα μέλη ποὺ ἔκοβε!

Τὸ παλαιό σχολεῖο –τὸ ξαναλέμε– ἦταν αὐστηρὸ ἀλλὰ γιὰ τὸ σύνολο τῶν παιδιῶν ἦταν πολύ ἀγαπητό. Πρόσφατα μίλησα στὸ Αἰγάλεω μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς παρουσιάσεως ἑνὸς βιβλίου παλαιοῦ συμμαθητῆ γιὰ τὴν περιώνυμη «Παράγκα» τῆς Ὁδοῦ Θηβῶν ἀπ’ ὅπου ἀποφοιτήσαμε σ’ ἕναν πολύ δύσκολο γιὰ τὴν πατρίδα μας καιρό. Εἶπα στὸ ἀκροατήριο: «Τὸ σχολεῖο αὐτὸ δὲν μοῦ ἐδίδαξε τίποτα· μοῦ ἔμαθε ὅμως τὰ πάντα». Κυρίως μοῦ ἔμαθε νὰ μὴ ζητῶ τίποτα ἀπό τοὺς γονεῖς μου, τίποτα ἀπό τὴν πολιτεία. Νὰ ζητῶ μόνο ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου. Καὶ αὐτὸ τὸ μάθημα τὸ εἰσπράξαμε ὅλα τὰ τότε παιδιἀ. Προσφέραμε στὴ χώρα μας πολλὰ χωρίς νὰ ζητήσουμε τίποτα. Εἴχαμε περηφάνεια, ὅπως ἔλεγε ἕνα γλυκύτατο ἆσμα. Στὶς ἀρχὲς καὶ στὴ μέση τοῦ καλοκαιριοῦ εἶχα τὴ χαρὰ νὰ συναντηθῶ μὲ μιὰ ἀνθοδέσμη παλαιῶν μου μαθητριῶν ποὺ τὶς παρέλαβα κοριτσάκια 12 ἐτῶν τὸ 1965 καὶ τὶς δίδαξα ὥς τὶς 19 Μαρτίου 1969, ὅταν τὶς ἐγκατέλειψα ξαφνικὰ λόγῳ πολιτικῆς παρεμβολῆς. Τὶς ρώτησα: «Τὶ ἀπ’ ὅσα σᾶς ἔλεγα τότε, μπορεῖ ἀκόμη νὰ θυμᾶστε;». Καὶ τότε μία ἀπὸ αὐτὲς ἀποκρίθηκε: -«Οἱ καλοὶ βαθμοὶ δὲν κάνουν καὶ τὸν καλόν ἄνθρωπο».

Καί τότε, στὴ θύμηση αὐτὴ, βούρκωσαν τὰ μάτια μου…

Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022

ΟΜΙΛΙΑ ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΟΜΗΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ (π.Ευθυμίου Μπαρδάκα)

 


ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΟΜΗ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ 2022 (τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)

fth copy

γαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

            Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας εὐλαβικὰ τιμᾶ τὴν μνήμη τῆς ἀποτομῆς τῆς κεφαλῆς τοῦ  Ἁγίου Προφήτου, Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου.   Ὅπως πληροφορούμαστε ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, ὁ Ἰωάννης, ὄντας ἄνθρωπος δίκαιος καὶ ἀσυμβίβαστος μὲ τὴν ἀνηθικότητα καὶ τὴν διαφθορά, ἀκόμη καὶ ἄν αὐτὰ προέρχονταν ἀπὸ ὑψηλὰ ἱστάμενα πρόσωπα, δὲν δίσταζε νὰ ἐλέγχει δημοσίως τὴν παράνομη σχέση μοιχείας τοῦ βασιλιὰ Ἡρώδη μὲ τὴν γυναίκα τοῦ ἀδελφοῦ του, τὴν Ἡρωδιάδα. Αὐτὸς ὁ λόγος καὶ ὁ ἔλεγχος τοῦ Ἰωάννη δὲν στόχευαν στὴν ἐπίδειξη. Δὲν ἔλεγχε γιὰ νὰ προκαλέσει ἐντυπώσεις, οὔτε γιὰ νὰ κατευθύνει τὸ ἐνδιαφέρον τῶν ἀνθρώπων. Ἔλεγχε γιατὶ ἀγαποῦσε πραγματικὰ τόσο τὴν κοινωνία τῶν συνανθρώπων του, ὅσο καὶ ἐκείνους ποὺ ἔσφαλαν, τοὺς ὁποίους καλοῦσε σὲ μετάνοια καὶ ἐπιστροφὴ στὸν Θεό. Τὴν γνησιότητα τῶν προθέσεών του κατανοοῦσε ὡς ἕνα βαθμό, μέχρι καὶ αὐτὸς ὁ Ἡρώδης. Γιὰ αὐτό, σεβόταν τὸν Ἰωάννη, τὸν ἄκουγε μὲ εὐχαρίστηση καὶ δὲν προχωροῦσε στὴν ἐκτέλεσή του. Βεβαίως, ὅπως διαχρονικὰ συμβαίνει μὲ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι στεντορείᾳ τῇ φωνῇ κηρύττουν τὴν δικαιοσύνη, ὁ Ἰωάννης μισήθηκε ἔντονα. Μισήθηκε κατ’ ἀρχὰς ἀπὸ τοὺς δῆθεν εὐσεβεῖς τῆς ἐποχῆς, τοὺς Φαρισαίους, διότι πέρα ἀπὸ τὸ ὅτι ἔλεγχε τὴν ὑποκρισία τους, ἦταν γιὰ τὸν ἁπλὸ λαὸ περισσότερο ἀγαπητὸς ἀπὸ ὅτι ἐκεῖνοι. Κυρίως, ὅμως, ὁ Ἰωάννης μισήθηκε ἀπὸ τὴν Ἡρωδιάδα, ἡ ὁποία προσδοκοῦσε μὲ μανία τὴν στιγμὴ νὰ δεῖ τὸν κήρυκα τῆς μετανοίας νεκρό. 

            Ἡ στιγμὴ ἔφθασε. Ὁ Ἡρώδης ἑόρταζε τὰ γενέθλιά του μὲ τὴν παρουσία τῶν ἀρχόντων τῆς περιοχῆς. Μέσα, λοιπόν, σὲ ἕνα κλίμα τραγουδιῶν καὶ μέθης, ἡ Σαλώμη, κόρη τῆς Ἡρωδιάδας, χόρεψε πρὸς τιμὴν τοῦ Ἡρώδη, ὁ ὁποῖος τόσο εὐχαριστήθηκε, ὥστε ὁρκίσθηκε νὰ τῆς προσφέρει ὁτιδήποτε τοῦ ζητήσει. Ἐκείνη, παρακινημένη ἀπὸ τὴν μητέρα της, ζήτησε ἐπὶ πίνακι τὴν κεφαλὴ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ. Λυπήθηκε ὁ βασιλιάς. Ὡστόσο, λόγῳ τοῦ ὅρκου μπροστὰ σὲ τόσους ἐπισήμους, διέταξε νὰ ἀποκεφαλισθεῖ ὁ Ἰωάννης. 

            ντας πλέον στὸν Ἅδη, λίγους μῆνες πρὶν τὴν Σταύρωση καὶ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας, ὁ Ἰωάννης συνεχίζει τὴν ἱερὴ ἀποστολή του, συνεχίζει νὰ προετοιμάζει τὸν δρόμο ὥστε οἱ ψυχὲς ποὺ βρίσκονται στὸν Ἅδη νὰ γνωρίσουν τὸν ἐρχόμενο Χριστὸ καὶ νὰ ἀναστηθοῦν μαζὶ μὲ Αὐτόν.

            Μὲ ἀφορμὴ τὸ μεγάλο ἔγκλημα ἐναντίον ἐκείνου ποὺ ὑπῆρξε ὁ μεγαλύτερος καὶ ἁγιώτερος ἀπὸ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους μετὰ τὴν Παναγία μας, θὰ ἤθελα νὰ ἀναφερθῶ στὸν δίκαιο ἔλεγχο.

             ἔλεγχος εἶναι μία παιδευτικὴ λειτουργία καὶ ἀσκεῖται γιὰ νὰ διορθώσει κάποιο λάθος. Δυστυχῶς, ὅμως κάποιοι, ἀκόμη καὶ Χριστιανοί, θεωροῦν τὸν ἔλεγχο ὡς δεῖγμα παραξενιᾶς ἤ κακότητας. Ἄν ἦταν ὄντως ἔτσι, τότε εἶμαι βέβαιος ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν θὰ ἔλεγχε μὲ ἰδιαίτερη αὐστηρότητα τοὺς ὑποκριτὲς Γραμματεῖς καὶ Φαρισαίους, οὔτε θὰ σήκωνε τὸ φραγγέλιο ἐναντίον ὅσων ἔκαναν τὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ «οἶκον ἐμπορίου». Ὁμοίως, ὁ τίμιος Πρόδρομος δὲν θὰ ὕψωνε τὴ φωνή του ἐνάντια στὴν παράνομη σχέση τοῦ Ἡρώδη. Ἦταν μήπως «παράξενοι καὶ κακοὶ» ὁ Κύριος μας καὶ ὁ Πρόδρομος; Ἀσφαλῶς καὶ ὄχι! Τότε γιατί ἄσκησαν ἔλεγχο; Διότι ἤθελαν νὰ ἐπικρατεῖ ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ τάξη, καὶ ἐπεδίωκαν τὴν μεταμέλεια τῶν ἁμαρτωλῶν ἀνθρώπων προκειμένου νὰ σωθεῖ ἡ ψυχή τους, ἄσχετα ἄν οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτούς, τελικά, ὄχι μόνο παρέμειναν ἀδιόρθωτοι λόγῳ τῆς πνευματικῆς τους τύφλωσης, ἀλλὰ καὶ ὁδήγησαν τὸν μὲν Κύριο στὸν Σταυρό, τὸν δὲ Πρόδρομο στὸν ἀποκεφαλισμό. 

            Τὸ λέει, ἄλλωστε, ὁ Δίκαιος Σολομών: «Μὴ ἔλεγχε κακούς, ἵνα μὴ μισήσωσί σε· ἔλεγχε σοφόν, καὶ ἀγαπήσει σε. Δίδου σοφῷ ἀφορμήν, καὶ σοφώτερος ἔσται». 

            σοι ἀπορρίπτουν μὲ ὀργὴ καὶ μίσος τὸν δίκαιο ἔλεγχο εἶναι κακοὶ ἄνθρωποι κατὰ τὸν Σολομόντα, τυφλωμένοι ἀπὸ τὴν μεγάλη ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό τους καὶ τὸ χειρότερο ὅλων, πορωμένοι. Καὶ λέω «τὸ χειρότερο ὅλων», διότι ἡ πόρωση δὲν ἐπιτρέπει στὸν ἄνθρωπο νὰ γνωρίσει τὴν ἀλήθεια, ἀκόμη καὶ ἄν ἐμφανισθεῖ ἐνώπιόν του ὁ Δεσπότης Χριστός. Αὐτοὶ ποὺ δὲν δέχονται τὸν ἔλεγχο, ἀρνοῦνται τὴν προσωπική τους βελτίωση καί, συνεπῶς, τὴν Θέωσή τους. 

            ντιθέτως, αὐτὸς ποὺ ἀκούει τὸν ἔλεγχο ποὺ γίνεται πρὸς ὄφελος τῆς ψυχῆς του, συγκαταλέγεται ἀνάμεσα στοὺς σοφοὺς καὶ μέσῳ τοῦ ἐλέγχου γίνεται πιὸ σοφός, μέχρι νὰ ἔρθει ἡ στιγμὴ ποὺ θὰ πάψει νὰ δέχεται ἐλέγχους διότι δὲν θὰ ὑπάρχει πιὰ αἰτία. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός, σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ποὺ βλέπουν ἐπιφανειακά, μπορεῖ νὰ κρίνει ἀντικειμενικὰ καὶ νὰ δεῖ στὸ πρόσωπο τοῦ ἐλεγκτή του, τὸν μεγάλο εὐεργέτη τῆς ζωῆς του. 

            Τί εὐλογία θὰ κέρδιζαν οἱ Φαρισαῖοι καὶ ὁ Ἡρώδης ἄν συμμορφώνονταν στὸν ἔλεγχο τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ Προδρόμου ἀντιστοίχως; Οἱ μὲν θὰ γίνοταν Ἀπόστολοι, ὁ δὲ θὰ χαιρόταν μία εἰρηνικὴ βασιλεία καὶ μία ἥσυχη ζωή. Ἀπεναντίας, ὅμως, οἱ μὲν ἔμειναν στὴν ἱστορία ὡς σταυρωτὲς τοῦ Χριστοῦ, ὁ δὲ ὄχι μόνο κέρδισε τὸν τίτλο τοῦ φονιᾶ τοῦ Προδρόμου, ἀλλὰ, ἐπίσης κατάφερε νὰ προκαλέσει πολέμους ἐναντίον τῆς βασιλείας του, τὴν ὁποία ἀργότερα ἔχασε καὶ ἐξορίσθηκε ἑκατοντάδες χιλιόμετρα μακριὰ ἀπὸ τὸν τόπο του. Ὅταν κάποιος ἐπιμένει στὸ λάθος του καὶ δὲν ὑποτάσσεται στὸ Θέλημα τοῦ Θεοῦ, λαμβάνει δυστυχῶς ἤ εὐτυχῶς τὴν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πάντοτε πρὸς ὄφελος τῆς ψυχῆς του, ὡς εὐκαιρία μετανοίας.

            Γιὰ ὅλα αὐτά, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, πρέπει νὰ θεωροῦμε μεγάλη εὐλογία ἀπὸ τὸν Θεὸ ὅταν κάποιος μᾶς ἐλέγχει μὲ κριτήριο τὴν ἐν Χριστῷ δικαιοσύνη, διότι ἄν δεχόμαστε τὸν ἔλεγχο καρδιακά, μὲ πνεῦμα ἀγάπης, ἁγιαζόμαστε. Διαφορετικά, πορευόμαστε πρὸς τὴν ὁδὸ ποὺ χάραξε ὁ ταλαίπωρος Ἡρώδης. 

            Πολὺ σύντομα θὰ ἀναφερθῶ στὴν ταπεινοφροσύνη, τὴν ἀνιδιοτέλεια καὶ τὴν ἀφοσίωση στὴν ἀποστολή, ποὺ ἔδειχνε ὁ μεγάλος Προφήτης. Μέσα ἀπὸ τὸ κηρυκτικό του ἔργο καὶ τὶς ἑκατοντάδες βαπτίσεις, ἀναδείχθηκε διδάσκαλος τοῦ λαοῦ. Ὡστόσο, ἦταν τόσο ταπεινόφρων, ὥστε θεωροῦσε τὸν ἑαυτό του ἀνάξιο μέχρι καὶ νὰ λύσει τὸν ἰμάντα τῶν ὑποδημάτων τοῦ Χριστοῦ μας. Γνώριζε ὅτι ἀποστολή του ἦταν νὰ ὁδηγεῖ τὸν λαὸ στὸν Θεό. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, δὲν συγκέντρωσε γύρω του ὀπαδούς. Ὅταν ἦρθε ὁ Κύριός μας, τοὺς στενότερους τῶν μαθητῶν του, τοὺς ἔστειλε σὲ Ἐκεῖνον, ὁ Ὁποῖος θὰ τοὺς ἔδινε μία ἀνώτερη προοπτική, μὲ δύο σκοπούς: τὴν ὠφέλεια τῆς ψυχῆς τους καὶ τὴν πρόοδο τοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας. Ὡς πρὸς αὐτό, καὶ ὄχι μόνο, ὁ Πρόδρομος ἀποτελεῖ ὑπόδειγμα γιὰ ὅλους τοὺς Κληρικούς. 

            Οἱ πρεσβεῖες τοῦ Τιμίου Προδρόμου, τοῦ μελλοντικοῦ ἀρχηγοῦ τοῦ Μοναχικοῦ Τάγματος, νὰ συνοδεύουν ὅλους μας!

ὁ Ἐπίσκοπός σας,

†  ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2022

ΑΓΑΠΗΣΕ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ (Αββάς Ησαΐας)


Όποιος έχει την ταπεινοφροσύνη, δεν έχει γλώσσα να κάνει παρατήρηση σε κάποιον που δείχνει αμέλεια ή σε άλλον που ζει με αδιαφορία. Ούτε μάτια έχει να κοιτάζει ελαττώματα άλλου, ούτε αυτιά έχει να ακούσει αυτά που δεν ωφελούν την ψυχή του. Δεν ασχολείται με κανέναν, παρά μόνο με τις αμαρτίες του, αλλά είναι ειρηνικός προς όλους τους ανθρώπους, για χάρη της εντολής του Θεού και όχι για λόγους φιλίας. Αν τώρα κάποιος νηστεύει όλη την εβδομάδα και επιδίδεται σε μεγάλους κόπους έξω από αυτόν τον δρόμο, όλοι οι κόποι του πηγαίνουν χαμένοι.

Αδελφέ, συνήθισε τη γλώσσα σου να λέει το «συγχώρησέ με», και θα έρθει μέσα σου η ταπείνωση. Αγάπησε την ταπείνωση, και αυτή θα σε σκεπάσει από τις αμαρτίες σου.

Ποτέ μη βαρεθείς εξαιτίας κάποιου κόπου, γιατί ο κόπος, η φτώχεια, η ξενιτεία, η κακοπάθεια και η σιωπή γεννούν την ταπείνωση, και η ταπείνωση συγχωρεί κάθε αμαρτία. Να ξέρεις μάλιστα τούτο: όσο ο άνθρωπος ζει με αμέλεια, νομίζει μέσα του ότι είναι φίλος του Θεού. Αν όμως ελευθερωθεί από τα πάθη, ντρέπεται να σηκώσει τα μάτια του στον ουρανό μπροστά στον Θεό· γιατί τότε βλέπει τον εαυτό του πολύ απομακρυσμένο από τον Θεό.

Κάποιος άνθρωπος είχε δύο δούλους και τους έστειλε στο χωράφι του να θερίσουν ορισμένη έκταση την ημέρα ο καθένας. Ο ένας από αυτούς έβαλε τα δυνατά του να κάνει όλο όσο τον πρόσταξε ο κύριός του, αλλά δεν μπόρεσε να το τελειώσει, γιατί η δουλειά ξεπερνούσε τις δυνάμεις του. Ο άλλος βαρέθηκε και είπε μέσα του: «Ποιος μπορεί να κάνει τόση δουλειά σε μια μέρα;» Αδιαφόρησε λοιπόν και δεν φρόντισε, αλλά έπεσε για ύπνο· τη μια ώρα κοιμόταν, την άλλη χασμουριόταν, την άλλη στριφογύριζε σαν την πόρτα γύρω από τον άξονά της (Παροιμ. 26:14), και πέρασε όλη τη μέρα στα χαμένα.

Όταν ήρθε το βράδυ, πήγαν και οι δύο στον κύριό τους. Αυτός τους εξέτασε και, αφού έμαθε τη δουλειά τού πρόθυμου, έστω και αν δεν πρόλαβε να κάνει όσο προστάχτηκε, εκτίμησε την προθυμία του και τον τίμησε. Τον τεμπέλη όμως, επειδή φάνηκε αδιάφορος, τον έδιωξε από το σπίτι του.

Και εμείς λοιπόν ας μην αποθαρρυνθούμε μπροστά σε οποιονδήποτε κόπο και δυσκολία, αλλά ας βάλουμε τα δυνατά μας με όλη μας την ψυχή να εργαζόμαστε με ταπείνωση, και πιστεύω ότι ο Θεός θα μας δεχτεί μαζί με τους αγίους του που κοπίασαν πάρα πολύ.

Το να μην πληγώσεις τη συνείδηση του συνανθρώπου γεννά την ταπεινοφροσύνη· η ταπείνωση γεννά τη διάκριση, και η διάκριση εξουδετερώνει όλα τα πάθη, χωρίζοντάς τα το ένα από το άλλο. Είναι λοιπόν αδύνατο να σου έρθει η διάκριση, αν προηγουμένως δεν κάνεις σαν τον γεωργό την απαραίτητη εργασία. Πρώτα πρώτα να ησυχάσεις από όσα είναι αλλότρια των μοναχών, πράγμα που γεννά την άσκηση. Η άσκηση γεννά το κλάμα· το κλάμα γεννά τον φόβο του Θεού· ο φόβος γεννά την ταπείνωση· η ταπείνωση γεννά τη διάκριση. Αυτή γεννά την προόραση, και η προόραση την αγάπη, ενώ η αγάπη θεραπεύει την ψυχή από νόσους και πάθη. Τότε –μετά από όλα αυτά– καταλαβαίνει ο άνθρωπος ότι είναι μακριά από τον Θεό.

Το να μην πιστεύεις ότι ο κόπος σου είναι αρεστός στον Θεό κάνει τη βοήθεια του Θεού να σε φυλάει. Γιατί εκείνος που έδωσε την καρδιά του στον Θεό με ευσέβεια και ειλικρίνεια, δεν μπορεί να έχει την ιδέα ότι άρεσε στον Θεό. Όσο δηλαδή τον ελέγχει η συνείδηση για κάποιες εκδηλώσεις της αμαρτίας, είναι ξένος προς την ελευθερία. Γιατί όσο υπάρχει αυτός που ελέγχει, υπάρχει και αυτός που κατηγορεί· και όσο υπάρχει κατηγορία, δεν υπάρχει ελευθερία.

 

(Από το βιβλίο: ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ, τόμος Α’, Υπόθεση ΜΕ’ (45), σελ. 450. Εκδόσεις Το Περιβόλι της Παναγίας, Θεσσαλονίκη 2001)

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2022

ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ


Ο Κιέβου Ονούφριος μαζί με τον ψευδεπίσκοπο Επιφάνιο και με αιρετικούς, προσεύχονται υπέρ της Ουκρανίας…

Εκεί, εντός του ιερού Ναού, συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι όλων των δογμάτων/αιρέσεων που υπάρχουν στην Ουκρανία...

Μετά το τέλος όλων των εκδηλώσεων, η χορωδία έψαλλε τον ύμνο «Μεγάλε Θεέ, σώσε την Ουκρανία για μας»!!!

Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου 2022

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΒ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ «Προσοχὴ στὰ τσιμπήματα τοῦ ὄφεως» (Ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα)

 

Ὁμιλία Κυριακῆς ΙΒ΄ Ματθαίου (πλουσίου νεανίσκου)

Ἀπὸ τὸν Σεβ. Μητροπολίτη Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος κ. Κλήμεντα στὸν Καθεδρικὸ Ναὸ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Λαρίσης, τὴν Κυριακή, 22-8/4-9-2022, μὲ τίτλο: «Προσοχὴ στὰ τσιμπήματα τοῦ ὄφεως».


Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2022

ΔΙΔΑΧΗ ΣΤ´( Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ)

  

Ἁγία Τριάς, Ἐλέησον καὶ Σῶσον Ἡμᾶς. Ἀμήν.
Ὑπεραγία Θεοτόκε, Βοήθησον καὶ Σῶσον Ἡμᾶς. Ἀμήν.

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀδελφοί μου, καὶ Θεός, ὁ γλυκύτατός μας αὐθέντης καὶ Δεσπότης, ὁ ποιητὴς τῶν Ἀγγέλων καὶ πάσης νοητῆς καὶ αἰσθητῆς κτίσεως, παρακινούμενος ἀπὸ τὴν ἄμετρον εὐσπλαχνίαν του καὶ ἀπὸ τὴν πολλήν του ἀγάπην ὁποὺ εἶχεν εἰς τὸ γένος μας, σιμὰ εἰς τὰ ἄπειρα καὶ πολλὰ χαρίσματα, ὁποὺ μᾶς ἐχάρισεν ὁ Θεός, ἐκαταδέχθη καὶ ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, ἀπὸ τὰ καθαρώτατα αἵματα τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, διὰ νὰ μᾶς ἐλευθερώση ἀπὸ τὰς χεῖρας τοῦ πονηροῦ διαβόλου καὶ νὰ μᾶς κάμη υἱοὺς καὶ κληρονόμους τῆς βασιλείας του, νὰ χαιρώμεθα καὶ νὰ εὐφραινώμεθα μὲ τοὺς ἁγίους Ἀγγέλους πάντοτε, διὰ νὰ μὴ καιώμεθα μὲ τοὺς τρισάθλιους δαίμονας πάντοτε.

Οἱ Ἀπόστολοι Κηρύττουν καὶ ἡ Γῆ Γίνεται Ἐπίγειος Παράδεισος

Καθὼς ἕνας ἄρχοντας ὁποὺ ἔχει ἀμπέλια καὶ χωράφια καὶ βάζει ἐργάτας, ἔτσι καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς ἔχει ἡμᾶς ἀμπέλι. Ἐπῆρε δώδεκα Ἀποστόλους καὶ τοὺς εὐλόγησε καὶ τοὺς ἔστειλε εἰς ὅλον τὸν κόσμον. Καὶ εἰ μὲν θελήσουν οἱ ἄνθρωποι νὰ περάσουν καὶ ἐδῶ εἰς τοῦτον τὸν μάταιον κόσμον καλὰ καὶ εἰρηνικά, θέλει τοὺς εὐσπλαχνισθῇ ὁ πανάγαθος Θεὸς νὰ τοὺς βάλῃ εἰς τὸν παράδεισον. Τοῦτο τοὺς ἐπαρήγγειλε, νὰ πιστεύωμεν καὶ νὰ βαπτιζώμεθα εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ νὰ φυλάγωμεν τὰ προστάγματα τοῦ Θεοῦ μας. Εἰς ὁποίαν χῶραν ἐπήγαιναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ δὲν τοὺς δέχονται οἱ ἄνθρωποι, εἶπεν ὁ Κύριος νὰ τινάζουν τὰ τσαρούχια καὶ νὰ φεύγουν. Λαμβάνοντας τὴν χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἔτρεξαν ὡς ἀστραπὴ καὶ μὲ ἐκείνην τὴν χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἰάτρευαν χωλούς, κουτσούς, τυφλοὺς καὶ δαιμονισμένους καὶ μὲ τὴν προσταγὴν τοῦ Χριστοῦ μας ἀνέστησαν νεκρούς.

Πρέπον καὶ εὔλογον εἶνε, ἀδέλφια μου, νὰ εἶχα καὶ ἐγὼ ὁ ἀνάξιος καὶ ἁμαρτωλὸς δοῦλος του τὴν καρδίαν καθαράν, ὡσὰν τοὺς ἁγνοὺς Ἀποστόλους, καὶ νὰ ἔχω καὶ ἐκείνην τὴν χάριν τοῦ Παναγίου καὶ τελεταρχικοῦ Πνεύματος, ἐγὼ ποὺ ἀξιώθηκα καὶ ἦλθα εἰς τὴν χῶραν σας. Ἐπειδὴ καὶ εἶμαι ἁμαρτωλὸς καὶ δὲν ἔχω τὴν χάριν τοῦ Παναγίου Πνεύματος, παρακαλῶ ὅμως τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν νὰ στείλη οὐρανόθεν τὴν χάριν του καὶ νὰ εὐλογήση τὴν χῶραν σας καὶ τὰ πράγματά σας καὶ τὸ ἔργον τῶν χειρῶν σας. Καὶ τὸ πρῶτον νὰ μᾶς εὐσπλαχνισθῆ, νὰ συγχωρήσῃ τὰ ἁμαρτήματά μας· καὶ νὰ σᾶς ἀξιώση, παιδιά μου, νὰ περάσετε καὶ ἐδῶ καλὰ καὶ εἰρηνικά, καὶ νὰ σᾶς βάλῃ εἰς τὸν παράδεισον νὰ δοξάζετε τὴν Ἁγίαν Τριάδα.

Καὶ εἰς ὁποίαν χῶραν ἐπήγαιναν οἱ Ἀπόστολοι, χειροτονοῦσαν ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, εὐλογοῦσαν τὴν χῶραν ἐκείνην καὶ γίνουνταν ἕνας ἐπίγειος παράδεισος, χαρὰ καὶ εὐφροσύνη, κατοικία τῶν ἀγγέλων, κατοικία τοῦ Χριστοῦ μας. Καὶ εἰς ὁποίαν χῶραν δὲν τοὺς ἐδέχονταν, ἔμενε κατάρα καὶ ὄχι εὐλογία, κατοικία τοῦ διαβόλου καὶ ὄχι τοῦ Χριστοῦ μας. Πρέπον καὶ εὔλογον εἶνε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, νὰ ἀρχίσω τὴν διδασκαλίαν μου καὶ ὅταν τελειώσωμεν, νὰ εὐχαριστήσωμεν τὸν Θεόν.

Ἡ Τελεία Ἀγάπη

Πολλὰ ὀνόματα ἔχει ὁ Θεός, ἀδελφοί μου. Τὸ κύριον ὄνομα τοῦ Θεοῦ μας εἶνε ἡ ἀγάπη. Ἁγία Τριὰς εἶνε, Πατήρ, Υἱὸς καὶ Ἅγιον Πνεῦμα, μία φύσις, μία δόξα, μία βασιλεία, ἕνας Θεός. Πρέπει πρῶτον νὰ ἀγαπῶμεν τὸν Θεόν, ἀδελφοί μου, διατὶ μᾶς ἔδωσε τόσον μεγάλην γῆν καὶ κατοικοῦμεν τόσες χιλιάδες ἄνθρωποι, χορτάρια, βρύσες, ποταμούς, θάλασσαν, ὀψάρια, ἀέρα, νύκτα καὶ ἡμέραν, οὐρανόν, ἄστρα, ἥλιον, φεγγάριον. Μᾶς ἔκαμεν ἀνθρώπους καὶ ὄχι ζῶα· μᾶς ἔκαμεν εὐσεβεῖς χριστιανοὺς καὶ ὄχι αἱρετικούς. Τώρα σᾶς ἐρωτῶ, ἀδέλφια μου, νὰ μὲ εἰπῆτε, ποῖον θέλετε, τὸν Θεὸν ἢ τὸν διάβολον; Τὸν Θεὸν θέλομεν. Ναί, πολὺ καλὰ τὸ λέγετε, παιδιά μου, φρονιμώτατα, νὰ ἔχω τὴν εὐχήν σας, μόνον νὰ ἰδοῦμεν αὐτὴν τὴν ἀγάπην. Αὐτὴ ἡ ἀγάπη ἄρα νὰ εἶνε πιστή, νὰ εἶνε τελειωμένη ἢ τῆς λείπει τίποτε πουθενά; Πρέπει νὰ τὸ καταλάβωμεν ἀπὸ λόγου μας· ἐσύ, ἀδελφέ μου χριστιανέ, ἔχεις ἕνα παιδί· ἐγὼ σὲ τιμῶ καὶ λέγω καλὸν εἶνε τὸ παιδί σου, ἀλλὰ τὸ δέρνω, τὸ καταφρονῶ, παίρνω τὸ ψωμίον του καὶ τὸ τρώγω. Τί λέγεις, ἔτσι εἶνε ἡ ἀγάπη; Ἡ ἀγάπη, μὲ φαίνεται νὰ λέγης, ὄχι δὲν εἶνε ἔτσι. Καὶ ἡμεῖς καθὼς ἀγαποῦμεν τὸν Θεόν μας νὰ ἀγαποῦμεν καὶ τὸν ἀδελφόν μας, διατὶ εἶνε φυσικὸν νὰ ἀγαποῦμεν τὸν ἀδελφόν μας, παρὰ φύσιν εἶνε νὰ μὴν τὸν ἀγαπῶμεν. Πρέπει νὰ ἀγαπῶμεν τὸν ἀδελφόν μας, ὅτι ἔχομεν μίαν Πίστιν, ἕνα Βάπτισμα, τὰ Πανάχραντα Μυστήρια μεταλαμβάνομεν, ἕνα παράδεισον ἐλπίζομεν νὰ ἀπολαύσωμεν, μίαν κεφαλὴν ἔχομεν, τὸν Χριστόν μας.

Ἀδέλφια μου, ἡ ἀγάπη ἔχει δυὸ ἰδιώματα, δυὸ χαρίσματα· τὸ ἕνα δυναμώνει τὸν ἄνθρωπον εἰς τὰ καλά, καὶ τὸ ἄλλο ἀδυνατίζει εἰς τὰ κακά. Ἐγὼ ἔχω ἕνα ψωμίον νὰ τὸ φάγω καὶ νὰ πίω, μὰ ἐσὺ καλὰ δὲν ἔχεις. Ἡ ἀγάπη μὲ λέγει: Μὴ τὸ τρώγης μοναχός σου, ἀλλὰ δῶσε καὶ τὸν ἀδελφόν σου. Ἔχω φορέματα, μὰ ἐσὺ δὲν ἔχεις. Ἡ ἀγάπη μὲ λέγει: Δῶσε του ἕνα τὸν ἀδελφόν σου. Ἀνοίγω τὸ στόμα μου νὰ σὲ κατηγορήσω, νὰ σὲ εἰπῶ ψεύματα, ἡ ἀγάπη ὅμως νεκρώνει τὸ στόμα μου, τὸ βουλώνει. Ἁπλώνω τὸ χέρι μου νὰ ἁρπάξω τὰ πράγματά σου, ἡ ἀγάπη δὲν μὲ ἀφήνει. Εἴδατε, ἀδελφοί μου, τί χαρίσματα ἔχει ἡ ἀγάπη;

Ὁ Προορισμὸς τῶν Σχολείων

Τὴν ἀγάπην, ἐπειδὴ δὲν τὴν ἠξεύρετε, πρέπει, παιδιά μου, νὰ στερεώνετε σχολεῖα· διατὶ πάντα εἰς τὰ σχολεῖα γυμνάζονται οἱ ἄνθρωποι καὶ ἠξεύρουν καὶ μανθάνουν τὸ τί ἐστι ὁ Θεός, τὸ τί εἶνε οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, τί εἶνε οἱ καταραμένοι δαίμονες καὶ τὸ τί εἶνε ἡ ἀρετὴ τῶν δικαίων. Τὸ σχολεῖον φωτίζει τοὺς ἀνθρώπους. Ἀνοίγουν τὰ ὀμάτια τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν νὰ μανθάνουν τὰ μυστήρια.

Τὰ Σημεῖα τῶν Καιρῶν

Διαβάζοντας, ἀδελφοί μου, τὴν θείαν καὶ Ἱερὰν Γραφὴν εὑρίσκω ὅτι ὁ προφήτης Ἠλίας εἶνε ζωντανὸς καὶ τὸν ἔχει ὁ Θεὸς χιλιάδες χρόνους καὶ μέλλει νὰ τὸν στείλη καὶ τότε θέλει νὰ χαλάση ὁ κόσμος…

Λυπηρὸν εἶνε νὰ σᾶς τὸ εἰπῶ, ἀδέλφια μου, μὰ ἡ Ἱερὰ καὶ Ἁγία Γραφὴ μὲ προστάζει νὰ σᾶς τὸ εἰπῶ: Σήμερον αὔριον καρτεροῦμεν πεῖνες, δίψες, πανοῦκλες, λοιμούς, θανατικὰ μεγάλα, νὰ μὴ προφθάνουν τοὺς ἀποθαμένους. Σήμερον αὔριον καρτεροῦμεν νὰ γίνῃ μέγας σεισμός, νὰ πέσουν ὅλα τὰ βουνά, ὁ ἥλιος καὶ τὸ φεγγάρι νὰ σκοτίζωνται, τὰ ἄστρα νὰ πέσουν καὶ ὁ οὐρανὸς νὰ τυλιχθῆ ὡσὰν ἕνα χαρτίον καὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ ἀποθάνουν.

Δευτέρα Παρουσία καὶ Κρίσις

Καὶ ἔπειτα μέλλει νὰ λάμψῃ ὁ πανάγιος Σταυρὸς περισσότερον ἀπὸ τὸν ἥλιον, μέλλει νὰ λάμψῃ ὁ γλυκύτατός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἑπτὰ φορὲς περισσότερον ἀπὸ τὴν ἥλιον καὶ νὰ ἀναστήσῃ ὅλον τὸν κόσμον μὲ τὴν ψυχὴν καὶ μὲ τὸ σῶμα (καὶ ὁ καλὸς θὰ εἶνε ὡσὰν τὸν ἄγγελον καὶ ὁ κακὸς θὰ εἶνε ὡσὰν τὸν τρισκατάρατον τὸν διάβολον) καὶ νὰ εἰπῆ εἰς τοὺς δικαίους: Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου νὰ κληρονομήσετε τὴν βασιλείαν τοῦ Πατρός μου, διότι ἐφυλάξατε τὰ προστάγματά μου καὶ τὴν πίστιν μου. Ἔπειτα θὰ εἰπῆ ὁ Κύριος εἰς τοὺς ἁμαρτωλούς: Πηγαίνετε ἐσεῖς οἱ κατηραμένοι εἰς τὴν κόλασιν, νὰ εἶσθε μαζὶ μὲ τὸν πατέρα σας τὸν διάβολον, διατὶ δὲν ἐφυλάξατε τὰ προστάγματά μου καὶ τὴν πίστιν μου. Καὶ τότε θέλει ἀνοίξει ὁ Κύριος ἕνα πύρινο ποταμὸν ὡσὰν θάλασσαν νὰ φλογίζη τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ τοὺς ἀσεβεῖς, καὶ νὰ βάλῃ τοὺς δικαίους εἰς τὰ δεξιά, τοὺς ἁμαρτωλοὺς εἰς τὰ ἀριστερά.

Ἡμεῖς, ἀδελφοί μου, τί εἴμαστε, δίκαιοι ἢ ἁμαρτωλοί; Εἰ μὲν καὶ εἴμαστε δίκαιοι, καλότυχοι καὶ τρισμακάριοι· εἰ δὲ καὶ εἴμαστε ἁμαρτωλοί, πρέπει τώρα, ὁποὺ ἔχομεν καιρόν, νὰ μετανοήσωμεν, νὰ διορθωθοῦμεν.

Ἡ Νοερὰ Προσευχή

Σᾶς παραγγέλω λοιπὸν τοῦτο νὰ κάμετε· νὰ πάρετε ὅλοι ἀπὸ ἕνα κομπολόγιον καὶ αὐτὸ κομπολόγιον νὰ ἔχῃ ἑκατὸν τρία σπυρία καὶ εἰς κάθε σπυρίον νὰ λέγετε: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ καὶ Λόγε τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, διὰ τῆς Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλὸν καὶ ἀνάξιον δοῦλόν σου». Λοιπὸν ἐγὼ μέλλω νὰ σᾶς ἀφήσω τὴν ὑγείαν ψυχικὰ καὶ σωματικά. Μέσα εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἀδέλφια μου, θεωρεῖται Ἁγία Τριὰς καὶ πάντες οἱ Ἅγιοι μὲ τὸν τίμιον Σταυρόν, μὲ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐσταυρώθηκαν ψυχικὰ καὶ σωματικά. Ἀδελφοί μου, ἡμεῖς πρέπει νὰ εὐλογοῦμεν τὴν γῆν, τὸν οὐρανόν, τὴν θάλασσαν καὶ νὰ πηγαίνετε εἰς τὸν παράδεισον νὰ χαίρεσθε καὶ νὰ εὐφραίνεσθε πάντοτε.

Ἡ Θερμὴ Πίστις Μετακινεῖ Ὄρη, Συντρίβει τὸν Ἑωσφόρον, Νικᾶ τοὺς Ἀπίστους

Ἦτον ἕνας βασιλεὺς εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν ἦτον Πατριάρχης, τὸ ὄνομά του Ἰωακείμ, ἁγιώτατος ἄνθρωπος, καλός, εὐλαβής, σοφός. Ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνον τὸν ἠγάπησε περισσῶς καὶ κοντὰ εἰς τὴν ἀγάπην ὁποὺ τὸν εἶχεν ὁ βασιλεὺς ἐβγῆκεν ἕνας Ἑβραῖος καὶ ἔγινε Τοῦρκος καὶ κοντὰ ὁποὺ ἐτούρκεψε ἔγινε καὶ βεζίρης. Λέγει ὁ Ἑβραῖος πρὸς τὸν βασιλέα: Βασιλέα μου πολυχρονεμένε, τί τὸν ἀγαπᾶς τόσον τὸν Πατριάρχην αὐτόν; Καὶ ὁ βασιλεὺς ἀποκρίνεται πρὸς τὸν τρισκατάρατον τὸν Ἑβραῖον καὶ τὸν λέγει: Ἐπειδὴ ὁ Πατριάρχης εἶνε καλὸς ἄνθρωπος, εὐλαβής, σοφός, καὶ διὰ τοῦτο τὸν ἀγαπῶ. Λέγει πάλιν ὁ Ἑβραῖος πρὸς τὸν βασιλέα: Βασιλέα μου, ἐπειδὴ λέγεις ὅτι τὸν ἀγαπᾶς τὸν Πατριάρχην, κράξε τον νὰ ἔλθη εἰς τὸ παλάτιόν σου καὶ νὰ ἔλθω καὶ ἐγὼ νὰ συνομιλήσωμεν μαζὶ μὲ αὐτόν, καὶ νὰ ἰδῆς πῶς θὰ τὸν κάμω νὰ μείνη ἀναπολόγητος. Ἔπειτα κράζει ὁ βασιλεὺς τὸν Ἰωακείμ. Καὶ ἦλθεν ὁ Ἰωακεὶμ εἰς τὸ παλάτιον καὶ ἤρχισεν ὁ Ἑβραῖος νὰ φιλονικῆ μὲ τὸν Πατριάρχην. Λέγει ὁ Ἑβραῖος: Πατριάρχη, δὲν λέγει ὁ Χριστὸς εἰς τὸ Εὐαγγέλιον ὅτι ὅποιος ἀπὸ σᾶς τοὺς χριστιανοὺς ἔχει πίστιν, νὰ σηκώνη τὰ βουνὰ ἀπὸ τὸν τόπον τους; Λοιπὸν ἐπρόσταξεν ὁ βασιλεὺς τὸν Πατριάρχην νὰ σηκώση ἕνα βουνὸν ἀπὸ τὸν τόπον του καὶ τότε νὰ πιστεύσουν εἰς αὐτόν. Καὶ λοιπὸν τί κάνει ὁ εὐλογημένος Πατριάρχης; Προστάζει καὶ συνάζει τοὺς εὐλογημένους τοὺς χριστιανοὺς καὶ κάνει δέησιν εἰς τὸν Ἅγιον Θεὸν τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας· καὶ ἔπειτα τελειώνοντας ὁ Πατριάρχης καὶ οἱ χριστιανοὶ τὴν δέησίν τους καὶ ἄρχισεν ὁ Πατριάρχης νὰ θυμιάζη τὸ βουνὸν ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἦτο μεγάλο ἕως ἓξ ὥρας τοῦ μάκρους. Καὶ τοῦ λέγει τοῦ βουνοῦ ὅτι ἐγὼ ὁ ἀνάξιος δοῦλος τοῦ Χριστοῦ μου σὲ προστάζω, βουνόν, νὰ σηκωθῆς ἀπὸ αὐτοῦ καὶ νὰ ἔλθῃς εἰς τὴν Αἴγυπτον. Καὶ ὢ τοῦ θαύματος! ἐκόπηκε τὸ βουνὸν ἐκεῖνο καὶ ἔγινεν εἰς τρία εἰς τιμὴν τῆς ἁγίας Τριάδος καὶ ἐκίνησε καὶ ἦλθε κατεπάνω εἰς τὴν Αἴγυπτον. Ἔπειτα φωνάζει ὁ βασιλεὺς τὸν Πατριάρχην καὶ τοῦ λέγει: Διὰ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, Πατριάρχη, πρόσταξε τὸ βουνὸν νὰ σταθῆ νὰ μὴ μᾶς πλακώση. Καὶ εὐθὺς ὁ Πατριάρχης ἔτρεξε μετὰ θερμῶν δακρύων καὶ ἐπρόσταξε τὸ βουνὸν καὶ ἐστάθη ἐπάνω εἰς τὴν Αἴγυπτον. Καὶ τὸ βουνὸν ἐκεῖνο τὸ ὀνομάζουν ἕως σήμερον Ντουρντᾶς. Καὶ εἰς αὐτὸ τὸ θαῦμα ἐπίστευσαν λαὸς πολύς, χιλιάδες ἕξ. Λέγει δὲ πάλιν ὁ τρισκατάρατος Ἑβραῖος τοῦ βασιλέως: Βασιλέα μου, ἤξευρε ὅτι οἱ χριστιανοὶ λέγουν εἰς τὴν γλώσσαν τους στάσου, βουνόν… καὶ ἐπίστευσαν πάλιν ἓξ χιλιάδες. Λέγει καὶ ἄλλον λόγον ὁ Ἑβραῖος τὸν βασιλέα: Βασιλέα μου, ἤξευρε καὶ ἐτοῦτο· ὅτι οἱ χριστιανοὶ λέγουν πὼς λέγει τὸ Εὐαγγέλιόν τους πὼς ὅποιος ἔχει πίστιν νὰ πίη ἕνα ποτήρι φαρμάκι καὶ δὲν ἀποθαίνει. Καὶ ἔπειτα ὁ βασιλεὺς πρόσταξε τὸν Ἑβραῖον καὶ κάμνει ἕνα ποτήρι φαρμάκι, ὁποὺ δὲν εὑρίσκονταν χειρότερον εἰς τὸν κόσμον. Καὶ πάλιν λέγει ὁ Ἑβραῖος ἄλλον λόγον τοῦ βασιλέα: Βασιλέα μου, ἤξευρε καὶ ἐτοῦτο, ὅτι οἱ χριστιανοὶ ἔχουν τὸν σταυρὸν καὶ σταυρώνουν τὸ πικρὸν καὶ γίνεται γλυκόν. Πρέπει λοιπὸν νὰ προστάξετε τὸν Πατριάρχην, ὅταν θὰ τοῦ δώσῃς τὸ φαρμάκι νὰ τὸ πίη, νὰ μὴ κάμη τὸν σταυρόν του οὔτε ἀπάνω του οὔτε ἀπάνω εἰς τὸ ποτήριον. Καὶ ἔπειτα ἐπῆρεν ὁ βασιλεὺς τὸ ποτήριον εἰς τὸ χέρι του καὶ τὸ ἔδωσε τοῦ Πατριάρχη καὶ τοῦ τοῦ λέγει: Νὰ ἐτοῦτο τὸ ποτήριον· νὰ τὸ πίης καὶ νὰ μὴ κάμης τὸν σταυρόν σου οὔτε ἐπάνω σου οὔτε εἰς τὸ ποτήριον. Καὶ ὁ εὐλογημένος Πατριάρχης θέλησε νὰ τοὺς γελάση καὶ νὰ τοὺς πομπεύσῃ εἰς τὸν κόσμον διὰ νὰ τοὺς κάμη μασκαράδες. Τότε λέγει τοῦ βασιλέα: Βασιλέα μου, καλά με προστάξατε νὰ τὸ πίω ἐτοῦτο τὸ ποτήριον, μὰ δὲν μὲ εἶπες πόθεν νὰ τὸ πίω τὸ ποτήριον. Καὶ κάμνει μὲ τὸ χέρι του ἀπὸ τὸ πλευρὸν καὶ ἀπὸ κάτω καὶ ἀπὸ ἐπάνω καὶ εὐθὺς ἔπιε τὸ ποτήριον. Καὶ ὁ πανάγαθος Θεὸς εὐθὺς ἄνοιξέ του μίαν τρύπαν εἰς τὴν δεξιὰν πλευρὰν καὶ ἐχύθη τοῦ ποτηρίου τὸ φαρμάκι καὶ ἔμεινεν ἄβλαβος. Καὶ ἔπειτα μέσα εἰς ἐκεῖνο τὸ ποτήριον ἔμεινε παραμικρὸν καὶ τὸ ἐξέπλυνε καὶ λέγει τὸν βασιλέα: Βασιλέα μου πολυχρονεμένε, ἐγὼ ἔπια τὸν καρπόν, πρόσταξε τὸν Ἑβραῖον νὰ πίη καὶ αὐτὸς καὶ ἐὰν δὲν ἀποθάνη, νὰ πιστεύσωμεν εἰς αὐτόν. Καὶ ὁ τρισκατάρατος Ἑβραῖος δὲν ἤθελε νὰ τὸ πίη. Καὶ τὸν ἐπίεσεν ὁ βασιλεὺς μεγάλως καὶ τὸ ἔπιεν τὸ ποτήριον ὁ Ἑβραῖος καὶ ἔσκασεν ὁ τρισκατάρατος καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν αἰώνιον κόλασιν καὶ καίεται μαζὶ μὲ τὸν τρισκατάρατον διάβολον. Καταλαμβάνετε λοιπόν, παιδιά μου, τί δύμαμιν ἔχει ὁ πανάγιος Σταυρός. Ὅμως μὲ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸ ὄνομα νὰ πηγαίνετε εἰς τὸν παράδεισον.

Ἡ Εἰλικρινὴς Ἐξομολόγησις

Πάντοτε, παιδιά μου, ἐδῶ ὁποὺ ἦλθα, ἔχω χαρὰν καὶ λύπην. Ἔρχονται οἱ χριστιανοὶ κατὰ μόνας νὰ μοῦ εἰποῦν τὸ παράπονόν τους, καὶ δὲν δύναται ἕνας δοῦλος νὰ δουλεύσῃ δυὸ αὐθεντάδες, καὶ δὲν δύναμαι νὰ τοὺς ἐξομολογήσω ἀπὸ ἕνα καὶ τοὺς διώχνω, καὶ ἡ καρδία μου κόπτεται ὡσὰν ἕνας ὁποὺ ἔχει ἕνα παιδίον, τὸ ὁποῖον εἶνε ἄρρωστον, καὶ δὲν τὸ δέχεται. Ἀλλὰ πρέπει νὰ σᾶς ἐξομολογήσω παρρησία. Καὶ ἂν οὕτως, παιδιά μου, θέλετε πάρει τέσσερις τρίχες ἀπὸ τὰ γένεια μου, καὶ ἐγὼ παίρνω τὸ βάρος ἀπὸ τὰ ἁμαρτήματά σας. Ἀπὸ τὸν καιρὸν ὁποὺ ἐγεννηθήκατε ὅλα ἐπάνω μου εἶνε. Καὶ σεῖς νὰ ἐξηγήσετε τὰ τέσσερα νοήματα καὶ νὰ τὰ μάθετε. Καὶ ἂν θέλετε, παιδιά μου, νὰ σᾶς εἰπῶ, νὰ εὑρῆτε ἕνα πνευματικὸν πρακτικὸν καὶ ἀρετῆς ἄνθρωπον, νὰ ἐξομολογηθῆτε, νὰ εἰπῆτε τὰ ἁμαρτήματά σας. Νὰ μὴ ἀφήσετε κανένα· καὶ ἂν ἀφήσετε, ὅλον τὸν μισθὸν τὸν χάνετε. Καὶ νὰ συγχωρᾶτε τὸν ἐχθρόν σας καὶ νὰ μὴ φροντίζετε μοναχὰ διὰ λόγου σας, ἀλλὰ νὰ ἑρμηνεύετε καὶ τὰ ἀδέλφια σας καὶ τὰ παιδιά σας. Καὶ νὰ ἔχετε τὴν εὐχήν μου καὶ τὴν εὐχὴν τῆς Παναγίας καὶ τὴν εὐχὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐσταυρωμένου καὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 7ο)

 Ἁγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου τῆς Ρωσικῆς Διασπορᾶς

7. Ταπεινοφροσύνη

Οι αρετές της ταπεινοφροσύνης, του πνευματικού πένθους και της φιλαλήθειας

(Πρώτος, δεύτερος και τέταρτος Μακαρισμός εκ του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου).

Σύμφωνα με τη διδασκαλία των αγίων Πατέρων -των ασκητών και λύχνων της χριστιανικής ευσέβειας- η πρώτη από όλες τις χριστιανικές αρετές είναι η ταπεινοφροσύνη. Αυτή είναι η αρετή χωρίς την οποία δεν μπορεί να αποκτηθεί άλλη και χωρίς την οποία η πνευματική τελειότητα ενός χριστιανού είναι αδιανόητη. Ο ίδιος ο Σωτήρας Χριστός ξεκινά τους Μακαρισμούς της Καινής Διαθήκης με την εντολή της ταπεινοφροσύνης: «Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι· ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»[1]!

Πτωχούς -με την συνήθη έννοια του όρου- αποκαλούμε εκείνους τους ανθρώπους που δεν έχουν τίποτα και ζητούν βοήθεια από τους άλλους. Τέτοιοι πτωχοί δεν είναι σε καμία περίπτωση πάντοτε «μακάριοι», γιατί ανάμεσά τους υπάρχουν κλέφτες, μέθυσοι, απατεώνες κ.λπ.. Κάθε Χριστιανός (είτε πτωχός, είτε πλούσιος) πρέπει να αναγνωρίσει τον εαυτό του ως πνευματικά πτωχό, δηλαδή να δει ότι δεν υπάρχει τίποτα δικό του καλό μέσα του. Όλα τα καλά μέσα μας είναι από τον Θεό. Από τον εαυτό μας προσθέτουμε μόνο το κακό: τον εγωισμό, τις ιδιοτροπίες του αισθησιασμού και την αμαρτωλή υπερηφάνεια. Και αυτό πρέπει να το θυμάται ο καθένας μας. Διότι δεν είναι μάταιο αυτό που λέγεται στην Αγία Γραφή: «ὁ Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν»[2]. Και, όπως είπαμε ήδη, χωρίς την ταπεινοφροσύνη, καμία άλλη αρετή δεν είναι δυνατή, διότι αν κάνει κάποιος κάτι δίχως το πνεύμα της ταπεινοφροσύνης, σίγουρα θα πέσει σε ασεβή υπερηφάνεια και θα απομακρυνθεί από το έλεος του Θεού…

Μαζί με την ειλικρινή βαθιά ταπεινοφροσύνη, ο Χριστιανός πρέπει να έχει ένα πνευματικό πένθος, για το οποίο γίνεται λόγος στον δεύτερο μακαρισμό. Ποιος δεν ξέρει ότι η ταπεινοφροσύνη ενός ανθρώπου είναι συχνά ρηχή και απατηλή; Επιπλέον, η παροιμία «η ταπεινολογία είναι χειρότερη από την υπερηφάνεια» δεν δημιουργήθηκε χωρίς λόγο. Συχνά ένας άνθρωπος -φαινομενικά- ταπεινώνεται, καταδικάζει τον εαυτό του. Αλλά αποδεικνύεται ότι δεν ήταν μια βαθιά, σταθερή διάθεση και εμπειρία της ψυχής, αλλά ένα επιφανειακό, ρηχό συναίσθημα. Οι άγιοι ασκητές πατέρες υπέδειξαν μια μέθοδο με την οποίαν αναγνωρίζεται η ειλικρίνεια και το βάθος της ταπεινοφροσύνης. Δηλαδή: αρχίστε να κατακρίνετε ένα άτομο κατά πρόσωπο γι’ αυτές ακριβώς τις αμαρτίες, και με αυτές ακριβώς τις εκφράσεις τις οποίες χρησιμοποιεί ο ίδιος «ταπεινά» για να καταδικάσει τον εαυτό του. Εάν η ταπεινοφροσύνη του είναι ειλικρινής, θα ακούσει τις επικρίσεις χωρίς θυμό, και μερικές φορές ακόμη και θα σας ευχαριστήσει για την ταπεινωτική παραίνεση. Εάν δεν έχει αληθινή ταπεινοφροσύνη, δεν θα υπομείνει την επίπληξη και θα θυμώσει, γιατί αυτή η επίπληξη θα εμφανίσει τελικά την υπερηφάνειά του…

Και έτσι, λέει ο Κύριος: «μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται…»[3]. Μακάριοι δηλαδή όσοι όχι μόνο πενθούν για την ατέλεια και την αναξιότητά τους, αλλά και κλαίνε γι’ αυτήν. Έτσι, ο κλαυθμός εδώ σημαίνει πρωτίστως τον πνευματικό κλαυθμό -τον κλαυθμό για αμαρτίες και, σε σχέση με αυτό, για την απομάκρυνση από την Βασιλεία του Θεού. Επιπλέον, μεταξύ των ασκητών του Χριστιανισμού υπήρχαν πολλοί, γεμάτοι αγάπη και συμπόνια, που έκλαιγαν για τους άλλους ανθρώπους – για τις αμαρτίες, τις πτώσεις και τα βάσανά τους. Αλλά γενικά δεν είναι αντίθετο με το πνεύμα του Ιερού Ευαγγελίου να εννοεί επίσης όλους τους θλιμμένους και άπορους ανθρώπους, εάν αποδέχονται την θλίψη τους με χριστιανικό τρόπο -ταπεινά και υπάκουα. Είναι πραγματικά μακάριοι, γιατί θα παρηγορηθούν από τον Θεό της αγάπης. Και το αντίθετο -όσοι στην επίγεια ζωή αναζητούν και επιτυγχάνουν μόνο ανέσεις και απολαύσεις δεν είναι σε καμία περίπτωση μακάριοι. Αν και θεωρούν τους εαυτούς τους τυχερούς, και οι άλλοι τους θεωρούν έτσι, με βάση το πνεύμα της ευαγγελικής διδασκαλίας είναι οι πιο δυστυχείς άνθρωποι. Γι’  αυτούς ισχύει η τρομερή προειδοποίηση του Κυρίου: «Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς πλουσίοις, ὅτι ἀπέχετε τὴν παράκλησιν ὑμῶν. Oὐαὶ ὑμῖν οἱ ἐμπεπλησμένοι, ὅτι πεινάσετε. Oὐαὶ ὑμῖν οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι πενθήσετε καὶ κλαύσετε…»[4].

Όταν ένας άνθρωπος είναι γεμάτος ταπεινοφροσύνη και πόνο για τις αμαρτίες του, δεν μπορεί πλέον να ανέχεται το κακό της αμαρτίας, που τόσο μολύνει τον εαυτό του και τους άλλους ανθρώπους. Από την αμαρτωλή διαφθορά του, την αναλήθεια της ζωής γύρω του, αγωνίζεται να φθάσει στην αλήθεια, στην αγιότητα και την αγνότητα. Και γι’ αυτή την επιθυμία για την αλήθεια του Θεού και τον θρίαμβό της επί των ανθρωπίνων αδικιών -τον οποίο επιδιώκει και επιθυμεί πολύ πιο έντονα από όσο ένας πεινασμένος θέλει να φάει ή ένας διψασμένος να πιει- μας λέει ο τέταρτος Μακαρισμός, που συνδέεται με τον πρώτο: «Μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται…»[5]. Πότε θα χορτάσουν; Εν μέρει ήδη εδώ, στην επίγεια ζωή, στην οποίαν αυτοί, οι πιστοί οπαδοί της αλήθειας του Θεού, κατά καιρούς βλέπουν ήδη τις απαρχές του θριάμβου και της νίκης του στις ενέργειες της Πρόνοιας του Θεού και τις εκδηλώσεις της δικαιοσύνης και της παντοδυναμίας Του. Αλλά η πνευματική τους πείνα και δίψα θα ικανοποιηθούν πλήρως και θα σβήσουν πλέον εκεί -στην ευλογημένη αιωνιότητα, σε ένα νέο ουρανό και σε μια νέα γη, «ἐν οἷς δικαιοσύνη κατοικεῖ»[6].

(συνεχίζεται)


[1] Ματθ. ε΄ 3.
[2] Ιακ. δ΄ 6.
[3] Ματθ. ε΄ 4.
[4] Λουκ. ϛ΄ 24-25.
[5] Ματθ. ε΄ 6.
[6] Β΄ Πέτρ. γ΄ 13.