– Ο ζήλος γεννάται εκ της αγάπης, διευθύνεται υπό της διακρίσεως και στηρίζεται υπό της υπομονής και σταθερότητος
– Όταν αυξηθεί η αγάπη που έχουμε στην καρδιά μας δια της χάριτος, γεννάται ο ζήλος. Και όπως η φωτιά μπορεί να θερμάνει αλλά και να κάψει, έτσι και ο ζήλος μπορεί να ωφελήσει αλλά και να βλάψει. Ανάλογα αν είναι διακριτικός ή αδιάκριτος. Και αδιάκριτος είναι ο ζήλος όταν με σφοδρότητα ορμάμε για να διαπράξουμε άνομα και άδικα έργα, μη διακρίνοντας ότι είναι τέτοια, νομίζοντας ότι είναι νόμιμα και δίκαια.
– Ο ζήλος είναι διακριτικός και επομένως ωφελιμότατος όταν η ψυχή έχει την επίγνωση της αληθείας και την ορθή των πραγμάτων διάκριση.
– Όμως ο διακριτικός ζήλος έχει ανάγκη επιμονής και σταθερότητος, επειδή χωρίς αυτήν δεν διαρκεί πολύ καιρό και μετά από λίγο σβήνει.
– Ο ζηλωτής άνθρωπος αντιμάχεται κατά παντός είδους ανομίας, αγωνιζόμενος και λόγω και έργω και με κάθε τρόπο, για να εξαλείψει την κακία από την ρίζα της, και στην θέση της να φυτέψει στις καρδιές των ανθρώπων την αρετή.
– Πολλοί περιφρονούν τον ζηλωτή άνθρωπο όταν νουθετεί και διδάσκει ως φλύαρο. Αλλοι τον κατηγορούν ως ασύνετο. Αλλοι τον συκοφαντούν ότι δήθεν ταράσσουν την ησυχία της πόλεως.
– Η σταθερότητα είναι τόσο αναγκαία για την στερέωση του ζήλου, ώστε, εάν λείψει, ο ζήλος μεταβάλλεται σε φόβο και ο ζηλωτής γίνεται δειλός και παντός έργου αγαθού αργός και άπρακτος.
– Ο ζήλος είναι κατ’ επίγνωση όταν είναι υπέρ της λατρείας του αληθινού Θεού. Όταν ο Θεός είναι Αυτός που οδηγεί τον ζηλωτή σε όλα του τα έργα.
– Ο ζήλος είναι σταθερός και επίμονος όταν ούτε οι επιβουλές, ούτε οι έλεγχοι, ούτε οι φοβερισμοί σβήνουν την φλόγα του θείου ζήλου.
– Κανείς άλλος δεν στήριξε τόσο την θεοσέβεια στο γένος του Ισραήλ, όσο των προφητών ο ζήλος. Κανείς άλλος δεν επέστρεψε τόσο από της πλάνης των ειδώλων τα έθνη, και εισήγαγε αυτά στην αλήθεια της πίστεως, όσο των αποστόλων ο ζήλος. Κανείς άλλος δεν έλεγξε τόσο των αιρετικών τις βλασφημίες, όσο των θείων πατέρων ο ζήλος.
– Μεγάλη αρετή ο ζήλος και μεγάλα τα κατορθώματά του, πλην όμως σπανίως ευρίσκεται καθαρός από της αδιακρισίας. Η δε αδιακρισία φθείρει την αρετή αυτού και πολλές φορές την μεταβάλλει σε κακία!
– Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν ζήλο θερμό όπως η φωτιά για τα σφάλματα των άλλων, ενώ για τα δικά τους ψυχρό σαν χιόνι! Αυτός ο ζήλος είναι αδιάκριτος.
– Για να έχω διακριτικό ζήλο θα πρέπει να διακρίνω πρώτα τα δικά μου σφάλματα και να καθαρίζω από αυτά την ψυχή μου και έπειτα να επιχειρώ την διόρθωση των άλλων.
– Πολλοί που έχουν ζήλο αλλά δεν διακρίνουν τα όντως καλά από τα κακά, διαπράττουν μεγάλα αμαρτήματα, νομίζοντας ότι πράττουν μεγάλες αρετές. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι οι σχισματικοί και οι εσχισμένοι. Αυτοί υπό του αδιακρίτου ζήλου εσκοτισμένοι, νομίζουν ως αρετή τον χωρισμό τους από την Εκκλησία του Χριστού, δηλαδή της ψυχής τους τον αφανισμό.
– Πόσοι έχουν ζήλο, αλλά μη γνωρίζοντες ότι είναι μέλη της Εκκλησίας , αυθαδιάζουν κατ’ αυτών των προεστώτων, ελέγχοντας αυτούς και νομίζουν ότι ποιούν αρετή, ενώ εργάζονται κακία δηλαδή παρακοή και ανυποταξία; Πόσοι έχουν μεν ζήλο για την διόρθωση των αδελφών αλλά δεν λειτουργούν με διάκριση και ελέγχουν αυτούς με αυστηρότητα και αντί ωφέλειας προξενούν βλάβη και αντί αρετής ποιούν αμαρτία;
Διαβάστε ολόκληρο τον λόγο από το "Κυριακοδρόμιο εις τας Πράξεις των Αποστόλων", του Νικηφόρου Θεοτόκη (τόμ. 1ος, σελ. 228 – Έκδοσις 1840), πατώντας εδώ
