Τον παρόν άρθρο αφιερώνεται
στον Γέροντα Σάββα Λαυριώτη
και στους ελάχιστους Πατέρες
που έσωσαν, μετά την Ψευδοσύνοδο,
την αξιοπρέπεια του Ορθοδόξου Μοναχισμού.
στον Γέροντα Σάββα Λαυριώτη
και στους ελάχιστους Πατέρες
που έσωσαν, μετά την Ψευδοσύνοδο,
την αξιοπρέπεια του Ορθοδόξου Μοναχισμού.
Ο Άγιος Μελέτιος γεννήθηκε στον Πόντο περί το 1209. Μετά την βάπτιση του μικρού Μιχαήλ (αυτό ήταν το κοσμικό όνομα του Αγίου), ο πατέρας του Γεώργιος είδε σε όνειρο έναν ιερωμένο να του ζητάει το χρυσό εγκόλπιο που φορούσε. Ο βιογράφος του Αγίου, Φιλαδελφείας Μακάριος Χρυσοκέφαλος, σχολιάζοντας το όνειρο, γράφει πως το όνειρο δήλωνε πως το χρυσό αυτό παιδί θα γινόταν σκεύος τίμιο του Θεού και επισημαίνει πως αυτήν την ερμηνεία σκέφτηκε και ο πατέρας του.
Όντως όταν ο Μιχαήλ μεγάλωσε πήρε την απόφαση να αφιερωθεί στον Χριστό και να γίνει μοναχός. Ξεκίνησε αρχικά για τους Αγίους Τόπους. Φθάνοντας στον ποταμό Πακτωλό, τον βρήκε πλημμυρισμένο και μη έχοντας τρόπο να περάσει άρχισε να προσεύχεται. Μόλις ολοκλήρωσε την προσευχή έγινε μετάρσιος και βρέθηκε στην αντίπερα όχθη! Μετά από πολλές κακουχίες έφθασε στους Αγίους Τόπους και προσκύνησε τα Άγια Προσκυνήματα. Έπειτα έγινε δόκιμος μοναχός στο όρος Σινά, αλλά επειδή κατέπληξε τους εκεί Πατέρες με την αρετή του, έφυγε νύχτα, για να μην νικηθεί από τους λογισμούς της υπερηφανείας, και πήγε στα Ιεροσόλυμα, όπου αξιώθηκε να δει το μέγα θαύμα του Αγίου Φωτός. Μετά από έρευνα καταλήγει να μονάσει στη Μονή του Αγίου Λαζάρου στο Γαλήσιο όρος, κοντά στην Έφεσο της Μικράς Ασίας, λαμβάνοντας, με το Μέγα Αγγελικό Σχήμα, το όνομα Μελέτιος.
Εκεί κατέστη Ολυμπιονίκης της πνευματικής αθλήσεως, αφού κανένα είδος αρετής δεν υπήρχε, το οποίο να μη μετήλθε ο Άγιος. Όλη την ημέρα υπηρετούσε τις ανάγκες της μοναστικής αδελφότητας. Όλη τη νύχτα σχόλαζε στις προσευχές, στους ύμνους και στην ανάγνωση των θείων Γραφών. Δεν υπήρχε για εκείνον ούτε κρεβάτι, ούτε στρώμα, ούτε κάλυμμα, αλλά δεμένος με ένα σκοινί από τον τοίχο του κελιού του, μόλις που κοιμόταν ελάχιστα! Υπήρχαν δε και εβδομάδες που έμενε τελείως άυπνος, με την χάρη του Θεού!
Αφού έγινε εγκρατής των Γραφών, δεν σιώπησε κλεισμένος στη Μονή του όταν κινδύνεψε η Ορθοδοξία, αλλά με ορμητήριο το Ασκητήριό του στο Όρος του Αυξεντίου, απέναντι από την Κωνσταντινούπολη, στη Βιθυνία της Μικράς Ασίας, περιερχόταν τις γύρω πόλεις και χωριά στηρίζοντας τους Ορθοδόξους στην ευσέβεια. Διότι τότε ήταν στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μιχαήλ ο Η΄ ο Παλαιολόγος (βασ. 1259-1282) και στον πατριαρχικό ο Ιωάννης Βέκκος (πατρ. 1274-1283 - ο Βέκκος ήταν αρχικά υπέρμαχος της Ορθοδοξίας, και γι' αυτό φυλακίστηκε, αλλά στην φυλακή μεταστράφηκε, με αποτέλεσμα ο αυτοκράτορας να τον κάνει Πατριάρχη!), αμφότεροι φανατικοί υπέρμαχοι της ενώσεως με τους παπικούς. Με την ψευδοσύνοδο της Λυών (1274), όταν οι ενωτικοί πίεζαν αφόρητα τους Ορθοδόξους να δεχθούν την ένωση με τον Πάπα, ο Μελέτιος ανεδείχθη ατρόμητος υπέρμαχος της Ορθοδοξίας, ενώ δεν αναγνώριζε τον επίσημο Πατριάρχη Ιωάννη Βέκκο, αλλά τον "καθηρεμένο" Ιωσήφ (Άγιος Ιωσήφ Κωνσταντινουπόλεως ο Α΄, μνήμη 30 Οκτωβρίου - μάλιστα ο Πατριάρχης Ιωσήφ θέλησε να τον χειροτονήσει Πρεσβύτερο, αλλά ο Άγιος από ταπείνωση αρνήθηκε).
Άραγε και στην εποχή του φιλοπαπικού Βέκκου, δεν θα έλεγαν στους πιστούς,
ότι όποιοι δεν υπακούν στον πατριάρχη, είναι "εκτός Εκκλησίας";
Όταν ο αυτοκράτορας και ο πατριάρχης άρχισαν τις διώξεις των γνησίων Ορθοδόξων, ο Άγιος Μελέτιος μαζί με τον συνασκητή του Ιερομόναχο Γαλακτίωνα τον Γαλησιώτη, παρουσιάστηκαν εμπρός στον Αυτοκράτορα και τον έλεγξαν για την πλάνη του, τονίζοντάς του την Ορθόδοξη Διδασκαλία και το ότι δεν πρέπει να υπάρχει κοινωνία με την αίρεση των Λατίνων. Ο Αυτοκράτορας τότε τους φυλάκισε και, αφού είδε ότι παρέμεναν άκαμπτοι, τους εξόρισε στην Σκύρο, με την κατηγορία, ότι ο μεν Γαλακτίων τον κατήγγειλε ψευδώς ότι χρησιμοποιεί άζυμα, ο δε Μελέτιος τον εξύβρισε αποκαλώντας τον "νέο Ιουλιανό". Από την Σκύρο, στην οποία αφήνουν τον Γαλακτίωνα, μεταβιβάζουν τον Μελέτιο στην Ρώμη, ενώπιον του Πάπα για να διαλεχθεί μαζί του. Ο Πάπας αντί για διάλογο, τον κλείνει στην ειρκτή για επτά χρόνια!!! Έπειτα με διαταγή του Αυτοκράτορα μεταφέρεται ξανά στην Σκύρο, όπου ήταν ακόμη έγκλειστος ο Γαλακτίων.
Μετά από πιέσεις φιλενωτικών Επισκόπων - και μάλιστα του ιδίου του Πατριάρχου Ιωάννη Βέκκου - προς τον Αυτοκράτορα, ότι πρέπει να... βασανιστούν περισσότερο ώστε ή να προσέλθουν προς την "ορθοδοξία" τους (δηλαδή την ένωση με τον Πάπα) ή να θανατωθούν, αποστέλλεται βασιλικό πλοίο παραλαμβάνει την ιερά ξυνωρίδα και την οδηγεί στην Κωνσταντινούπολη, στην φρικτή φυλακή των Νουμέρων (για την οποία ο λόγιος Μιχαήλ Γλυκάς είχε γράψει: "Άδην καλώ τα Νούμερα τα χείρω και του Άδου, όσον και γαρ εις κάκωσιν νικώσι και τον Άδην").
Μετά από λίγες ημέρες ο Αυτοκράτορας διέταξε να τους φέρουν μπροστά του και τους πίεσε να δεχθούν την ένωση και να κοινωνήσουν μαζί τους. Οι Άγιοι αρνήθηκαν και ο βασιλιάς διέταξε να τους ραβδίσουν ανηλεώς επί ώρες. Μετά το μακάβριο βασανιστήριο οι Ομολογητές έμειναν σαν νεκροί κάτω στην γη και όταν συνήλθαν κάπως, οδήγησαν τον μεν Γαλακτίων στην φυλακή, ενώ τον Μελέτιο τον κρέμασαν σε ένα ξερό δέντρο. Μόλις όμως το σώμα του Αγίου, που ταλαντευόταν στο σκοινί, ακούμπησε στο ξερό δέντρο, αυτό έβγαλε φύλλα και ταυτόχρονα άνθισε!!! Μόλις πληροφορήθηκε το θαύμα ο Αυτοκράτορας προσπάθησε πάλι να πείσει τον Μελέτιο να έλθει σε κοινωνία μαζί τους, αλλά ο Άγιος αρνήθηκε σθεναρώς.
Τότε ο Αυτοκράτορας διέταξε να κλειστούν πάλι στην φυλακή, αφού πρώτα βγάλουν τα μάτια του Γαλακτίωνος, για να μη μπορεί να λειτουργεί, και κόψουν την γλώσσα του Μελετίου για να μη μπορεί να ελέγχει την κακοδοξία και να διδάσκει την Ορθοδοξία... Αλλ' ω, του θαύματος! Ο Γαλακτίων θαυματουργικώς λειτουργούσε και άνευ οφθαλμών, ο δε Μελέτιος και χωρίς γλώσσα μπορούσε να μιλήσει και να στηλιτεύει την πλάνη!
Λίγο καιρό μετά ο Μιχαήλ πέθανε και ανέβηκε στον θρόνο ο Ανδρόνικος ο Β΄, ο οποίος απελευθέρωσε από τις φυλακές τους Ορθοδόξους. Τρία έτη μετά (1286) κοιμήθηκε εν ειρήνη ο Υπέρμαχος της Ορθοδοξίας Μελέτιος, αφήνοντας τρανό παράδειγμα Ομολογίας στις επόμενες γενεές Ορθοδόξων!
Ο Όσιος και Ομολογητής Μελέτιος άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη τα εξαιρετικά συγγράμματά του, επτά τον αριθμό, άπαντα σε στίχους (σύνολο 20.000 στίχοι!). Το γνωστότερο και μεγαλύτερο έργο του (15.000 στίχοι σε 190 κεφάλαια-βαθμίδες) είναι η περίφημη "Αλφαβηταλβάτητος".
Να σημειωθεί δε ότι όλα τα έργα του, ο Όσιος Μελέτιος, τα έγραψε κατά την πολυετή παραμονή του στην φυλακή!
Του κλεινού τούτου Ομολογητού η αγία μνήμη τιμάται στις 19 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
Αιωνία του η μνήμη! Είθε να πρεσβεύει υπέρ των γνησίων τέκνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας!
Ο Όσιος και Ομολογητής Μελέτιος άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη τα εξαιρετικά συγγράμματά του, επτά τον αριθμό, άπαντα σε στίχους (σύνολο 20.000 στίχοι!). Το γνωστότερο και μεγαλύτερο έργο του (15.000 στίχοι σε 190 κεφάλαια-βαθμίδες) είναι η περίφημη "Αλφαβηταλβάτητος".
Να σημειωθεί δε ότι όλα τα έργα του, ο Όσιος Μελέτιος, τα έγραψε κατά την πολυετή παραμονή του στην φυλακή!
Του κλεινού τούτου Ομολογητού η αγία μνήμη τιμάται στις 19 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
Αιωνία του η μνήμη! Είθε να πρεσβεύει υπέρ των γνησίων τέκνων της Ορθοδόξου Εκκλησίας!
Νικόλαος Μάννης
