ΟΜΙΛΙΑ ΕΠΙ ΤΗ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΕΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ (τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ὠρωποῦ καί Φυλῆς κ. Κυπριανοῦ)

 

Ὁµιλία ἐπὶ τῇ Ἀναστηλώσει τῶν Ἁγίων Εἰκόνων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ὠρωποῦ καί Φυλῆς κ. Κυπριανοῦ

Ἑνότης ἐν τῇ Ἀληθείᾳ - Ἑνότης ἐν τῇ Ἀγάπῃ*
«Ἀληθεύοντες ἐν Ἀγάπῃ» καὶ Ἀγαπῶντες ἐν Ἀληθείᾳ

 

Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε καὶ Πατέρα µας·

Σεβασµιώτατοι Ἅγιοι Ἀδελφοί·

Σεβαστοί, Ὁσιολογιώτατοι καὶ Ὁσιώτατοι Πατέρες καὶ Μητέρες·

Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ Ἀδελφοὶ καὶ Ἀδελφές·

Τέκνα ἐν Κυρίῳ·

«Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσιν!»...

«Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, καὶ ἡ Κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος, εἴη µετὰ πάντων ἡµῶν»!...

Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν!...

Ἡ σηµερινὴ Κυριακή, ἡ πρώτη τῶν Ἁγίων Νηστειῶν, µᾶς εἰσάγει κατ᾿ εὐθεῖαν καὶ µὲ ἕνα τρόπον σαφῆ καὶ ἔντονο στὰ οὐσιώδη τῆς Ἐκκλησίας µας, στὰ καίρια τῆς Ἁγίας Πίστεώς µας καὶ τῆς Σωτηρίας µας.

Τὸ βαθύτατο νόηµα τῆς µεγάλης αὐτῆς Ἡµέρας εἶναι, ὅτι τὸ Δόγµα καὶ τὸ Ἦθος στὴν Ὀρθόδοξη ἐν Χριστῷ Ζωὴ εἶναι ἀλληλένδετα.

Ὁ ἐπίπονος Ἀγὼν τῆς Μετανοίας, ἡ πορεία µας πρὸς τὸν ἀπολεσθέντα Παράδεισο, ἡ Συσταύρωσις καὶ ἡ Συν-ανάστασις καὶ Ἀνακαίνισίς µας ἐν Χριστῷ, ὅλα αὐτὰ στηρίζονται, πρέπει νὰ στηρίζωνται καὶ νὰ καθοδηγοῦνται ἀπὸ τὴν Ὀρθὴ Πίστι, ἀπὸ τὴν Θεανθρώπινη Ἀλήθεια τῶν Ἁγίων Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων καὶ τῶν Συνόδων.

Ἡ Ὀρθὴ Πίστις, ἡ Ὀρθοδοξία, δὲν ἀρκεῖ γιὰ νὰ ἐνδυθοῦµε1 τὸν Κύριόν µας· ἀπαιτεῖται καὶ τὸ Ὀρθὸν Ἦθος, ἡ Ὀρθοπραξία.

Ὁ Ὅσιος Θεόδωρος Στουδίτης µᾶς προτρέπει πολὺ χαρακτηριστικὰ στὴν κατανόησι τῶν δύο ὄψεων τῆς ἐν Χριστῷ Ζωῆς µας:«Φυλάξωµεν τὴν Πίστιν ἀκλινῆ καὶ τὸν Βίον σῶον, µὴ λυµαινόµενοι θάτερον θατέρῳ, ἀλλ᾿ ἑκατέρωθεν ὄντες σῶοι καὶ τέλειοι»2.

Βεβαίως, ἡ διατήρησις αὐτῆς τῆς ἀλληλο-εισδύσεως Πίστεως καὶ Βίου, Ἀληθείας καὶ Πράξεως, δὲν εἶναι µία ὑπόθεσις εὔκολος.

Ἀπαιτεῖται κόπος καὶ ἄσκησις· ζητεῖται αὐταπάρνησις καὶ αὐτοθυσία, ὅπως αὐτὰ ἀλληλο-περιχωροῦνται στὸ βαθύτατο νόηµα τοῦ Σταυροῦ· διότι, ἄνευ τοῦ Σταυροῦ ἡ θέωσις καὶ ἡ σωτηρία µας εἶναι ἀνέφικτος.

Ἀναφερόµενος στὸ θέµα τοῦ κόπου, προσθέτω –καὶ τῆς κατ᾿ ἐπέκτασιν ἐπιπόνου ἐργασίας ἐν Χριστῷ, ὁ Ἱερὸς Χρυσόστοµος µᾶς ὑπενθυµίζει τὰ ἑξῆς:
«Διὰ τοῦτο καὶ ἐξ ἀρχῆς ὁ Θεὸς πόνον τῷ ἀνθρώπῳ συνέζευξεν, οὐχὶ τιµωρούµενος αὐτόν, οὐδὲ κολάζων, ἀλλὰ σωφρονίζων καὶ παδεύων. Ὅτε ἄπονον βίον ἔζη ὁ Ἀδάµ, ἐξέπεσε τοῦ Παραδείσου· ὅτε δὲ ἐπίπονον καὶ ἐπίµοχθον ὁ Ἀπόστολος [Παῦλος]», «τότε ἀπῆλθεν εἰς τὸν Παράδεισον, καὶ εἰς τρίτον ἀνῆλθεν οὐρανόν. Μὴ τοίνυν κακίζωµεν πόνον, µηδὲ διαπτύωµεν (περιφρονοῦµεν) ἐργασίαν»3.

 

* * *

Σεβαστοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·

Ἡµεῖς, οἱ ἐλεηθέντες νὰ εἴµεθα Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ὀφείλουµε νὰ µὴ λησµονοῦµε ποτέ, ὅτι ἡ τήρησις τῆς Παραδόσεως, ἡ πιστότης µας στὴν Ἁγία καὶ Θεανθρώπινη Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας µας, δὲν ἀφορᾶ µόνον στὴν Δογµατικὴ Διδασκαλία.

Παράδοσις, κατ᾿ ἀκρίβειαν, σηµαίνει τὸ «ὁµοφρονεῖν τῇ Ἐκκλησίᾳ» ἐν πᾶσι· τὸ «ὁµοίως φρονεῖν τῇ Ἁγίᾳ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ»4, ὅπως ἀποφαίνεται ὁ Ἅγιος Πατέρας µας Ἱερώνυµος, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος Κύπρου.

Πιστεύουµε καὶ ζοῦµε ἐντὸς τῶν Ὁρίων τῆς Ἐκκλησίας, ἀκολουθοῦντες «τὰς τῶν Ἁγίων θεοπνεύστους θεολογίας καὶ τὸ τῆς Ἐκκλησίας εὐσεβὲς φρόνηµα»5.

Οἱ προσπάθειές µας, ὁ Σταυρός µας, ἀποβλέπει, Χάριτι Θεοῦ, στὴν µίµησι τῶν Ἁγίων Πατέρων µας, τόσο στὴν Πίστι, ὅσο καὶ στὴν Πρᾶξι, «εἴµαστε ἐκκλησιαστικοὶ ὅσο εἴµαστε ἁγιοπατερικοί»6.

Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος εἶναι ἀπόλυτος καὶ ἀποκαλυπτικός:«Δεῖ γὰρ ἡµᾶς κατὰ σκοπὸν τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Πατέρων πολιτεύεσθαι, καὶ τούτους µιµεῖσθαι· εἰδέναι δέ, ὅτι τούτων ἀφιστάµενοι, ἀλλότριοι καὶ τῆς τούτων κοινωνίας γενόµεθα»7.

Ὁ δὲ Μέγας Βασίλειος µὲ αὐστηρότητα µᾶς ἐφιστᾶ τὴν προσοχήν:
«Τὸ µὲν γὰρ Πατράσι µὴ ἀκολουθεῖν, καὶ τὴν ἐκείνων φωνὴν [µὴ] κυριωτέραν τίθεσθαι τῆς ἑαυτῶν γνώµης, ἐγκλήµατος ἄξιον, ὡς αὐθαδείας γέµον»8.

Ἀπαιτεῖται λοιπὸν µεγάλη προσοχή, ἐγρήγορσις καὶ προσευχή, ὥστε ἡ Θεία Χάρις νὰ µὴ µᾶς ἐγκαταλείψη καὶ ἔτσι ἀπολέσουµε τὰ κριτήρια µεταξὺ τοῦ Ὀρθοδόξου καὶ τοῦ Κακοδόξου, µεταξὺ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τῆς Κακοδοξίας, µεταξὺ τοῦ Εὐαγγελικοῦ Ἤθους καὶ τῆς «θρησκείας τῶν ἀγγέλων», καὶ τῆς «ἐθελοθρησκείας», κατὰ τὸν Ἅγιο Ἀπόστολο Παῦλο9.

Ὀρθότατα ἔχει ἐπισηµανθῆ καὶ ἀξίζει τώρα νὰ τὸ ὑπογραµµίσουµε, ὅτι «ἀναµέσα στὸ ὀρθόδοξο καὶ τὸ µὴ ὀρθόδοξο ἡ διαφορὰ µπορεῖ νὰ εἶναι (φαίνεται ὅτι εἶναι) µία τρίχα, ἀλλὰ [ἡ διαφορὰ αὐτὴ] εἶναι χαώδης»10.

* * *

Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες·

Στὴν προοπτικὴ αὐτή, ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος καὶ Πατέρας µας, ὡς καὶ ἅπαντες οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ Ποιµένες τῆς Ἐκκλησίας µας, σήµερα προτρέπουν καὶ παρακαλοῦν τὰ ἐν Χριστῷ τέκνα αὐτῶν σὲ ἑνότητα καὶ ὁµοψυχία ἐν Πνεύµατι Ἁγίῳ.

Ὁ ἔνθεος ζῆλος γιὰ τὰ θέµατα τῆς Ἁγίας Πίστεώς µας πρέπει βεβαίως νὰ διατηρῆται ἀπαραµείωτος, πολλῷ µᾶλλον ἐφ᾿ ὅσον ὁ καλπάζων Συγκρητισµός, ὁ Διαχριστιανικὸς καὶ Διαθρησκειακὸς Οἰκουµενισµός, ἔχει ἤδη πλήρως ἀποχαλινωθῆ, µέχρι καὶ τοῦ σηµείου, ὥστε οἱ ἐξ ὀρθοδόξων ἐπίσηµοι Καινοτόµοι Οἰκουµενισταὶ νὰ ἐκδίδουν πλέον τὸ Κοράνιον καὶ νὰ δωρίζουν τοῦτο σὲ Μουσουλµάνους θρησκευτικοὺς λειτουργοὺς δηµοσίως καὶ γυµνῇ τῇ κεφαλῇ11!...

Ναί, ὀφείλουν ἀσφαλῶς τὰ ἐν Χριστῷ τέκνα µας νὰ προσέχουν καὶ νὰ ἀποµακρύνωνται ἀπὸ τοὺς ψευδοποιµένας αὐτούς, διότι ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος:«Πᾶς ὁ λέγων [καὶ πράττων –προσθέτω] παρὰ τὰ διατεταγµένα, κἂν ἀξιόπιστος ᾖ, κἂν νηστεύῃ, κἂν παρθενεύῃ, κἂν σηµεῖα ποιῇ, κἂν προφητεύῃ, λύκος σοι φαινέσθω, ἐν προβάτου δορᾷ, προβάτων φθορὰν κατεργαζόµενος»12.

Πράγµατι, πάντες οἱ τῶν Ὀρθοδόξων παῖδες, λόγῳ τε καὶ πράξει, ἀποπτύουν τὴν παναίρεσιν τοῦ Οἰκουµενισµοῦ, τὰ πολλὰ ἔκγονα καὶ παρακλάδια του, µεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τὴν Ἡµερολογιακὴν Καινοτοµίαν τοῦ 1924.

Ταυτοχρόνως ὅµως, τὸ Μικρὸν Ποίµνιόν µας ὀφείλει νὰ συσφίγγη τὶς σχέσεις Ἀγάπης καὶ Ἀληθείας µὲ τοὺς Ποιµένας του· δὲν ἐπιτρέπονται µικρολογίες, φλυαρίες καὶ σχισµατικὲς τάσεις ἢ πράξεις, ἐν καιρῷ µάλιστα δεινοῦ ἀντι-αιρετικοῦ Ἀγῶνος.

Ἂς µὴ λησµονοῦν τὰ ἐν Χριστῷ τέκνα καὶ οἱ πνευµατικοὶ Ἀδελφοί µας, ὅτι ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας µας δὲν ὑπάρχει, δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει, «ἀντιπολίτευσις», διότι –ὅπως λέγει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστοµος– ποιµένες καὶ πρόβατα «πάντες τὸ αὐτὸ Πνεῦµα ἐλάβοµεν, πάντες εἰς Υἱοθεσίαν ἐκλήθηµεν»13.

Δὲν ὑπάρχει, ἐπαναλαµβάνω, «ἀντιπολίτευσις», δηλαδὴ ἀντιπαλότης, ἀλληλο-µαχία, ἀδελφο-µαχία, καὶ ἀλληλο-φθορά...

Καὶ τί ὑπάρχει; Στὸ Σῶµα τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχει µόνον Συλλειτουργία Διακονηµάτων καὶ Ἀλληλο-Οικοδοµή14.

Κληρικοὶ καὶ Λαϊκοί, οἱ συγκροτοῦντες τὴν Ἐκκλησίαν τῶν Γνησίων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, ἀγωνίζονται τὸν Καλὸν Ἀγῶνα, «Ἀληθεύοντες ἐν Ἀγάπῃ»15 καὶ Ἀγαπῶντες ἐν Ἀληθείᾳ, «ἄχρι οὗ µορφωθῆ Χριστὸς ἐν ἡµῖν», µέχρι τοῦ «κατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ἡµῶν»16.

* * *

Πανσέβαστοι Ποιµένες· Σεβαστοὶ Πατέρες· Ἀγαπητοὶ Ἀδελφοί·

Σήµερα ἑορτάζουµε, µὲ ἕναν ἐξαίρετο τρόπο, τὸ Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσως τοῦ Κυρίου µας, ὅπως αὐτὸ ἐµφαντικώτατα προβάλλεται καὶ κηρύσσεται διὰ τῶν Ἁγίων Εἰκόνων.

Μὲ τὴν Ἐνσάρκωσι, ὁ ἄκτιστος Θεὸς ἔγινε στοὺς κτιστοὺς ἀνθρώπους πραγµατικὰ«προσιτὸς καὶ µποροῦµε νὰ βλέπουµε στὸν Χριστὸ εἰκονιζόµενο τὸ Πρόσωπο τοῦ Πατρός: “Ὁ ἑωρακὼς Ἐµὲ ἑώρακε τὸν Πατέρα”»17.

Ἡ Εἰκόνα προεκτείνει, τρόπον τινά, τὴν Ἀνθρωπότητα τοῦ Χριστοῦ µας καὶ τῶν Ἁγίων Του, δηλαδὴ τοῦ Σώµατός Του, καὶ
«καθιστᾶ [Αὐτοὺς] παρόντας ἀνάµεσά µας, φανερώνει τὸν Χριστὸ ἐν τοῖς Ἁγίοις Αὐτοῦ»18· ἡ Εἰκόνα φανερώνει τὴν Μία καὶ Μοναδικὴ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ µας.

Σήµερα λοιπόν, ὁπότε συναντῶνται µυστικὰ διὰ τῶν Εἰκόνων καὶ ἐν τῷ Χριστῷ ὁ Οὐρανὸς καὶ ἡ Γῆ· τώρα, µὲ τὴν ἔναρξι τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἂς προσευχηθοῦµε καὶ ἂς ἐπιτρέψουµε –Κλῆρος καὶ Λαός– στὸν Σωτῆρά µας νὰ παρέµβη δυναµικὰ στὶς καρδιές µας.

Σήµερα, τὴν πρώτη Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Νηστειῶν, στὰ Ὀνοµαστήρια τῆς Ἐκκλησίας µας, ἂς ἀνανεώσουµε τὴν συνθήκη, ἡ ὁποία ἀπορρέει ἀπὸ τὸ Βάπτισµα καὶ τὴν Χειροτονία µας, µὲ ἐγγυητὲς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο καὶ Πάντας τοὺς Ἁγίους.
Ποιά εἶναι ἡ συνθήκη αὐτή;...

● Νὰ εἴµεθα καὶ νὰ παραµείνουµε ἑνωµένοι τόσο στὴν ἐν Χριστῷ Ἀλήθεια, ὅσο καὶ στὴν ἐν Χριστῷ Ἀγάπη... «Ἀληθεύοντες ἐν Ἀγάπῃ»15 καὶ Ἀγαπῶντες ἐν Ἀληθείᾳ.
Καὶ θὰ κλείσω τὶς ταπεινές µου σκέψεις µὲ τὸν ...ἀξιοθαύµαστον πράγµατι ...θαυµασµὸν τοῦ Ἁγίου Νικοδήµου τοῦ Ἁγιορείτου:

«Ὁ µένων ἐν τῇ Ἀγάπῃ –ὢ τῆς µεγάλης καὶ ἀνεκδιηγήτου Χάριτος!– αὐτὸς µένει ἐν τῇ Ἁγίᾳ Τριάδι. Καὶ ἀντιστρόφως, ἡ Ἁγία Τριὰς µένει ἐν αὐτῷ. Βλέπεις, ἀδελφέ µου Χριστιανέ, χάρισµα; Βλέπεις µεγαλεῖον; Βλέπεις ἀξίαν ὁποῦ λαµβάνει ἐκεῖνος, ὅπου ἔχει τὴν πρὸς Θεὸν καὶ πρὸς τὸν ἀδελφόν του ἀγάπην; Ναὸς γὰρ καὶ κατοικία καὶ µονὴ γίνεται τῆς ὑπερουσίου καὶ βασιλικωτάτης Τριάδος, Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύµατος»19.

Σᾶς εὐχαριστῶ!

† ὁ Ὠ. κ` Φ. Κ.
20ὴ Φεβρουαρίου 2023 ἐκ. ἡµ.

Τῷ δὲ Θεῷ
δόξα καὶ εὐχαριστία!

___________
(*) Ὁµιλία, ἐκφωνηθεῖσα τὴν 20ὴν Φεβρουαρίου 2023 ἐκ. ἡµ., Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, στὸν Κατανυκτικὸν Ἑσπερινόν, εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Ἁγίου Ἀθανασίου, Νέας Φιλαδελφείας Ἀττικῆς.
1. Πρβλ. Ρωµ. ιγ΄ 14.
2. Ὁσίου Θεοδώρου Στουδίτου, Κατήχησις ΝΑ΄, Μικρὰ Κατήχησις, σελ. 142, ἐκδ. «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 1984.
3. Ἱ. Χρυσοστόµου, PG τ.49, στλ.45, Εἰς τοὺς Ἀνδριάντας, Ὁµιλία Β΄ § η΄.
4. Ἁγίου Ἱερωνύµου, PL τ.22, στλ.475. «Sentire cum Ecclesia», «Cum Ecclesia Catholica sentire». ● Βλ. Ἁγίου Ἐπιφανίου Κύπρου: «Ὁµοίως φρονοῦσι τῇ Ἁγίᾳ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ», PG τ.41, στλ.856B, Κατὰ Αἱρέσεων Ὀγδοήκοντα/Πανάριον, Βιβλίον Β΄, Τόµος Α΄,§ ΜΗ΄, α΄, Κατὰ Φρυγαστῶν ἤτοι Μοντανιστῶν.
5. Βλ. Συνοδικὸν τῆς Ὀρθοδοξίας.
6. Ἀρχιµανδρίτου (νῦν Μητροπολίτου) Ἱεροθέου Βλάχου, Ἐκκλησία καὶ Ἐκκλησιαστικὸ Φρόνηµα, «Τὸ “Συνοδικὸν τῆς Όρθοδοξίας”», σελ. 279, Ἱ. Μ. Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας), Λεβάδεια 1990.
7. Μ. Ἀθανασίου, PG τ.25, στλ.528Β, Ἐπιστολὴ πρὸς Δρακόντιον, §4.
8. Μ. Βασιλείου, PG τ.32, στλ.392CD, Ἐπιστολὴ ΝΒ΄, Κανονικαῖς, §α΄.
9. Πρβλ. Κολοσ. β΄ 18 καὶ 23. ● «Ἐθελοθρησκ(ε)ία»· αὐθαίρετος, κατ᾿ ἴδιον θέληµα θρησκεία.
10. Ἀνατολικὸς Ὀρθόδοξος Μοναχισµός..., τ. Α΄, σελ. 538, ἔκδοσις β΄, Ἱ. Μ. Παντοκράτορος Σωτῆρος Χριστοῦ, Κέρκυρα 2003. ● Καθηγουµένου (πρ.) Ἱ. Μ. Ἰβήρων π. Βασιλείου Γ.
11. Βλ. Ἐλευθερίου Κοσµίδη, «Τὸ Κοράνι στὰ Ἑλληνικὰ ἔφερε ὁ Οἰκουµενικὸς Πατριάρχης στὴν Κῶ», περιοδ. «Θεοδροµία», Ὀκτώβριος-Νοέµβριος 2022, σελ. 552-554.
12. Ἁγίου Ἰγνατίου Θεοφόρου, PG τ.5, στλ.912ΑΒ, Πρὸς Ἥρωνα Διάκονον Ἀντιοχείας.
13. Ἱ. Χρυσοστόµου, PG τ.48, στλ.950, Περὶ τοῦ µὴ ἀναθεµατίζειν ζῶντας ἢ τεθνηκότας, §γ΄.
14. Πρβλ. Α΄ Θεσ. ε΄ 11: «Οἰκοδοµεῖτε εἷς τὸν ἕνα». ● Καὶ Α΄ Κορινθ. η΄ 1: «Ἡ δὲ ἀγάπη οἰκοδοµεῖ».
15. Γαλ. δ΄ 19· Ἐφεσ. γ΄ 17.
16. Ἐφεσ. δ΄ 15.
17. π. Πλακίδα Deseille, Μυστικὴ Ἄνοδος, Λόγοι στὸ Τριῴδιο, σελ. 105, «Ὁ Θεὸς ἐπεµβαίνει στὴ ζωή µας», ἐκδ. «Ἔαρ», Ἀθήνα, Φεβρουάριος 2022. ● Ἰωάν. ιδ΄ 9.
18. Αὐτόθι, σελ. 104.
19. Ὁσίου Νικοδήµου Ἁγιορείτου, Ἑρµηνεία εἰς τὸ Α΄ Ἰωάν. δ΄ 16.

Πηγή

ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ: Περὶ ἀπαθείας

ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ EΝΑΤΟΣ

Περὶ ἀπαθείας

(Διὰ τὸν ἐπίγειον οὐρανόν, τὴν θεομίμητον ἀπάθειαν
καὶ τελειότητα καὶ ἀνάστασιν τῆς ψυχῆς,
πρὸς τῆς κοινῆς ἀναστάσεως)

ΝΑ ΛΟΙΠΟΝ ποὺ καὶ ἐμεῖς ποὺ εὑρισκόμαστε στὸν βαθύτατο λάκκο τῆς ἀγνωσίας καὶ στὶς σκοτεινὲς περιοχὲς τῶν παθῶν καὶ στὴν σκιὰ τοῦ θανάτου τούτου τοῦ σώματος, ἐπιχειροῦμε μὲ θρασύτητα νὰ φιλοσοφήσωμε γιὰ τὸν ἐπίγειο οὐρανό, (δηλαδὴ τὴν ἀπάθεια). Τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ ἔχει βεβαίως ὡς ὡραιότητα τοὺς ἀστέρες, ἀλλὰ ἡ ἀπάθεια ἔχει ὡς στολισμὸ τὶς ἀρετές. Ἐγὼ τουλάχιστον νομίζω ὅτι ἡ ἀπάθεια δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ «ἐγκάρδιος οὐρανὸς τοῦ νοός», ὁ ὁποῖος λογαριάζει γιὰ παιγνίδια τὶς πανουργίες τῶν δαιμόνων.

2. Εἶναι καὶ διακρίνεται πραγματικὰ ὡς ἀπαθής, ἐκεῖνος ποὺ ἀφθαρτοποίησε τὴν σάρκα του, ποὺ ἀνύψωσε τὸν νοῦ του ἐπάνω ἀπὸ τὴν ὁρατὴ κτίσι καὶ ὑπέταξε σ᾿ αὐτὸν ὅλες τὶς αἰσθήσεις, ποὺ παρέστησε τὴν ψυχή του ἐμπρὸς στὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου καὶ ποὺ προχωρεῖ συνεχῶς καὶ πλησιάζει τὸν Κύριον ὑπηρετώντας Τον μὲ ζῆλο ὑπερανθρώπινο. Μερικοὶ πάλι ὁρίζουν τὴν ἀπάθεια ὡς ἀνάστασι τῆς ψυχῆς πρὶν ἀπὸ τὴν ἀνάστασι τοῦ σώματος. Καὶ ἄλλοι ὡς τελεία ἐπίγνωσι τοῦ Θεοῦ, δευτέρα κατὰ σειράν, μετὰ τὴν ἐπίγνωσι ποὺ ἔχουν οἱ Ἄγγελοι.

3. Αὐτὴ λοιπὸν ἡ ἀπάθεια, «ἡ τελεία τῶν τελείων ἀτέλεστος τελειότης» (1), καθὼς μοῦ ἐξήγησε κάποιος ποὺ τὴν εἶχε δοκιμάσει, τόσο πολὺ ἁγιάζει τὸν νοῦ καὶ τὸν ἁρπάζει ἀπὸ τὰ ὑλικά, ὥστε τὸ περισσότερο μέρος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του, μετὰ τὴν ἄφιξι βεβαίως στὸ οὐράνιο λιμάνι τῆς ἡσυχίας, τὸ ζῆ κανεὶς σὰν νὰ εὑρίσκεται στὸν οὐρανό, καὶ ἀνυψώνεται ἐκστατικός σε οὐράνιες θεωρίες· πράγμα γιὰ τὸ ὁποῖο ὁμιλεῖ κάπου ἐπιτυχῶς καὶ ὁ Ψαλμῳδὸς ποὺ τὸ εἶχε γευθῆ: «Ὅτι τοῦ Θεοῦ οἱ κραταιοί, τῆς γῆς σφόδρα ἐπήρθησαν» (Ψαλμ. μς´ 10). Ὡς τέτοιον γνωρίζομεν καὶ τὸν Αἰγύπτιον ἐκεῖνον (ἀσκητή), ὁ ὁποῖος δὲν ἄφινε ἐπὶ πολὺ τὰ χέρια του ἁπλωμένα στὴν προσευχὴ ὅταν προσευχόταν μαζὶ μὲ ἄλλους (2).

4. Ὑπάρχει ὁ ἀπαθής, ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἀπαθέστερος ἀπὸ τὸν ἀπαθῆ. Ὁ πρῶτος ἀποστρέφεται μὲ ὑπερβολικὸ μίσος τὸ κακό, ἐνῷ ὁ δεύτερος εἶναι ἄπληστος στὸν πλοῦτο τῶν ἀρετῶν. Καὶ ἡ ἁγνεία ἀπάθεια ὀνομάζεται, καὶ πολὺ φυσικά, διότι εἶναι ὁ πρόλογος τῆς κοινῆς ἀναστάσεως καὶ τῆς ἀφθαρτοποιήσεως τῶν φθαρτῶν.

5. Ἀπάθεια ἐφανέρωσε ἐκεῖνος ποὺ εἶπε «νοῦν Κυρίου κέκτημαι» (πρβλ. Α´ Κορ. β´ 16). Ἀπάθεια ἐφανέρωσε ὁ Αἰγύπτιος ποὺ εἶπε ὅτι δὲν φοβεῖται τὸν Κύριον (3). Ἀπάθεια ἐφανέρωσε ἐκεῖνος ποὺ προσευχήθηκε νὰ ἐπιστρέψουν πάλι τὰ πάθη (4). Ποιὸς ἀξιώθηκε πρὶν ἀπὸ τὴν λαμπρότητα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος νὰ ἔχῃ τόση ἀπάθεια, ὅση ἐκεῖνος ὁ Σῦρος (5); Διότι ἐνῷ ὁ περίφημος μεταξὺ τῶν προφητῶν Δαβὶδ ἔλεγε στὸν Κύριον «σταμάτησε τὴν θλίψι μου, γιὰ νὰ ἀνακουφισθῶ» (Ψαλμ. λη´ 14), ὁ Σύρος αὐτὸς ἀθλητὴς τοῦ Θεοῦ ἔλεγε «σταμάτησε τὰ κύματα τῆς χάριτός Σου»!

6. Ἀπάθεια ἔχει ἡ ψυχὴ ποὺ ἐταυτίσθηκε τόσο μὲ τὶς ἀρετές, ὅσο οἱ ἐμπαθεῖς μὲ τὶς ἡδονές.

7. Ἐὰν τὸ ὅριο τῆς γαστριμαργίας εἶναι, νὰ πιέζη κανεὶς τὸν ἑαυτό του νὰ φάγη καὶ χωρὶς νὰ ἔχῃ ὄρεξι, τότε τὸ ὅριο τῆς ἐγκρατείας εἶναι, καὶ ὅταν πεινᾶ, νὰ συγκρατῆ τὴν φύσι του, παρ᾿ ὅλον ὅτι δὲν εἶναι ἔνοχη γιὰ κάτι.

8. Ἐὰν τὸ ὅριο τῆς λαγνείας εἶναι ἡ μανιώδης διέγερσις καὶ πρὸς τὰ ἄλογα ζῷα καὶ τὰ ἄψυχα ἀντικείμενα, τότε τὸ ὅριο τῆς ἁγνείας εἶναι νὰ τὰ αἰσθάνεται κανεὶς ὅλα καὶ νὰ τὰ ἀντιμετωπίζη σὰν ἄψυχα.

9. Ἐὰν τὸ τέρμα τῆς φιλαργυρίας εἶναι νὰ μὴ παύῃ κανεὶς καὶ νὰ μὴ χορταίνη ποτὲ συναθροίζοντας χρήματα, τότε καὶ τὸ τέρμα τῆς ἀκτημοσύνης εἶναι νὰ μὴ λυπᾶται οὔτε τὸ σῶμα του ἀκόμη.

10. Ἐὰν τὸ τέρμα τῆς ἀκηδίας εἶναι νὰ μὴν ἔχῃ κανεὶς ὑπομονὴ ἐνῷ ζῆ σὲ πλήρη ἄνεσι, τότε τὸ τέρμα τῆς ὑπομονῆς εἶναι νὰ ζῆ σὲ θλίψι καὶ νὰ θεωρῆ ὅτι ἔχει ἄνεσι.

11. Ἐὰν τὸ πέλαγος τῆς ὀργῆς εἶναι νὰ ἀποθηριώνεται κανεὶς καὶ ὅταν εἶναι μόνος του, τότε τὸ πέλαγος τῆς μακροθυμίας εἶναι νὰ εἶναι ὅμοια γαλήνιος καὶ στὴν ἀπουσία καὶ στὴν παρουσία τοῦ ὑβριστοῦ.

12. Ἐὰν τὸ ὕψος τῆς κενοδοξίας εἶναι νὰ δείχνη κανεὶς ἐπιτηδευμένη ἐπιδεικτικὴ συμπεριφορὰ καὶ ὅταν εἶναι μόνος του, τότε ὁπωσδήποτε τὸ γνώρισμα τῆς ἀκενοδοξίας εἶναι νὰ μὴ κλέπτεται καθόλου ὁ λογισμὸς στὴν παρουσία αὐτῶν ποὺ ἐπαινοῦν.

13. Ἐὰν τὸ γνώρισμα τῆς ἀπωλείας, δηλαδὴ τῆς ὑπερηφανείας, εἶναι νὰ αἰσθάνεται κανεὶς ἔπαρσι καὶ ὅταν ἔχῃ ταπεινὴ ἐξωτερικὴ ἐμφάνισι, τότε ἡ ἀπόδειξις τῆς σωτηρίου ταπεινώσεως εἶναι νὰ ἔχῃ ταπεινὸ φρόνημα καὶ στὰ ὑψηλὰ ἐπιτεύγματα καὶ κατορθώματα.

14. Ἐὰν ἡ ἀπόδειξις τῆς τελείας ἐμπαθείας εἶναι νὰ ὑποχωρῆ κανεὶς πάραυτα σχεδὸν στὸ κάθε τί ποὺ ἐνσπείρουν οἱ δαίμονες, τότε ἐγὼ θεωρῶ σὰν γνώρισμα τῆς ἁγίας ἀπαθείας τὸ νὰ μπορῆ κανεὶς νὰ λέγη καθαρά: «Ἐκκλίνοντος ἀπ᾿ ἐμοῦ τοῦ πονηροῦ οὐκ ἐγίνωσκον» (Ψαλμ. ρ´ 4), οὔτε πῶς ἦλθε οὔτε γιατί ἀπῆλθε· ἀντίθετα νοιώθω πλήρη ἀναισθησία πρὸς ὅλα αὐτά, εἶμαι ὅλος ἑνωμένος μὲ τὸν Θεόν, καὶ πάντοτε θὰ εἶμαι.

15. Ὅποιος ἀξιώθηκε αὐτὴν τὴν κατάστασι, ἐνῷ εὑρίσκεται ἀκόμη στὴν σάρκα του, ἔχει ὡς ἔνοικό του τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος τὸν κυβερνᾶ σὲ ὅλα τὰ λόγια καὶ τὰ ἔργα καὶ τὶς σκέψεις. Ἔτσι ἀκούει μέσα του σὰν κάποια φωνὴ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου ποὺ τὸ ἀντιλαμβάνεται μὲ ἕναν ἐσωτερικὸ φωτισμό, καὶ γίνεται ἀνώτερος ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη διδασκαλία. Λέγει δὲ «πότε ἤξω καὶ ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ τοῦ Θεοῦ»; (Ψαλμ. μα´ 3). Διότι δὲν ἀντέχω περισσότερο τὴν ἐνέργεια τοῦ πόθου μου αὐτοῦ, ἀλλὰ ἐπιζητῶ τὸ ἀθάνατο κάλλος ποὺ μοῦ εἶχες δώσει προτοῦ ἐνδυθῶ τὸ πήλινο αὐτὸ σῶμα (ὅπως κατήντησε μετὰ τὴν παράβασι). Ἀλλὰ τί χρειάζεται νὰ λέγωμε πολλά; Ὁ ἀπαθὴς «ζῆ μὲν οὐκέτι αὐτός, ζῆ δὲ ἐν αὐτῷ Χριστός» (Γαλ. β´ 20), καθὼς λέγει ἐκεῖνος ποὺ ἀγωνίσθηκε τὸν καλὸ ἀγώνα καὶ ἐτελείωσε τὸν δρόμο καὶ ἐτήρησε τὴν πίστι, (δηλαδὴ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος).

16. Τὸ στέμμα τοῦ βασιλέως δὲν ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕναν μόνο πολύτιμο λίθο. Οὔτε ἡ ἀπάθεια εἶναι τελεία, ἐὰν ἔστω καὶ μία ὁποιαδήποτε ἀρετὴ ἀμελήσωμε.

Ὡς ἀπάθεια νὰ ἐννοήσῃς τὸ οὐράνιο ἀνάκτορο τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως. Ὡς «πολλὰς μονάς» (Ἰωάν. ιδ´ 2) τὶς κατοικίες ποὺ εὑρίσκονται μέσα στὴν πόλι. Καὶ ὡς τεῖχος τῆς ἐπουρανίου αὐτῆς Ἱερουσαλὴμ τὴν ἄφεσι τῶν πταισμάτων.

17. Ἂς τρέξωμε, ἀδελφοί, ἂς τρέξωμε, γιὰ νὰ κατορθώσωμε νὰ εἰσέλθωμε στὸν νυμφώνα τοῦ ἀνακτόρου. Ἐὰν δὲ εἴτε ἀπὸ κάποιο φορτίο εἴτε ἀπὸ κάποια πρόληψι εἴτε ἀπὸ κάποια ἀργοπορία καθυστερήσαμε -ὢ συμφορά μας!- τουλάχιστον ἂς προφθάσωμε κάποια κατοικία γύρω ἀπὸ τὸν νυμφώνα. Ἐὰν δὲ ἀκόμη ἔχουν καμφθῆ καὶ ἀποκάμει τὰ πόδια μας, ἂς φθάσωμε μὲ κάθε τρόπο ἔστω μέσα ἀπὸ τὸ τεῖχος. Διότι ἐκεῖνος ποὺ δὲν θὰ εἰσέλθῃ στὸ τεῖχος ἢ μᾶλλον δὲν θὰ τὸ ὑπερπηδήσῃ πρὸ τοῦ θανάτου του, θὰ παραμείνῃ ἔξω, στὴν ἐρημικὴ περιοχὴ (τῶν δαιμόνων καὶ τῶν παθῶν). Γι᾿ αὐτὸ καὶ κάποιος ἔλεγε στὴν προσευχή του «ἐν τῷ Θεῷ μου ὑπερβήσομαι τεῖχος» (Ψαλμ. ιζ´ 30). Καὶ κάποιος ἄλλος, ἐξ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, ἔλεγε: «Οὐχὶ αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν εἰσιν αἱ διαχωρίζουσαι ἀναμέσον ὑμῶν καὶ ἐμοῦ»; (Ἡσ. νθ´ 2).

18. Ἂς γκρεμίσωμε, ἀγαπητοί μου, τὸ «μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ» (Ἐφεσ. β´ 14), τὸ ὁποῖο κακῶς οἰκοδομήσαμε μὲ τὴν παρακοή μας. Ἂς λάβωμε ἀπὸ ἐδῶ τὴν ἐξόφλησι τοῦ χρέους, διότι στὸν ᾅδη δὲν ὑπάρχει κανεὶς ποὺ νὰ μπορῇ νὰ μᾶς ἀπαλλάξῃ ἀπὸ τὰ ἁμαρτήματα.

19. Ἂς «σχολάσωμε», (ἂς ἀφήσωμε τὰ ἄλλα καὶ ἂς ἀφιερώσωμε χρόνο), ἀπὸ τώρα καὶ στὸ ἑξῆς (γιὰ τὴν ἀπόκτησι τῆς ἀπαθείας). Ἄλλωστε ἔχομε χαρακτηρισθῆ «σχολασταί» (6). Δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ ἀμελῇ καὶ νὰ προφασίζεται εἴτε πτώσεις του εἴτε περιστάσεις εἴτε φορτία· διότι «ὅσοι ἔλαβον τὸν Κύριον –διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας- ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι» (Ἰωάν. α´ 12), καὶ τοὺς εἶπε: «Νὰ σχολάσετε, νὰ ἠρεμήσετε καὶ νὰ γνωρίσετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεὸς καὶ ὅτι ἐγὼ εἶμαι ἡ Ἀπάθεια» (πρβλ. Ψαλμ. με´ 11). Εἰς αὐτὸν τὸν Θεὸν ἀνήκει ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἀνυψώνει ἀπὸ τὴν γῆ στὸν οὐρανὸ τὸν πένητα νοῦ, καὶ ἀνεγείρει ἀπὸ τὴν κοπρία τῶν παθῶν τὸν πτωχὸ ἄνθρωπο ἡ μακαρία ἀπάθεια. Ἐνῷ ἡ πανύμνητη ἀγάπη τὸν ἀξιώνει νὰ καθήση μαζὶ μὲ τοὺς ἄρχοντας Ἀγγέλους, μὲ τοὺς ἄρχοντας τοῦ λαοῦ τοῦ Κυρίου.

----------

1. Θαυμασία ὅσο καὶ παράδοξη διατύπωσις! Σχετικῶς διαβάζομε στὸ ἔργο περὶ ἡσυχαστικῆς ζωῆς τῶν Καλλίστου καὶ Ἰγνατίου τῶν Ξανθοπούλων: «Καὶ ὁ ἅγιος Ἐφραὶμ ὡς ἑξῆς ὁμιλεῖ περὶ ἀπαθείας καὶ τελειότητος: Οἱ ἀπαθεῖς προχωρώντας ἀσταμάτητα καὶ ἀχόρταγα πρὸς τὸ ὕψιστο ποθούμενο, καθιστοῦν τὴν τελειότητα χωρὶς τέλος. . . Εἶναι τελεία ἡ τελειότης, ὅσον ἀφορᾶ τὰ μέτρα καὶ τὶς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ εἶναι χωρὶς τέλος, διότι ξεπερνᾶ τὸν ἑαυτό της μὲ τὴν καθημερινὴ πρόοδο καὶ διότι ὑψώνεται συνεχῶς μὲ τὶς πρὸς τὸν Θεὸν ἀναβάσεις» (Φιλοκαλία, Δ´, σελ. 281).

2. Ἐννοεῖ τὸν ἀββᾶ Τιθόη, γιὰ τὸν ὁποῖον τὸ «Γεροντικὸν» γράφει: «Εἰ μὴ ταχέως κατέφερε τὰς χεῖρας αὐτοῦ, ὅτε ἴστατο εἰς προσευχήν, ἡρπάζετο ὁ νοῦς αὐτοῦ ἄνω». -Ἡ ἀρπαγὴ τοῦ νοὸς στὴν προσευχὴ ὑποδηλοῖ ὕψιστο σημεῖο πνευματικῆς προόδου - («Γεροντικόν», ἐκδ. Π.Β. Πάσχου, σελ. 122).

3. Δηλαδὴ ὁ Μέγας Ἀντώνιος. «Εἶπεν ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος -γράφει τὸ «Γεροντικόν», σελ. 4- ἐγὼ οὐκέτι φοβοῦμαι τὸν Θεόν, ἀλλ᾿ ἀγαπῶ αὐτόν· ἡ γὰρ ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον».

4. Ἐννοεῖ τὸν ἀββᾶ Ἰωάννη τὸν Κολοβό. Σχετικῶς βλέπε «Γεροντικόν», σελ. 45-46.

5. Πρόκειται γιὰ τὸν ὅσιο Ἐφραὶμ τὸν Σύρο. Περὶ αὐτοῦ ὁμιλεῖ ὁ νηπτικὸς πατὴρ Πέτρος ὁ Δαμασκηνός: «Ὁ ἅγιος Ἐφραίμ, μετὰ τὸ νικῆσαι πάντα τά τε ψυχικὰ καὶ σωματικὰ πάθη, χάριτι Χριστοῦ, ἵνα μὴ ἀργὸς ἐκ τῶν πολέμων τοῦ ἐχθροῦ εὑρεθῇ καὶ τούτου χάριν κατακριθῇ, ὡς ἐδόκει, ἐξ ἀφάτου ταπεινώσεως ἐζήτει τὴν χάριν τῆς ἀπαθείας ἀρθῆναι ἀπ᾿ αὐτοῦ· περὶ οὗ Ἰωάννης ὁ τῆς Κλίμακος ἐκπλαγεὶς ἔγραψειν· ὅτι εἰσί τινες ἀπαθῶν ἀπαθέστεροι, ὡς ὁ Σύρος ἐκεῖνος φησί, καὶ τὰ ἑξῆς» (Περὶ τῶν ἑπτὰ σωματικῶν πράξεων. . ., Φιλοκαλία, Γ´, σελ. 66).

6. Πιθανὸν νὰ ὑπαινίσσεται τὸ περιστατικὸ τῆς Ἐξόδου, ὅπου ὁ Φαραὼ ἀντιτίθεται στοὺς Ἱσραηλίτες, ποὺ ζητοῦν νὰ ἀποσυρθοῦν στὴν ἔρημο γιὰ τὴν ἐκτέλεσι θρησκευτικῶν τους καθηκόντων, ἀποκαλώντας τους ἀργόσχολους: «Σχολάζετε, σχολασταί ἐστε· διὰ τοῦτο λέγετε· πορευθῶμεν, θύσωμεν τῷ Θεῷ ἡμῶν» (ε´ 17). Ἡ ἐν λόγῳ «σχολὴ» εἶναι ἐπαινετή. Ὅπως τὸ τονίζει καὶ ὁ Μ. Βασίλειος, «αὕτη ἡ σχολὴ ἀγαθὴ τῷ σχολάζοντι καὶ ὡφέλιμος, ἡσυχίαν ἐμποιοῦσα πρὸς τὴν τῶν σωτηρίων διδαγμάτων ἀνάληψιν» (ὁμιλία εἰς τὸν ΜΕ´ Ψαλμόν).

Δείτε σχετικά: ΕΔΩ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 2023 (Ομιλία π.Ευθυμίου Μπαρδάκα)

 

ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 2023 (τοῦ σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)

 

Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

«Μεγίστην εὐεργεσίαν βλέποντες, χεῖρας κροτήσωμεν, τὰ διεστῶτα μέλη τοῦ Χριστοῦ, συνηγμένα πρὸς ἕνωσιν»

            Μέσα ἀπὸ αὐτὸ τὸ τροπάριο ποὺ ἀκούσαμε στὸν κανόνα, ὁ ὑμνωδὸς μᾶς προτρέπει σήμερα, Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, νὰ χειροκροτήσουμε γιορτάζοντας τὴ μεγάλη εὐεργεσία. Ποιά εἶναι αὐτή; Ἡ ἑνότητα τῶν χριστιανῶν. Ἡ ἑνότητα! Γιὰ αὐτὴν εἶχε προσευχηθεῖ ὁ ἴδιος ὁ Δεσπότης Χριστὸς λίγο πρὶν τὸ ἑκούσιο Πάθος.  Ποιός ἀγωνιᾶ σήμερα γιὰ τὴν ἑνότητα; Ὁ ὑμνωδὸς ἀναφέρεται στὴν ἑνότητα τῶν χριστιανῶν ποὺ βρίσκονταν σὲ διάσταση γιὰ περισσότερο ἀπὸ ἑκατὸ χρόνια ἐξαιτίας τῆς εἰκονομαχίας.

            Ἡ εἰκονομαχία ἦταν μία αἵρεση ποὺ μὲ αὐτοκρατορικὴ βούλα συντάραξε τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀπὸ τὸ 726 ἕως τὸ 842. Οἱ ἱερὲς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ, τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν Ἁγίων ἀφαιρέθηκαν ἀπὸ τοὺς Ναοὺς καὶ πολλὲς ἀπὸ αὐτὲς ἔγιναν ἀντικείμενα ἀδιάντροπης βεβήλωσης. Οἱ εἰκονομάχοι, ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τὶς ἀνεικονικὲς ἀντιλήψεις τῶν ἰουδαίων καὶ τῶν ἰσλαμιστῶν, ἐξαπέλυσαν σφοδρὸ μίσος κατὰ τῶν χριστιανῶν ποὺ ὁμολογοῦσαν ἀληθινὰ καὶ συνειδητὰ τὴν προσκύνηση τῶν ἁγίων εἰκόνων:  τοὺς ἐξόριζαν, τοὺς φυλάκιζαν, δήμευαν περιουσίες, ἔκλειναν Μοναστήρια, ἀνάγκαζαν Μοναχοὺς καὶ Μοναχὲς σὲ γάμο καὶ βασάνιζαν ποικιλοτρόπως. 

            Εἶχε ἀπόλυτο δίκιο ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὅταν ἔγραφε τὸ: «νοῦς ἀποστὰς τῆς θεωρίας τοῦ Θεοῦ ἤ κτηνώδης ἤ δαιμονιώδης γίνεται». Οἱ εἰκονομάχοι εἶχαν ξεφύγει ἀπὸ τὴ θεωρία τοῦ Θεοῦ κατὰ κύριο λόγο διότι, ἀπαγορεύοντας τὴν ἀπεικόνιση τοῦ Χριστοῦ, προσέβαλλαν τὸ γεγονὸς τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Ἑμεῖς ὅταν προσκυνοῦμε τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου, ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος, ἔλαβε ἀνθρώπινη μορφὴ καί, ἑπομένως, μπορεῖ νὰ ἀπεικονισθεῖ, ὅπως ὁ καθένας μας. Καὶ ἔγινε ὁ Θεὸς ἄνθρωπος γιὰ νὰ κάνει τὸν καθένα μας κατὰ χάριν θεό. Ἄν, ὅμως, ὁ Χριστὸς δὲν μπορεῖ νὰ εἰκονισθεῖ, ὅπως ὑποστήριζαν οἱ εἰκονομάχοι, σημαίνει ὅτι δὲν ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος. Καὶ ἄν δὲν ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος, ἑμεῖς οἱ ἄνθρωποι δὲν ἔχουμε καμία σύνδεση μὲ τὸν Θεὸ καὶ ἄρα εἴμαστε καταδικασμένοι στὴν ἀπώλεια καὶ τὸν θάνατο.

            Θάνατος, ὅμως, καὶ Ὀρθοδοξία εἶναι δύο ἔννοιες ἀντίθετες. Πώς νὰ μὴν εἶναι; Ἀφοῦ ἡ Ὀρθοδοξία ἀποτελεῖ τὴν μόνη ὁδὸ πρὸς τὴ Θέωση καὶ τὴν ἀληθινὴ Ζωή. Τὸ γνώριζαν αὐτὸ πολὺ καλὰ οἱ Ἅγιοι Πατέρες καὶ οἱ Ἁγίες Μητέρες, γιὰ αὐτὸ καὶ πάλαιψαν νὰ κρατήσουν τὴν Ὀρθοδοξία ἀνόθευτη καὶ ὄχι ἐπειδὴ ἦταν πεισματάρηδες, οὔτε διότι τὴ θεώρησαν ὡς μία καλὴ ἰδεολογία. Ἐκεῖνοι θυσιάσθηκαν, μὲ ἀποτέλεσμα σήμερα, δύο χιλιετίες μετὰ τὴν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, νὰ εἴμαστε ὀρθόδοξοι καὶ νὰ γιορτάζουμε ἐλεύθερα τὸν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας. Τοὺς εἴμαστε εὐγνώμονες.

            Τοὺς εἴμαστε εὐγνώμονες ὅπως εὐγνώμων ἦταν ὁ Ἀπόστολος Ναθαναὴλ στὸν Ἀπόστολο Φίλιππο. Ἀκούσαμε σήμερα στὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ ὅτι ὁ Χριστὸς βρῆκε τὸν Φίλιππο καὶ τοῦ πρότεινε νὰ τὸν ἀκολουθήσει. Ὁ Φίλιππος ἀμέσως ἀκολούθησε τὸν Κύριο καὶ διαπίστωσε πολὺ σύντομα ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι αὐτὸς τὸν ὁποῖο προεμήνυσαν οἱ Προφῆτες, ὁ Χριστός. Ὁ Φίλιππος πίστεψε, δηλαδὴ ἐμπιστεύθηκε τὸν Ἰησοῦ ὡς Μεσσία. Αὐτὴ τὴν πίστη, τὸ πολύτιμο ἀγαθὸ ποὺ ἀξιώθηκε νὰ βιώσει, δὲν τὴν κράτησε γιὰ τὸν ἑαυτό του. Ἀντιθέτως, ἔτρεξε στὸν καρδιακό του φίλο, τὸν Ναθαναήλ, καὶ μοιράσθηκε μαζί του τὴν ἀποκάλυψη.  «Βρῆκαμε αὐτὸν ποὺ προεμήνυσαν οἱ προφῆτες!», τοῦ εἶπε. Μὲ ἐφόδιο αὐτὴ τὴν μαρτυρία τοῦ Φιλίππου, ὁ Ναθαναὴλ πῆγε νὰ δεῖ περὶ τίνος πρόκειται. Ἕνα λόγο μόνο τοῦ εἶπε ὁ Κύριος καὶ τοῦ ἐνέπνευσε τὴν ἐμπιστοσύνη. Πίστεψε ἀμέσως ὁ Ναθαναὴλ καὶ ὁμολόγησε: «Διδάσκαλε, ἐσὺ εἶσαι ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ». 

            Ὁ Φίλιππος στὸν Ναθαναὴλ προσέφερε τὴν ὀρθοδοξία καὶ ὁ Ναθαναὴλ ὁμολόγησε. Αὐτὴν προσέφεραν καὶ σὲ ἑμᾶς οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ ἑμεῖς ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ποὺ μᾶς πῆρε ἀπὸ τὸν Ἅδη καὶ μᾶς ἀνέβασε στὸν Οὐρανό. 

            Ἡ  Ὀρθοδοξία εἶναι ὁ ὀρθὸς τρόπος νὰ πιστεύουμε στὸν Θεό. Ὡστόσο, αὐτὸ μόνο δὲν ἀρκεῖ γιὰ νὰ περιγράψει τὴ λέξη καὶ νὰ μᾶς καταστήσει ὀρθοδόξους. Ὀρθοδοξία εἶναι καὶ ἡ ὀρθὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή, νὰ δοξάζουμε τὸν Θεὸ μὲ τὸν τρόπο τῆς ζωῆς μας, μὲ τὰ λόγια, μὲ τὰ ἔργα καὶ μὲ τὴ σκέψη μας. Ὀρθοδοξία εἶναι νὰ ζοῦμε, ἤ τουλάχιστον νὰ προσπαθοῦμε νὰ ζοῦμε, ὅπως ἔζησε ὁ Θεάνθρωπος.

            Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἄγγιγμα ψυχῆς διότι ἄγγιγμα ψυχῆς ἦταν ὅλη ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ, ἄγγιγμα τῆς ψυχῆς τῶν ἀνθρώπων ποὺ δὲν ἔχουν δόλο, ὅπως ὁ Ναθαναήλ. 

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,

            Αὐτὸ τὸ ἄγγιγμα τῆς ψυχῆς, αὐτὸ τὸ τζιβαέρι ποὺ λέγεται Ὀρθοδοξία, στὴ διάρκεια τῶν αἰώνων τὸ ἐπιβουλεύθηκαν πολλοὶ ἐχθροί, ἐσωτερικοὶ καὶ ἐξωτερικοί. Δυστυχῶς, αὐτοὶ ποὺ προκάλεσαν καὶ προκαλοῦν τὰ περισσότερα τραύματα εἶναι οἱ ἐσωτερικοί, ἄνθρωποι ποὺ βάζουν μπροστὰ τὰ θέλω τους, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ Ἐκκλησία νὰ κλυδωνίζεται, δίχως βέβαια ποτὲ νὰ καταποντιστεῖ. Τέτοιοι εἶναι καὶ οἱ αἱρετικοί. Ἡ Ἐκκλησία σὲ αὐτοὺς θέσπισε τὸ ἀνάθεμα, ὅπως διαβάζουμε στὸ λεγόμενο συνοδικό. Αὐτό, ὅμως, ἡ Ἐκκλησία δὲν τὸ ἐκφωνεῖ θριαμβολογῶντας. Δὲν τὸ λέμε γιὰ νὰ ἐκτονωθοῦμε ἐναντίον τῶν ἄλλων καὶ νὰ δείξουμε πόσο ἀνώτεροι καὶ ὁμολογητὲς εἴμαστε (-τὴν ὁμολογία μας πρέπει νὰ τὴν δείχνουμε μὲ τὸ φωτεινὸ παράδειγμά μας). Τὸ ἀνάθεμα λέγεται πρῶτον μὲ πόνο, διότι κάποιοι ἄνθρωποι σὰν ἑμᾶς ἔπεσαν θύματα τοῦ πονηροῦ καὶ δεύτερον λόγῳ τῆς φροντίδας τῶν Πατέρων, γιὰ νὰ μὴν ἀσπαστοῦν οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ αἱρετικὲς δοξασίες. 

            Καὶ πάλι δυστυχῶς, τὸ νὰ ἀσπαστοῦν σήμερα οἱ χριστιανοὶ αἱρετικὲς δοξασίες, γιὰ κάποιους δὲν σημαίνει τίποτα ἀπολύτως. Πρόκειται γιὰ ἐκείνους ποὺ ὑποστηρίζουν τὴ σύγχρονη αἵρεση τοῦ οἰκουμενισμοῦ, ὁ ὁποῖος πρεσβεύει τὴ σωτηρία ἀνεξαρτήτως δόγματος. Ὡς ἕνας ἐκ τῶν πολλῶν ἑκατομμυρίων ποὺ ἑορτάζουν σήμερα τὴν Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, διερωτῶμαι πρὸς ὅσους πρεσβεύουν αὐτὴ τὴν αἵρεση: Γιατί αὐτὴ τὴν Κυριακὴ γιορτάζουμε τὴ νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας; Ἄν ὑπάρχει σωτηρία σὲ κάθε δόγμα, τότε γιατί οἱ Ἅγιοί μας ἔδωσαν ἀγῶνες γιὰ νὰ κρατηθεῖ ἡ Ὀρθοδοξία;

            Μὲ τὴν χάρη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἑμεῖς ἀνήκουμε στὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, εἴμαστε ὀρθόδοξοι. Αὐτὸ εἶναι μὲν τὸ καύχημά μας, ἀλλὰ ἄς προσέξουμε καὶ κάτι: εἶναι καὶ μεγάλη εὐθύνη! Κρατοῦμε τὴν Ὀρθοδοξία; Ὁ καθένας ἀπὸ ἑμᾶς ἔχει καθῆκον νὰ μεταδώσει τὸ φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας στοὺς ἀδελφοὺς ποὺ δὲν ἔχουν αὐτὸ τὸ φῶς, ὅπως ὁ Φίλιππος στὸν Ναθαναήλ, καὶ ὄχι νὰ ἀρκούμαστε καυχόμενοι ὅτι εἴμαστε ὀρθόδοξοι, διότι μὲ αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ θὰ βρεθοῦμε πρὸ μεγάλων ἐκπλήξεων…

            Στὴν ἀρχὴ τῆς ὁμιλίας ἔγινε ἀναφορὰ στὴν ἑνότητα, σὲ αὐτὴ τὴ μεγάλη εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ ποὺ συνέβη μὲ τὴν ἀναστήλωση τῶν ἁγίων εἰκόνων. Ἡ διασάλευση τῆς ἑνότητας εἶναι ἔργο τοῦ μισόκαλου τῆς ψυχῆς. Ἄρα καὶ ὁ ἀγώνας γιὰ τὴν ἑνότητα μὲ κεφαλὴ τὸν Χριστό, εἶναι ἔργο θεϊκό. 

            Εἴθε, ὁ Θεὸς ποὺ μετὰ ἀπὸ 120 χρόνια εἰκονομαχίας χορήγησε τὴν ἑνότητα καὶ τὴν εἰρήνη τῆς Ἐκκλησίας, νὰ μᾶς ἐλεήσει καὶ τώρα. 

Χρόνια πολλὰ καὶ εὐλογημένα σὲ ὅλους!

Καλὸ ὑπόλοιπο τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς!

†  ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος

Πηγή

Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου)

 

Πῶς ἀποδεικνύεται ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεός; Στὸ βασικὸ αὐτὸ ἐρώτημα ἂς μὴν προσπαθήσουμε ν ἀπαντήσουμε μὲ τὸ ἐπιχείρημα τῆς δημιουργίας τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, γιατὶ ὁ ἄπιστος δὲν θὰ τὸ παραδεχθεῖ. Ἂν τοῦ ποῦμε ὅτι ἀνέστησε νεκρούς, θεράπευσε τυφλούς, ἔδιωξε δαιμόνια, οὔτε τότε θὰ συμφωνήσει. Ἂν τοῦ ποῦμε ὅτι ὑποσχέθηκε ἀνάσταση νεκρῶν, βασιλεία οὐρανῶν καὶ ἀνέκφραστα ἀγαθά, τότε ὄχι μόνο δὲν θὰ συμφωνήσει, ἀλλὰ καὶ θὰ γελάσει.

Πῶς λοιπὸν θὰ τὸν ὁδηγήσουμε στὴν πίστη, καὶ μάλιστα ὅταν δὲν εἶναι πνευματικὰ καλλιεργημένος; Ἀσφαλῶς μὲ τὸ νὰ στηριχθοῦμε σὲ ἀλήθειες, ποὺ καὶ ἐμεῖς καὶ αὐτὸς παραδεχόμαστε χωρὶς καμιὰν ἀντίρρηση καὶ ἀμφιβολία.|

Σὲ ποιὸ λοιπὸν σημεῖο συμφωνοῦμε μαζί του ἀπόλυτα; Στὸ ὅτι ὁ Χριστὸς φύτεψε τὴν Ἐκκλησία. Ἀπ᾿ αὐτὸ θὰ φανερώσουμε τὴ δύναμη καὶ θ᾿ ἀποδείξουμε τὴ θεότητα τοῦ Χριστοῦ. Θὰ δοῦμε ὅτι εἶναι ἀδύνατο ν᾿ ἀποτελεῖ ἀνθρώπινο ἔργο ἡ διάδοση τοῦ Χριστιανισμοῦ σ᾿ ὅλη τὴν οἰκουμένη μέσα σὲ τόσο σύντομο χρονικὸ διάστημα. Καὶ μάλιστα, ὅταν ἡ χριστιανικὴ ἠθικὴ προσκαλεῖ στὴν ἀνώτερη ζωὴ ἀνθρώπους μὲ κακὲς συνήθειες, δούλους τῆς ἁμαρτίας. Καὶ ὅμως, ὁ Κύριος κατόρθωσε νὰ ἐλευθερώσει ἀπ᾿ ὅλα αὐτὰ ὄχι μόνο ἐμᾶς, μὰ ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος.

Κι αὐτὸ τὸ κατόρθωσε χωρὶς νὰ χρησιμοποιήσει ὅπλα, χωρὶς νὰ ξοδέψει χρήματα, χωρὶς νὰ κινητοποιήσει στρατούς, χωρὶς νὰ προκαλέσει πολέμους. Τὸ κατόρθωσε ξεκινώντας μὲ δώδεκα μόνο μαθητές, ποὺ ἦσαν ἄσημοι, ἀμόρφωτοι, φτωχοί, γυμνοί, ἄοπλοι...

Μὲ τέτοιους ἀνθρώπους κατόρθωσε νὰ πείσει τὰ ἔθνη, νὰ σκέφτονται σωστά, ὄχι μόνο γιὰ τὴν παρούσα ζωή, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴ μέλλουσα. Μπόρεσε νὰ καταργήσει προγονικοὺς νόμους, νὰ ξεριζώσει ἀρχαῖες συνήθειες καὶ νὰ φυτέψει νέες. Μπόρεσε ν ἀποσπάσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸν εὔκολο τρόπο ζωῆς καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσει στὸ δύσκολο. Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ κατόρθωσε, ἐνῶ ὅλοι Τὸν πολεμοῦσαν, ἐνῶ ὁ ἴδιος εἶχε ὑπομείνει ἐξευτελιστικὴ σταύρωση καὶ ταπεινωτικὸ θάνατο!

Ἀσφαλῶς δὲν συμβαίνουν αὐτὰ στοὺς ἀνθρώπους. Μᾶλλον τὰ ἀντίθετα συμβαίνουν. Ἐφ᾿ ὅσον δηλαδὴ ζοῦν καὶ εὐδοκιμοῦν οἱ ἴδιοι, τὸ ἔργο τους προοδεύει. Ὅταν ὅμως πεθάνουν, καταστρέφεται μαζί τους ὅ,τι δημιούργησαν. Καὶ αὐτὸ τὸ παθαίνουν ὄχι μόνο οἱ πλούσιοι οὔτε μόνο οἱ ἄρχοντες, ἀλλὰ καὶ οἱ κυβερνῆτες ἀκόμα. Γιατὶ καὶ οἱ νόμοι τους καταλύονται και ἡ μνήμη τους σβήνει και τ᾿ ὄνομά τους ξεχνιέται καὶ οἱ ἔμπιστοι ἄνθρωποί τους παραγκωνίζονται.


Αὐτὰ συμβαίνουν σ᾿ ἐκείνους, ποὺ πρῶτα μ ἕνα νεῦμα κυβέρνησαν λαοὺς καὶ ὁδήγησαν στὸν πόλεμο ὁλόκληρες στρατιές. Σ᾿ ἐκείνους ποὺ καταδίκαζαν σὲ θάνατο καὶ ποὺ ἀνακαλοῦσαν ἐξορίστους.

Στὸν Κύριο ὅμως ἔγινε ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο. Θλιβερὴ ἦταν ἡ κατάσταση τοῦ ἔργου Του πρὶν ἀπὸ τὴ σταύρωση: Ὁ Ἰούδας Τὸν πρόδωσε, ὁ Πέτρος Τὸν ἀρνήθηκε, οἱ ὑπόλοιποι μαθητὲς ἔφυγαν γιὰ νὰ σωθοῦν καὶ πολλοὶ πιστοὶ Τὸν ἐγκατέλειψαν. Μόνος ἔμεινε ἀνάμεσα στοὺς ἐχθρούς. Ὅμως, μετὰ τὴ σφαγὴ καὶ τὸ θάνατο, γιὰ νὰ μάθεις ὅτι δὲν ἦταν ἁπλὸς ἄνθρωπος ὁ Σταυρωμένος, ἔγιναν ὅλα λαμπρότερα, φαιδρότερα, ἐνδοξότερα.

Ὁ Πέτρος, ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος, αὐτὸς ποὺ πρὶν ἀπὸ τὴ σταύρωση δὲν ἄντεξε τὴν ἀπειλὴ μιᾶς ὑπηρετριούλας, ἀλλά, μετὰ ἀπὸ τόσες οὐράνιες διδασκαλίες καὶ τὴ συμμετοχή του στὰ θεῖα μυστήρια, εἶπε ὅτι δὲν γνωρίζει τὸν Κύριο, αὐτὸς ὁ ἴδιος, μετὰ τὴ σταύρωση, Τὸν κήρυξε στὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης. Ἀναρίθμητα πλήθη μαρτύρων θυσιάστηκαν, γιατὶ προτίμησαν νὰ θανατωθοῦν παρὰ ν᾿ ἀρνηθοῦν τὸ Χριστό, ὅπως τὸν εἶχε ἀρνηθεῖ ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος, τρομοκρατημένος ἀπὸ τὴν ἀπειλὴ ἑνὸς κοριτσιοῦ. Ὅλες τώρα οἱ χῶρες, ὅλες οἱ πόλεις, τὰ ἐρημικὰ καὶ τὰ κατοικημένα μέρη, τὸν Σταυρωμένο ὁμολογοῦν. Σ᾿ Αὐτὸν πιστεύουν οἱ βασιλιάδες κι οἱ στρατηγοί, οἱ ἄρχοντες καὶ οἱ ὕπατοι, οἱ δοῦλοι καὶ οἱ ἐλεύθεροι, οἱ ἀγράμματοι καὶ οἱ μορφωμένοι, οἱ βάρβαροι καὶ τὰ διάφορα ἔθνη τῶν ἀνθρώπων.

Ἀκόμα κι ὁ μικρὸς καὶ ἀσήμαντος ἐκεῖνος τάφος, ποὺ δέχθηκε τὸ αἱμόφυρτο μαρτυρικὸ σῶμα τοῦ Κυρίου, εἶναι τιμιότερος ἀπὸ χίλια βασιλικὰ παλάτια καὶ σεβαστὸς ἀκόμα καὶ στοὺς βασιλιάδες.

Τὸ παράδοξο μάλιστα εἶναι, ὅτι αὐτὸ ποὺ συνέβη στὸν Κύριο, συνέβη καὶ στοὺς μαθητές Του. Γιατὶ αὐτοὺς ποὺ περιφρονοῦσαν καὶ φυλάκιζαν, αὐτοὺς ποὺ βασάνιζαν σκληρὰ μὲ ἀναρίθμητα μαρτύρια, αὐτοὺς ἀκριβῶς τοὺς ἴδιους, μετὰ τὸ θάνατό τους, τοὺς τιμοῦσαν περισσότερο κι ἀπὸ τοὺς βασιλιάδες.

Καὶ πῶς φαίνεται αὐτὸ; Στὴ Ρώμη, οἱ αὐτοκράτορες καὶ οἱ ὕπατοι καὶ οἱ στρατηγοὶ τὰ πάντα ἐγκαταλείπουν, καὶ τρέχουν νὰ προσκυνήσουν τοὺς τάφους τοῦ ψαρᾶ Πέτρου καὶ τοῦ σκηνοποιοῦ Παύλου. Στὴν Κωνσταντινούπολη, αὐτοὶ ποὺ φοροῦν τὰ στέμματα, θέλουν νὰ ἐνταφιαστοῦν ὄχι κοντὰ στοὺς τάφους τῶν ἀποστόλων ἀλλὰ στὰ πρόθυρα τῶν ναῶν τους. Κι ἔτσι γίνονται οἱ βασιλιάδες θυρωροὶ τῶν ψαράδων! Μάλιστα δὲν ντρέπονται γι᾿ αὐτό, ἀλλὰ καὶ καυχιῶνται. Καυχιῶνται ὄχι μόνο οἱ ἴδιοι, ἀλλὰ καὶ οἱ ἀπόγονοί τους.

Ὅταν οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ ἦσαν μόνο δώδεκα καὶ δὲν ὑπῆρχε στὴ σκέψη κανενὸς ἡ Ἐκκλησία, ὅταν ἀκόμα ἡ ἰουδαϊκὴ συναγωγὴ ἀνθοῦσε καὶ ἡ ἀσεβὴς εἰδωλολατρία κυριαρχοῦσε σ ὁλόκληρη σχεδὸν τὴν οἰκουμένη, ὁ Κύριος εἶχε προφητέψει: Ἐπὶ ταύτη τῇ πέτρᾳ (δηλαδὴ πάνω στὴν ὁμολογία πίστεως τοῦ Πέτρου) οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν, καὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16,18).

Διαπιστώνεις τὴν ἀλήθεια αὐτῆς τῆς προφητείας; Βλέπεις τὴν ἐκπλήρωσή της; Σκέψου πόσο σημαντικὸ γεγονὸς εἶναι ἡ ἐξάπλωση τῆς Ἐκκλησίας σχεδὸν σ᾿ ὅλη τὴ γῆ μέσα σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα. Σκέψου πῶς ἄλλαξε τὴ ζωὴ τόσων ἐθνῶν καὶ ὁδήγησε στὴν πίστη τόσους λαούς, πῶς κατάργησε προγονικὰ ἔθιμα, πῶς ἀπελευθέρωσε ἀπὸ μακροχρόνιες συνήθειες, πῶς σκόρπισε σὰν σκόνη τὴν κυριαρχία τῆς ἡδονῆς καὶ τὴ δύναμη τῆς ἁμαρτίας, πὼς ἐξαφάνισε σὰν καπνὸ τὴν ἀκάθαρτη τσίκνα τῶν θυσιῶν, τὶς εἰδωλολατρικὲς τελετές, τὶς βδελυκτὲς ἑορτές, τὰ ξόανα, τοὺς βωμοὺς καὶ τοὺς ναούς, πὼς οἰκοδόμησε παντοῦ ἅγια θυσιαστήρια, στὴν πατρίδα μας καὶ στὶς χῶρες τῶν Περσῶν, τῶν Σκυθῶν, τῶν Μαύρων, τῶν Ἰνδῶν. Τί λέω; Ἀκόμα καὶ στὰ Βρετανικὰ νησιά, ποὺ βρίσκονται μακριὰ ἀπὸ τὴ Μεσόγειο, στὸν ὠκεανό, ἁπλώθηκε ἡ Ἐκκλησία καὶ χτίστηκαν θυσιαστήρια.

Τὰ λόγια ποὺ τότε ὁ Κύριος διακήρυξε, φύτρωσαν στὶς καρδιὲς ὅλων. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ γεμάτη ἀγκάθια γῆ καθαρίστηκε καὶ δέχτηκε τὸ σπόρο τῆς πίστεως.
Τὸ ἔργο τῆς ἀπελευθερώσεως τόσων λαῶν ἀπὸ μακροχρόνιες αἰσχρὲς συνήθειες, καθὼς καὶ ἡ μεταβολὴ τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς ἀπὸ τὸν εὔκολο στὸν πολὺ δύσκολο, εἶναι πράγματι θαυμαστό, μᾶλλον ὑπερθαύμαστο. Ἀποδεικνύει θεία ἐνέργεια, ἀκόμα κι ἂν κανεὶς δὲν τὸ εἶχε ἐμποδίσει, ἀκόμα κι ἂν ἐπικρατοῦσε εἰρήνη καὶ πολλοὶ τὸ εἶχαν βοηθήσει. Γιατὶ ἡ ἐξάπλωση τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἐρχόταν σὲ σύγκρουση μόνο μὲ τὴν ἀρχαία συνήθεια, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἡδονή, τὸν εὐχάριστο τρόπο ζωῆς. Εἶχε δηλαδὴ δυὸ ἰσχυροὺς ἀντιπάλους, ποὺ τυραννοῦσαν τοὺς ἀνθρώπους: τὴ συνήθεια καὶ τὴν ἡδονή.

Ὅσα εἶχαν πρὶν πολλοὺς αἰῶνες παραλάβει ἀπὸ τοὺς πατέρες, τοὺς παπποῦδες καὶ τοὺς ἀρχαιότερους προγόνους, ἀκόμα κι ὅσα εἶχαν παραλάβει ἀπὸ φιλοσόφους καὶ ρήτορες, ὅλ᾿ αὐτὰ συμφώνησαν νὰ τὰ περιφρονήσουν, πράγμα ἐξαιρετικὰ δύσκολο. Ἔπρεπε ἀκόμα νὰ δεχθοῦν ἕνα νέο τρόπο ζωῆς, καὶ μάλιστα πολὺ δυσκολότερο. Γιατὶ ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὴν τρυφὴ καὶ ὁδηγοῦσε στὴ νηστεία. Ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὴν φιλαργυρία καὶ ὁδηγοῦσε στὴν ἀκτημοσύνη. Ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὴν ἀσέλγεια καὶ ὁδηγοῦσε στὴν ἁγνεία. Ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὸ θυμὸ καὶ ὁδηγοῦσε στὴν πραότητα. Ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὸν φθόνο καὶ ὁδηγοῦσε στὴ φιλία. Ἀπομάκρυνε ἀπὸ τὴν ἄνετη κι εὐχάριστη ζωὴ καὶ ὁδηγοῦσε στὴ δύσκολη, στὴν τεθλιμμένη», στὴ σκληρή. Καὶ μάλιστα ὁδηγοῦσε σ αὐτὴν ἐκείνους, ποὺ εἶχαν συνηθίσει στὴ ζωὴ τῶν ἀνέσεων. Γιατὶ δὲν ἔγιναν, βέβαια, χριστιανοί, ἄνθρωποι ποὺ ζοῦσαν σ᾿ ἄλλους κόσμους καὶ δὲν εἶχαν ἁμαρτωλὲς συνήθειες, ἀλλὰ ἔγιναν ἐκεῖνοι ποὺ εἶχαν σαπίσει μέσα σ᾿ αὐτὲς καὶ εἶχαν γίνει πιὸ μαλακοὶ κι ἀπὸ τὸν πηλό. Αὐτοὺς κάλεσε νὰ βαδίσουν τὸ δύσκολο, τὸν «τεθλιμμένο», τὸ σκληρὸ καὶ τραχὺ δρόμο. Καὶ τοὺς ἔπεισε νὰ τὸν βαδίσουν!

Πόσους ἔπεισε; Ὄχι μόνο δυὸ ἢ δέκα ἢ εἴκοσι ἢ ἑκατό, ἀλλ᾿ ἀμέτρητους. Καὶ μὲ ποιούς τοὺς ἔπεισε; Μὲ 12 ἀνθρώπους ἀμόρφωτους, ἀκαλλιέργητους, ἄσημους, φτωχούς, χωρὶς περιουσία, χωρὶς σωματικὴ δύναμη, χωρὶς δόξα, χωρὶς λαμπρὴ καταγωγή, χωρὶς εὐφράδεια καὶ ρητορικὴ ἱκανότητα. Μὲ 12 ἀνθρώπους ποὺ ἦσαν ψαράδες, σκηνοποιοί, ἀλλόγλωσσοι. Γιατὶ οὔτε κἂν τὴν ἴδια γλώσσα δὲν εἶχαν μὲ τοὺς εἰδωλολάτρες. Μιλοῦσαν τὴν ἑβραϊκή, ποὺ ἦταν πολὺ διαφορετικὴ ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἄλλες γλῶσσες. Μ᾿ αὐτοὺς λοιπὸν τοὺς 12 οἰκοδομήθηκε ἡ Ἐκκλησία καὶ ἁπλώθηκε στὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης.

Καὶ δὲν εἶναι μόνο τοῦτο τὸ θαυμαστό, ἀλλὰ καὶ τὸ ὅτι αὐτοὶ οἱ λίγοι, οἱ φτωχοί, οἱ ἀμόρφωτοι καὶ περιφρονημένοι, ποὺ βάλθηκαν ν᾿ ἀλλάξουν τὴν ἀνθρωπότητα, δὲν ἔκαναν ἀνενόχλητοι τὸ ἔργο τους. Ἀπὸ παντοῦ ἀντιμετώπιζαν ἀναρίθμητους πολέμους. Τοὺς πολεμοῦσαν σὲ κάθε ἔθνος καὶ σὲ κάθε πόλη. Ἀλλὰ τί λέω γιὰ ἔθνη καὶ πόλεις; Σὲ κάθε σπίτι ξεσηκωνόταν πόλεμος ἐναντίον τους. Ἡ διδασκαλία τους χώριζε πολλὲς φορὲς τὸ παιδὶ ἀπὸ τὸν πατέρα, τὴ νύφη ἀπὸ τὴν πεθερά, τὸν ἕνα ἀδελφὸ ἀπὸ τὸν ἄλλο, τὸ δοῦλο ἀπὸ τὸν ἀφέντη, τὸν ὑπήκοο ἀπὸ τὸν ἄρχοντα, τὸν ἄνδρα ἀπὸ τὴ γυναίκα καὶ τὴ γυναίκα ἀπὸ τὸν ἄνδρα. Στὴν κάθε οἰκογένεια δὲν πίστευαν ὅλοι ταυτόχρονα, κι ἔτσι οἱ χριστιανοὶ ὑπέμειναν καθημερινὲς διαμάχες, ἀκατάπαυστες ἐχθρότητες, μύριους θανάτους.

Σὰν κοινοὺς ἀντιπάλους καὶ ἐχθροὺς ὅλοι τους πολεμοῦσαν. Τοὺς καταδίωκαν οἱ βασιλιάδες, οἱ ἄρχοντες, οἱ ὑπήκοοι, οἱ ἐλεύθεροι, οἱ δοῦλοι, οἱ ὄχλοι, οἱ πόλεις. Καὶ δὲν καταδίωκαν μόνο τοὺς ἴδιους, ἀλλὰ - πράγμα φοβερὸ - καταδίωκαν ἀκόμα καὶ τοὺς νεόφυτους κατηχουμένους, ἐκείνους δηλαδὴ ποὺ μόλις εἶχαν πιστέψει.
Προξενοῦσε φρίκη καὶ ὀργὴ στοὺς εἰδωλολάτρες ἡ σκέψη νὰ ἐγκαταλείψουν τοὺς βωμούς, νὰ περιφρονήσουν τὶς θυσίες, ποὺ ὅλοι οἱ πατέρες κὰ οἱ πρόγονοί τους τελοῦσαν, καὶ νὰ πιστέψουν στὸν Κύριο. Νὰ πιστέψουν σ᾿ Αὐτὸν ποὺ ἔλαβε ἀνθρώπινη σάρκα ἀπὸ τὴν Παρθένο Μαρία, ποὺ δικάστηκε ἀπὸ τὸν Πιλάτο, ποὺ ἔπαθε ἀναρίθμητα δεινὰ καὶ ἐξευτελισμούς, ποὺ ὑπέμεινε τὸν ἀτιμωτικὸ θάνατο, ποὺ ἐνταφιάστηκε καὶ ἀναστήθηκε.

Τὸ παράδοξο μάλιστα εἶναι, ὅτι ἐνῶ τὰ πάθη τοῦ Κυρίου ἦσαν ἀναμφισβήτητα - πολλοὶ εἶχαν δεῖ τὶς μαστιγώσεις, τὰ χτυπήματα, τὰ φτυσίματα, τὰ ραπίσματα, τὸ σταυρό, τοὺς χλευασμούς, τὸν τάφο, - δὲν συνέβαινε ὅμως τὸ ἴδιο καὶ μὲ τὴν ἀνάσταση. Ὁ Κύριος, μετὰ ἀπὸ τὴν ἀνάστασή Του, ἐμφανίστηκε μόνο σὲ μαθητές. Παρὰ τὸ γεγονὸς αὐτό, μιλοῦσαν γιὰ τὴν ἀνάσταση καὶ ἔπειθαν τοὺς λαοὺς καὶ οἰκοδομοῦσαν τὴν Ἐκκλησία. Πῶς; Μὲ ποιόν τρόπο; Μὲ τὴ δύναμη τοῦ Κυρίου, ποὺ τοὺς ἔστειλε νὰ κηρύξουν τὸ εὐαγγέλιό Του στὰ ἔθνη. Αὐτὸς ἦταν ποὺ τοὺς ἄνοιξε τὸ δρόμο. Αὐτὸς διευκόλυνε τὸ δύσκολο ἔργο τους. Ἂν δὲν τοὺς βοηθοῦσε ἡ θεία δύναμη, οὔτε κὰν θ᾿ ἄρχιζε ἡ διάδοση τοῦ χριστιανισμοῦ.

Γιατὶ ἐνῶ οἱ τύραννοι ὁπλίζονταν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ οἱ στρατιῶτες πρότειναν τὰ ὅπλα τους, ἐνῶ οἱ ὄχλοι μαίνονταν σὰν ἀγριεμένη φωτιά, ἐνῶ ἡ κακὴ συνήθεια ἀντιπαρατασσόταν, ἐνῶ ρήτορες, σοφιστές, πλούσιοι, ἰδιῶτες, ἄρχοντες ξεσηκώνονταν, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, πιὸ ἰσχυρὸς κι ἀπὸ φλόγα, ἔκανε στάχτη τ᾿ ἀγκάθια, καθάρισε τοὺς ἀγροὺς κι ἔσπειρε τὸ λόγο τοῦ κηρύγματος. Ἄλλοι ἀπὸ τοὺς πιστοὺς ρίχνονταν στὶς φυλακές, ἄλλοι ἐξορίζονταν, ἄλλων οἱ περιουσίες δημεύονταν, ἄλλοι φονεύονταν, ἄλλοι διαμελίζονταν. Καὶ μολονότι οἱ χριστιανοὶ ἀντιμετωπίζονταν σὰν κοινοὶ ἐγκληματίες, ὑπομένοντας κάθε εἶδος τιμωρίας, ἀτιμώσεως καὶ διωγμοῦ, ὅλο καὶ περισσότεροι ἔρχονταν στὴν Ἐκκλησία. Μάλιστα, ὄχι μόνο δὲν ἀποθαρρύνονταν οἱ νέοι πιστοὶ ἀπὸ τὰ βασανιστήρια ποὺ ἔβλεπαν νὰ ὑπομένουν οἱ παλαιότεροι, ἀλλὰ γίνονταν προθυμότεροι! Μόνοι τους ἔτρεχαν, ἀβίαστα, εὐγνωμονώντας τοὺς βασανιστές τους. Γίνονταν θερμότεροι στὴν πίστη, βλέποντας τοὺς χειμάρρους τῶν αἱμάτων τῶν πιστῶν.

Εἶδες τὴν ἀσύγκριτη δύναμη Ἐκείνου ποῦ ἔκανε ὅλ᾿ αὐτὰ τὰ θαύματα; Πῶς εἶναι δυνατὸ νὰ μὴ λυπᾶται κανείς, ὑποφέροντας τέτοια φρικτὰ μαρτύρια; Ὅμως αὐτοὶ χαίρονταν, σκιρτοῦσαν! Αὐτὸ ὁμολογεῖ, σὰν παράδειγμα, ὁ ἅγιος εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς πὼς συνέβαινε καὶ μὲ τοὺς ἀποστόλους - ὑπέστρεφον ἐκ προσώπου τοῦ συνεδρίου χαίροντες, ὅτι κατηξιώθησαν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ ἀτιμασθῆναι (Πραξ. 5, 41).

Κι ἐνῶ οὔτ᾿ ἕνα τοῖχο δὲν μπορεῖ νὰ χτίσει κανεὶς μὲ πέτρες καὶ ἀσβέστη ὅταν καταδιώκεται, οἱ ἀπόστολοι ἔχτιζαν τὴν Ἐκκλησία σ ὅλη τὴν οἰκουμένη ὑποφέροντας διωγμούς, φυλακίσεις, ἐξορίες καὶ μαρτυρικοὺς θανάτους. Καὶ δὲν τὴν ἔχτιζαν μὲ πέτρες, ἀλλὰ μὲ ψυχές, πράγμα πολὺ δυσκολότερο. Γιατὶ δὲν εἶναι τὸ ἴδιο νὰ χτίζεις ἕνα τοῖχο μὲ τὸ νὰ πείθεις διεφθαρμένες ψυχὲς ν᾿ ἀλλάζουν τρόπο ζωῆς, νὰ ἐγκαταλείπουν τὴ δαιμονικὴ μανία τους καὶ ν᾿ ἀκολουθοῦν τὴ ζωὴ τῆς ἀρετῆς.
Τὸ κατόρθωσαν ὅμως αὐτό, γιατὶ εἶχαν μαζί τους τὴν ἀκαταμάχητη δύναμη τοῦ Κυρίου, ποὺ εἶχε προφητέψει: Οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν, καὶ πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16, 18).

Συλλογίσου πόσοι τύραννοι πολέμησαν τὴν Ἐκκλησία καὶ πόσους φοβεροὺς διωγμοὺς ξεσήκωσαν ἐναντίον της... Ὁ Αὔγουστος, ὁ Τιβέριος, ὁ Γάϊος, ὁ Νέρων, ὁ Βεσπασιανός, ὁ Τίτος καὶ ὅλοι οἱ διάδοχοί τους μέχρι τὸ Μέγα Κωνσταντίνο, ὅλοι ἦσαν εἰδωλολάτρες. Καὶ ὅλοι - ἄλλος ἠπιότερα, ἄλλος σκληρότερα - πολεμοῦσαν τὴν Ἐκκλησία. Τὴν πολεμοῦσαν ὅλοι. Κι ἂν μερικοὶ δὲν ξεσήκωναν οἱ ἴδιοι διωγμούς, ὅμως ἡ προσήλωσή τους στὴν εἰδωλολατρία ὑποκινοῦσε στὸν ἀγώνα ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας ὅσους ἤθελαν νὰ τοὺς κολακέψουν.

Παρόλα αὐτά, τὰ κακόβουλα σχέδια καὶ οἱ ἐπιθέσεις τῶν εἰδωλολατρῶν διαλύθηκαν σὰν ἱστοὶ ἀράχνης, σκορπίστηκαν σὰν σκόνη, ἐξαφανίστηκαν σὰν καπνός. Ἀλλὰ καὶ ὅσα σχεδίαζαν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ἔγιναν ἀφορμὴ νὰ προκύψει μεγάλη ὠφέλεια στοὺς χριστιανούς. Γιατὶ δημιούργησαν τὶς χορεῖες τῶν μαρτύρων, ποὺ ἀποτελοῦν τὸ θησαυρό, τοὺς στύλους, τοὺς πύργους τῆς Ἐκκλησίας.

Βλέπεις λοιπὸν τὴ θαυμαστὴ ἐκπλήρωση τῆς προφητείας; Πραγματικὰ «πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς». Ἀπὸ τὰ παρελθόντα ὅμως, πίστευε καὶ γιὰ τὰ μέλλοντα. Καὶ στὸ μέλλον κανεὶς δὲν θὰ μπορέσει νὰ νικήσει τὴν Ἐκκλησία. Γιατὶ ἂν δὲν κατόρθωσαν νὰ τὴ συντρίψουν ὅταν ἀριθμοῦσε λίγα μέλη, ὅταν ἡ διδασκαλία της φαινόταν καινούρια καὶ παράξενη, ὅταν τόσοι φοβεροὶ πόλεμοι καὶ τόσοι πολλοὶ διωγμοὶ ἀπὸ παντοῦ ξεσηκώνονταν ἐναντίον της, πολὺ περισσότερο δὲν θὰ μπορέσουν νὰ τὴ βλάψουν τώρα, ποὺ κυριάρχησε σ᾿ ὅλη τὴν οἰκουμένη, ποὺ κυρίεψε ὅλα τὰ ἔθνη καὶ ποὺ ἐξαφάνισε τοὺς βωμοὺς καὶ τὰ εἴδωλα, τὶς γιορτὲς καὶ τὶς τελετές, τὸν καπνὸ καὶ τὴν τσίκνα τῶν αἰσχρῶν θυσιῶν.

Πῶς πέτυχαν οἱ ἀπόστολοι ἕνα τόσο μεγάλο, ἕνα τόσο σπουδαῖο κατόρθωμα, ἔπειτα ἀπὸ τόσα ἐμπόδια; Ἀσφαλῶς μὲ τὴ θεϊκὴ καὶ ἀκαταμάχητη δύναμη Ἐκείνου, ποὺ προφήτεψε τὴ δημιουργία καὶ τὸ θρίαμβο τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὸ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ τὸ ἀρνηθεῖ, ἐκτὸς κι ἂν εἶναι ἀνόητος καὶ ἐντελῶς ἀνίκανος νὰ σκέφτεται.

ΟΡΘΟΠΡΑΞΙΑ