ΜΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ Από τον Μελέτιον Πηγάν ως τον Πατροκοσμάν

Του κ. Νικολάου Μάννη, εκπαιδευτικού

Την πνευματική επιβίωσή μας (των Ρωμιών Ορθοδόξων), στα χρόνια που όλα “τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά” της Τουρκοκρατίας, την οφείλουμε σε εκείνες τις άγιες μορφές που έγιναν θυσία για το Γένος, αφιερώνοντας το είναι τους στην ορθόδοξη μόρφωση, και την δι’ αυτής απελευθέρωση (πνευματική πρωτίστως), των συμπατριωτών τους. Ερχόμενος κάποιος σε επαφή με την ζωή και το έργο των μακαριστών εκείνων Διδασκάλων, μπορεί εύκολα να κατανοήσει ποιό θα ήταν και σήμερα το αντίδοτο στην σημερινή σκλαβιά, που είναι κυρίως σκλαβιά μυαλών και ψυχών. Και η λύση αυτή είναι η κατά Θεόν μόρφωση, σε συνδυασμό με το θυσιαστικό πνεύμα και το ανδρείο φρόνημα.

Πρώτος στην χορεία των Διδασκάλων, που επιλέχθηκαν να παρουσιασθούν με το παρόν κείμενο, είναι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος ο Πηγάς (1550-1601). Γεννήθηκε στον Χάνδακα (Ηράκλειο) της Κρήτης και σπούδασε στο περίφημο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας στην Ιταλία, αρνούμενος όμως να παραλάβει το πτυχίο του, για την κτήση του οποίου απαιτούνταν «Δήλωση Πίστεως» στις αποφάσεις της Ψευδοσυνόδου Φερράρας – Φλωρεντίας. Μετέβη στην Αλεξάνδρεια και έγινε Πρωτοσύγκελλος του Πατριάρχου Σιλβέστρου, τον οποίο διαδέχθηκε στον θρόνο το 1590, «τη ομοψήφω γνώμη κλήρου και λαού». Το 1593 συμμετείχε στην εν Κωνσταντινουπόλει Πανορθόδοξο Σύνοδο, ενώ κατά τα έτη 1596 – 1598 ανέλαβε Τοποτηρητής του χηρεύοντος πατριαρχικού θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως, αρνούμενος να δεχθεί τον θρόνο που του προτάθηκε από τον εκεί κλήρο και λαό. Κοιμήθηκε νεώτατος στις 13 Σεπτεμβρίου του 1601. Άφησε τεράστιο συγγραφικό έργο, ανεκτίμητης πνευματικής αξίας και δικαίως χαρακτηρίστηκε ως “ο μετά το σχίσμα νέος Φώτιος”. Μερικά από τα έργα του (εκ των οποίων πολλά παραμένουν εισέτι ανέκδοτα) είναι τα εξής: “Διάλογος ορθόδοξος χριστιανός”, “Κατά Ιουδαίων”, “Περί της αρχής του Πάπα”, “Ορθόδοξος διδασκαλία”, “Περί των αχράντων Μυστηρίων”, “Τόμος Αλεξανδρινός περί του Πασχαλίου” (το έργο αυτό υπήρξε καθοριστικότατο για την στάση της Ορθοδόξου Εκκλησίας απέναντι στην Ημερολογιακή Καινοτομία του Γρηγοριανού Ημερολογίου, διότι επηρέασε τις συνοδικές αποφάσεις του ΙΣΤ  αἰῶνος). Οι δε επιστολές του (πραγματευόμενες διάφορα ζητήματα) πλησιάζουν τις πεντακόσιες.

Εκτός από το γραπτό έργο ο κλεινός Μελέτιος άφησε ως κληρονομιά στο Γένος και ένα έμψυχο θησαυρό: τον ανιψιό, αγαπημένο μαθητή και διάδοχό του. Ο Κύριλλος  Λούκαρις (1570-1638) γεννήθηκε και αυτός στο Ηράκλειο της Κρήτης και ακολούθησε παρόμοια, με του θείου και πνευματικού πατρός του, πορεία. Σπούδασε στην Βενετία και στην Πάδοβα αρνούμενος κι εκείνος να παραλάβει το πτυχίο του. Κατέστη ένας από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής του και ομιλούσε, εκτός της ελληνικής, την λατινική, την ιταλική, την τουρκική και την αραβική γλώσσα. Έγινε Πρωτοσύγκελλος του Μελετίου, και με την ιδιότητα αυτή συμμετείχε στην Πανορθόδοξο Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως (1593). Από  την Κωνσταντινούπολη αποστέλλεται εσπευσμένα (το 1595), ως Πατριαρχικός Έξαρχος, στην Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία, για να αγωνισθεί υπέρ της Ορθοδοξίας, η οποία κινδύνευε εξ αιτίας της τότε εμφανιζομένης Ουνίας. Εκεί ίδρυσε σχολείο και τυπογραφείο, για να διαδίδονται ανοθεύτως τα ορθόδοξα δόγματα. Το 1601, ο Μελέτιος Πηγάς προαισθανόμενος τον θάνατό του, τον κάλεσε για να τον διαδεχθεί στον θρόνο της Αλεξανδρείας. Το 1620 ο Κύριλλος εκλέχτηκε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και πατριάρχευσε συνολικά πέντε φορές, αφού οι σκευωρίες παπικών και λατινοφρόνων τον έρριχναν συχνά από τον θρόνο. Πολέμησε με μεγάλο ζήλο τους παπικούς και για να σταματήσει την προπαγάνδα των Ιησουιτών, οι οποίοι είχαν ιδρύσει σχολείο στην Κωνσταντινούπολη, οργάνωσε το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο, το λεγόμενο Πατριαρχικό, ώστε, μέσα από τα βιβλία, να διαφωτίσει τους ορθοδόξους. Οι Ιησουίτες (η μάλλον “‘Αντιχριστίτες”, κατά τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμία τον Τρανό), έσπευσαν να τον κατηγορήσουν στους Οθωμανούς, πως το τυπογραφείο του, είναι τάχα εργοστάσιο όπλων και πως ετοιμάζεται να ξεσηκώσει τον λαό σε επανάσταση. Έτσι πέτυχαν την ολική καταστροφή του. Μετά από πολλές εξορίες, προπηλακισμούς και ταπεινώσεις έλαβε τελικώς, στις 27 Ιουνίου 1638, τον στέφανο του μαρτυρίου, κατόπιν σκευωρίας και πάλι των Ιησουιτών, οι οποίοι τον κατηγόρησαν στους Αγαρηνούς ως συνωμότη, προσφέροντάς τους παράλληλα υπέρογκο χρηματικό ποσό (από τα ταμεία της εν Ρώμη διαβόητης Propaganda Fidei) για την εξόντωσή του. Οι Γενίτσαροι τον μετέφεραν στα παράλια του Αγίου Στεφάνου (εκεί που βρίσκεται σήμερα το αεροδρόμιο της Κωνσταντινουπόλεως) και τον έπνιξαν, γονυπετή προσευχόμενο. Αλλά ακόμη και μετά τον θάνατό του δεν βρήκε ησυχία ο ζηλωτής Πατριάρχης. Η σορός του ρι-χθηκε στην θάλασσα, όπου την βρήκαν ψαράδες και την έθαψαν. Οι λατινόφρονες την ξέθαψαν και την έρριξαν ξανά στην θάλασσα. Τα λείψανά του όμως ξαναβρέθηκαν και ενταφιάστηκαν με κάθε δέουσα τιμή. Στον Κύριλλο Λούκαρι οφείλουμε το ότι οι Ορθόδοξες Τοπικές Εκκλησίες δεν έγιναν ουνιτικές από τότε. Υπήρξε όχι μόνο ο κύριος τορπιλιστής της Ουνίας της Βρέστης (1596), αλλά με την άνοδό του στον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, το μεγαλύτερο εμπόδιο στην Ένωση με τον Πάπα Ρώμης, την οποία επεδίωκαν τότε οι παπικοί με όργανά τους, λατινόφρονες η φιλοχρήματους, Αρχιερείς. Μισήθηκε δε από αυτούς όσο κανείς άλλος, ενώ κατηγορήθηκε ως Προτεστάντης, τόσο εξ αιτίας μιας αμφιλεγόμενης γνησιότητος “Ομολογίας”, όσο και των πολιτικών σχέσεων που είχε με αξιωματούχους προτεσταντικών κρατών στην προσ­πάθειά του να διασώσει το Γένος από τον αντίχριστο παπισμό. Συνέγραψε την πραγματεία “Κατά Ιουδαίων” (Κωνσταντινούπολις, 1627), το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε σε ελληνικό τυπογραφείο, καθώς και πολλές εγκυκλίους και επιστολές, με τις οποίες στηλίτευε τις παπικές καινοτομίες (Διάλογος Ζηλωτής και Φιλαλήθης, Περί της διαφοράς ην έχουσιν οι ανατολικοί μετά των δυτικών, Περί πυρός καθαρτηρίου κ. α.).

Μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Κυρίλλου, ο μαθητής του Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός (1595-1682), συνέγραψε Ακολουθία προς τιμήν του, το χειρόγραφο της οποίας αγνοείται. Ο Ευγένιος υπήρξε επίσης μια φωτισμένη (με το φως της Ορθοδοξίας) προσωπικότητα, ο οποί­ος γεννήθηκε γύρω στα 1597 στο Μέγα Δένδρο του Θέρμου Αιτωλίας. Μετά από διάφορα ταξίδια στην ελληνική επικράτεια και το Άγιον Όρος, για να μαθητεύσει κοντά σε διαφόρους διδασκάλους, βρέθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου χειροτονήθηκε ιερέας από τον Πατριάρχη Κύριλλο Λούκαρι. Διακόνησε στα Ιεροσόλυμα και κατόπιν, συνέχισε τις σπουδές του κοντά σε σημαντικούς διδασκάλους της εποχής σε διάφορα μέρη και την Κωνσταντινούπολη, στην οποία τον είχε καλέσει ο Λούκαρις. Το 1639 ίδρυσε Σχολή στο Αιτωλικό, έπειτα στο Καρπενήσι, ενώ το 1661 ίδρυσε Σχολή στα Μεγάλα Βραγγιανά των Αγράφων, το περίφημο “Ελληνομουσείον Αγράφων”. Κοιμήθηκε στις 6 Αυγούστου 1682. Κατέλιπε πλούσιο παιδευτικό, συγγραφικό αλλά και φιλανθρωπικό έργο και πολλούς άξιους μαθητές, που διέπρεψαν στα Γράμματα και συνέχισαν το έργο του.

Σπουδαιότερος από αυτούς είναι ο βιογράφος του, λόγιος ιερομόναχος, Αναστάσιος ο Γόρδιος (1654-1729). Γεννήθηκε περί το 1654 στα Μεγάλα Βραγγιανά των Αγράφων. Εκεί σπούδασε κοντά στον Ευγένιο, όπως ειπώθηκε, και έπειτα συνέχισε τις σπουδές σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος και του εξωτερικού. Το 1676 εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος. Αν και του πρότειναν να διδάξει σε διάφορες μεγάλεις πόλεις της ομογένειας, προτίμησε να υπηρετήσει τους ανθρώπους της ταπεινής επαρχίας του. Έτσι δίδαξε, επί δεκαετίες, στη Σχολή του Αιτωλικού και στο “Ελληνομουσείον”, Κοιμήθηκε στην γενέτειρά του στις 7 Ιουνίου 1729. Εκτός του παιδευτικού, σπουδαίο είναι και το φιλολογικό, θεολογικό, επιστολογραφικό (σώζονται περίπου 700 επιστολές του) και συγγραφικό του έργο. Το σημαντικώτερο θεολογικό του έργο είναι το (ερμηνευτικό στην Αποκάλυψη) “Περί Μωάμεθ και κατά Λατίνων”.

Καρπός του έργου των παραπάνω διδασκάλων, υπήρξε ο, πολυαγαπημένος Άγιος των νεωτέρων Ελλήνων, ο Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779). Ο Πατροκοσμάς γεννήθηκε το 1714 στην Αιτωλία και αφού διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα από τον ιεροδιάκονο Ανανία, συνέχισε τις σπουδές στο “Ελληνομουσείον”, κοντά στο αδελφό του Χρύσανθο (μαθητή του Γορδίου και τότε Σχολάρχη) και στον Θεοφάνη, μαθητή του Ευγενίου. Κατόπιν μετέβη στον Άγιον Όρος και φοίτησε στην περίφημη Αθωνιάδα Σχολή. Το 1759 με ευλογία του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Σεραφείμ ξεκίνησε τις περιοδείες του στην Δυτική Ελλάδα και την Βόρειο Ήπειρο, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών. Όπου σταθεί διδάσκει, νουθετεί, παρηγορεί και – κυρίως – ανοίγει σχολεία (σε 247 ανέρχονται τα σχολεία που ίδρυσε!), ξυπνώντας ψυχές και πυρπολώντας καρδιές. Με τις Διδαχές του ποτίζει με ύδωρ Ορθοδοξίας την αποξηραμένη σκέψη των αμαθών συμπατριωτών του. Η επιρροή που άσκησε υπήρξε τεράστια και δεν άργησε να γίνει στόχος των σκοτεινών δυνάμεων. Όπως και ο πνευματικός του πρόγονος Κύριλλος Λούκαρις, συκοφαντήθηκε στους Αγαρηνούς (από τους Ιουδαίους σε αυτήν την περίπτωση) και οδηγήθηκε στην αγχόνη στις 24 Αυγούστου 1779.

Διαβάζοντας κανείς τα παραπάνω δεν είναι δυνατόν να μη κατανοήσει το τεράστιο βάρος της κληρονομιάς που φέρουμε ως απόγονοι τέτοιων Πατέρων. Άραγε θα ξυπνήσουμε; Άραγε θα εγερθούμε σηκώνοντας κι εμείς ψηλά τις, ποδοπατημένες σήμερα, σημαίες της Ορθοδοξίας, τις οποίες εκείνοι οι κλεινοί Διδάσκαλοι δεν υπέστηλαν ουδέποτε; Είθε!

Πηγή: http://orthodoxostypos.gr/1799-2/

ΤΙ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 1821;

Τί να πούμε στα παιδιά μας για το 1821;

Της Αγγελικής Διατσίντου -  Παπαθανασοπούλου

        Μου ζητήθηκε να γράψω τί πρέπει να λένε οι γονείς ή οι παππούδες και οι  γιαγιάδες στα παιδιά για το 1821. Το ερώτημα μου φάνηκε ιδιαίτερα δύσκολο στην απάντηση. Άρχισα να ψάχνομαι. Ρώτησα διάφορους που ασχολούνται με τα παιδιά. Έμπειρος παιδαγωγός μου είπε  να διηγηθώ ό,τι με φωτίσει ο Θεός, αλλά με ζέση και με πίστη και να είμαι βέβαιη ότι τα παιδιά θα με καταλάβουν... Νηπιαγωγός μου είπε να πω ένα ιστορικό συμβάν σαν παραμύθι, που να παράγει κι ένα ηθικό δίδαγμα και να έχει ευχάριστο τέλος, δηλαδή «εκείνοι ζήσανε καλά κι εμείς καλύτερα»… Δάσκαλος με παρότρυνε να τα πάω να επισκεφθούν το Ιστορικό Μουσείο στην Παλιά Βουλή και δείχνοντας τα εκεί κειμήλια των Αγωνιστών του 1821 να τους μιλήσω γι’ αυτούς… Άλλος δάσκαλος με συμβούλευσε να τους αγοράσω βιβλία με ιστορίες του 21, κατάλληλα για την ηλικία τους… Άλλος μου είπε να πηγαίνουν τα παιδιά στην παρέλαση, να ζουν την ατμόσφαιρα και να τους πω δυο λόγια για την επέτειο...

        Όλα καλά και χρήσιμα ως συμβουλές σκέφθηκα. Όμως παρέμεινε μέσα μου το ερώτημα ποιά ιστορία να πει κανείς στα παιδιά για το 1821 που να μπορεί να το τελειώσει με το ότι οι Αγωνιστές «ζήσανε καλά;», γιατί ότι εμείς ζούμε καλύτερα από εκείνους , χάρη σ΄ εκείνους δεν υπάρχει αμφιβολία... Κι άρχισα να σκέφτομαι: Να τους μιλήσω για τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη; Μα ο αρχιτέκτονας της απελευθέρωσής μας καταδικάστηκε σε θάνατο... Για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο; Μα ο ήρωας στο Χάνι της Γραβιάς στραγγαλίστηκε… Για  τον  Μάρκο Μπότσαρη; Μα ο νικητής τόσων μαχών σκοτώθηκε σε μάχη με τους Τούρκους… Για τον Γεώργιο Καραϊσκάκη; Μα ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων σκοτώθηκε στο Νέο Φάληρο… Για τον Παπαφλέσα; Μα ο ήρωας και δημεγέρτης έπεσε στο Μανιάκι… Για τον Ρήγα Βελεστινλή; Μα εκτελέστηκε από τους οθωμανούς στο Βελιγράδι... Για τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, που σήκωσε το Λάβαρο της Επανάστασης; Μα συνελήφθη, φυλακίστκε και βασανίστηκε… Για τον ηρωικό Αλέξανδρο Υψηλάντη; Μα θυσιάστηκε για την Πατρίδα, φυλακίστηκε και πάμπτωχος πέθανε στη Βιέννη...Για τον Καποδίστρια, που θυσίασε τα πάντα για να υπηρετήσει την Ελλάδα; Μα δολοφονήθηκε... Για τον ήρωα της Αλαμάνας Αθανάσιο Διάκο; Μα σουβλίστηκε από τους οθωμανούς… Για τον ηρωικό μοναχό Σαμουήλ; Μα θυσιάστηκε στο Κούγκι… Για τον εθνοϊερομάρτυρα Επίσκοπο Ρωγών Ιωσήφ, ηρωική φυσιογνωμία του Μεσολογγίου; Μα αποκεφαλίστηκε από τους οθωμανούς… Για την Μαντώ Μαυρογένους, την ηρωική Μυκονιάτισσα στρατηγό, που έδωσε τα πάντα στην Πατρίδα; Μα πέθανε στην Πάρο 43 ετών από τύφο, πάμπτωχη, μαραζωμένη και λησμονημένη, έχοντας δεχθεί όλη την εκ μέρους της αγαπημένης της Πατρίδας αγνωμοσύνη του εξουσιαστή Ι. Κωλέττη… Για την μεγάλη αγωνίστρια Μπουμπουλίνα; Μα την σκότωσαν άδικα, ενώ ήταν πια φτωχειά, αφού είχε δώσει όλη της την περιουσία στον Αγώνα... Για τον ήρωα στα Δερβενάκια Νικηταρά; Μα τον κατάντησε η Πατρίδα  να ζει πάμπτωχος… Για τον νικητή πολλών μαχών Γιάννη Μακρυγιάννη; Μα καταδικάστηκε σε θάνατο...

        Πώς λοιπόν μπορεί κάποιος να μιλήσει στα παιδιά για τους ήρωες του 1821; Εκείνο που μπορεί να τους σημειώσει είναι η αγάπη τους για τον Χριστό και για την Πατρίδα. Αγάπη τόσο μεγάλη που ξεπερνούσε τα ανθρώπινα μέτρα. Όλοι τους θυσίασαν περιουσία, άνεση, υγεία και ζωή για τον Χριστό και για την ελευθερία   της Πατρίδας. Για να αποδεχθούν αυτή την μαρτυρική ζωή είχαν ανέβει σε σφαίρες αξιών που δεν είναι εύκολο να φτάσει ο κοινός άνθρωπος.  Ναι! Έτσι μπορεί κανείς να μιλήσει στα παιδιά, αφού περιγράψει τα ανδραγαθήματά των ηρώων του 1821 να τελειώσει με το ότι  «αυτοί ζήσανε με ταλαιπωρίες, υπέστησαν μαρτύρια  και θυσίασαν τη ζωή τους για να ζούμε εμείς καλύτερα»!...  

Φτάνει όμως αυτό;  Ασφαλώς όχι! Στα παιδιά μας πρέπει να δείξουμε τη σπουδαιότητα της 25ης Μαρτίου για την πατρίδα μας. Να κάποιες σκέψεις:

Παλιά υπήρχε η Ρωμέϊκη Αυτοκρατορία, που αλλιώς ονομάζεται  Βυζάντιο.  Μια λαμπρή Αυτοκρατορία με πολλά και  σπουδαία κατορθώματα και με μεγάλη προσφορά στην ιστορία της ανθρωπότητας.  Ήταν ελληνικό το Βυζάντιο γιατί ήσαν οι Έλληνες που είχαν αποδεχθεί τον Χριστιανισμό και που ήσαν απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.   Όταν όμως κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς Τούρκους χάσανε την ελευθερία τους. Τότε οι Έλληνες δεν είχαν το δικαίωμα να αποφασίζουν εκείνοι ακόμη και για απλά πράγματα.  Να πάνε στην εκκλησία, να μορφωθούν, να κάνουν οικογένεια, να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και άλλα τόσο απλά πράγματα. Δεν κτίζονταν εκκλησίες παρά με πολλές δυσκολίες και έπρεπε να είναι πιο χαμηλές από την κατοικία του Τούρκου διοικητή της πόλης ή του χωριού.  Δεν λειτουργούσαν σχολεία ώστε τα ελληνόπουλα να ξεχάσουν τις σπουδαίες ρίζες τους, τους σοφούς προγόνους τους, να ξεχάσουν την γλώσσα τους.  Σε απάντηση οι Έλληνες άρχισαν να λειτουργούν τα κρυφά σχολειά, δηλ. σε ώρες νυκτερινές, όταν οι Τούρκοι δεν τους πρόσεχαν πήγαιναν τα παιδιά τους σε κανένα εξωκλήσι και σε κανένα μοναστήρι, όπου κάποιος παππάς ή καλόγερος τους μάθαινε γράμματα διαβάζοντας τους εκκλησιαστικά βιβλία και τους μύθους του Αισώπου.  Διδάχοι επίσης  του Γένους, δεσποτάδες, παπάδες, καλόγεροι και λαϊκοί που ήσαν κοντά στην Εκκλησία, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους,  μάθαιναν στους νέους  για τον Χριστό, για την Παναγία, για τους Αγίους μας, για το πόσο σπουδαίοι ήταν οι πρόγονοι τους. Έτσι γέμιζαν την ψυχή τους με Χριστό και Ελλάδα, τους ενέπνεαν υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια, τους δημιουργούσαν την πεποίθηση  ότι δεν τους άξιζε η σκλαβιά των Τούρκων και δυνάμωναν μέσα τους την επιθυμία να ελευθερωθούν. Ο Ρήγας Φεραίος με το ηρωικό ποίημα του, τον Θούριο, έδειχνε στους Έλληνες πού έπρεπε να φθάσουν.  Όλοι μυστικά- μυστικά τραγουδούσαν τα τραγούδια του Ρήγα «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Στο Ιάσιο της Ρουμανίας, όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες γιατί συμπατριώτες τους ήσαν οι εκεί ηγεμόνες, ο Πρίγκηπας Αλέξανδρος Υψηλάντης μάζεψε  Ελληνόπουλα, που πολλά είχαν ήδη κάνει καλές σπουδές, τα άσκησε στον πόλεμο, δημιούργησε τον Ιερό Λόχο και κήρυξε την επανάσταση.  Αυτά τα Ελληνόπουλα θυσιάστηκαν στο βωμό της ελευθερίας.

Όλοι οι Έλληνες σαν ένας άνθρωπος ήσαν έτοιμοι να αποκτήσουν την ελευθερία τους.  Μέρα και νύχτα  συζητούσαν μυστικά μεταξύ τους πώς θα προχωρήσουν για να πετύχουν το ποθούμενο.  Πολλοί Έλληνες βγήκαν στα βουνά για να ξεφύγουν από την καταπίεση των Τούρκων. Αυτοί ήταν οι τιμημένοι κλέφτες.  Σωθήκανε πολλά κλέφτικα τραγούδια, που ακόμη τραγουδιούνται.  Με πρόχειρα όπλα στην αρχή έδιναν μάχες με τους Τούρκους προσπαθώντας να προστατεύσουν τους απλούς Έλληνες, όταν οι Τούρκοι έπαιρναν τα μικρά αγοράκια τους και τα έκαναν γενίτσαρους, δηλαδή τους ξερίζωναν την ελληνική τους ψυχή και τους μετέτρεπαν σε  Τούρκους άγριους πολεμιστές, ή έπαιρναν τα κορίτσια τους για τα σκλαβοπάζαρα, ή καταπατούσαν το βιός των δύστυχων Ελλήνων.  Άλλοι έγιναν αρματωλοί δηλαδή εξυπηρετούσαν κάποιον Τούρκο διοικητή στις μάχες του με άλλους Τούρκους διοικητές ή του φρόντιζαν την περιουσία του σε κάποια περιοχή  κι εκείνος δεν τους εμπόδιζε να είναι Χριστιανοί  και τους επέτρεπε να φέρουν  όπλα.  Αλλά αυτοί δήθεν υπηρετούσαν τον Τούρκο. Στην πραγματικότητα ετοιμάζονταν για την Επανάσταση. Οι ναυτικοί μας από την πλευρά τους, έκαναν το ίδιο με τους αμαρτωλούς. Με την δικαιολογία ότι έπρεπε τα καράβια τους να είναι αρματωμένα για να αμύνονται  στους πειρατές τα είχαν ετοιμάσει για τον Αγώνα.

  Έτσι όλοι ετοιμάζονταν για τη μεγάλη στιγμή: την Επανάσταση.  Στις 25 Μαρτίου 1821 στα Καλάβρυτα ο Μητροπολίτης  Παλαιών Πατρών ο Γερμανός κήρυξε μαζί με οπλαρχηγούς την Επανάσταση.  Δεν είχαν οι Έλληνες πολλά χρήματα για όπλα και φαγητό των στρατιωτών, ούτε ήταν πολλοί οι μαχητές.  Άρχισαν όμως τον Αγώνα εναντίον των Τούρκων με θερμή Πίστη στον Χριστό και με μεγάλη αγάπη στην Πατρίδα. Γενναίοι Έλληνες, άνδρες και γυναίκες,   ακόμη και μικρά παιδιά, έκαναν τον πόλεμο με έξοχο θάρρος και  ηρωισμό.  Η μεγάλη αυτή προσπάθεια και οι πολλές θυσίες τους συγκίνησαν τον κόσμο όλο.  Πολλοί Γάλλοι, Άγγλοι και άλλοι νέοι άνθρωποι πους τους συγκίνησε ο Απελευθερωτικός Αγώνας των Ελλήνων άφησαν τις ανέσεις τους και ήρθαν να πολεμήσουν μαζί με τους Έλληνες κατά των Τούρκων. Αυτοί είναι οι φιλέλληνες, που τα ονόματα τους δώσαμε σε διάφορες οδούς των πόλεων μας για να τους τιμήσουμε.  

Αυτή ήταν η αρχή της ελευθερίας της Ελλάδας μας. Εμείς είμαστε ελεύθεροι να χαιρόμαστε αυτήν την πατρίδα επειδή εκείνοι πολέμησαν,  βασανίστηκαν, έμειναν πάμπτωχοι γιατί έδωσαν όλη την περιουσία τους για τις ανάγκες του αγώνα, ακόμη και τη ζωή τους έδωσαν για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Πολεμούσαν για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδας την ελευθερία.  Αυτές τις θυσίες θυμόμαστε και τιμάμε κάθε 25η Μαρτίου, την ημέρα δηλαδή που ξεκίνησε η ελευθερία μας.-

Πηγή

Ἡ πίστη τῶν Ἐλλήνων στόν πόλεμο τοῦ 1940

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κάθε ἐθνική γιορτή μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία ὄχι μόνο νά πλουτίσουμε τίς ἱστορικές μας γνώσεις, ἀλλά κυρίως ν᾿ ἀναβαπτιστοῦμε στίς ἀρετές τῶν προγόνων μας, νά συγκινηθοῦμε ἀπό τά κατορθώματα καί τό ἦθος τους, νά διδαχθοῦμε ἀπό τά λάθη τους· καί ἔτσι νά ἐκτιμήσουμε τή μεγάλη καί βαριά κληρονομιά πού μᾶς παρέδωσαν, καί τή δική μας εὐθύνη νά φανοῦμε ἀντάξιοί τους, πιστοί στά ἰδανικά τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδας. Tίς ἡμέρες αὐτές γιορτάζουμε τήν ἐπέτειο τοῦ ΟΧΙ.
Στό λίγο χρόνο πού ἔχουμε, ἄς προσπαθήσουμε νά ἐμβαθύνουμε σέ μιά πτυχή τοῦ ᾿40 πού δέν θά ἦταν ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτι εἶναι ἡ πιό σημαντική καί ὅτι σ᾿ αὐτήν ὀφείλεται τό θαῦμα πού τότε ἐπιτελέστηκε. Εἶναι ἡ πίστη στόν Θεό, ἡ ζωντανή εὐσέβεια τῶν Ἑλλήνων σ᾿ ἐκεῖνον τόν πόλεμο.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

Τί γνωρίζετε γι᾿ αὐτήν; (…)
Ἄς ἀφήσουμε νά μιλήσουν τά ἴδια τά γεγονότα (ὁ κατηχητής ἄς ἐπιλέξει νά διαβάσει κάποιες ἀπό τίς μαρτυρίες πού παρατίθενται στό τέλος τοῦ θέματος).

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

1. Δέν εἶναι ὅλα αὐτά τόσο συγκινητικά καί ἀποκαλυπτικά; Τί σᾶς ἔκανε μεγαλύτερη ἐντύπωση;
(...)

2. Καί πῶς φανερωνόταν αὐτή ἡ ζωντανή καί θερμή πίστη τους σύμφωνα μέ τίς μαρτυρίες; (…)

• θαρραλέα ὁμολογία θαυμάτων
  
• ψαλμωδίες τῶν στρατιωτῶν στό μέτωπο
  
• ἀθρόα προσέλευση στήν ἱερά Ἐξομολόγηση καί στή θεία Εὐχαριστία
  
• κατακλύζονταν οἱ ναοί στά μετόπισθεν γιά κοινή προσευχή ὑπέρ τοῦ ἀγώνα
  
• τύπωση καί διανομή εἰκόνων τῆς Παναγίας
  
• ἡ προσφορά τοῦ Ἱδρύματος Εὐαγγελίστριας καί ἡ εὐγενική χειρονομία τῆς Τραπέζης Ἑλλάδος! Πῶς σεβάστηκαν οἱ ἰθύνοντες τά ἀφιερώματα τῆς Μεγαλόχαρης, ἄν καί τούς προσφέρθηκαν γιά τίς ἀνάγκες τοῦ πολέμου!
  

3. Πρίν ποῦμε ὁτιδήποτε ἄλλο, εἶναι σημαντικό νά συνειδητοποιήσουμε τήν ἀξία τῶν μαρτυριῶν πού ἀναφέραμε. Γιατί εἶναι ἀξιόπιστες; (…)

Πρῶτα-πρῶτα γιά τό μεγάλο πλῆθος τους – ἐδῶ παραθέσαμε ἐλάχιστες· ἔπειτα διότι δέν προέρχονται μόνο ἀπό ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί ἀπό ἄλλους πού δέν διακρίνονταν γιά τή θρησκευτικότητά τους· τίς μαρτυρίες αὐτές περιέλαβαν ἱστορικοί στά ἱστορικά τους ἔργα, δημοσιογράφοι στά ἄρθρα τους, τίς φιλοξένησαν οἱ κοσμικές (μή θρησκευτικές) ἐφημερίδες στίς στῆλες τους, ξένοι ἀπεσταλμένοι στίς ἀνταποκρίσεις τους! Ἀκόμη τό ὅτι πρώην ἄθεοι ἤ ἀδιάφοροι στρατιῶτες δέν μεταφέρουν ἁπλῶς τήν εὐσέβεια τῶν συναδέλφων τους ἀλλά ὁμολογοῦν εὐθαρσῶς καί κατηγορηματικῶς τόν συγκλονισμό τους ἀπό τήν προσωπική ἐμπειρία θαυμάτων καί τήν ἀπόφασή τους ν᾿ ἀλλάξουν ζωή! Ἐπίσης ἡ ἀξία τῶν μαρτυριῶν τῶν στρατιωτικῶν ἱερέων δέν εἶναι καθόλου εὐκαταφρόνητη, διότι ἦταν ἔμπειροι πνευματικοί, πού δέν θά ἐνθουσιάζονταν ἀπό ἐπιφανειακές θρησκευτικές ἐκδηλώσεις καί τυπική ἐξομολόγηση. Ἀντίθετα μίλησαν γιά «ἐξομολόγησιν εἰλικρινῆ», οὐσιαστική μετάνοια, πόθο γιά τήν προσέλευση στή θεία Εὐχαριστία καί ἀφοσιωμένη συμμετοχή στή λατρεία!

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τό ἔθνος μας σέ κάθε περιπέτειά του κατέφευγε στόν Θεό καί ζητοῦσε τή βοήθειά Του. Καί ἐκτός ἀπό τή μάχη τῶν ὅπλων ἀποδυόταν καί σέ ἀγώνα προσευχῆς, λιτανειῶν κλπ. Εἰδικά ὅμως στόν ἑλληνοϊταλικό πόλεμο τοῦ 1940-1941 παρατηρήθηκε, ὅπως εἴδαμε, μοναδική ἔξαρση θεοσεβείας καί μάλιστα εὐλαβείας πρός τό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, μία ἔντονη στροφή πρός τόν Θεό ἀκόμη καί ἀνθρώπων πού πρίν ἦταν θρησκευτικά ἀδιάφοροι. Τό ἑλληνικό ἔθνος προχώρησε ἑνωμένο στόν πόλεμο μέ βαθιά τήν πίστη ὅτι ὁ Θεός θά εὐλογήσει τό δίκαιο τοῦ ἀγώνα καί ὅτι ἡ Παναγία, ἡ λαβωμένη τῆς Τήνου, θά χαρίσει πλούσια τήν ἐνίσχυσή της στά ἑλληνικά ὅπλα ὡς ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγός. Ἡ ζωντανή της δέ παρουσία στό μέτωπο καί τά ἀναρίθμητα περιστατικά - φανερώσεις τῆς φοβερᾶς προστασίας της δικαίωναν αὐτήν τήν πίστη τῶν Ἑλλήνων καί ἀναζωπύρωναν ὅλο καί περισσότερο τή φλόγα της στίς ψυχές τους.

4. Πῶς ἐξηγεῖται αὐτή ἡ πίστη τῶν Ἑλλήνων τοῦ ᾿40; (…)

α. Σέ κάθε δύσκολη περίσταση τά μεμονωμένα πρόσωπα καί τά ἔθνη καταφεύγουν στόν Θεό. Αὐτό βέβαια δέν ἀρκεῖ ἀπό μόνο του νά ἐξηγήσει τό πνευματικό θαῦμα τοῦ ᾿40.

β. Τό δίκαιο τοῦ ἀγώνα. Ἡ Ἑλλάδα εἶχε τηρήσει αὐστηρή οὐδετερότητα, δέν εἶχε δώσει καμία λαβή στόν Ἄξονα. Στίς διάφορες ἰταλικές προκλήσεις σιώπησε. Εἰσῆλθε χωρίς τή θέλησή της στόν πόλεμο γιά νά ὑπερασπιστεῖ τήν ἐλευθερία της. Ἦταν εὔλογο λοιπόν οἱ Ἕλληνες, ἐφόσον εἶχαν τό δίκαιο μέ τό μέρος τους, νά πιστεύουν στή βοήθεια τοῦ Θεοῦ.

γ. Εἶχε προηγηθεῖ πολλή πνευματική ἐργασία (κατηχητικά - κήρυγμα), χάρη στήν ὁποία σημαντικό μέρος τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ εἶχε καλλιεργηθεῖ καί διέθετε τίς προϋποθέσεις γιά μιά τέτοια στροφή πρός τόν Θεό.

δ. Ὁ τορπιλισμός τῆς «Ἕλλης», γεγονός πού ἔπαιξε καταλυτικό ρόλο στήν πνευματική ἀντιμετώπιση τοῦ πολέμου. Ἡ «Ἕλλη» εἶχε ἀποσταλεῖ στήν Τῆνο γιά νά τιμήσει τή Μεγαλόχαρη ἐκ μέρους τῆς ἑλληνικῆς πολιτείας τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς της. Ἡ παρουσία της στήν Τῆνο ἐκείνη τήν ἡμέρα σήμαινε: Ἡ Ἑλλάδα τιμᾶ τήν Θεοτόκο. Γι᾿ αὐτό καί ὁ τορπιλισμός της δέν ἦταν ἁπλῶς ἡ βύθιση ἑνος πολεμικοῦ πλοίου μας, τελείως ἀπροειδοποίητα καί ἀναίτια. Ἦταν στή συνείδηση τῶν Ἑλλήνων ὄχι μόνο πλῆγμα κατά τῆς Ἑλλάδας ἀλλά καί προσβολή κατά τῆς Θεοτόκου. Θεοτόκος καί Ἑλλάδα ταυτίστηκαν. Καί τήν ἐπίθεση τοῦ ἰταλικοῦ στρατοῦ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου τή θεώρησαν ὡς «τὴν συνέχειαν τῆς ἐπιθέσεως ἡ ὁποία ἤρχισεν ἐναντίον τῆς Παναγίας τὴν 15ην Αὐγούστου εἰς τὴν Τῆνον». Γι᾿ αὐτό καί ρίχτηκαν στόν πόλεμο μέ πεποίθηση στερεή περισσότερο ἀπό ὁποτεδήποτε ἄλλοτε ὅτι ἡ Παναγία θά τούς συμπαρασταθεῖ, ὅτι τά ἑλληνικά ὅπλα βρίσκονται κάτω ἀπό τήν ἰδιαίτερη προστασία της.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ἀπό τή σημερινή συζήτησή μας τί θά μπορούσαμε νά διδαχθοῦμε; (…)

α. Νά διαβάζουμε ἱστορία. Νά μήν ἀρκούμαστε σέ γενικές ἱστορικές γνώσεις. Ἡ ἱστορία εἶναι τόσο
διδακτική, συγκινητική, ἀποκαλυπτική στίς λεπτομέρειές της! Ἄν μελετοῦμε ἱστορία, τότε χωρίς
ἄλλη προσπάθεια θά ἀγαπήσουμε τήν τόσο πονεμένη ἀλλά καί ἔνδοξη πατρίδα μας καί
αὐθόρμητα θά τιμοῦμε τούς προγόνους μας.

β. Ἡ πίστη θαυματουργεῖ! Σέ κάθε εἴδους ἀγῶνες – ὄχι μόνο στούς ἐθνικούς – νά προχωροῦμε μέ πίστη στόν Θεό, μέ ἐλπίδα στή βοήθειά Του, ὅπως εἶναι καί τό ἐτήσιο σύνθημά μας «ἔλπισον ἐπὶ τὸν Θεόν».

γ. Ἡ Παναγία ἔχει πολύ μεγάλη δύναμη. Νά τήν εὐλαβούμαστε, νά ζητοῦμε τίς πρεσβεῖες της.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σήμερα ἡ πατρίδα μας δοκιμάζεται ἀπό οἰκονομική κρίση καί ἀκόμη περισσότερο ἀπό πνευματική, ἀπό τό πνεῦμα τῆς ἀποστασίας, πού εἶναι καί ἡ αἰτία ὅλων τῶν ἄλλων κρίσεων. Στόν ἐφετινό ἑορτασμό τοῦ ΟΧΙ ἄς παρακαλέσουμε τήν Παναγία νά δώσει μέ τίς πρεσβεῖες της νά πνεύσει στό ταλαιπωρημένο ἔθνος μας ἕνας ἄνεμος μετανοίας, ἐπιστροφῆς στόν Θεό, ὅπως τότε. Εἶναι ἡ μόνη λύση στό σημερινό ἀδιέξοδο.

ΣΥΝΘΗΜΑ: «ΟΧΙ», τό θαῦμα τῆς πίστεως!

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

Α. Οἱ ἐπίσημες ἀνακοινώσεις τῶν τότε ἀρχόντων
Βασιλέως Γεωργίου Β’: «…Μὲ πίστιν εἰς τὸν Θεὸν καὶ εἰς τὰ πεπρωμένα τῆς Φυλῆς τὸ Ἔθνος σύσσωμον καὶ πειθαρχοῦν ὡς εἷς ἄνθρωπος θὰ ἀγωνισθῇ ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν μέχρι τελικῆς νίκης»1.

Ὁ πρωθυπουργός καί δικτάτορας Ἰωάννης Μεταξᾶς στίς 5:00 π.μ. στό Ὑπουργικό Συμβούλιο πού εἶχε συγκαλέσει «ἐπῆρε ἀπὸ τὰ διατάγματα πρῶτον τὸ τῆς γενικῆς ἐπιστρατεύσεως καὶ εἶπε:
–Θέτω πρὸς ὑπογραφὴν τὰ διατάγματα ταῦτα καὶ ὑπογράφω πρῶτος.
Ἔκαμε τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ, ὑπέγραψε καὶ προσέθεσε:
–Ὁ Θεὸς σώζοι (=μακάρι νά σώζει) τὴν Ἑλλάδα»2.

Στήν Ἡμερησία Διαταγή τῆς 23ης Νοεμβρίου ὁ Ἀρχιστράτηγος Ἀλέξανδρος Παπάγος μέ τό ἴδιο πνεῦμα ἀπευθύνεται στούς στρατιῶτες του: «Στρατιῶται, ὁ Θεὸς εἶναι μαζί σας, ἡ πληγωμένη τῆς Τήνου εὐλογεῖ τὸν ἀγῶνα μας καὶ σᾶς ὁδηγεῖ, καὶ αὐτὴ θὰ σᾶς δώσῃ ὅλη τὴ δύναμι γιὰ νὰ συντρίψετε ὁριστικὰ καὶ τελικὰ τὸν ὕπουλο ἐχθρό…»3.

Β. Μαρτυρίες ἀπό τό μέτωπο

• στρατιωτικῶν ἱερέων:
  

«Τὸ Μέτωπον ἐδῶ ἐπάνω εἶναι ἡ ἄνοιξις τοῦ θρησκευτικοῦ συναισθήματος. Πάντων ἀξιωματικῶν καὶ ὁπλιτῶν αἱ καρδίαι εἶναι ἐστραμμέναι πρὸς τὸν Κύριον. Ἄπιστοι δὲν ὑπάρχουν. Θρησκευτικῶς ἀδιάφοροι οὔτε. Ἂς ἔχῃ δόξαν ὁ Κύριος, ὅστις δωρίζει εἰς ἡμᾶς καὶ τὰς περιφανεῖς νίκας»4.

Ἄλλοι ἱερεῖς γράφουν: «Ἐκεῖνο ποὺ μοῦ προξενεῖ βαθεῖαν συγκίνησιν καὶ μοῦ δίδει δυνάμεις ὥστε νὰ μὴ αἰσθάνωμαι τὴν παραμικρὰν κόπωσιν εἰς τὴν ἐκτέλεσιν τῶν καθηκόντων μου, εἶναι ὁ πόθος τῶν ἀξιωματικῶν καὶ τῶν ὁπλιτῶν νὰ παρακολουθήσουν τὴν θείαν Λειτουργίαν καὶ νὰ κοινωνήσουν τῶν ἀχράντων Μυστηρίων… Πολλοὶ ἦσαν ἐκ τῶν ἀξιωματικῶν, ἀνωτέρων καὶ κατωτέρων, ποὺ ἄφηναν δάκρυα νὰ κυλοῦν εἰς τὰ μάτια των ἀπὸ συγκίνησιν κατὰ τὴν τέλεσιν τῆς θείας Λειτουργίας… Ἀλλ᾿ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον μετέδωκεν ἐξαιρετικὴν συγκίνησιν ἀπὸ τὴν ἱεροτελεστίαν ἦτο ἡ προσέλευσις τῶν
περισσοτέρων ἀξιωματικῶν καὶ ὅλων τῶν στρατιωτῶν εἰς τὴν μετάληψιν… μετὰ προετοιμασίαν δι᾿ ἐξομολογήσεως καὶ νηστείας, πολλοὶ τῶν ὁποίων εἶχον 5 καὶ 10 καὶ 20 ἔτη νὰ προσέλθουν. Ἰδοὺ αἱ μεγάλαι ὠφέλειαι αἱ προελθοῦσαι ἀπὸ τὴν πολεμικὴν δοκιμασίαν τὴν ὁποίαν ἐπέτρεψε ὁ Θεός…».

«Ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι κατὰ τὸν καιρὸν τῆς εἰρήνης δὲν ἐπατοῦσαν ποτὲ εἰς τὴν ἐκκλησίαν καὶ ἔμεναν ψυχροὶ καὶ ἀδιάφοροι πρὸ τῆς κλήσεως τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ κηρύγματος, ἐδῶ φαίνονται ὅλως διαφορετικοί… μοὶ ἔκαμεν ἐντύπωσιν ὅτι οἱ ὁπλῖται παρηκολούθησαν προθύμως σειρὰν κηρυγμάτων, καὶ τὸ σπουδαιότερον ὅτι προσήρχοντο ἀθρόοι εἰς τὴν ἱερὰν Ἐξομολόγησιν ἐντὸς παγεροῦ χώρου, ἀπὸ πρωΐας μέχρι βαθείας νυκτός, ἐξομολόγησιν δὲ εἰλικρινῆ».

«Ἀπὸ τοῦ μεγαλυτέρου ἀξιωματικοῦ ἕως τοῦ μικροτέρου στρατιώτου ζῶμεν ὑπὸ τὸ κράτος ζωηρᾶς χριστιανικῆς πίστεως… Ὅλοι ἐξωμολογήθησαν καὶ ὅλοι ἐκοινώνησαν. Τώρα κανεὶς δὲν κουράζεται, ὅταν τρέχῃ νὰ ἀκούσῃ τὴν θείαν Λειτουργίαν, καίτοι γίνεται τὴν νύκτα εἰς τὰς χαράδρας… Τὸν πόλεμον αὐτὸν οἱ ἐδῶ στρατιῶται τὸν ὀνομάζουν εὐλογίαν Θεοῦ»
ἀξιωματικῶν καί ὁπλιτῶν. Εἶναι ἀναρίθμητες οἱ προφορικές καί γραπτές εὐλαβεῖς ἀναφορές καί διηγήσεις θαυμαστῶν γεγονότων ἀπό Ἕλληνες πολεμιστές. Παραθέτουμε ἐλάχιστες:
Ἀπό ἐπιστολή ἀνωτέρου ἀξιωματικοῦ: «Ἀναπέμπονται ὑφ᾿ ἁπάντων… ἱκετήριοι προσευχαὶ πρὸ πάσης μάχης καὶ εὐχαριστήριοι ὕμνοι μετὰ πᾶσαν νίκην…
Ἐπορευόμεθα κάπου εἰς τὸ Μέτωπον… Δίδω τὸ σύνθημα… καὶ ἠρχίσαμεν νὰ ψάλλωμεν τὸν Ἀκάθιστον Ὕμνον. Ὁλόκληρος ἡ φάλαγξ ἐζωογονήθη ἀμέσως καὶ ὁ ὕμνος πρὸς τὴν Ὑπέρμαχον Στρατηγὸν ἀντήχησεν ἐν μέσῳ τῆς νυκτός, μὲ φωνὰς παλλομένας ἀπὸ ἱερὸν ἐνθουσιασμὸν καὶ συγκίνησιν. Εἶναι ὅλως ἐξαιρετικὸς ὁ πρὸς τὴν Θεοτόκον ὑφ᾿ ἁπάντων ἀπονεμόμενος σεβασμός. Ἡ φράσις: “Μᾶς βοηθεῖ ἡ πληγωμένη Παναγία μας” μυριάκις ἔχει λεχθῆ μέχρι σήμερον, καὶ εἰς τὰς ψυχάς μας ἐμφωλεύει ἀκράδαντος ἡ πεποίθησις ὅτι ὁ ἱερόσυλος ἐχθρὸς συντρίβεται καὶ θὰ συντριβῇ τελικῶς, χάρις εἰς τὴν βοήθειαν τῆς Μεγαλόχαρης περισσότερον παρὰ εἰς τὴν ἰδικήν μας ὁρμητικότητα καὶ αὐτοθυσίαν…»6.

• Ἄλλες: «Γιὰ κρύο καὶ κακουχίες μὴ φοβᾶσθε… νὰ μὴ στενοχωριέσθε. Ἄλλως τε, γιὰ ὅλα τὰ Ἑλληνόπουλα τοῦ μετώπου φροντίζει ἡ Μεγαλόχαρη…».
  

«Εὐτυχῶς ἡ χειροβομβίδα δὲν ἔσκασε, καὶ ὁ λυτρωμένος πιὰ συνάδελφός μας ἔχει τάξει μιά λαμπάδα σὰν τὸ μπόι του στὴν Παναγία τῆς Τήνου, τὴν ὁποία ἔχουμε ὅλοι γιὰ προστάτιδά μας».
«Ἀδελφούλα μου, νικοῦμε παντοῦ! Ἡ Παναγία ὁλοζώντανη μᾶς ἀκολουθεῖ… Παρακαλεῖτε καὶ σεῖς ὅσο μπορεῖτε γιὰ τὴ σύντομη τελικὴ νίκη!».
Ἀπό ἐπιστολή στρατιώτη πρός τή σύζυγό του: «Δὲν θέλω νὰ μοῦ στείλῃς φανέλλες καὶ κάλτσες.
Προτιμῶ νὰ μοῦ φτιάξῃς καὶ νὰ μοῦ στείλῃς μιὰ σημαία. Στὸ μέσον της θὰ βάλῃς τὸν Ντῖνο νὰ μοῦ ζωγραφίσῃ μιὰ Παναγία τῆς Τήνου. Θέλω νὰ τὴν χαρίσω στὸ λόχο μου. Θὰ παραξενεύεσαι, γιατὶ δὲν μὲ ἤξερες γιὰ θρῆσκο, ἀλλὰ ἀπ᾿ ὅσα βλέπουν τὰ μάτια μου, πιστεύω καὶ ἐγὼ ὅτι μία θεϊκὴ δύναμις συντροφεύει τὸ στρατό μας. Ἄλλως τε, πῶς μποροῦσα νὰ μείνω μόνος ἐγὼ ἀσυγκίνητος μέσα στὸ κῦμα τῆς πίστεως ποὺ ἔχει ὅλος ὁ στρατός μας πρὸς τὴν Παναγία τῆς Τήνου;»7.

Ὁ Ε. Μπάστας ὑπῆρξε αὐτόπτης μάρτυρας τοῦ ἑξῆς περιστατικοῦ: Στό στρατόπεδο τῆς Βεροίας τό Νοέμβριο τοῦ 1940 γνώρισε ἕνα στρατιωτικό πρώην κατάδικο, πού τοῦ εἶχε ἐπιτραπεῖ νά πολεμήσει.
Ἦταν χαρτοπαίκτης καί ναρκομανής. Κάποια νύχτα πάνω στό παιχνίδι κάποιος συμπαίκτης του βλαστήμησε τήν Παναγία. Τότε ἐκεῖνος πέταξε τά χαρτιά, σηκώθηκε ὄρθιος καί χαστούκισε τόν βλάστημο:
–Ρέ, τήν Παναγία μας βλαστήμησες; Τήν Παναγία μας πού τόσο μᾶς προστατεύει; Τήν Παναγία μας πού μᾶς δίνει τή νίκη8;

Γ. Μαρτυρίες ἀπό τά μετόπισθεν
Ὅλοι ἔχουμε ἀκούσει προφορικές μαρτυρίες ὅτι οἱ ναοί τότε κατακλύζονταν ἀπό πλήθη ἀνδρῶν, γυναικῶν καί παιδιῶν γιά νά ψάλουν τήν Παράκληση στήν Παναγία.
Τυπώθηκαν καί κυκλοφόρησαν εὐρέως εὐχετήριες κάρτες καί ἀφίσες μέ τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας νά προστατεύει τούς στρατιῶτες μας9.
Ἀπό ἐπιστολές Ἑλληνίδων πρός τούς στρατευμένους δικούς τους:
«Ὁ Σταβρόσμας καὶ ἡ προσεφχί μας ἡνε διὰ τὴν Νίκη, ἡνε γιασὰς τὸ κανδίλι μου τὸ λιβάνι ὅπου λιβανίζο καὶ προσέφχομε. Κλέο καὶ λέω νὰ σᾶς σόση ὁ Θεός».
«…Στήν καρδιὰ τῆς μάννας δύο αἰσθήματα παλεύουν, τῆς Πατρίδος καὶ τῆς μάννας, ἀλλά, παιδί μου, ὁμολογῶ ὅτι πρῶτα ἀνήκεις εἰς τὴν Πατρίδα σου καὶ ὕστερα εἰς ἐμὲ καὶ γενηθήτω τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου…».
«Βαφτίσαμε τὸ παιδάκι μας καὶ τοῦ δώσαμε τὸ ὄνομα: Στράτος -Νικηφόρος».
«Κοιμᾶμαι, ξυπνῶ κι᾿ ὁ νοῦς μου εἶναι… στὸν πόλεμο. Κι᾿ ἡ προσευχή μου εἶναι πάντα νά νικήσουμε.
Ἔτσι ἀρχίζω κι᾿ ἔτσι τελειώνω μπροστά στό εἰκόνισμα τῆς Μεγαλόχαρης»10.
«Ὁ κ. Τσοῦρνος, τῆς Ἑταιρίας Ἑλληνικοῦ Τύπου, εἶχε προτείνει νὰ ἀποσταλῇ ἡ εἰκὼν τῆς Παναγίας τῆς Τήνου εἰς τὸ μέτωπον… Διότι τὰ ὅπλα τὰ ἑλληνικὰ ἀντιμετωπίζουν τὴν συνέχειαν τῆς ἐπιθέσεως ἡ ὁποία ἤρχισεν ἐναντίον τῆς Παναγίας τὴν 15ην Αὐγούστου εἰς τὴν Τῆνον. Κάποιος ἄλλος εἶχε διατυπώσει ἄλλην ἰδέαν: Νὰ γίνουν ὁμοιότυπα τῆς εἰκόνος τῆς Τήνου ἐν σμικρῷ καὶ νὰ σταλοῦν εἰς ὅλους τοὺς στρατιώτας μας, μὲ χαραγμένην μάλιστα τὴν ἡμερομηνίαν 15 Αὐγούστου 1940… Ἡ ἐθνικὴ ὀργάνωσις νεολαίας συγχωνεύει ἤδη κατὰ τρόπον ἐπιτυχῆ τὰς δύο ἰδέας: Ἡτοίμασε εἰκονίτσεςφυλακτά, πιστὰ ὁμοιώματα τῆς Παναγίας τῆς Τήνου. Τὰ μετέφερεν εἰς τὴν Τῆνον διὰ νὰ εὐλογηθοῦν, καὶ θὰ τὰ στείλῃ εἰς τοὺς στρατιώτας τοῦ μετώπου. Πράγματι δὲν ὑπάρχει καλύτερον φυλακτὸ καὶ ἱερώτερον ἐνθύμιον ἀπὸ αὐτὸ διὰ τοὺς στρατιώτας μας…»11.
Τηλεγράφημα τῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Ἱδρύματος τῆς Εὐαγγελίστριας στήν Τῆνο πρός τόν πρωθυπουργό Ἰω.
Μεταξᾶ: «Σήμερον τὴν ἕκτην Δεκεμβρίου καὶ περὶ ὥραν 3 μ.μ. ὁ λαὸς τῆς πόλεως καὶ τῆς νήσου Τήνου, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν ἱερὸν κλῆρον, προσῆλθεν πλήρως σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις εἰς τὸν ἱερὸν ναὸν τῆς Εὐαγγελιστρίας καὶ ἐτέλεσε πάνδημον δέησιν ὑπὲρ κατισχύσεως τῶν Ἑλληνικῶν ὅπλων εἰς τὸν ἀναληφθέντα ἱερὸν ἀγῶνα… Ὁ πρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ ἱεροῦ ἱδρύματος Εὐαγγελιστρίας… ἀνέγνωσεν εἰς ἐπήκοον τοῦ συνηγμένου λαοῦ… ψήφισμα τῆς Διοικούσης Ἐπιτροπῆς τοῦ ἱδρύματος τούτου, ὅπερ ἐγένετο δεκτὸν μὲ ἐπευφημίας καὶ συγκινητικὰς ἐκδηλώσεις καὶ διὰ τοῦ ὁποίου ἐκχωρεῖ, μεταβιβάζει καὶ θέτει εἰς τὴν διάθεσιν τῆς Ὑμετέρας Ἐξοχότητος (=Ἰω. Μεταξᾶ)… ὅλα τὰ ἐν τῷ ἱερῷ ἱδρύματι τῆς Εὐαγγελιστρίας ὑπάρχοντα ἀναθήματα καὶ τιμαλφῆ ἀντικείμενα καὶ κοσμήματα παντὸς εἴδους… πρὸς ἐνίσχυσιν τοῦ ἐθνικοῦ μας ἀγῶνος».
Μερικές μέρες ἀργότερα οἱ ἐφημερίδες ἀνακοινώνουν ὅτι ὁ Διοικητής τῆς Τραπέζης Ἑλλάδος ἐπιστρέφει τά ἀφιερώματα τῆς Τήνου στό ναό καί τά ἀφιερώνει ἐκ νέου. Τό πόσο τῆς ἀξίας τους, 5.000.000 δρχ., θά τό δώσει ἡ Τράπεζα στήν Κυβέρνηση γιά τόν Ἀγώνα12!

Δ. Μαρτυρία ξένου ἀνταποκριτῆ
«…Δυό λόγια γιά τήν ἐπίδραση τῆς θρησκείας σ᾿ αὐτό τόν πόλεμο. Οἱ Ἕλληνες εἶναι λαός θρῆσκος.
Ἔχουν μιά ἰδιαίτερη εὐλάβεια γιά τήν Παναγία. Ἀπό τήν ἀρχή τοῦ ἀγῶνα ἀκούγαμε γιά περίεργα συμβάντα. Ἕνας σκοπός σέ ὑπηρεσία εἶδε μιά γυναῖκα καί τήν ἔδιωξε λέγοντάς της ὅτι δέν ἦταν τόπος αὐτός γιά μιά γυναῖκα. Ὅμως ἡ Παναγία (γιατί ἐκείνη ἦταν) ἀπάντησε πώς ἦταν ἐκεῖ ὁ τόπος της…»13.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1 Πρός τήν Νίκην, τόμ. 1995, «Ἡ πίστη τῶν Ἑλλήνων στόν πόλεμο τοῦ 1940», σελ. 443.
2 Δ. Α. Κοκκίνου, Ἱστορία τῆς Νεωτέρας Ἑλλάδος, ἐκδ. «Μέλισσα», τόμ. Δ’, σελ. 1402. Στό: Ε. Χ. Μπάστα, Ἀναφορά στό 1940, ἐκδ. «Ὁ Σωτήρ», Ἀθῆναι 20064, σελ. 50.
3 Ε. Μπάστα, ὅ.π. 22.
4 Μεταπολεμικά, σελ. 37, ἐκδ. «Ζωή». Στό ΠτΝ, ὅ.π. 443.
5 Ε. Μπάστα, ὅ.π. 45-47. (Ἀντλεῖ ἀπό τό περ. Ζωή, τόμος 1941).
6 ὅ.π. 23.
7 Μαρτυρίες 40-41, σελ. 27, 28.
8 Ε. Μπάστα, ὅ.π. 21.
9 Μαρτυρίες 40-41, σελ. 26, 29, 276· 25, 27.
10 ὅ.π. 268.
11 Νέα Ἑλλὰς 22-12-1940· ὅ.π. 25.
12 Νέα Ἑλλὰς 8-12-1940 καί Ἡ Πρωΐα 11-12-1940· ὅ.π. 24.
13 Μαρτυρίες 40-41, σελ. 29.

Πηγή

«Τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ νικητήρια,

Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,

Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.

Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,

Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,

Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε».

ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ (1797-1864), ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ

ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ (1797-1864), ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ, ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ

«Όταν μου πειράξουν την πατρίδα και τη θρησκεία μου, θα μιλήσω, θα’ νεργήσω κι’ ό,τι θέλουν ας μου κάνουν»

Τότε, εκεί που καθόμουν εις το περιβόλι μου και έτρωγα ψωμί, πονώντας από τις πληγές, όπου έλαβα εις τον αγώνα και περισσότερο πονώντας δια τις μέσα πληγές όπου δέχομαι δια τα σημερινά δεινά της Πατρίδος, ήλθαν δύο επιτήδειοι, άνθρωποι των γραμμάτων, μισομαθείς και άθρησκοι, και μου ξηγώνται έτσι: «Πουλάς Ελλάδα, Μακρυγιάννη».

Εγώ, στην άθλιαν κατάστασίν μου, τους λέγω: «Αδελφοί, με αδικείτε. Ελλάδα δεν πουλάω, νοικοκυραίγοι μου. Τέτοιον αγαθόν πολυτίμητον δεν έχω εις την πραμάτειαν μου. Μα και να τό’ χα, δεν τό’ δινα κανενός. Κι’ αν πουλιέται Ελλάδα, δεν αγοράζεται σήμερις, διότι κάνατε τον κόσμον εσείς λογιώτατοι, να μην θέλει να αγοράσει κάτι τέτοιο».

Έφυγαν αυτοί. Κι’ έκατσα σε μίαν πέτραν μόνος και έκλαιγα. Μισός άνθρωπος καταστάθηκα από το ντουφέκι του Τούρκου, τσακίστηκα εις τις περιστάσεις του αγώνα και κυνηγιέμαι και σήμερον. Κυνηγιώνται και άλλοι αγωνιστές πολύ καλύτεροί μου, διότι εγώ είμαι ο τελευταίος και ο χειρότερος. Και οι πιο καλύτεροι όλων αφανίστηκαν.

Αυτοί που θυσίασαν αρετή και πατριωτισμόν, για να ειπωθεί ελεύτερη η Ελλάδα κι’ εχάθηκαν φαμελιές ολωσδιόλου, είπαν να ζητήσουν ένα αποδειχτικόν που να λέγει ότι έτρεξαν κι’ αυτοί εις την υπηρεσίαν της Πατρίδος και Τούρκο δεν άφηκαν αντουφέκιγο.

Πήγε να’ νεργήσει η Κυβέρνηση και βγήκαν κάτι τσασίτες και σπιγούνοι, που δουλεύουν μίσος και ιδιοτέλεια, και είπαν «όχι». Και είπαν και βρισιές παλιές δια τους αγωνιστές. Για να μην πάρουν το αποδειχτικόν, ένα χαρτί που δεν κάνει τίποτες γρόσια.Πατρίδα να θυμάσαι εσύ αυτούς όπου, δια την τιμήν και την λευτερίαν σου, δεν λογάριασαν θάνατο και βάσανα. Κι’ αν εσύ τους λησμονήσεις, θα τους θυμηθούν οι πέτρες και τα χώματα, όπου έχυσαν αίματα και δάκρυα.

Θεέ, συχώρεσε τους παντίδους, που θέλουν να μας πάρουν τον αγέρα που αναπνέομεν και την τιμήν που με ντουφέκι και γιαταγάνι πήραμε. Εμείς το χρέος, το κατά δύναμιν, επράξαμεν. Και αυτοί βγήκαν σήμερον να προκόψουν την Πατρίδα. Μας γέμισαν φατρία και διχόνοιαν. Και την Πατρίδα δεν την θέλουν Μητέρα κοινή. Αμορόζα εις τα κρεβάτια τους την θέλουν. Γι’ αυτό περνούν και ρεθίζουν τον κόσμον με τέχνες και καμώματα. 

Και καζαντίσαν αυτοί πουγγιά και αγαθά και αφήκαν τους αγωνιστές, τις χήρες και τα ορφανά εις την άκρην. Αυτοί είναι οι ανθρώπινοι λύκοι, που φέραν δυστυχήματα και κίντυνον εις τον τόπον. Ας όψονται.

Τότε που η Τουρκιά εκατέβαινε από τα ντερβένια και ολίγοι έτρεχαν με ολίγα ντουφέκια, με τριχιές δεμένα, να πολεμήσουν, θέλοντας λευτεριάν ή θάνατον, οι φρόνιμοι ασφάλιζαν τις φαμελιές τους εις τα νησιά κι’ αυτοί τρέχαν εις ρεματιές και βουνά, μη βλέποντας ποτέ Τούρκου πρόσωπον. Κι’ όταν ακούγαν τα ντισμπάρκα των Τούρκων, τρέχαν μακρύτερα. Τώρα θέλουν δικήν τους την Πατρίδα και κυνηγούν τους αγωνιστές.

Εγίναμε θηρία που θέλουν κριγιάτα (κρέατα) ανθρωπινά να χορτάσουν. Και χωρίζουν τον κόσμον σε πατριώτες και αντιπατριώτες. Αυτοί γίναν οι σημαντικοί της Πατρίδος και οι άλλοι να χαθούν. Δεν ξηγιώνται γλυκότερα να φυλάξωμεν Πατρίδα και να δούμεν λευτερίαν πραγματικήν. Ρωμαίγικον δεν φτιάχνεται χωρίς ούλλοι να θυσιάσουν αρετήν και πατριωτισμόν. Και χωρίς να πάψει η μέσα, η δική μας τυραγνία.

Και βγήκαν τώρα κάτι δικοί μας κυβερνήτες, Έλληνες, σπορά της εβραιουργιάς, που είπαν να μας σβήσουν την Αγία Πίστη, την Ορθοδοξία, διότι η Φραγκιά δεν μας θέλει με τέτοιο ντύμα Ορθόδοξον. Και εκάθησα και έκλαιγα δια τα νέα παθήματα. Και επήγα πάλιν εις τους φίλους μου τους Αγίους. Άναψα τα καντήλια και ελιβάνισα λιβάνιν καλόν αγιορείτικον.

Και σκουπίζοντας τα δάκρυά μου τους είπα: «Δεν βλέπετε που θέλουν να κάμουν την Ελλάδα παλιόψαθα; Βοηθείστε, διότι μας παίρνουν, αυτοί οι μισοέλληνες και άθρησκοι, ό,τι πολυτίμητον τζιβαϊρικόν έχομεν. Φραγκεμένους μας θέλουν τα τσογλάνια του τρισκατάρατου του Πάπα. Μην αφήσετε, Άγιοί μου αυτά τα γκιντί πουλημένα κριγιάτα της τυραγνίας να μασκαρέψουν και να αφανίσουν τους Έλληνες, κάνοντας περισσότερα κακά από αυτά που καταδέχθηκεν ο Τούρκος ως τίμιος εχθρός μας».

Ένας δικός μου αγωνιστής μου έφερε και μου διάβασεν ένα παλαιόν χαρτί, που έγραψεν ο κοντομερίτης μου Άγιος παπάς, ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Τον εκρέμασαν εις ένα δέντρον Τούρκοι και Εβραίοι, διότι έτρεχεν ο ευλογημένος παντού και εδίδασκεν Ελλάδα, Ορθοδοξία και Γράμματα.

Έγραφεν ο μακάριος εκείνος ότι: «Ένας άνθρωπος να με υβρίσει, να φονεύσει τον πατέρα μου, την μητέρα μου, τον αδελφόν μου και ύστερα το μάτι να μου βγάλει, έχω χρέος σαν χριστιανός να τον συγχωρήσω. Το να υβρίσει τον Χριστόν μου και την Παναγία μου, δεν θέλω να τον βλέπω». 

Το χαρτί του πατέρα Κοσμά έβαλα και μου το εκαθαρόγραψαν. Και το εκράτησα ως Άγιον Φυλαχτόν, που λέγει μεγάλην αλήθειαν. Θα πω να μου γράψουν καλλιγραφικά και τον άλλον αθάνατον λόγον του, «τον Πάπαν να καταράσθε ως αίτιον». Θέλω να το βλέπω κοντά στα’ κονίσματά μου, διότι τελευταίως κάποιοι δικοί μας ανάξιοι λέγουν ότι αν τα φτιάξουμε με τον δικέρατον Πάπαν, θα ολιγοστέψουν οι κίντυνοι, τα βάσανα και η φτώχεια μας, τρομάρα τους.

Και είπαν οι άθρησκοι που εβάλαμεν εις τον σβέρκο μας να μη μανθάνουν τα παιδιά μας Χριστόν και Παναγίαν, διότι θα μας παρεξηγήσουν οι ισχυροί. Και βγήκαν ακόμη να’ ποτάξουν την Εκκλησίαν, διότι έχει πολλήν δύναμη και την φοβούνται. Και είπαν λόγια άπρεπα δια τους παπάδες.

Εμείς, με σκιάν μας τον Τίμιον Σταυρόν, επολεμήσαμεν ολούθε, σε κάστρα, σε ντερβένια, σε μπογάζια και σε ταμπούργια. Και αυτός ο Σταυρός μας έσωσε. Μας έδωσε την νίκη και έχασε (οδήγησε σε ήττα) τον άπιστον Τούρκον. Τόση μικρότητα στον Σταυρό, τον σωτήρα μας!

Και βρίζουν οι πουλημένοι εις τους ξένους και τους παπάδες μας, τους ζυγίζουν άναντρους και απόλεμους.Εμείς τους παπάδες τους είχαμε μαζί εις κάθε μετερίζι, εις κάθε πόνον και δυστυχίαν. Όχι μόνον δια να βλογάνε τα όπλα τα ιερά, αλλά και αυτοί με ντουφέκι και γιαταγάνι, πολεμώντας σαν λεοντάρια. Ντροπή Έλληνες! 

Πηγή: https://sites.google.com/site/orthodoxy1054/

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΗΡΥΓΜΑ

Των Ὑψηλάντηδων τ’ ἀρχοντικό, στὸ Κισνόβι τῆς Ρωσίας,
δεκάξη τοῦ Φλεβάρη 1821.

Γύρω στὸ τραπέζι, ἀπ’ τὰ πέντε ἀδέρφια οἱ τέσσερες, Ἀλέξανδρος, Δημήτρης, Νικόλας καὶ Γιώργης· κι ἀντικρύ τους οἱ δυὸ γραμματικοί, Λασσάνης καὶ Τυπάλδος,  γράφουν τὴν προκήρυξη. Ἡ ἀπόφαση πιὰ ἡ τρανὴ εἶναι παρμένη. Μένει νὰ δοθῆ τὸ σύνθημα τοῦ ἀγώνα καὶ στὶς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων τὸ σάλπισμα ν’ ἀντιλαλήση κι ἀπὸ  τὰ θεμέλια της νὰ σείση τὴν Τουρκιά.

Μέσα στὴν ἐπίσημη σιωπή, τοῦ Ἀλέξανδρου ἡ φωνὴ ἀργὴ καὶ γαλήνια χύνεται τριγύρω:

―Ναί, ἀδέρφια, λέει, ὅλα τὰ προσφέρομε θυσία πατριωτική, καὶ τὰ δυὸ ἑκατομμύρια, ποὺ ἡ Ὀθωμανικὴ Κυβέρνηση, κατὰ τὴ συνθήκη, θὰ μᾶς πληρώση τὸν ἐρχόμενο  Μάη. Δὲν μποροῦμε νὰ περιμένωμε! Ἡ ἑταιρία ἀνακαλύφτηκε! Ἂς προσφέρωμε καὶ τὰ κτήματά μας στὴ Βλαχία· ἀξίζουν ἕξη ἑκατομμύρια. Καὶ τοὺς μισθοὺς ποὺ παίρνομε  ἀπὸ τὴ Ρωσία. Ἂς δώσωμε καὶ τοὺς ἴδιους τοὺς ἑαυτούς μας στὸ βωμὸ τῆς Πατρίδας. Ἔτσι θὰ ἐκτελέσωμε

τὴν παραγγελία τοῦ πατέρα μας καὶ θὰ πάρωμε ἐκδίκηση γιὰ τὰ βασανιστήρια ποὺ ὑπέφερε ὁ πάππος μας καὶ πέθανε ἀπ’ αὐτά. Ὅλα ἂς τὰ δώσωμε στὴν πατρίδα. Ἂς κινήσωμε τὸν ἱερὸ ἀγώνα. Διάβασε, Λασσάνη, τὴν προκήρυξη.

Διαβάστηκε ἡ προκήρυξη καὶ γίνηκε δεχτὴ μὲ μιὰ καρδιά.

―Εἶναι καὶ κάποια ἄλλη θυσία, εἶπε ὁ μονόχερος Ἀλέξανδρος.

Σηκώθηκε, βγῆκε ἀπὸ τὸ θάλαμο, πέρασε ἀπ’ ἄλλον καὶ μπῆκε ἴσια στῆς μητέρας του.
Τὴ βρῆκε μὲ τὸ πιὸ μικρὸ ἀδέρφι, τὸ Γρηγόρη, δεκατεσσάρων χρονῶν ἀγόρι, καθισμένο στὸ πλάϊ της.

Ἀφοῦ προσκύνησε τὰ πολυσέβαστα γεράματα τῆς μάνας, τῆς τρανῆς Ἀρχόντισσας, τῆς ἔδωσε τὸ χέρι καὶ τὴν ἔσυρε σιγὰ στὸ θἀλαμο, ποὺ βρίσκονταν τ’ ἀδέρφια του.

―Μητέρα, εἶπε, ἡ σωτηρία τῆς πατρίδας μπορεῖ ν’ἀπαιτήση καὶ τὴ θυσία τοῦ κτήματος ποὺ ἔχομε στὴν Κοζνίτσα. Μᾶς δίνει πενήντα τέσσερες χιλιάδες ρούβλια τὸ χρόνο.

Χαρίζεις  αὐτὸ τὸ κτῆμα, μητέρα, στὴν Πατρίδα;

Ἡ Ἀρχόντισσα Ὑψηλάντισσα ἀναδάκρυσε γλυκά.

―Παιδιά μου, εἶπε, ἐγὼ χαρίζω ἐσᾶς, τὰ φίλτατά μου, καὶ θὰ λυπηθῶ τὰ δυὸ ἑκατομμύρια ρούβλια;

Μὲ τὰ τελευταῖα αὐτὰ λόγια ἦταν κι ἡ προκήρυξη τελειωμένη. Ὑπόγραψε κι ὁ γιός :

Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης.

Γιάννης Βλαχογιάννης

Πηγή Αναγνωστικό ΣΤ 1952

Πηγή

ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ

«Θεοτόκε, μητέρα του παντός, το καύχημα της παρθενίας, το καύχημα της αρετής και τα πάντα της αγαθότης, προστρέχομεν οι αμαρτωλοί, οι αδύνατοι, εις εσπλαχνίαν της αγαθότης σου, να λυπηθείς τους αθώους εκείνους οπού φέρνουν την αμαρτωλή τους προσευχή ειλικρινώς εις τον παντουργόν και εις την βασιλείαν του, εκείνους οπού ’τρεξαν ξιπόλυτοι και γυμνοί, εκείνους οπού αφήσαν χήρες και αρφανά, εκείνους οπού ’χυσαν το αίμα τους, κατά τον όρκον τους, ν’ αναστηθεί διά της δυνάμεως του Παντοκράτορα η σκλαβωμένη τους πατρίδα και να λαμπρυθεί ο Σταυρός της Ορθοδοξίας, και δι’ αυτόν τον όρκον αυτείνοι πέθαναν δι αυτείνη την πατρίδα και θρησκεία, και θυσίασαν και το έχει τους, και πολλών οι γυναίκες τους, τα παιδιά τους, οι συγγενείς τους διακον

εύουν και ταλαιπωρούνται ξυπόλυτοι, γυμνοί, νηστικοί στα σοκάκια εκείνης της ματοκυλισμένης πατρίδος οπού ζύμωσαν οι γονέοι τους και οι συγγενείς τους με το αίμα τους, και την γοδέρουν σήμερα και την τρώνε και την προδίνουν οι γουρνόλυκοι με τ’ ακονισμένα δόντια και οι σύντροφοί τους αυτεινών οι τοιούτοι. Θεοτόκο, μήτηρ του παντός, αυτούς τους αθώους να λυπηθείς, αυτούς τους γυμνούς και ταλαίπωρους… Προστρέχομεν οι αμαρτωλοί, οι ανάξιοι δούλοι σου και οι σκλάβοι σου εις το έλεός σου και εις την εσπλαχνίαν σου...».

Πηγή: ahdoni.blogspot.gr

ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ

ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ

Ἀγαπητοί μου Γαλαξιδιῶται,

Ἦτο θέλημα Θεοῦ νὰ ἁρπάσωμεν τὰ ὅπλα μίαν ἡμέραν καὶ νὰ ριφθῶμεν κατὰ τῶν τυράννων μας.

Τί τὴν θέλομεν, ἀδελφοί μου, τὴν πολυπικραμένην ζωὴν τοῦ δούλου; Δὲν βλέπετε, ὅτι δὲν μᾶς ἀπέμεινε τίποτε; Καὶ αὐταὶ αἱ ἐκκλησίαι μας  ἔγιναν τζαμιὰ καὶ στάβλοι τῶν Τούρκων. Δὲν εἶναι πρέπον νὰ σταυρώσωμεν τὰς χεῖρας. Ἄς ἐρωτήσωμεν τὴν καρδίαν μας καὶ ὅ,τι  ἀποφασίσωμεν, νὰ τὸ βάλωμεν ἐμπρὸς σύντομα. Ἄν βραδύνωμεν, θὰ μετανοήσωμεν καὶ τότε ἄδικα θὰ κτυπῶμεν τὴν κεφαλὴν μας.

Τὴν ἐποχὴν αὐτὴν ἡ Τουρκία εἶναι ἀπησχολημένη εἰς πολέμους. Ἄς ὠφεληθῶμεν ἀπὸ τὴν περίστασιν αὐτήν, τὴν ὁποίαν μᾶς ἔστειλεν ὁ Θεὸς  εἰσακούων τα δίκαια παράπονά μας.

Εἰς τὰ ὅπλα, ἀδελφοί! Ἤ νὰ ἐλευθερωθῶμεν ἦ νὰ ἀποθάνωμεν ὅλοι. Καλύτερον θάνατον δὲν ἠμπορεῖ νὰ ἐπιθυμήσῃ Ἕλλην καὶ χριστιανός. Ἐγώ, καθὼς γνωρίζετε, ἠμπορῶ νὰ ζήσω λαμπρὰ μὲ πλούτη καὶ τιμὰς καὶ δόξαν. Ὅ,τι καὶ ἂν ζητήσω, οἱ Τοῦρκοι προθύμως θὰ μοῦ τὸ  δώσουν, διότι φοβοῦνται τὸ σπαθὶ τοῦ Ἀνδρούτσου. Ἀλλὰ σᾶς λέγω τὴν ἀλήθειαν, ἀδελφοί μου, δὲν θέλω νὰ καλοπερνῶ ἐγὼ καὶ τὸ Γένος  μου νὰ ὑποφέρῃ εἰς τὴν δουλείαν.

Ἀπὸ τὴν Πελοπόννησον μοῦ γράφουν, ὅτι εἶναι ὅλοι ἓτοιμοι μὲ τὰ παλικάρια των. Θέλω ὅμως νὰ εἶμαι βέβαιος, ὅτι θὰ μὲ ἀκολουθήσετε. Ἄν  κάμετε σεῖς ἀρχὴν ἀπὸ τὸ ἕν μέρος καὶ ἐγὼ ἀπὸ τὸ ἄλλο, θὰ σηκωθῇ ὅλη ἡ Ρούμελη.

Περιμένω ἀπάντησιν μὲ τὸν κομιστὴν τῆς ἐπιστολῆς μου.

Τὴν μπαρούτην καὶ τὰ βόλια τὰ ἔλαβα καὶ τὰ ἐμοίρασα.

22 Μαρτίου 1821

Σᾶς χαιρετῶ καὶ σᾶς γλυκοφιλῶ

Ὁ ἀγαπητός σας

Ὀδυσσεὺς Ἀνδροῦτσος

Πηγή : Αναγνωστικό ΣΤ΄Δημοτικού 1943

Πηγή

ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΙΔΑ ΤΩΝ ΜΑΧΗΤΩΝ ΤΟΥ '40 (Ποίημα)

Όταν τα παλικάρια μας εκεί ψηλά στα χιόνια 

μάχονταν για τη λευτεριά, τα ένδοξα εκείνα χρόνια,

αόρατο το χέρι Σου, Μητέρα του Θεού μας,

δυνάμωνε, κι εμψύχωνε τη σκέψη του λαού μας!

Το όραμα, Παρθένα μου, της άγιας μορφής Σου

κι η χάρη Παναγία μου, της μητρικής στοργής Σου,

συνόδευε, προστάτευε, κάθε πολεμιστή μας,

που έγινε ο κεραυνός του άθλιου υβριστή μας!

Στις εκκλησιές ολόθερμα άναβε το κεράκι,

με δέος και με σεβασμό το κάθε γεροντάκι,

που είχε το γιο, τον εγγονό, πάνω στο μετερίζι,

εκεί που η πατρίδα μας πάντοτε τον ορίζει.

Αγνή! Ηλιοστάλακτη! Πάναγνη! Ευλογημένη!

Σε Σε θερμή την προσευχή λέμε συγκινημένοι!

Ευγνώμονα τα χείλη μας εμπρός σου μουρμουρίζουν,

ενώ οι καρδιές τα άνθη τους, Μαρία, Σου χαρίζουν.

ΟΛΟΙ ΣΤΗ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ - Ἡ Ἐθνικὴ Ἐπέτειος τῶν Νικητηρίων

Ἡ Ἐθνικὴ Ἐπέτειος τῶν Νικητηρίων (15/28.10.1940)

Ὅλοι στὴν Πρώτη Γραμμὴ*

Ὃταν τὸ πρωϊνὸ τῆς Δευτέρας 28 ᾿Οκτωβρίου 1940 οἱ σειρῆνες σὲ

ὅλη τὴν Χώρα ἤχησαν σκορπίζοντας τὸ θλιβερὸ μήνυμα ἑνὸς ἄδικου

πολέμου, ταὐτόχρονα διαλαλοῦσαν ἕνα μεγάλο μήνυμα-γνώρισμα τῆς

῾Ελληνικῆς Φυλῆς σὲ δύσκολες περιστάσεις: Τὸ μήνυμα τῆς ἑνότητας.

῞Ολοι οἱ ῞Ελληνες μαζὶ στὴν πρώτη γραμμή.

Δὲν ἦταν εὐκαιριακὴ αὐτὴ ἡ συμπεριφορά. ῏Ηταν θησαυρὸς κρυμμέ-

νος στὶς καρδιὲς τῶν ῾Ελλήνων καὶ ξεχείλισε μὲ κάθε τρόπο:

-Ὅταν ὁ τότε Πρωθυπουργὸς ἔλαβε τὸ διάταγμα ἐπιστράτευσης γιὰ

νὰ τὸ ὑπογράψει, σὰν συνέπεια τοῦ ἱστορικοῦ «ΟΧΙ» ποὺ εἶπε «ὡς ἐν-

τολοδόχος τῆς θελήσεως τοῦ ῾Ελληνικοῦ λαοῦ ὅπως ὑπεραμυνθῇ τῆς

Πατρίδος» (᾿Αδ. Κύρου), ἔκανε πρῶτα τὸ σταυρό του καὶ εἶπε: «῾Ο Θεὸς

σώζοι τὴν ῾Ελλάδα» (Διον. Κόκκινος).

-Ἡ καταληκτικὴ φράση τοῦ πρώτου πολεμικοῦ ἀνακοινωθέντος

ἀποδεικνύει περίτρανα τὸ ἠθικὸ μεγαλεῖο τοῦ λαοῦ μας: «Αἱ ἡμέτεραι

δυνάμεις ἀμύνονται τοῦ πατρίου ἐδάφους».

-Τὰ ἐκδοθέντα διαγγέλματα τῆς ῾Ηγεσίας τῆς Χώρας, ἐμπνέονται

ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀρχές: «Μὲ πίστιν εἰς τὸν Θεὸν καὶ τὰ πεπρωμένα τῆς

Φυλῆς, τὸ ῎Εθνος σύσσωμον καὶ πειθαρχοῦν ὡς εἷς ἄνθρωπος θὰ ἀγω-

νισθῇ ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν, μέχρι τῆς τελικῆς νίκης». Καὶ «ἡ στιγμὴ

ἐπέστη ποὺ θὰ ἀγωνισθῶμεν διὰ τὴν ἀνεξαρτησίαν τῆς ῾Ελλάδος, τὴν

ἀκεραιότητα καὶ τὴν τιμήν της».

Τὸ «Μολὼν λαβὲ» τοῦ Λεωνίδα, «τὸ δὲ τὴν Πόλιν σοι δοῦναι οὐτ᾿

ἐμὸν ἐστίν, οὔτε ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν αὐτῇ» τοῦ Κωνσταντίνου

Παλαιολόγου, τὸ «᾿Ελευθερία ἢ Θάνατος» τοῦ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμα-

νοῦ καὶ ὅλων τῶν ξεσηκωμένων, ξαναζοῦσαν στὶς καρδιὲς τῶν ῾Ελλή-

νων μὲ τὸ ἡρωϊκὸ «ΟΧΙ», ποὺ ἐπαναλαμβανόταν ἀπὸ τὰ χείλη ὅλων, ὡς

παιάνας νίκης.

* * *

Μία νίκη, γιὰ τὴν ὁποίαν ἐδίδοντο σκληρὲς μάχες, ὄχι μὲ λόγια, εὐ-

χὲς ἢ κάπου μακριά. ᾿Αλλὰ ὅλοι στὴν πρώτη γραμμή:

-Πρῶτα ἀπὸ ὅλους οἱ ἡρωϊκοὶ στρατιῶτες μας, μὲ τὴν λόγχη στὰ χέ-

ρια, μὲ ψυχὴ γεμάτη ῾Ελλάδα καὶ γερὰ στήθη ὅλο ἐνθουσιασμό, νὰ γεμί-

ζουν τὶς γύρω κορυφὲς μὲ τὴν ἰαχὴ τῆς δόξας ΑΕΡΑ! ᾿Αδιάφοροι γιὰ τὶς

κακουχίες, ἀτρόμητοι μπροστὰ στὸν θάνατο. Καὶ ἡ πίστη τους; «Μὲ

τὴν Μεγαλόχαρη πάντα ἐμπρὸς» καὶ ἡ σχετικὴ ἀπεικόνιση βρισκόταν

ἀκόμη καὶ στὰ χαρακώματα.

-Κοντὰ στοὺς λεβεντόκορμους στρατιῶτες μας καὶ τοὺς ἀετόφτερους

τσολιάδες μας, οἱ λυγερόκορμες μὲ τὴν γενναία καρδιὰ ῾Ελληνίδες! ῾Ηλι-

κιωμένες, ὥριμες, κοριτσόπουλα, μὲ τὸν ἥλιο καὶ τὴν παγωνιὰ νὰ ἔχουν

ἀφήσει τὰ σημάδια τους στὶς ὄμορφες καὶ καθαρὲς μορφές τους. Οἱ

γυναῖκες τῆς Πίνδου. Δίπλα στοὺς στρατιῶτες μας, φορτωμένες μὲ κι-

βώτια γεμάτα τρόφιμα, φάρμακα, ἐφόδια, ὁπλισμὸ καὶ κυρίως πυρομα-

χικά.

-Μαζὶ μὲ τοὺς στρατιῶτες μας, πολὺ κοντά, δίπλα τους, οἱ ἡρωϊκὲς

ἐθελόντριες ἀδελφὲς νοσοκόμες, γιὰ νὰ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους,

νὰ ἀνακουφίζουν τὸν πόνο, μερικὲς φορὲς νὰ σώζουν ἀπὸ τὸν θάνατο.

᾿Αρκετὲς ἀπὸ αὐτὲς βρῆκαν ἡρωϊκὸ τέλος.

-Οἱ κάτοικοι τῶν ὀρεινῶν χωριῶν τῆς Πίνδου, ἀλλὰ καὶ τῆς Βορείου

᾿Ηπείρου μας, πολλὰ πρόσφεραν στὸν ῾Ελληνικὸ Στρατό, σὰν ὁδηγοὶ

στὶς κακοτοπιές, στὰ δύσκολα μονοπάτια, ποὺ ὁδηγοῦσαν στὸν προο-

ρισμὸ τῶν στρατιωτικῶν μας μονάδων.

* * *

Καὶ πολλὰ ἄλλα ἔχουν συμβεῖ στὴν πρώτη γραμμή, χωρὶς νὰ λησμο-

νοῦμε καὶ τὶς μεγάλες ὑπηρεσίες ποὺ πρόσφερε στὸν ἀγῶνα ὅλος ὁ ἑλ-

ληνικὸς λαός, ἡλικιωμένοι, γυναῖκες καὶ παιδιὰ στὰ μετόπισθεν.

Θὰ κλείσουμε μὲ μία πολεμικὴ ἀνταπόκριση στὴν ἐφημερίδα «᾿Αθη-

ναϊκὰ Νέα» τῆς ἐποχῆς ἐκείνης:

᾿Επρόκειτο σὲ ἕνα Σύνταγμα στὸ μέτωπο νὰ παρασημοφορηθοῦν

ὁρισμένοι ἄνδρες ποὺ διακρίθηκαν ἰδιαίτερα στὶς ἐπιχειρήσεις. ᾿Ανά-

μεσά τους καὶ ἕνας στρατιώτης χαμηλοῦ ἀναστήματος. ῏Ηταν ὁ σαλπι-

γκτὴς τῆς Μονάδας. Τὸ ἡρωϊκὸ κατόρθωμά του; Χρειάσθηκε τρεῖς

ὧρες νὰ ἐπιτίθεται συνεχῶς τὸ Σύνταγμα καὶ ὁ ἥρωάς μας σάλπιζε «προ-

χωρεῖτε» τρεῖς ὁλόκληρες ὧρες χωρὶς διακοπή, ὥστε νὰ ματώσουν τὰ

χείλη του, νὰ συνεχίζει μὲ ματωμένα χείλη καὶ τελικὰ νὰ καταλήξει στὸ

ἰατρεῖο ἐκστρατείας.

᾿Αθάνατη ἑλληνικὴ ψυχή!

᾿Αθάνατοι... ἥρωες!

(*) Περιοδ. «Σύνδεσμος» Χριστιανικῆς Στέγης Καλαμάτας, ἀριθ. 452, Ὀκτώβριος

2010, σελ. 192-193.

Πηγή

«Τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ νικητήρια,

Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,

Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.

Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,

Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,

Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε». 

"Αυτοί που με δολοφόνησαν, σαν αυτούς που σας κυβερνάνε"!

Ἡ ὀρθόδοξη χριστιανικὴ ἀγωγὴ ποὺ πρότεινε  ὁ Ἰωάννης Καποδιστριας ὡς συνεκτικὸ κρίκο τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους!

Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας συνειδητοποιώντας τὴ θέση καὶ τὸ ρόλο τῆς Ὀρθόδοξης χριστιανικῆς ἀγωγῆς τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ, μέσα στὸ γενικότερο ἐκπαιδευτικὸ καὶ πολιτικό του ἔργο, ὁ πρῶτος κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος σὲ ὁδηγίες του πρὸς τοὺς δασκάλους τῆς Ἐπικράτειας τόνιζε: «Θέλετε καταβάλει θεμέλιόν της παιδείας εἰς τὰς ἁπλᾶς ψυχᾶς τῶν παίδων τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς σοφίας, καὶ στοιχειοῦντες αὐτοὺς εἰς τὴν ἀληθινὴ παιδεία, τὴν εὐσέβειαν, θέλετε τοὺς διδάσκει τὴν ἱερὰν κατήχησιν, ἐκ τῆς ὁποίας μυούμενοι τὰ ἀληθινά του χριστιανοῦ χρέη, θέλουν διδάσκεσθαι καὶ τὰ τοῦ ἀγαθοῦ πολίτου καθήκοντα διὰ τῆς ἠθικῆς προσαρμοζόμενης εἰς τὸν οὐράνιον νόμον τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου».

Ἀναφερόμενος εἰδικὰ στὸ ρόλο τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς ἀγωγῆς τὸν καιρὸ τῆς ἀνασύστασης τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους, ἔγραφε τὸ 1827: «Πρώτον καὶ σπουδαιότερόν των καθηκόντων τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως θεωρῶ τὴν....θρησκευτικὴν ἀγωγὴ τοῦ Ἔθνους».

Ἀγωνίσθηκε νὰ πείσει τοὺς ξένους, διότι μὲ αὐτοὺς πάλεψε περισσότερο παρὰ μὲ τοὺς Τούρκους, γιὰ πόσο δίκαιος ἦταν ὁ ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων. Χαρακτηριστικὴ ἦταν ἡ ἀπάντηση ποῦ ἔδωσε στὸν Οὐίλλμοτ Ὄρτον, ὑφυπουργὸ τοῦ Πολέμου, ὅταν ἐκεῖνος ἔθεσε τὸ ἐρώτημα: «Τί θὰ πρέπει νὰ ἐννοήσουμε σήμερα ὅταν μιλᾶμε γιὰ τὴν Ἑλλάδα;».

Ὁ Καποδίστριας τότε ἀπάντησε: «Τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος ἀποτελεῖται ἀπὸ ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀπὸ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως δὲν ἔπαυσαν νὰ ὁμολογοῦν τὴν πιστότητά τους στὴν ὀρθόδοξη πίστη τους, δὲν σταμάτησαν ποτὲ νὰ ὁμιλοῦν τὴν γλώσσα τῶν πατέρων τους, τὴν ἑλληνική, καὶ παρέμειναν ἀκλόνητοι ὑπὸ τὴν πνευματικὴ ἢ κοσμικὴ δικαιοδοσία τῆς ἐκκλησίας τους, σὲ ὁποιοδήποτε μέρος τῆς τουρκοκρατουμένης πατρίδας τους καὶ ἂν εὑρίσκονταν».

Πηγή: ekklisiastikos.gr

Διακήρυξις τοῦ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανοῦ (1821)

Μαρτυρία ἐνάρξεως τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821

Μία ἀδιάσειστη μαρτυρία: Ὑπάρχουν ἀδιάσειστα ἱστορικὰ ἔγγραφα, σύμφωνα μὲ τὰ ὁποῖα ἀποδεικνύεται, περίτρανα πλέον, ὅτι στὶς 20 Μαρτίου 1821 (μὲ τὸ παλαιὸ Ἡμερολόγιο ποὺ ἀκολουθοῦσε τότε ἡ χώρα μας, δηλαδὴ στὶς 8 Μαρτίου μὲ τὸ νέο) ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανὸς ἐκήρυξε τὴν ἔναρξη τοῦ Ἀγώνα στὴν Ἁγία Λαύρα, προσδιορίζοντας τὴν ἑπομένη ὡς ἡμέρα ἐπιθέσεως γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Πάτρας. Σωστά, λοιπόν, ὡς ἡμέρα ἀπελευθερώσεως τῆς πόλεως τῶν Καλαβρύτων ἑορτάζεται ἡ 21η Μαρτίου, πρῶτα ἀπὸ ὁλόκληρη τὴ σκλαβωμένη Ἑλλάδα!

Ἐδημοσιεύθη εἰς τὴν ἐφημερίδα τῶν Παρισίων «Le Constitutionnel» τῇ 6ῃ Ἰουνίου 1821. Ἡ μετάφρασις ἐκ τοῦ πρωτοτύπου γαλλικοῦ δημοσιεύματος εἶναι τοῦ καθηγητοῦ Ἀνδρέα Βελισσαρίου.

Ἡ Συνταγματική 

Ἐφημερίδα Ἐμπορίου, Πολιτικῆς καὶ Γραμμάτων 

Ἐξωτερικόν

Πελοπόννησος

Διακήρυξις τοῦ Γερμανοῦ, Ἐξάρχου τῆς πρώτης κατὰ τὴν τάξιν Ἀχαΐας, Ἀρχιεπισκόπου Πατρῶν, πρὸς τὸν Κλῆρον καὶ τοὺς πιστοὺς τῆς Πελοποννήσου, ἡ ὁποία ἐξεφωνήθη ἐντὸς τῆς Μονῆς τῶν Ἀδελφῶν τῆς Λαύρας τοῦ ὄρους Βελιᾶ τὴν 8ην (20ὴν) Μαρτίου 1821.
«Πολυαγαπημένοι μας ἀδελφοί, ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐτιμώρησε (ἐνν. διὰ τῆς ὑποδουλώσεως εἰς τὸν κατακτητὴν) τοὺς πατέρας μας καὶ τὰ τέκνα των, σᾶς ἀναγγέλλει διὰ τοῦ στόματός μου τὸ τέλος τῶν ἡμερῶν τῶν δακρύων καὶ τῶν δοκιμασιῶν. Ἡ φωνή Του εἶπε ὅτι θὰ εἶσθε ὁ στέφανος τὸν κάλλους Του καὶ τὸ διάδημα τῆς Βασιλείας Του. Ἡ ἁγία Σιὼν δὲν θὰ παραδοθῇ πλέον εἰς τὴν ἐρήμωσιν (Ἡσ. 62,3). Ὁ ναὸς τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἐβεβηλώθη, ὡσὰν ἕνας ἄθλιος χῶρος, τὰ σκεύη τῆς δόξης, τὰ ὁποῖα ἐσύρθηκαν εἰς τὸν βοῦρκον (Α´ Μακ. 2, 8-9), θὰ γίνουν καταιγίς! Ἡ ἄβυσσος τὴν ἄβυσσον ἐπικαλεῖται (Ψαλμ. 41,8) ἡ παλαιόθεν (δηλ. ἡ ἐγνωσμένη) εὐσπλαγχνία τοῦ Κυρίου (θρῆνοι Ἱερεμίου 5,1) θὰ ἐπισκιάσῃ τὸν Λαόν Του. Ἡ φυλὴ τῶν Τούρκων ὑπερέβη τὸ μέτρον τῶν ἀνομιῶν, ἡ ὥρα τὸν καθαρμοῦ ἔφθασε, συμφώνως πρὸς τὸν λόγον τοῦ Αἰωνίου: «νὰ πετάξῃς ἔξω, νὰ διώξῃς, τὸν σκλάβον καὶ τὸν υἱόν του» (Γενεσ. 21,10). Νὰ εἶσθε, λοιπόν, ἀγαπημένοι, ὦ γένος τῶν Ἑλλήνων, φυλὴ Ἑλληνική, (ἐνν. καθὼς εἶσθε) δύο φορὲς δοξασμένοι ἀπὸ τοὺς Πατέρες σας, ὁπλισθῆτε μὲ τὸν ζῆλον τοῦ Θεοῦ, ἕκαστος ἐξ ὑμῶν ἂς ζωσθῇ τὴν ῥομφαῖαν του, διότι εἶναι προτιμώτερον νὰ ἀποθάνῃ τις μὲ τὰ ὅπλα ἀνὰ χεῖρας, παρὰ νὰ καταισχύνῃ τὰ ἱερὰ τῆς Πίστεώς του καὶ τὴν Πατρίδα του (Ψαλμ. 44,4). Ἐμπρὸς λοιπὸν «διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν» (Ψαλμ. 2,3), διότι εἴμεθα οἱ κληρονόμοι τοῦ Θεοῦ καὶ οἱ συγκληρονόμοι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ (Ψαλμ. 8,17).
Οἱ ἄλλοι, καὶ ὄχι ἡμεῖς οἱ ἱερωμένοι (κατὰ λέξιν ἐκτὸς τοῦ ἱερατείου σας), θὰ σᾶς ὁμιλήσουν διὰ τὴν δόξαν τῶν προγόνων σας. Ἐγὼ ὅμως θὰ σᾶς ἐπαναλάβω τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, πρὸς τὸν Ὁποῖον ὀφείλομεν ἀγάπην ἰσχυροτέραν καὶ ἀπὸ τὸν θάνατον (Ἆσμα Ἀσμάτων 8,6).
Αὔριον, ἀκολουθοῦντες τὸν Σταυρόν, θὰ βαδίσωμεν πρὸς αὐτὴν τὴν πόλιν τῶν Πατρῶν, τῆς ὁποίας ἡ γῆ εἶναι ἡγιασμένη ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ ἐνδόξου Μάρτυρος Ἀποστόλου Ἁγίου Ἀνδρέου. Ὁ Κύριος θὰ ἑκατονταπλασιάσῃ τὸ θάῤῥος σας. Ἵνα δὲ προστεθοῦν εἰς ὑμᾶς αἱ ἀναγκαῖαι διὰ νὰ ἀναζωογονηθῆτε δυνάμεις, σᾶς ἀπαλλάσσω ἀπὸ τὴν νηστείαν τῆς Τεσσαρακοστῆς, τὴν ὁποίαν τηροῦμεν. Στρατιῶται τοῦ Σταυροῦ, ὅτι καλεῖσθε νὰ ὑπερασπισθῆτε, εἶναι αὐτὸ τοῦτο τὸ θέλημα τοῦ Οὐρανοῦ. Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νὰ εἶσθε εὐλογημένοι καὶ συγκεχωρημένοι ἀπὸ πάσας τὰς ἁμαρτίας σας».

NTOKOYMENTO 2o

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΥ,

ΤΟΥ ΚΕΡΝΙΤΣΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΥΧΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΑΧΑΪΑΣ 

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΟΞΕΝΟΝ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΜΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΝ 26 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

Ἐκλαμπρότατε Κόνσολε τῆς Μεγάλης Βρεττανίας

Ἡμεῖς τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος τῶν Χριστιανῶν, βλέποντας, ὅτι ἀπὸ καιρὸν εἰς καιρὸν κατηφρόνουν ἡμᾶς τὸ ὀθωμανικὸν γένος καὶ σκοπεύει ὄλεθρον ἐναντίον μας πότε μὲ ἕνα, πότε μὲ ἄλλον τρόπον, ἀπεφασίσαμεν σταθερῶς ἢ να ἀποθάνωμεν ὅλοι, ἢ νὰ ἐλευθερωθῶμεν, καὶ τούτου ἕνεκα βαστοῦμεν τὰ ὅπλα εἰς χεῖρας, ζητοῦντες τὰ δικαιώματά μας· ὄντες λοιπὸν βέβαιοι, ὅτι ὅλα τὰ χριστιανικὰ βασίλεια γνωρίζουν τὰ δίκαιά μας, καὶ ὄχι μόνον δὲν θέλουν μας ἐναντιωθῇ, ἀλλὰ θέλουν μας συνδράμει, καὶ ὅτι ἔχουν τὴν μνήμην, ὅτι οἱ ἔνδοξοι πρόγονοί μας ἐφάνησάν ποτε ὠφέλιμοι εἰς τὴν ἀνθρωπότητα. Διὰ τοῦτο εἰδοποιοῦμεν τὴν Ἐκλαμπρότητά σας, καὶ σᾶς παρακαλοῦμεν νὰ προσπαθήσετε νὰ εἴμεθα ὑπὸ τὴν εὔνοιαν, καὶ προστασίαν τοῦ μεγάλου Κράτους τούτου.

Ἔρρωσο

Οἱ εἰλικρινεῖς φίλοι σας

1821 Μαρτίου 26

Ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός

Ὁ Κερνίτσης Προκόπιος

Ὁ Ἀνδρέας Ζαΐμης

Ὁ Ἀνδρέας Λόντος

Ὁ Μπενιζέλος Ῥοῦφος

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/history/3contemporary/constitution_hermanus_1821.htm